به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد،ماهی جزء سالم‌ترین غذا‌های روی کره زمین بوده چرا که ماهی سرشار از مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین (د) و اسید‌های چرب امگا ۳ بوده که فوق العاده برای بدن و مغز مهم است.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی سرانه مصرف ماهی در جهان سالیانه به ازاء هر نفر 20 کیلوگرم است این در حالی است که این میزان در کشور ایران 10 کیلوگرم در سال است.
به تبع آن استان کهگیلویه و بویراحمد هم به ویژه در سال های پیش از انقلاب از این قضیه مستثنی نبود و میزان مصرف ماهی در آن حتی کمتر از یک کیلو بود.
یکی از دلایل اصلی کمبود یا نبود این پروتئین حیاتی در سبد غذایی خانوارهای مردم این استان نبود زیرساخت های اصلی صنعت شیلات در آن بوده است.
میزان اندک مصرف ماهی در استان هم تنها به صورت سنتی و با انداختن تور در برخی رودخانه های وحشی استان اجرا می شد که این کار هم چندان ساده نبود و سختی های خاص خودش از جمله خطر غرق شدگی را در پی داشت و تنها معدود افراد ماهر به این کار مبادرت می کردند و همین خود عاملی برای پائین بودن میزان مصرف ماهی در استان بود.
صنعت شیلات و آبزی پروری در کهگیلویه وبویراحمد در حالی پیش از انقلاب مغفول واقع شده بود که دارای رودخانه ها و چشمه های فراوان و میلیارد‌ها متر مکعب آب بوده است.
اما به برکت انقلاب اسلامی با ساخت نخستین مزرعه پرورش ماهی با ظرفیت اسمی تولید سالانه ۲۰ تن در منطقه چشمه پهن گنجگان شهرستان بویراحمد در سال ۱۳۶۵ چرخ این صنعت در استان به گردش درآمد.
داشتن دو اقلیم متفاوت سردسیری و گرمسیری یکی دیگراز شاخصه‌ها و استعداد‌های مهم استان کهگیلویه و بویراحمد است که این استان را به یکی از قطب‌های آبزی پروری از جمله تولید ماهیان سردآبی و گرم آبی در کشور تبدیل کرده است.
در حال حاضر ۲۳۹ مزرعه پرورش ماهی قزل آلا با ظرفیت اسمی ۸ هزار و ۵۰۰ تن در کهگیلویه و بویراحمد فعالیت دارند که از این تعداد ۱۵۰ مزرعه آن در شهرستان بویراحمد، ۷۵ مزرعه در شهرستان دنا و بقیه در شهرستان‌های گرمسیری از جمله لنده، گچساران و باشت قرار دارد.
به گفته مدیر شیلات استان بهره برداری از این طرح ها تا کنون موجب اشتغال زایی ۲ هزار و ۴۲۸ نفر شده است.
یزدانپناه افزود: کهگیلویه و بویراحمد پارسال با تولید ۱۷ هزار تن ماهی قزل آلا بعد از استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری مقام سوم کشور را در زمینه تولید و پرورش ماهیان قزل آلا کسب کرد.
وی از در دست اجرا بودن ۳۷ مزرعه پرورش ماهی دیگر با ظرفیت تولیدی هزار و ۵۷۵ تن در سال و با سرمایه گذاری ۳۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در استان خبر داد و پیش بینی کرد: با بهره برداری از این طرح‌ها برای ۲۳۵ نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد شود.
صنعت شیلات در کهگیلویه و بویراحمد علاوه بر تولید در ایجاد اشتغال هم به خوبی نقش آفرینی کرده است.
یکی از مزرعه داران پرورش ماهی قزل آلا در شهرستان بویراحمد می‌گوید: این طرح در سال ۹۰ با سرمایه گذاری ۲ میلیارد تومان راه اندازی شده که حالا سالیانه بیش از یک میلیارد تومان برایم درآمد زایی دارد.
فرهادی میزان اشتغال زایی طرح خود را بیش از ۵ نفر به صورت مستقیم اعلام کرد و افزود:در این مزرعه ۱۵۰ تن ماهی در سال تولید و علاوه بر تامین ماهی مورد نیاز بازار داخل استان مازاد آن به استان‌های اصفهان، تهران و فارس صادر می‌شود.
موسی کیانی یکی از کارگران این مزرعه پرورش ماهی هم می‌گوید: ما پیش از راه اندازی این مزرعه کار ثابتی نداشتیم و مجبور بودیم برای کارگری ساعت‌ها در میدان شهر یاسوج بایستیم تا ببینیم آیا کسی می‌آید و ما را برای کار دعوت می‌کند یا نه؟ ممکن بود چند روز کاری برامون پیدا نشه؟
مکوندی یکی دیگر از کارگران مزرعه پرورش ماهی در روستای ده شیخ گفت: قبلا برای پیدا کردن کار به دور از خانواده به بوشهر و شیراز مهاجرت کرده بودم و در این شهرها کارگری می کردم اما با راه اندازی مزرعه پرورش ماهی در روستایمان مشغول بکار شده ام.
غلامحسین جمشیدی و غضنفر محمودی کارگران یکی دیگر از مزارع پرورش ماهی در شهرستان بویراحمد هم که تحصیلکرده دانشگاه هستند می‌گویند: با شاغل شدن در این مزرعه خود و خانواده بیمه شدیم و به آینده شغلی مون هم امیدواریم.
یکی از مغازه داران فروش ماهی قزل آلا در شهر یاسوج هم می‌گوید: قبل از راه اندازی مغازه بیکار بودم که فرصت را غنیمت شمرده و برای خودم کسب و کاری راه انداختم.
موسوی از خرید و فروش ماهیان قزل آلای تولیدی مزارع پرورش ماهی استان ابراز خرسندی کرد و گفت: مردم از خرید ماهیان تولیدی استان به خوبی استقبال می‌کنند.
آقای عبدرحمان صفرپور ساکن شهر یاسوج است وعصر یک روز سرد زمستانی در هنگام خرید ماهی قزل آلا از این مغازه با او دقایقی هم صحبت شدم.
او گفت: به علت طعم و مزه ماهی قزل آلایی که استان داره ترجیح می‌دهم از این ماهی بخرم.
ناگفته نماند ماهی تولید شده در استخر‌های ماهی کهگیلویه و بویراحمد در سفره سایر استانها هم جایی برای خودش باز کرده است.
آقای حسینی یکی از خریداران عمده ماهیان قزل آلای کهگیلویه و بویراحمد هم گفت: به علت کیفیت، قیمت مناسب، مشتری پسند بودن ماهیان این استان و نیز مسافت کم شیراز تا یاسوج هفته‌ای یکبار بیش از هزار کیلو ماهی از یاسوج خریداری کرده و برای فروش به شیراز می‌برم.
نزدیکی مزارع پرورش ماهی در کهگیلویه و بویراحمد با شهرهای بزرگ مثل شیراز، اصفهان و اهواز موجب شده تا تولید کنندگان ماهیان قزل آلا در استان دغدغه فروش محصول تولیدی خود را نداشته باشند.
البته در کهگیلویه و بویراحمد تنها ماهیان سردآبی تولید نمیشود بلکه به علت داشتن آب و هوای مناسب پای ماهیان خاویاری هم از سال ۱۳۹۰ به مزارع این استان باز شده است.
آذرفر مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دنا می‌گوید: با انجام کار‌های تحقیقاتی و پژوهشی و مساعد بودن شرایط آب وهوایی کار انتقال، تولید و تکثیر ماهیان خاویاری در این شهرستان در دستور کار این اداره قرار گرفت.
وی افزود: در حال حاضر ۲ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری با ظرفیت اسمی سالانه بیش از ۳۰۰ تن در استان فعال است که یکی از این مزارع به نام مزرعه پرورش ماهی مروارید در روستای ده شیخ بخش پاتاوه شهرستان دنا قرار دارد.
اسلامی نخستین سرمایه گذار، تولیدکننده و پرورش دهنده ماهیان خاویاری در این مزرعه گفت: در سال ۱۳۹۰ حدود ۳ هزار قطعه ماهی خاویاری از استان‌های شمالی کشور وارد این مزرعه کردیم که خدا روشکر نتیجه داده و علاوه بر خاویارگیری توانستیم با کمک محققان و پژوهشگران این مزرعه به تولید بچه ماهی خاویاری در آن دست یابیم.
محققان و پژوهشگران این مزرعه پرورش ماهی با صرف فعل (خواستن توانستن است) موفق شدند استانی را که تا پیش از این خود وارد کننده بچه ماهی خاویاری بود، به خودکفایی در تکثیر و پرورش این نوع ماهی برسانند.
کارشناس ارشد شیلات شاغل در این مزرعه پرورش ماهی می‌گوید: با انجام طرح‌های تحقیقاتی از جمله نمونه گیری و تخم گیری به روش سزارین موفق به تولید و تکثیر ۱۵ هزار قطعه بچه ماهی خاویاری از سه نوع آن در این مزرعه شدیم.
ابراهیم حصیرباف آب کنار افزود: ماهیان خاویاری تولید و پرورش داده شده در این مزرعه شامل اوزون برون، سیبری و استرلیاد است.
حالا با این موفقیت بزرگ استان کهگیلویه و بویراحمد بعد از استان‌های گیلان، مازندران و گلستان به چهارمین استان تولید کننده بچه ماهی خاویاری در کشور تبدیل شده است.
تولایی یکی دیگر از سرمایه گذاران مزرعه پرورش ماهی مروارید با بیان اینکه در کنار سه نوع ماهی خاویاری تولید شده، ماهی شیو و فیل ماهی هم در این مزرعه پرورش داده می‌شود می‌گوید: هم اکنون حدود ۵۰ نفر در این مزرعه مشغول به کار بوده که اگر مسئولان متولی به لحاظ پرداخت تسهیلات از آن‌ها حمایت کنند می‌توانند ظرفیت اسمی این مزرعه را تا هزار تن افزایش داده و حدود ۳۰۰ نفر را به کار گیرند.
تولید و پرورش ماهیان خاویاری علاوه بر تولید و ایجاد اشتغال، ارزش اقتصادی بالایی دارد.
با یک مقایسه سرانگشتی ماهیان خاویاری با صنایع بزرگی همچون نفت و گاز، پتروشیمی و گردشگری، می‌توان به جرات ادعا کرد صنعت تکثیر و پرورش ماهیان خاویاری به لحاظ میزان سرمایه گذاری، اشتغال زایی و سودآوری بالاتر از این صنایع قرار دارد.
کارشناس شیلات مرکز خدمات جهاد کشاورزی بخش پاتاوه با اذعان به این موضوع می‌گوید: می توان با میزان سرمایه گذاری کم این صنعت را راه اندازی کرد و در عوض ارزآوری زیادی را نصیب سرمایه گذار، استان و حتی کشور کرد.
خانم مریم جهانفکر افزود: در حال حاضر قیمت هر کیلو گوشت ماهیان خاویاری با توجه به گونه های مختلف آن بین ۱۲۰ تا صد و شصت هزار تومان در بازار داخلی است.
وی تخم ماهیان خاویاری را که به " مروارید سیاه " معروف است یکی از گرانترین غذا‌های جهان برشمرد و گفت: قیمت هر کیلو خاویار صادراتی در بازار‌های جهانی با توجه به گونه ماهیان خاویاری و سایز درشتی خاویار بین ۶ تا ۱۰ میلیون تومان است.
از همه این‌ها که بگذریم با رشد صنعت شیلات در کهگیلویه و بویراحمد پای ماده پروتئینی سالم و حیاتی هم به سفره خانواده‌های مردم این استان باز شده است.
کارشناس تغذیه مرکز بهداشت و درمان استان می‌گوید: میزان مصرف ماهی تا پیش از انقلاب در کهگیلویه و بویراحمد حتی به ۵۰۰ گرم هم به ازاء هر نفر در سال نمی‌رسید، اما حالا سرانه مصرف ماهی در استان به ازء هر نفر ۶ و نیم کیلوگرم در سال است.
خانم بوستانی افزود: بر اساس یافته‌های علمی دانشمندان و پزشکان مصرف مرتب ماهی می‌تواند موجب پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر مبتلا شدن به دیابت، تنگی نفس (آسم)، سکته‌های مغزی، بیماری‌های قلبی و عروقی و همچنین ارتقاء سلامت بینایی، بازیابی حافظه و بهبود کارکرد مغز، درمان افسردگی و کنترل قند خون شود.
البته صنعت شیلات در کهگیلویه و بویراحمد منحصر به تولید و یا پرورش ماهیان سردابی ، گرمآبی و خاویاری نیست بلکه ماهیان زینتی هم در استان تکثیر و پرورش داده می‌شود.
در شهرستان دنا یک مزرعه با ظرفیت ۳۰۰ هزار قطعه در سال فعالیت می‌کند.
سرمایه گذار این طرح گفت: برای راه اندازی واحد پرورش ماهیان زینتی بیش از یک میلیارد تومان هزینه کرده است.
آقای حسین جمشیدی بیان کرد: ماهیان زینتی که در این مزرعه تولید می‌شود علاوه بر تامین نیاز بازار داخل استان به استان‌های تهران، اصفهان، فارس و یزد صادر می‌شود.
وی با بیان اینکه هم اکنون ۲ نفر در این مزرعه مشغول به کار هستند افزود: طرح توسعه و مکانیزه کردن این مزرعه در حال اجرا است که با بهره برداری از آن تا پایان امسال برای ۶ نفر دیگر هم شغل ایجاد می‌شود و ظرفیت تولیدی این مزرعه تا ۵۰۰ هزار قطعه در سال افزایش می‌یابد.
حالا به یمن چهل سالگی انقلاب از مجموع ۳۷ مزرعه پرورش ماهی دیگر در کهگیلویه و بویراحمد ۱۰ مزرعه آن با سرمایه گذاری ۷ میلیارد و ۵۹۰ میلیون تومان تا پایان امسال به بهره برداری می‌رسد که پیش بینی می‌شود با بهره برداری از این تعداد، ظرفیت تولید ماهیان سردآبی در استان از ۱۷ هزار به بیش از ۱۸ هزار و ۵۰۰ تن افزایش یابد.
کهگیلویه و بویراحمد با وجود توانمندی‌هایی از جمله منابع انسانی، گردشگری، کشاورزی و منابع آبی زیاد، اما همچنان یکی از استان‌های کم برخوردار کشور محسوب می شود که بیشترین نرخ بیکاری را هم دارد و یکی از راهکار‌های مهم برای برون رفت از وضع موجود، رشد و توسعه صنعت شیلات و آبزی پروری با ارائه امکانات و تسهیلات لازم برای تشویق بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در این بخش است.
به امید آینده‌ای روشن و بهتر برای استان ..نوسینده:حشمت الله جهانی