سرطان پروستات، سومین سرطان شایع در مردان

سرطان پروستات
آمار‌های منتشرشده از آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان نشان می‌دهد که سرطان پروستات دومین سرطان شایع مردان در جهان است (با نرخ بروز ۲۹.۳ و مرگ ۷.۶ در هر صد هزار نفر). سرطان‌های ریه و روده بزرگ نیز به ترتیب در رتبه‌های اول و سوم قرار دارند. در حالت طبیعی اندازه غده پروستات با سن، افزایش می‌یابد در نتیجه با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر می‌شود. این سرطان در مردان جوان‌تر از ۵۰ سال، نادر است.

سرطان پروستات، یعنی بعضی از سلول‌های طبیعی این غده، توانایی کنترل رشد و تقسیم را از دست داده‌اند و دیگر همانند سلول‌های سالم عمل نمی‌کنند.

سرطان پروستات در ایران
سرطان پروستات با ۶۰۰۴ مورد جدید در جایگاه دوم شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران بعد از سرطان معده قرار دارد. تعداد موارد مرگ‌ومیر این سرطان ۳۰۷۱ است که بعد از سرطان‌های معده و ریه در جایگاه سوم قرار دارد. نسبت نرخ مرگ‌ومیر به نرخ بروز این سرطان در ایران ۰.۵۱ است.

انواع سرطان پروستات
انواع سرطان پروستات بر اساس این‌که سرطان از کدام نوع از سلول‌های موضع درگیری آغاز شده است، طبقه‌بندی می‌شوند. دانستن این موضوع به تصمیم‌گیری پزشک در انتخاب روش درمانی مناسب کمک زیادی می‌کند. انواع آن عبارت‌اند از:

آدنوکارسینومای سلول‌های ترشح‌کننده حفره‌ای (acinar): آدنوکارسینوما به سرطان‌هایی گفته می‌شود که در سلول‌های مترشحه در غده پروستات وجود دارد که شایع‌ترین نوع سرطان پروستات است.
۲- آدنوکارسینومای سلول‌های ترشح‌کننده مجراوی (ductal): این نوع آدنوکارسینوما در سلول‌هایی که در مجرای غده پروستات قرارگرفته‌اند، به وجود می‌آید. در ضمن تمایل به رشد و گسترش سریع‌تری نسبت به آدنوکارسینومای حفره‌ای دارد.

علائم سرطان پروستات
در مراحل اولیه سرطان پروستات به‌ندرت علامتی از این بیماری بروز می‌کند. حتی اگر این بیماری به مراحل پیشرفته برسد، در هنگام تشخیص هم ممکن است هیچ علامتی بروز نکند، اما اغلب علائم در موارد غیر سرطانی بروز می‌کند.

علائم سرطان پروستات پیشرفته:
I. وجود خون در ادرار و منی
II. درد مکرر در موضع درگیر
III. مشکل در دفع ادرار
IV. نیاز ناگهانی و یا مکرر دفع ادرار
V. کاهش وزن غیرقابل توضیح
VI. وجود درد در لگن و ران و کمر
VII. وجود درد و یا علائم غیرطبیعی در آلت تناسلی
VIII. جریان ضعیف دفع ادرار
IX. درد استخوانی

عوامل خطر
درحالی‌که علل اصلی سرطان پروستات هنوز ناشناخته مانده، خطر ابتلا به سرطان پروستات رو به افزایش است. اما داشتن یک یا چندین عامل خطر، بدین معنی نیست که حتماً به بیماری مبتلا خواهیم شد. تعدادی از این عوامل خطر عبارت‌اند از:

۱- سن: احتمال سرطان پروستات در مردان با سن کمتر از ۴۰ سال، خیلی کم است. اما شانس داشتن سرطان پروستات در سنین بالاتر از ۵۰ سال به‌سرعت افزایش می‌یابد. حدود ۶ مورد از ۱۰ مورد سرطان پروستات در مردان بالاتر از ۶۵ سال یافت می‌شود.

۲- نژاد/ قومیت: سرطان پروستات در سیاه‌پوستان بیشتر از مردان از نژاد‌های دیگر است. احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات در مردان سیاه‌پوست نیز بیش از دو برابر مردان سفیدپوست است.

۳- سابقه خانوادگی: به نظر می‌رسد سرطان پروستات در برخی از خانواده‌ها بیشتر اتفاق بیافتد، که نشان می‌دهد در برخی موارد ممکن است عوامل ارثی یا ژنتیکی وجود داشته باشد. احتمال بیماری در فردی که پدر یا برادرش مبتلا به سرطان پروستات باشند دو برابر سایر مردان است. همچنین احتمال داشتن سرطان پروستات در افراد با سابقه قوی خانوادگی سرطان پستان و تخمدان بیشتر از افراد بدون سابقه خانوادگی است.

۴- تغییرات ژنی: تعدادی از تغییرات ارثی ژن باعث افزایش ریسک سرطان پروستات می‌شود، اما به‌طورکلی آن‌ها احتمالاً برای تنها درصد کمی از موارد به‌حساب می‌آیند.

علاوه بر این عوامل، عوامل دیگری مثل رژیم‌های غذایی نامناسب، چاقی، استعمال دخانیات، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، وازکتومی… می‌توانند به‌عنوان عوامل فرعی به‌حساب آیند.
پیشگیری

پیشگیری از سرطان پروستات، در واقع تغییر در شیوه زندگی است به‌گونه‌ای که به کاهش احتمال بروز سرطان پروستات بی انجامد.

آزمایش‌های غربالگری از جمله آزمایش‌هایی است که به پزشک کمک می‌کند سرطان را زودتر و یا حتی قبل از بروز علائم تشخیص دهد و درمان کند.

تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه و قبل از انتشار آن به سایر نقاط بدن از مهم‌ترین مزایای غربالگری است که باعث آسان‌تر شدن و کوتاه‌تر شدن مراحل درمان می‌شود.