پخش زنده
امروز: -
نشست پژوهشی:
بررسی اقدامات عملی اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت
برای بررسی میزان تحقق اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت مدیر کل دفتر آمار و فراوری داده های این وزارتخانه؛ آقای سید مهدی نیازی مهمان نشست تخصصی مدیریت پژوهش خبری صدا و سیما بود . و این نوشتار بر مبنای سخنان ایشان در این نشست تنظیم و ارائه شده است.
چکیده پژوهش:
ـ ما حدود 87 هزار کارخانه صنعتی داریم که حدود 6 هزار و اندی معدن داریم که یک سری از اینها غیرفعال هستند، معادن فعال ما حدود 5 هزار معدن است که در این تعداد هم نیز معدنی با مقیاس بزرگ نداریم. الان یک معدن در کشورهای استرالیا، کانادا معادل 60 تا 70 برابر معادن کشور ما استخراج میکنند؛ بعد این قدر معادن استرالیا و کانادا مقیاس اقتصادی را بالا بردند که صرف میکند که تکنولوژی را بالا ببرند، چرا که عمقی استخراج می کنند، در حالی که معادن ما سطحی استخراج می کنند. به همین دلیل بر سر همین موضوعات و تعاریف و بر سر روش ها ما با دنیا چالش داریم. به عنوان مثال شما الان می توانید با هر شغل و درآمدی که در کشور دارید، بانک، کارگاه و ... تاسیس کنید، در صورتی که در دنیا چنین چیزی نیست.
ـ ما تا امروز حدود 13 هزار واحد صنعتی به بانکهای عامل معرفی کردیم که تعدادی از آنها توانستند عقد قرارداد را انجام دهند و برایشان پرداخت تسهیلات صورت گیرد که آمار آن تا به امروز(19 مرداد سال 1395)، 375 صنایع کوچک و متوسط بوده که فرایند برای آنها انجام شده است که اسم پروژه آن رونق تولید برای 7500 واحد صنعتی کوچک و متوسط است که این خود یک فرآیند زنده و پویا است، بدین معنی که کلیه متقاضیان از زمان ثبت نام تا لحظهای که تسهیلات دریافت می کنند، رهگیری می شوند. البته تعاملی با بانک مرکزی صورت گرفته که اگر این تعداد به 10 تا 12 هزار واحد شد، بانک محدودیتی برای آن قرار ندهد که البته این آمار تنها متعلق به صنعت است.
ـ 87 هزار واحد صنعتی داریم که مجوز از وزارت صنعت و معدن گرفته اند که از این تعداد 81 هزار واحد کوچک و متوسط هستند که زیر 100 نفر هستند (واحدهای کوچک زیر 50 نفر، واحدهای متوسط زیر100 نفر تعریف می شوند).
ـ در حال حاضر حدود90 هزار مجوز داریم که اینها هنوز کارخانه نشده اند که از اینها 20 تا 22 هزار تای آنها بالای20 درصد پیشرفت دارند؛ بالای 20 درصد پیشرفت یعنی این که زمین را گرفته و می خواهند روی آن سوله بزند. هر چقدر این کارخانه پیشرفت کند، این نقطه افزایش می یابد؛ به گونه ای که اگر این میزان پیشرفت به نقطه 60 درصد رسید، باید اولاً سوله کامل باشد و ثانیاً ماشین آلات خریداری شده هم بتواند خط تولید خود را به بهره برداری برساند. در حال حاضر 8600 هزار مجوز داریم که بالای 60 درصد به بهره برداری رسیده اند که اگر بتوانند به بهره برداری کامل برسند، می توانند اشتغال بالا و پایداری ایجاد کنند و این موضوع از این حیث برای ما بسیار حایز اهمیت است. برآورد ما این است که امسال بتوانیم حدود 6-5 هزار از این واحدها را به بهره برداری برسانیم که البته ناگفته نماند که موفق شدیم در 4 ماه نخست امسال حدود1500 از این طرح ها به بهرهبرداری برسانیم. یعنی اینکه پروانه را گرفتند و فعال شدند و توانسته اند در مرحله تولید قرار بگیرند.
ـ برای سال 95 افزایش 10 میلیارد دلاری صادرات را پیش بینی می کنیم که بتوانیم عدد 40 میلیارد دلاری سال گذشته را به 50 میلیارد دلار برسانیم. البته باید گفت که در 4 ماهه نخست امسال صادرات به 16 میلیارد رسیده است که عمده صادرات این وزارت خانه در حوزه پتروشیمی بوده است.
پژوهش خبری صدا و سیما: نامگذاری
سال ۱۳۹۵ به نام سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل از سوی مقام معظم رهبری، نقشه راه
دولت، مردم و دستگاههای اجرایی و حکومتی در دیگر قوای کشور است تا پاشنه‌های آشیل
اقتصادی کشور به نقاط قوت تبدیل شده و با تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها، ایران را به جایگاه
اقتصادی نخست منطقه نزدیک‌تر سازد. صراحت
پیام رهبری در پیام نوروزی امسال و همچنین بیانات معظم‌له در نخستین روز فروردین سال
1395راه را برای هرگونه تفسیر به رأی یا کوتاهی احتمالی در اجرایی کردن سیاستهای اقتصاد
مقاومتی می‌بندد و حالا نوبت دولت و مردم است که با درک صحیح از واقعیت‌های بیرونی
و درونی اقتصاد ایران، به مسئولیت خویش عمل کنند. نامگذاری امسال به نام سال اقتصاد
مقاومتی، اقدام و عمل این موضوع را به دولت نشان می دهد که باید به تکاپوی بیشتر برای
تحقق برنامهها و وعده‌ها گام برداشته و کارشناسان و فعالان اقتصادی هم در اظهارنظرهای
جداگانه چرایی و چگونگی حرکت قطار اقتصادی روی ریل‌های اقتصاد مقاومتی را تشریح کنند.
به همین
سبب، برای بررسی میزان تحقق اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و تجارت از مدیر
کل دفتر آمار و فراوری داده های این وزارتخانه ؛ آقای سید مهدی نیازی دعوت کردیم
تا پاسخگوی محورهای ذیل باشند: -
میزان تحقق اقدامات
عملی اقتصاد مقاومتی در این وزارت خانه؛ -
بررسی نقش
وزارت صنعت و معدن در اقتصاد مقاومتی ؛ -
بررسی نقش
رسانه ملی در تعامل با وزارت صنعت، معدن و تجارت در جهت تحقق بخشیدن به اقتصاد
مقاومتی
اقتصاد مقاومتی یک مکتب جدید اقتصادی نیست ابتدا
باید ببینیم که نگاه ما به اقتصاد مقاومتی چیست و بر اساس این نگاه چه کاری انجام
دادیم و چه می خواهیم انجام دهیم؟ دیدگاه من این است که اقتصاد مقاومتی یک مکتب جدید
اقتصادی نیست که این نگاه میتواند
مخالفینی داشته باشد که بگویند اقتصاد مقاومتی یک مکتب جدید است که قبلاً وجود
نداشته است و اکنون قرار است اتفاقاتی برای آن بیافتد.
تعریف اقتصاد مقاومتی از نگاه رسانه ملی آقای
نیازی: ابتدا بهتر است سوالی را مطرح کنم که تعریف رسانه ملی از اقتصاد مقاومتی
چیست؟ کارشناس:
تعریف صداوسیما از اقتصاد ملی همان تعریف بیانات رهبر معظم انقلاب است که بر پنج محور؛
دانش بنیان بودن، عدالت محور بودن، درون زایی، برون گرایی، مردمی بودن استوار است.
تعریف بهره وری بهره وری
یعنی انجام درست کار برای داشتن کار درست. پس برای داشتن بهره وری باید دو کار انجام
دهید، اول کار درست را پیدا کنید، بعد برای آن به روش درست کار انجام دهید که
بسیاری از افراد در سطح کشور در همین عبارت ساده گیر کرده اند. بنده می گویم که یک
سیاست به نام اقتصاد مقاومتی داریم که از این سیاست باید کار درست را پیدا کنیم،
بعد آن کار درست را به بهترین شکل انجام دهیم.
تاکید بر
اجرای نکات مطرح شده مقام معظم رهبری در اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن و
تجارت در سال
گذشته دکتر جهانگیری گزارشی را تقدیم رهبر معظم انقلاب کردند و مقام معظم رهبری نیزنکاتی را مطرح فرمودند که این
نکات می تواند راه گشای ما برای روشن شدن مسیر اقتصاد مقاومتی در وزارت صنعت، معدن
و تجارت باشد. مقام
معظم رهبری فرمودند: رویکردهای اقتصاد مقاومتی از قبیل عدالت بنیانی، مردمی بودن، دانش
بنیانی، درون زایی و برون گرایی که در همه برنامه ها از جمله برنامه ششم توسعه و فعالیت های
دستگاه های اجرایی این نکات باید حاکم گردیده و اجرای اقتصاد مقاومتی تنها منوط به
چند برنامه نگردد و از این رو این اطمینان حاصل شود که کلیه اقدامات دستگاهها، منطبق با این سیاست ها صورت می گیرد. بدین معنی
که هرکاری که در روز انجام می دهیم، نگاهمان این باشد که در راستای تحقق سیاست های
مطرح شده رهبر معظم انقلاب باشد.
مجزا
نبودن برنامه اقتصاد مقاومتی از برنامه ششم توسعه رهبر
معظم انقلاب تاکید داشتند که برنامه اقتصاد مقاومتی نباید مجزا از برنامه ششم توسعه
باشد. متاسفانه این تلقی در جامعه وجود دارد که اقتصاد مقاومتی برنامه خاص خود را
دارد و برنامه ششم هم برنامه خود را و این دو از هم مجزاست که این تلقی باعث شده که
رهبر معظم انقلاب این نکته را تصریح کنند که اقتصاد مقاومتی باید همان برنامه ششم توسعه
باشد. چراکه متاسفانه در گذشته این ذهنیت در مجلس و جامعه وجود داشت که یک برنامه
باید برای اقتصاد مقاومتی و یک برنامه هم برای برنامه ششم توسعه داشته باشیم. ما قبلاً
یک کتاب با عنوان "استراتژی" تدوین کردیم، پس حال باید بگوییم که این استراتژی 1404
یک موضوع است، برنامه ششم یک موضوع دیگر و اقتصاد مقاومتی هم موضوع دیگریست. نه.
اینها همه به هم مرتبط هستند. برای همین هم بود که مقام معظم رهبری این نکته را تاکید
کردند که برنامه اقتصاد مقاومتی باید در قالب برنامه ششم توسعه تدوین و پیگیری شود
و تصریح داشتند که این اطمینان باید حاصل شود که همه دستگاهها منطبق با این سیاست ها فعالیت خود
را پیش می برند.
تعیین
نقش دستگاه های اجرایی در تحقق عملی اقتصاد مقاومتی از نگاه رهبر معظم انقلاب رهبر
معظم انقلاب تاکید داشتند که تعیین نقش دستگاههای اجرایی، مناطق جغرافیایی، زمانبندی
اجرایی پروژهها و اهداف
کوتاه مدت تا پایان دولت یازدهم، میان مدت تا پایان برنامه ششم و بلندمدت تا انتهای
چشم انداز صورت پذیرفته و همه دستگاهها باید
نسبت به آن پاسخگو باشند.
رویکرد
دولت در تحقق اقتصاد عملی اقتصاد مقاومتی برگرفته
از این موضوع و با توجه به فرمایشات رهبر، رویکرد دولت در این خصوص تعریف برنامههای ملیست که بر این اساس هشت محور دسته
بندی شده که یکی از آنها دانش بنیان و دیگری مردمی بودن است. ذیل این برنامه دولت طرح هایی
را تعریف کرده که به حدود 100 طرح می رسد که ذیل این طرح ها نیز پروژه هایی تعریف شده
که در واقع باید لایه را از پایین بچینی که اگر این لایه های پایینی که شامل 300 تا
400 پروژه است، اجرا شود، آن موقع طرحها محقق
میشود و ذیل آن هم
برنامهها شکل می گیرد.
در واقع وقتی اغلب این برنامهها مشخص
شد، سیاستهای اقتصاد
مقاومتی هم اجرا میشود.
پروژه های
اجرایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه سیاست اقتصاد مقاومتی در سال جاری امسال
7 پروژه که برگرفته از همین رویکرد بود، به وزارت ابلاغ گردید که مورد تأیید مقام معظم
رهبری هم قرار گرفت این 7 پروژه تعریف شده عبارت است: 1- بحث رونق تولید برای7500 واحد
صنعتی که اکثر آنها در صنایع کوچک و متوسط است، 2- تعدادی برنامه برای تکمیل زنجیرههای فولاد و مس برای جلوگیری از خام فروشی.
در حوزه ما خام فروشی یعنی سنگ آهن به صورت خام صادرشود. در این حوزه باید سنگ آهن
تبدیل به ورق، محصول، شمش و ... شود تا از خام فروشی خارج شود. 3- تعریف پروژه های
بزرگ، مانند تکمیل زنجیره فولاد، مس، شمش،... . چون ما هم در مس و هم در فولاد معدن
داریم که میتوانیم
آنها را تبدیل به کالای نهایی بکنیم.4-پروژه دیگر، اینکه ما توسعه صادرات داشته باشیم.
5-پروژه دیگر، مدیریت واردات که اصلاح رژیم تجاری بوده که در آن مدیریت واردات شکل
می گیرد. 6-پروژه دیگر، طرح های بالای 60 درصد راهاندازی کنیم. 7-و بالاخره پروژه آخر، بحث
رفع مشکل واحدهای کوچک و متوسط جهت رونق صادرات است. این هفت پروژه ارایه شده اولویت
کارهای وزارتخانه در سال 1395 است. این نگاهی که مقام معظم رهبری تاکید فرمودند کوتاه
مدت، ما گفتیم که از جمیع مشکلاتی که داریم اگر بتوانیم چهار تا پنج پروژه را اجرا
کنیم در میان مدت یک سری اتفاقاتی خوبی میافتد.
تعریف
اقتصاد خرد اقتصاد
خرد داریم نه کلان، این یعنی اینکه ما بنگاههای بزرگ اقتصادی نداریم که در حوزه بین المللی
حرفی برای گفتن داشته باشند. ما الان بزرگترین بنگاه هایمان؛ ایران خودرو، سایپا و
... هستند که در مقیاس بین المللی جزو کوچکترین بنگاهها تلقی می شوند. ما بنگاههای اینترنشنال نداریم. بنابراین باید
بگوییم که اقتصاد ما خرد است. الان در
تعریف جامعه بنگاهی خودمان، 87 هزار واحد صنعتی داریم که اسم آنها را کارخانه
گذاشتیم که به لحاظ کارشناسی بسیاری از آنها کارخانه نیستند، بلکه کارگاه کوچک هستند.
چون ضوابط و قوانین ما به لحاظ ساری و جاری برای آنها مجوز پروانه بهره برداری
صادر کرده است که نام کارخانه لقب گرفته اما در دنیا کارخانه تعریف مشخصی
دارد. همان طور که گفته شد ما حدود 87
هزار کارخانه صنعتی داریم که حدود 6 هزار و اندی معدن داریم که یک سری از اینها غیرفعال
هستند، معادن فعال ما حدود 5 هزار معدن است که در ایت تعداد هم نیز معدنی با مقیاس
بزرگ نداریم. الان یک معدن در کشورهای استرالیا، کانادا معادل 60 تا 70 برابر معادن
کشور ما استخراج میکنند؛
بعد این قدر معادن استرالیا و کانادا مقیاس اقتصادی را بالا بردند که صرف میکند که تکنولوژی را بالا ببرند، چرا که
عمقی استخراج می کنند، در حالی که معادن ما سطحی استخراج می کنند. به همین دلیل بر
سر همین موضوعات و تعاریف و بر سر روش ها ما با دنیا چالش داریم. به عنوان مثال
شما الان می توانید با هر شغل و درآمدی که در کشور دارید، بانک، کارگاه و ...
تاسیس کنید، در صورتی که در دنیا چنین چیزی نیست. ما تا
امروز حدود 13 هزار واحد صنعتی به بانکهای
عامل معرفی کردیم که تعدادی از آنها توانستند عقد قرارداد را انجام دهند و برایشان
پرداخت تسهیلات صورت گیرد که آمار آن تا به امروز(19 مرداد سال 1395)، 375 صنایع
کوچک و متوسط بوده که فرایند برای آنها انجام شده است که اسم پروژه آن رونق تولید برای
7500 واحد صنعتی کوچک و متوسط است که این خود یک فرآیند زنده و پویا است، بدین
معنی که کلیه متقاضیان از زمان ثبت نام تا لحظهای که تسهیلات دریافت می کنند، رهگیری می شوند.
البته تعاملی با بانک مرکزی صورت گرفته که اگر این تعداد به 10 تا 12 هزار واحد شد،
بانک محدودیتی برای آن قرار ندهد که البته ااین آمار تنها متعلق به صنعت است. همان
طور که گفته شد، 87 هزار واحد صنعتی داریم که مجوز از وزارت صنعت و معدن گرفته اند
که از این تعداد 81 هزار واحد کوچک و متوسط هستند که زیر 100 نفر هستند (واحدهای کوچک ها
زیر 50 نفر، واحدهای متوسط زیر100 نفر تعریف می شوند).
به بهره برداری
رساندن طرح های بالای 60 درصد همان
طور که در بالا اشاره شد، پروژه دیگر مربوط به بهره برداری رساندن طرحهای بالای 60 درصد است. مهم ترین مشکل ما
در حوزه سرمایه گذاری خارجی همان نداشتن صنعتی در حد مقیاس های بین المللی است. مثلاً
اگر سرمایه گذاری بخواهد کالایی را در کشور ما تولید کند و بعد آن را به کشور خود صادر
کند، (یکی از شرط های ما در سرمایه گذاری خارجی صادرات حداقل 30% کالای تولید شده به
کشور صاحب سرمایه است) با مشکل نبود خط پروازی به کشورش مواجه می شود. در واقع کشور
ما پتانسیل برخی مسایل را در حوزه سرمایه گذاری خارجی ندارد. به عنوان مثال شرکت پژو
ایران خودرو، در 6-5 ماه اخیر (سال 95) توانست حدود 80 میلیون دلار سرمایه گذار
خارجی به ایران را بکشاند و سرمایه این شرکت را در این راستا توسعه دهد. اگر فردی بخواهد در وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت تصمیم
به سرمایه گذاری داشته باشد، تعریفی دارد، بدین معنی که اگر قرار باشد به عنوام
مثال کارخانه ای احداث کند، باید جواز تاسیس را از وزارتخانه دریافت کند و زمانی که
این کارخانه تاسیس و به بهره برداری رسید و تولید آن هم قابل عرضه در بازار بود، آن
موقع به وی پروانه بهره برداری می دهند. در حال حاضر حدود90 هزار مجوز داریم که اینها
هنوز کارخانه نشده اند که از اینها 20 تا 22 هزار تای آنها بالای20 درصد پیشرفت دارند؛
بالای 20 درصد پیشرفت یعنی این که زمین را گرفته و می خواهند روی آن سوله بزند. هر
چقدر این کارخانه پیشرفت کند، این نقطه افزایش می یابد؛ به گونه ای که اگر این
میزان پیشرفت به نقطه 60 درصد رسید، باید اولاً سوله کامل باشد و ثانیاً ماشین
آلات خریداری شده هم بتواند خط تولید خود را به بهره برداری برساند. در حال حاضر 8600
هزار مجوز داریم که بالای 60 درصد به بهره برداری رسیده اند که اگر بتوانند به بهره برداری
کامل برسند، می توانند اشتغال بالا و پایداری ایجاد کنند و این موضوع از این حیث برای
ما بسیار حایز اهمیت است. برآورد ما این است که امسال بتوانیم حدود 6-5 هزار از این
واحدها را به بهره برداری برسانیم که البته ناگفته نماند که موفق شدیم در 4 ماه نخست
امسال حدود1500 از این طرح ها به بهرهبرداری
برسانیم. یعنی اینکه پروانه را گرفتند و فعال شدند و توانسته اند در مرحله تولید قرار
بگیرند.
سرمایه گذاری ها
در حوزه مهم و استراتژیک حدود 36
طرح درحوزه مهم و استراتژیک سرمایه گذاری کردهایم که توانسته اند حدود8500 شغل ایجاد
کنند که بالغ بر 11 هزار میلیارد تومان در آن سرمایه گذاری صورت گرفته است. همچنین
باید گفت که زنجیره فولاد در سال گذشته 23 میلیون تن، سیمان 3 میلیون تن، مس510 هزار
تن، طلا 7 تن، پتروشمی 720هزار تن نسبت به سال قبل افزایش تولید داشته اند که در
سال 95 این میزان باید مثلاً در زنجیره طرح های فولاد از 23 میلیون تن به30 میلیون
تن برسد و همچنین برخی خام فروشی ها را به کالا تبدیل کنیم و از حالت خام فروشی
دور شویم.
بحث
توسعه صادرات بحث توسعه
صادرات باید برای مقوله صنایع تعریف شود. پس ابتدا برای این موضوع باید اصل سرمایه گذاریمان
در داخل کشور انجام شود تا بتوانیم با توجه به آن توسعه صادرات را تحقق ببخشیم. طبق
برنامه ششم توسعه، عدد مالی برای توسعه، حداقل800 هزار میلیارد تومان در همه ابعاد
اقتصاد است که از این رقم کمی متعلق به وزارت صنعت است. یعنی چیزی حدود 80-70 هزار
میلیارد تومان باید سرمایه گذاری کنیم که نرخ رشد صنعتی 12-11 درصد بشود که نرخ رشد
اقتصاد 8% بشود. چون ما جزء پیشروهای اقتصاد صنعت هستیم، پس باید اصل توسعه صنعت داشته
باشیم که برای این موضع باید حتماً مزیت سازی صورت گیرد. در سیمان بیشترین میزان تولید
را در سال های گذشته داشتیم، اما متاسفانه در سال 95 با کاهش تولید شدید سیمان در
داخل و خارج از کشور مواجه شدیم؛ به گونه ای که در سه ماهه سال 95 با کاهش 11 درصد
تولید در سرمایه سیمان در حوزه صادرات روبرو بودیم؛ دلیل کاهش تولید این محصول در
داخل کشور، رکود مسکن و در خارج هم بحث داعش و تروریسم در عراق و منطقه بوده است.
نگرانی
کارشناسان در سالهای اخیر آنچه که
باعث نگرانی کارشناسی در سال های اخیر شده، رکود عمیق در حوزه اقتصاد است، چرا که در
همین زمان جنگ جهانی اتفاق میافتد،
در واقع همیشه قبل از جنگ جهانی اول و دوم رکودهای عمیق در اقتصاد دنیا وجود داشته
که بعد از آن جنگها جهانی رخ داده است. الان به نظر بنده اقتصاد دنیا در این رکود
عمیق قرار گرفته است که این موضوع خود موجب نگرانی است.
پیش بینی
صادرات در سال 95 برای
سال 95 افزایش 10 میلیارد دلاری صادرات را پیش بینی میکنیم که بتوانیم عدد 40
میلیارد دلاری سال گذشته را به 50 میلیارد
دلار برسانیم. البته باید گفت که در 4 ماهه نخست امسال صادرات به 16 میلیارد رسیده
است که عمده صادرات این وزارت خانه در حوزه پتروشیمی بوده است.
راههای مبارزه
با قاچاق - اسکن
کردن کانتینرهای کالاها در بنادر ورودی -
قدیمی بودن چرخه تجارت کالا در داخل کشور که 50 سال است در دیگر کشورها این موضوع حل
شده است.
انتظار وزارت
صنعت، معدن و تجارت از رسانه ملی -
تلاش رسانه ملی در بحث الگوسازی برای مصرف تولید داخلی - فرهنگ
سازی و تلاش در جهت فراهم کردن فرهنگ مشارکت
-ایجاد
و توسعه اجماع فرهنگی، علمی و اجرایی در راستای اقتصاد مقاومتی از سوی رسانه ملی پژوهش خبری صدا و سیما// گروه اقتصاد
نظر شما