یک‌شنبه (هفدهم مرداد) دادگاه ویژه جنایی عربستان سعودی، احکام سنگینی علیه شماری از فلسطینی‌ها و اردنی‌های مقیم این کشور صادر کرد.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: یک‌شنبه (هفدهم مرداد) دادگاه ویژه جنایی عربستان سعودی، احکام سنگینی علیه شماری از فلسطینی‌ها و اردنی‌های مقیم این کشور صادر کرد.
این احکام در حق ۶۹ فلسطینی و اردنی از جمله ۱۰ تبعه عربستان و پس از پنج سال بازداشت آنها صادر شد؛ برخی احکام حبس درباره فلسطینی‌ها و اعضای جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) به ۲۲ سال رسید. مقامات سعودی، فوریه ۲۰۱۹ این افراد از جمله محمد الخضری (۸۱ ساله) را که از بیماری سرطان رنج می‌برد، در شهر جده بازداشت کردند. اتهامی که دادگاه سعودی به این افراد وارد کرد «حمایت از مقاومت فلسطین» بود و بهانه چنین اتهامی نیز این بود که برخی از این افراد از جمله الخضری، مشغول جمع‌آوری کمک به فلسطینی‌های محاصره شده در غزه بودند. جنبش‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین این اقدام عربستان را محکوم و در جهت همسویی با رژیم صهیونیستی توصیف کردند.
پرسش‌های زیادی درباره دلایل این اقدام ریاض مطرح شده است؛ به‌ویژه اینکه طی روز‌های اخیر نشانه‌هایی وجود داشت ناظر به اینکه عربستان رویکرد مثبتی در قبال حماس در پیش گرفته است؛ اندکی پیش از صدور این احکام، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس اعلام کرد درباره صدور احکام قضایی و اراده پادشاه برای بستن پرونده بازداشت‌شدگان فلسطینی در عربستان خوش‌بین است. در این چارچوب، گفت‌وگوی «خالد مشعل» با شبکه «العربیه» و لحن ملایم او درباره عربستان سعودی نیز به این گمانه‌زنی دامن زد که عربستان در حال تغییر رویکرد خود در قبال حماس است؛ امری که «خلیل شاهین» مدیر «مرکز مطالعات سیاسی» وابسته به «مرکز تحقیقات و مطالعات راهبردی» (مسارات) در رام‌اله از آن سخن گفت: «اقدام شبکه العربیه در میزبانی از خالد مشعل که از سفر مسئولان حماس به عربستان نیز سخن گفت، حاکی از وجود رویکردی برای بهبودی در روابط حماس و عربستان است».
به نظر می‌رسد صدور این احکام اما، معادلات مورد انتظار را به هم ریخت. البته، برخی مطبوعات عربی این احتمال را نیز مطرح کردند که این افراد احتمال دارد مورد عفو پادشاه عربستان سعودی قرار گیرند؛ عفو پادشاه نیز معمولا پس از صدور احکام آنها صورت می‌گیرد که در پرونده «لجین الهذلول»، فعال حقوق بشری روی داد.
حماس در بیانیه خود در واکنش به این اقدام عربستان اعلام کرد «صدور این احکام شوکه‌کننده بود». علاوه بر فضای مثبتی که درباره احتمال بهبودی روابط ریاض با حماس وجود داشت، باتوجه به نوع فعالیت الخضری، غافلگیر شدن حماس از این احکام بی‌دلیل نبود؛ زیرا وی به‌طور علنی و با اطلاع کامل مقام‌های عربستان سعودی از زمان ملک عبداله، پادشاه پیشین عربستان، به «جمع‌آوری کمک برای فلسطینی‌ها» مشغول بود. بنابراین، اقدام عربستان پیام به حماس و در واقع «واکنش» به «کنشی» است که آل‌سعود از آن به‌شدت به خشم آمده است.
در بررسی علل خشم عربستان سعودی، آنچه شایان اهتمام و توجه می‌نماید «گزاره زمان» است که دال بر تحولاتی است که در منطقه غرب آسیا روی می‌دهد و مهم‌ترین آن اقدام غافلگیرانه حزب‌اله در واکنش نشان دادن به حملات اخیر جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان و اندکی پیش از آن برگزاری مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری ایران با حضور پررنگ رهبران مقاومت فلسطین از جمله «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس بود که مورد توجه گسترده رسانه‌ها قرار گرفت.
بنابراین، تصمیم عربستان در مقطع کنونی، با هدف تحت فشار قرار دادن جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) صورت می‌گیرد تا با سیاست‌های عربستان سعودی در منطقه همسویی داشته باشد.
موفقیت حزب‌اله در واکنش قاطع به حملات اخیر رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان نیز سبب تقویت بیش از پیش پایگاه حزب‌اله و محور مقاومت و در نتیجه ضعف هرچه‌بیشتر رژیم صهیونیستی در منطقه شد و به‌نوعی سیاست‌ها و تبلیغات برخی کشور‌های عربی منطقه را که با هدف برجسته‌سازی قدرت پوشالی رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد، زیر سؤال برد و پوشالی بودن ادعا‌های آن را درباره سامانه‌های دفاع هوایی موسوم به «گنبد آهنین» که سران عرب بدان چشم دوخته بودند، نمایان ساخت. «عبدالباری عطوان»، روزنامه‌نگار برجسته فلسطینی‌تبار عرب، در یکی از یادداشت‌های خود در روزنامه «رأی الیوم» با اشاره به این موضوع نوشت: «سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌اله لبنان، ناتوانی سازمان‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی و تحلیل ژنرال‌های آنها را که مدعی کارآمدی هستند، نشان داد؛ حال آنها چنین کارآمدی و تجربه‌ای را به ارزش میلیون‌ها دلار به کشور‌های عربی که در حال عادی‌سازی روابط با آنها هستند، می‌فروشند.
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی در‌این‌باره نوشت: «عربستان سعودی پس از ناامیدی در اخذ بهای آزادی این افراد، این احکام شدید و شوک‌آور را صادر کرد».
با واکاوی درون‌مایه داده‌ها و گزارش‌های رسانه‌های منطقه درباره اقدام اخیر عربستان سعودی، این برآیند حاصل می‌شود که ریاض از تحولات اخیر منطقه غرب آسیا، که مقاومت فلسطین و در صدر آن جنبش مقاومت اسلامی (حماس) از بازیگران آن به‌شمار می‌رود، ناراضی و بلکه خشمگین است. از این رو، برخلاف گمانه‌زنی ها، ریاض با صدور این احکام به مقاومت اسلامی فلسطین این پیام را داد که از رویکرد‌های منطقه‌ای آن به‌شدت عصبانی است و به‌همین‌دلیل، درصدد تشدید فشار بر آن است.
پژوهشگر: جلال چراغی