اروپاي امروز به دلیل بقای زمینه های رشد و تکثیر رفتارهای افراطی که ریشه در فقر فرهنگی، تبعیض در دستیابی به فرصت های سیاسی و اقتصادی و فساد دارند، محل مناسبی برای ظهور گروه های تروریستی، حمایت از این گروه ها و سربازگیری از میان لایه های ناراضی است.
پژوهش خبری صدا وسیما:در سالهاي اخير حوادث تروریستی در گوشه و کنار قاره سبز شوک بزرگی را به اروپائيان وارد کرد و اين واقعيت را درمقابل آنها قرار داد که کشورهاي اروپايي در صورت استمرار حيات تروريسم در غرب آسيا و شمال آفريقا بيشترين آسيب‌پذيري را در مقايسه با ديگر مناطق جغرافيايي جهان دارند. با اين حال ما هيچگاه شاهد عزم جدي اروپائي‌ها براي مبارزه با داعش نبوديم.
شواهد متعددي وجود دارد که نشان مي‌دهد غرب خود در بوجود آمدن و قدرت يافتن تروريسم افراطي داعش در غرب آسيا نقش داشته و به دنبال دستيابي به اهداف متعددي بوده است که عبارتند از:
حتي پس از حوادث متعدد تروریستی در پاریس که پلیس و دستگاه امنیتی فرانسه بقایای تروریست های به جامانده از این عملیات را دستگیر کردند و معلوم شد خلاف گمانه زنی های اولیه اگرچه از حامیان داعش بودند، اما نه سوری بودند و نه پناهنده، بلکه همگی شهروندان اروپایی بودند که شناسنامه و گذرنامه فرانسوی یا بلژیکی داشتند، مبارزه با داعش از سوي اروپا هيچگاه جدي نشد.
واقعيت اين است که رهبران اروپایی طی سال های اخیر آنچنان بر مسائل سیاست خارجی و به خصوص دخالت در خاورمیانه و حضور در ائتلاف های فتنه انگیز نظامی در غرب آسيا متمرکز شدند که از چالش های امنيت داخلی خود غافل ماندند و حالا شاهد تبعات دهشتناک آن هستند. شکست های اخیر داعش در عراق و سوریه کشورهای اروپایی را با موج بازگشت تروریست ها به این قاره روبرو کرده است.موضوعي که مي تواند به کابوسي بزرگ براي قاره سبز تبديل شود.
آگاهان سياسي معتقدند شکست های داعش در عراق و سوریه موجب بازگشت تروریست ها به سرزمین های مادری به ویژه اروپا می شود که با موجی از خشونت در این کشورها همراه خواهد بود. روزنامه "تاگس آنسایگر" چاپ سوئیس با اشاره به شکست های داعش در مناطق بحرانی اما این تروریستها را برای غرب خطرناک تر از قبل ارزیابی کرده و در مطلبی نوشت: با توجه به شکست های داعش در منطقه هزاران مبارز و جنگجوی داعشی به اروپا باز میگردند. این مسئله خطر حملات تروریستی در اروپا را افزایش می دهد. این حملات تروریستی جدید در اروپا ادامه تاکتیک تروری است که از سال 2014 آغاز شده و در آن تروریسم داعش از طرفداران خود درخواست می کند که به زعم خود کافران را با همه ابزار ممکن و تحت هر شرایطی بکشند.[1]
باوجود اينکه داعش ديگر حاکميت جغرافيايي معيني نداشته و دیگر ارتشی هم در اختیار ندارد با اين حال پيش بيني مي شود تهديداتش به اشکال زير ادامه پيدا کند.
موضوع ديگر چگونگی فعالیت های داعش و سایر گروه های افراطی تروريست است. شرايط عضو گيري داعش در اروپا بسیار مساعد است. یعنی داعش افراد همفکر و همسو با خود در اروپا که آمادگی پیوستن به داعش را دارند از راه دور جذب ميکند و از آنها براي انجام هر گونه عملیاتی بهره ميگيرد ضمن اینکه انگیزه های لازم برای پیوستن به داعش و گروه های تروریست در اروپاي غرق در تبعيض بيش از هر نقطه دیگری وجود دارد.
ريشه‌هاي گرايش به تروريسم
آيا گروههاي تروريستي داراي ايدئولوژي اسلامگرايانه هستند؟ ساده ترين پاسخ این است که این افراد اسلامگرایان افراطی هستند که با تمدن غرب چالش دارند. اما بسیاری از مطالعات نشان داده اند که افرادی که وارد گروههای افراط گرا میشوند، الزاما جذب ایده‌های بنیادگرایی دینی نمی شوند. طبق یافته های پژوهشی که سرویس اطلاعات نظامی انگلیس در خصوص افراط‌گرایی انجام داد و به دست رسانه‌ها افتاد، تعداد زیادی از افرادی که به تروریسم روی می‌آورند، برخلاف تعصبات مذهبی‌شان، معمولا به احکام دین خود عمل نمی‌کنند. طرد شدگان اجتماعی که از منزلت اجتماعی پایینی رنج می برند مستعد انجام کنش‌هایی خارج از عقلانيت هستند و اعمال سیاست های ناعادلانه و تبعیض آمیز می تواند آنها را ترغيب به واکنش های شتاب زده و خشن علیه جامعه کند.گزارش های اروپایی نشان مي دهد بیش از پنج هزار جوانان اروپایی در صف گروه های تروریستی در عراق و سوریه سرگرم نبرد هستند.اين جوانان اکثرا از خانواده مهاجراني هستند که در اروپا زاده شده اند ولي منزلت اجتماعي مورد نياز را کسب نکرده اند.
بر اساس گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مبارزه با تروریسم اروپا منتشر شده در 17 فوریه 2017 اطلاعاتی که از جنگجویان داعش پس از بازگشت به زادگاه خود به دست آمده ، نشان می دهد داعش قصد دارد این افراد را برای انجام اقدامات تروریستی در زادگاه خودشان به کار گیرد.
بیش از 42 هزار تروریست از 120 کشور طی سال های 2011 تا 2016 میلادی به داعش پیوسته اند که افزون بر پنج هزار نفر آنان از (بلژیک، فرانسه، آلمان، انگلیس، اتریش، دانمارک، فنلاند، ایتالیا، هلند، اسپانیا و سوئد) به داعش ملحق شده اند.
20 درصد این افراد در نبردها کشته شده و حدود 30 تا 35 درصد به زادگاه خود بازگشته اند، حدود 50 درصد هنوز هم در سوریه و عراق حضور دارند.
«آلیکس یونگر» رئیس دستگاه اطلاعاتی انگلیس اعتراف می کند ساختار برنامه ریزی برای حمله این گروه در اروپا بسیار دقیق است. این گروه برای استفاده از شیوه های تازه خشونت علیه انگلیس و همپیمانان آن برنامه ریزی می کند و نیازی به خارج شدن از سوریه حتی درصورت شکست نظامی ندارد.[2]
"موسسه مطالعات کار" (IZA) که در بن آلمان مستقر است، در اکتبر 2012 پژوهش جالبی را درباره جمعیت مسلمانان فرانسه منتشر کرد که نتایج آن بسیار آموزنده است. در این پژوهش که در سال 2009 بر روی یک گروه نسل دوم و سوم مهاجران مسلمان شمال آفریقا در فرانسه انجام شده، محققان دریافتند مسلمانان بر اساس مناسباتی در جامعه فرانسه جذب می شوند که پایین تر از معیارهای موجود در این جامعه است. نظامی که در آن نوعی تبعیض سازمان یافته برای مسلمانان اعمال نموده و تبدیل به موازنه ای پایدار شده است. بر اساس نتایج این پژوهش مسلمانان این تبعیض را به شکل یک امر نهادینه احساس می کنند و دقیقا به همین خاطر از جذب در جامعه فرانسه اکراه دارند.[3]
محققان علوم اجتماعي معتقدند در جامعه‌ای که فرهنگ برابري و برادری در عین همه تفاوت‌ها نهادینه شده باشد، کمتر شاهد شکل‌گیری حرکت‌های خشونت آميز خواهیم بود. بحراني که اروپا امروزه با آن مواجه است ناشي از تبعيض و طرد شدن بخش قابل توجهي از شهروندان اروپايي از سوي جامعه مي باشد و در صورتيکه تغيير ملموسي در اين خصوص صورت نگيرد شاهد افزايش عمليات هاي تروريستي در اروپا خواهيم بود.
سياست خارجي اتحاديه اروپا در غرب آسيا
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به چند دلیل از جمله مجاورت جغرافیایی، حضور بسیاری از مهاجران مسلمان کشورهای غرب آسيا و شمال آفریقا در کشورهای اروپایی، وابستگی اروپا به منافع طبیعی منطقه از جمله نفت و روابط گسترده تجاری بین اروپا و این کشورها، سالهاست مورد توجه کشورهاي اروپايي بوده است.کشورهاي اروپايي در دهه گذشته و در چارچوب اتحاديه اروپا سياستهايي را اتخاذ کرد که کاملا همسو با ديدگاههاي دولت اوباما در منطقه بود. مهمترين اقدامي که اروپا در يک دهه گذشته همگام با آمريکا اتخاذ کرد مقابله با دولت قانوني سوریه و کمک به مخالفان دولت دمشق بود.در همين راستا انگلیس و فرانسه به عنوان بازیگران فرامنطقه ای در بحران سوریه در جرگه ائتلاف مخالفان بشار اسد قرار گرفتند و اعلام کردند هدفشان سرنگونی دولت بشار اسد است.سياستي که عملا تروريسم را بر بخش‌هاي وسيعي از سوريه و سپس عراق حاکم نمود.
پس از اینکه تروریست های داعش در حدود شش سال قبل به بخشهايي از سوریه حمله کرده و در همان مراحل ابتدایی موفق شدند کنترل برخی نقاط در این کشور را به دست بگیرند، کمتر کسی تصور می‌کرد که این گروه تروریستی بتواند به حیات خود ادامه دهد. اما تحولات گونه اي ديگر رقم خورد و به واسطه کمک های مالی خارجی که از راههاي مختلف به تروریستهای داعش تزریق شد، جایگاه این گروه تروریستی در سوریه بیش از پیش تثبیت شد و داعش با حمایت همه جانبه و مستقیم بحران آفرینان در سوریه و عراق به منسجم ترین و بزرگترین گروه تروریستی جهان تبدیل شد.کمکهايي که ادعا شد براي گروههاي ميانه رو ارسال ميشود ولي عملا از سوي داعش مورد استفاده قرار گرفت.
روزنامه «ورلد تریبون» چاپ آمریکا در گزارشی فاش کرد که کشورهای اروپایی تحت نظارت مستقیم ناتو اقدام به ارسال محموله های تسلیحاتی پیشرفته به تروریست های داعش می کنند. این روزنامه به نقل از منابع دیپلماتیک می نویسد: کشورهای اروپایی با نظارت ناتو، سلاح های ضد تانک، موشک، خمپاره، جلیقه ضد گلوله و تجهیزات ارتباطی در اختیار تروریست های داعش قرار می دهند. این روزنامه می افزاید: سرویس اطلاعاتی ناتو به بهانه ارسال کمک های انسان دوستانه برای مردم سوریه اقدام به ارسال تجهیزات نظامی برای تروریست های داعش می کند.[4]
جذب شهروندان اروپايي از سوي داعش
اين يک واقعيت است که جوانان مسلمان اروپایی که مشکلات مالی دارند و یا از سوی جامعه رانده شده اند، با معضل گرایش به افراط گرایی مواجه هستند. نبايد از نظر دور داشت که مشکلات اجتماعی - اقتصادی زمینه ای مساعد برای اشاعه ایدئولوژی های افراطی فراهم می آورد و اين مساله را اروپا در سالهاي اخير کاملا لمس کرده است.با اين حال درخصوص جذب اروپائيان به داعش پيچيدگي هايي وجود دارد و نمي توان همه چيز را به فقر و تبعيض پيوند داد. .در ميان اروپائيان عضو داعش افرادي يافت مي شوند که فقر مالی نداشتند و یا در شرایط خوب اجتماعی بودند. جاي شگفتي است که مردان جوان و به طور فزاینده زنان جوان، تا این اندازه خود را مشتاق به پیوستن به گروهي تروريستي می بینند که در نهایت احتمالا به مرگ آنها منجر خواهد شد پس می بایست دلیل و برهانی مهم تر از مشکلات اقتصادی و یا شرایط خوب اجتماعی وجود داشته باشد.
گروهي معتقدند آنچه که تروريست هاي داعش به جوانان مسلمان اروپایی پیشنهاد می کنند، همان چیزی است که دموکراسی های لیبرال غربی توانایی ارائه آن را ندارند: فرصت بخشی از یک ایدئولوژی بودن که بتواند به زندگی یک فرد معنا دهد. آنها با دولت و سیاست خارجی اروپا مشکل دارند و هیچ عدالتی را نمی بینند و نبايد اين محرک قوي را ناديده گرفت.
بیشترین افرادی که از اروپا به گروه داعش پیوسته اند، فرانسوی ها بوده اند.
نتايج بررسي ها نشان مي دهد اکثر قريب به اتفاق اين اقدامات تروريستي از سوي شهروندان اروپايي صورت گرفته است.
بر اساس گزارش بنیاد «کویلیوم» بیشترین افرادی که از اروپا به گروه داعش پیوسته اند، فرانسوی ها بوده اند. تا نوامبر 2014 ميلادي 700 شهروند فرانسوی به گروه داعش ملحق شده اند. پس از فرانسه، انگلیس با 500 نفر رتبه دوم را در این رده بندی داشته است. آلمان نیز با 400 نفر در مکان سوم قرار داشته است. آمار منتشره توسط بنیاد کویلیوم نشان می دهد که تعداد شهروندان اروپایی که برای پیوستن به گروه داعش به سوریه و عراق رفته اند از 1929 نفر در سال 2013 به 2580 نفر در سال 2014 افزایش یافته است. تعداد جذب شهروندان فرانسوی نیز طی یک سال 69.9 درصد افزایش یافته است. تعداد شهروندان آلمانی نیز که طی همین مدت به داعش پیوسته اند، 66.7 درصد رشد داشته است. تعداد این شهروندان از میزان 240 نفر در سال 2013 به 400 نفر در 2014 افزایش یافته است.
زنان جهادی
اولین تحقیق جامع در باره زنان موسم به زنان جهادی باشد، توسط موسسه «گفت‌و‌گوی استراتژیک» انجام گرفته است. این گزارش می‌گوید ۵۵۰ زن از کشورهای اروپای غربی به نیروهای داعش که بخش بزرگی از سوریه و مناطقی در عراق را در اشغال خود دارند، پیوسته‌اند. این گزارش این سئوال را مطرح میکند که چرا این زنان با دل کندن از همه چیز و با علم به خطر بازداشت و یا حتی مرگ، برای زندگی به مناطق تحت کنترل داعش می‌روند.
این گزارش خاطرنشان میکند که بسیاری از این زنان انتظار چنین خطراتی را ندارند اما در هر حال راهی هم برای برگشت ندارند. نویسندگان گزارش، دلایل متعددی را برای این مساله بیان می‌کنند. از جمله این دلایل می‌توان به تمایل این زنان برای ازدواج با جنگجويان اشاره کرد. راس فرنت، یکی از نویسندگان این گزارش گفته است که وقتی که این زنان وارد سوریه و عراق میشوند، زندگی آنها بسیار معمولی و پیش پا افتاده می‌شود.
فرنت گفت: زنانی که در مناطق تحت کنترل داعش زندگی می‌کنند، به زنانی که درصدد سفر به این مناطق بدون قصد ازدواج هستند، هشدار می‌دهند که دست به این سفر نزنند. آنها می‌گویند هر زنی که به این مناطق می‌آید باید ازدواج کند. این گزارش خاطرنشان میکند که نقش این زنان در حال حاضر منحصر به بچه‌داری، آشپزی و نظافت است. فرنت می‌افزاید: "این زنان در شبکه‌های اجتماعی، به طور فعالانه دیگران را به انجام حملات تشویق می‌کنند. مواردی را داریم که این زنان به دیگران می‌گویند اگر نمی‌توانید به مناطق تحت کنترل داعش بروید، میدان نبرد را به محل زندگی خود ببرید."
این زنان به عنوان مثال به حوادث اخیر پاریس اشاره کرده‌اند. ارین ماری سالتمن، از محققان ارشد موسسه گفت‌و‌گوی استراتژیک هم گفت: "نباید به این زنان به عنوان موجوداتی با شخصیت مطیع و منفعل در این سازمان تروریستی نگریست. این زنان قویا بر این باورند که در حال ساختن آرمان شهر هستند، این زنان بسیار جوان هستند و بسیاری از آنها هیچ‌وقت سفر نکرده‌اند و انتظارات و تصورات رویاگونه در باره ازدواج با سربازان جهادی دارند." خانم سالتمن می‌گوید این زنان به عنوان مبارز مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و نمی‌توان آنها را در شمار جنگجویان خارجی آورد.[5]
بحران امنيتي در اروپا
تروريست هاي وابسته به داعش تاکنون اقدامات تروريستي زيادي در خاک اروپا انجام داده اند. مهمترين اين اقدامات عبارتند از:
1- تیراندازی 2015 شارلی ابدو
در ۷ ژانویه دو مهاجم مسلح به نشریه هتاک شارلی ابدو در پاریس به خاطر کشیدن کاریکاتور پیامبر اسلام حمله کردند. در اين عمليات 12 نفر کشته و 10 نفر هم زخمي شدند.پس از این حمله تروریستی، گزارش‌هایی از حمله به چند مسجد و تعدادی از اماکن متعلق به مسلمانان در فرانسه منتشر شد و خبرگزاری فرانسه گزارش کرد که چند مسجد در دو شهر فرانسه هدف تهاجم افراد ناشناس قرار گرفت اما این حملات تلفاتی برجای نگذاشت.
2- حملات نوامبر 2015در پاریس
در شب ۱۳ نوامبر یک رشته حملات به هم پیوسته شامل حمله انتحاری، گروگانگیری، تیراندازی دسته جمعی در مناطق یک، ده و یازده پاریس در مناطقی مانند استادیوم استاد دو فرانس، بلوار ولتر، روبیشا، شمال پاریس، تئاتر بتکلان انجام شد که خونین‌ترین حملات تروریستی تاریخ فرانسه بود. این حمله منجر به کشته شدن ۱۳۰ نفرو مصدومیت ۳۶۸ نفر شد.در این حملات تروریستی حداقل سه انفجار جداگانه و شش تیراندازی در محدوده پاریس گزارش شد، و یک گروگانگیری در تئاتر بتکلان انجام شد که در آن بین ۶۰ تا ۱۰۰ نفر گروگان گرفته شده‌بودند.
3- حملات مارس ۲۰۱۶ بروکسل
در ۲۲ مارس سه مهاجم انتحاری خود را در فرودگاه بروکسل و ایستگاه مترو مالبیک در بلژیک منفجر کردند.در اين اقدام تروريستي 34 نفر کشته و 136 نفر ديگر زخمي شدند.
4- حمله ۲۰۱۶ نیس
در ۱۴ ژوئیه در جریان جشن روز ملی فرانسه در شهر نیس در جنوب این کشور، یک فرد مهاجم با یک کامیون به جمعیت حاضر در جشن حمله کرد.در اين حمله 86 نفر کشته و150 نفر زخمي شدند.
5- تیراندازی ۲۰۱۶ مونیخ
در ۲۲ ژوئیه یک مهاجم مسلح اقدام به تیراندازی در مرکز خرید المپیا در دهکده المپیک در شمال غرب مونیخ آلمان کرد.در اين حمله تروريستي 10 نفر کشته و 21 نفر زخمي شدند.
6- حمله کامیونی ۲۰۱۶ بازار کریسمس برلین
در شب ۱۹ دسامبر یک مهاجم با کامیون اسکانیا به بازار کریسمس در برایتشایدیلاتز برلین در آلمان حمله کرد و مردم را زیر گرفت.در اين عمليات تروريستي 12 نفر کشته و 48 نفر زخمي شدند.
7- حمله ۲۰۱۷ وست‌مینستر
در ۲۲ مارس یک مهاجم با خودروی خود به درب کاخ وست‌مینستر در لندن می‌کوبد و پس از پیاده شدن اقدام به حمله به حاضران با چاقو در حیاط مرکزی کاخ وست‌مینستر و میدان پارلمان میکند.در اين حمله 4 نفر کشته و 40 نفر زخمي شدند.
8- حمله ۲۰۱۷ متروی سن پترزبورگ
در ۳ آوریل یک مهاجم انتحاری اقدام به منفجر کردن خود در بین ایستگاه‌های سنایا پلوشاد و مؤسسه فناوری متروی سن پترزبورگ کرد. تلفات این حادثه به ۱۴ تن رسید و حداقل ۴۵ تن نیز در این حمله زخمی شدند.
9- حمله ۲۰۱۷ استکهلم
در ۱۷ آوریل یک مهاجم با کامیون ربوده شده عمداً در خیابان دروتنین گاتان در استکهلم سوئد مردم را زیر گرفت. در اين عمليات 5 نفر کشته و 15 نفر زخمي شدند.
10- بمب‌گذاری ۲۰۱۷ منچستر آرنا
در ۲۲ مه یک بمب در خارج سالن منچستر آرنا منفجر شد. بمب‌گذاری باعث کشته شدن ۲۲ تن و مجروح شدن بیش از ۵۹ تن شد. تخمين زده شد حدود ۲۱۰۰۰ تن در محل حضور داشته‌اند.
11- حملات ژوئن ۲۰۱۷ لندن
در ۳ ژوئن سه مهاجم اقدام به به اين حمله تروريستي در محله بارومارکت لندن کردند. پلیس لندن در اطلاعیه‌ای گفت که سه مهاجم ابتدا با یک کامیونت حمله را روی پل لاندن بریج با زیر گرفتن عابران آغاز کرده‌اند و بعد به منطقه بارو مارکت رفته و با چاقو به یک پلیس ترافیک و مشتریان یک رستوران در منطقه واوکس‌هال حمله کرده‌اند.در اين حمله 7 نفر کشته و 48 نفر زخمي شدند.
12- حمله 2017 بارسلونا
در ۱۷ اوت ۲۰۱۷ یک وانت ون به خیابان لا رامبلا، بارسلون حمله کرده و جمعیت حاضر در پیاده‌رو را زیر گرفت.در اين عمليات تروريستي 15 نفر کشته و 130 نفر ديگر زخمي شدند.
حملات داعش و گسترش اسلام ستيزي در اروپا
پيش بيني مي شود بیش از بیست میلیون مسلمان در اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند اما به دشواری می‌توان تعداد دقیق آن را مشخص کرد، زیرا تعدادی از کشورهای اتحادیه اروپا وابستگی دینی ساکنان خود را ثبت نمی‌کنند.حالا پس از حوادث متعدد تروريستي از سوي اعضاي داعش مسلمانان بيش از گذشته مورد حملات و هتاکي افراط گرايان اروپا واقع مي شوند.
تبعيض عليه مسلمانان و رويکرد اسلام ستيزي در اروپا موضوعي جديد محسوب نمي شود و بيش از يک دهه است گزارش هاي مشابهي در اين خصوص منتشر مي شود.گزارش هاي متعددي که درباره مشاهدات اجتماعي منتشر مي شود بر اين نکته تاکيد دارند که پيش داوري ها و تبعيض عليه مسلمان رو به افزايش است.اين حس در مسلمانان تقويت شده است كه روز به روز بي اعتمادي و دشمني نسبت به آنها بيشتر مي شود و آنها به خاطر باورها و اعتقاداتشان در جامعه طرد مي شوند و بدگماني نسبت به آنها رو به فزوني است.
موتور محرک برانگيختن احساسات ضد اسلامي ،گروههاي نژاد پرست و افراطي در اروپا هستند. ظهور احزاب راست ـ پوپولیست در سال‌های اخیر تأثیری خاص بر بحث‌های سیاسی مربوط به مهاجرت و موضوعات ادغام در اتحادیه اروپا داشته است. احزاب راست ـ پوپولیست در تعدادی از کشورهای اتحادیه اروپا با دست زدن به لفاظی‌هایی در خصوص همراه داشتن مهاجرت با بیماری‌های اجتماعی و با خواستار شدن اقداماتی شدید برای محدود‌سازی هر چه بیشتر مهاجرت و موظف ساختن مهاجران به پذیرش آداب و رسوم کشورهای جدید خود، نظر رأی‌دهندگان را به خود جلب کرده‌اند.
احزاب افراط گراي اروپايي به بهانه مقابله با تروریسم، هویت اسلامی را هدف گذاری کرده و به هتک حرمت دین مقدس اسلام، اعمال محدودیت بر روحانيون دینی و ارتباطات دینی و فعالیت گروه ها و موسسات دینی می پردازند. در این مورد باید اذعان داشت که خودنمایی دوباره موجی از اسلام هراسی در شهرهای اروپا قابل پیش بینی بود زيرا عمليات عناصر داعش در اروپا و خصوصا پاریس زمینه نگاه منفی اروپا به اسلام را بيش از پيش فراهم کرده است.
گروههای فاشیستی «پگیدا» (PEGIDA) که مخفف «اروپائیان میهن پرست ضد اسلامی کردن غرب» است، جنبشی نژادپرستانه و فاشیستی است که پس از دعوت " لوتز باخمان" در سال ۲۰۱۴ تاسیس شد. پگیدا نخستین گام خود را بر اساس انتقاد به سیاست‌های جمعیتی و مهاجرپذیری آلمان برداشت اما کم‌کم وجهه اصلی آن ظاهر شد و به یک جنبش تمام عیار ضد اسلامی بدل شد. سران این گروه تندرو با استفاده از موضوع مهاجر پذیری در آلمان و همچنین رشد جمعیت مهاجران و متعاقب آن کاهش رشد جمعیت آلمانی‌ها اعتراض خود نسبت به حضور مهاجران در این کشور را اعلام کردند. اما بعد از مدتی هدف اصلی پیدایش این گروه تندرو در آلمان مشخص شد و اسلام گرایان هدف اعتراضات این گروه و هواداران آن قرار گرفتند و اعضای این گروه خواستار جلوگیری از رشد اسلام در آلمان شدند و شعارهایی علیه اسلام سر دادند. اوج فعالیت پیگیدا دراروپا را می‌توان بعد از حمله تروریستی به نشریه هتاک «شارلی ابدو» در فرانسه دانست. بعد از موج اسلام هراسی که در این باره در اروپا بوجود آمد گروه پگیدا نیز بیشتر توانست خود را به جامعه اروپا معرفی کند.[6]
همچنين «مرکز مبارزه علیه اسلام هراسی در فرانسه» که به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی در پاریس مستقر شده و اقدامات اسلام هراسانه را در فرانسه تحت نظارت دارد گزارشی منتشر کرد و طی آن اعلام کرد که حملات فیزیکی علیه مسلمانان در فرانسه از زمان حمله به دفتر نشریه «شارلی ابدو» ۵۰۰ برابر شده است و اقدامات خرابکارانه که علیه مسلمانان انجام می شود به ۴۰۰ برابر رسیده است. این درحالی است که به رغم وجود آماری چشمگیر، تعداد افرادی که نسبت به این اقدامات اسلام هراسانه شکایت کرده اند، بسیار معدود هستند. قربانیان اغلب اعتقاد دارند که مأموران پلیس از رسیدگی به شکایتهایی که در رابطه با اسلام هراسی صورت می گیرد سر، باز می زنند.[7]
روزنامه ایندیپندنت در گزارشی به قلم « هاریِت آگرهولم» نوشت: خشونت ها علیه مسلمانان در خیابان های انگلیس در طول یک سال گذشته، تقریبا 50 درصد افزایش یافته است و در این میان زنان قربانیان اصلی خشونت های ناشی از اسلام ستیزی در این کشور هستند. یک گروه پیگیری خشونت های ناشی از نفرت و انزجار در انگلیس در گزارشی اعلام کرد بیش از یک سوم قربانیان خشونت های ناشی از اسلام ستیزی در خیابان های انگلیس، زنان هستند و زنان مسلمان که پوشش اسلامی دارند بیشتر هدف خشونت قرار می گیرند. این خشونت ها باعث شده است که بسیاری از زنان مسلمان در انگلیس برای نجات از این خشونت ها لباس و ظاهر اسلامی خود را تغییر دهند. روزنامه ایندیپندنت نوشته است از مجموع 874 مورد خشونت ناشی از نفرت در خیابان های انگلیس، 765 مورد قربانیان زن بوده اند. در صورتی که زنان مسلمان در انگلیس لباس و پوشش اسلامی داشته باشند بیشتر در معرض حمله و خشونت قرار دارند. خشونت ضد زنان مسلمان در انگلیس بسیاری از آنها را ناچار کرده است که پوشش اسلامی شان را تغییر دهند و برای مثال به جای روسری از کلاه استفاده بکنند.[8]
در ایتالیا آزار مسلمانان به شکل حمله و تهدید افزایش یافت. اوضاع متشنج امنیتی در ایتالیا، منجر به توقف مجوز ساخت مسجد در برخی از شهرهای بزرگ ایتالیا شده است. «ماتئو سالوینی»، رهبر حزب دست راستی اتحادیه شمال با مخالفت ساخت مسجد در شهر میلان در شمال این کشور گفت: با وجودیکه صد هزار مسلمان در شهر میلان زندگی می کنند اما این دلیل نمیشود که آنها بتوانند مسجد بسازند. آنها می توانند مثل همیشه در خانه هایشان عبادت کنند.[9]
نتيجه‌گيري
تروریستهای تکفیری که خلافتشان در منطقه از هم فروپاشیده حالا، تغییر استراتژی داده‌اند. آنها دیگر لزوما، برای کشتن مردم بی‌گناه به بمب و اسلحه هم نیاز ندارند. با یک خودرو هم می‌توانند به جنایاتشان ادامه دهند.اين الگو در سالهاي گذشته بارها در اروپا مورد استفاده قرار گرفته است.حوادث تروریستی که در سالهاي گذشته در اروپا رخ داد بیانگر شکست اروپایی های در جنگ علیه تروریسم است. يک گزارش امنیتی که توسط «مرکز پژوهش های صلح و امنیت بین الملل» منتشر شد به صراحت اشاره میکند کشورهای اروپایی میوه حمایت از گروههای تروریستی در سوریه را درو می کنند. اگرچه تروريست هاي داعش در اروپا در کوتاه مدت از طریق اقدامات نظامی سرکوب میشوند اما بسترهاي لازم براي ادامه فعاليتهاي آنها همچنان وجود دارد.
اروپاي امروز به دلیل بقای زمینه های رشد و تکثیر رفتارهای افراطی که ریشه در فقر فرهنگی، تبعیض در دستیابی به فرصت های سیاسی و اقتصادی و فساد دارند، محل مناسبی برای ظهور گروه های تروریستی، حمایت از این گروه ها و سربازگیری از میان لایه های ناراضی است. بنابراین راه واقعی مقابله با تروریسم تلاش براي خشکاندن فقر، تبعیض و جهل نه تنها در اروپا بلکه در همه نقاط جهان است که نیاز به اراده ای بین المللی هم دارد.
اگر کشورهای اروپایی مثل انگليس،فرانسه و آلمان واقعاً به دنبال مبارزه با تروریسم هستند، می بایست تروریسم را در تمام اشکال و علیه هرکسی با هر مذهب و ملیتی محکوم کنند. چرا تا زمانیکه اقدامات تروریستی داعش دامنگیر اتباع کشورهای غربی نشده بود اقدامات تروریستی این گروه علیه مردم سوریه و عراق نه تنها محکوم نمی شد بلکه داعش مورد حمايت نيز قرار مي گرفت. رفتار دولتهای غربی در سالهاي گذشته نشان می دهد که حتي تشکیل ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش برای بهره برداری سیاسی و تبلیغاتی و فریب افکار عمومی است تا سرنگون ساختن خلافت خودخوانده داعش و شکست داعش ميسر نشد مگر با مجاهدت نيروهاي مردمي در عراق و سوريه و نيروهاي محور مقاومت که در اين راه افراد زيادي هم به شهادت رسيدند.
حالا اروپا باقي مانده است با صدها نيروي داعشي که براي انجام اقدامات تروريستي آموزش هاي لازم را ديده اند.
بازگشت اتباع غربی داعش به کشورهایشان پس از شکست آن ها در سوریه و عراق چالش های امنیتی بزرگی را برای این کشورها بوجود آورده است.این عناصر که از آنها تحت عنوان «گرگ های تنها» یاد می شود، خود به طور مستقل مبادرت به طراحی و اجرای حملات تروریستی با استفاده از ابزارهای در دسترس مانند خودروها و سلاح سرد می کنند و همین مساله جلوگیری از اقدامات آنها را به معضلی بزرگ برای دستگاههای امنیتی وپلیس غربی تبدیل کرده است. غربی ها هیچ گاه تصور نمی کردند که پیامدهای کمکهای همه جانبه آنها در ایجاد و گسترش گروههای تروریستی درخاورمیانه روزی به خود آنها بر گردد. اما اکنون مقامات امنیتی از جدی تر شدن تهدیدات داعشی ها سخن می گویند و این به معنای کاهش سطح امنیت و افزایش نگرانی در جوامع غربی از حملات تروریستی است.
پژوهش خبری // پژوهشگر: علی ظریف
-----------------
[1] . اقتصادنيوز 16/8/1396
[2] . خبرگزاري ايرنا،4/6/1396
[3] . پرورده،عباس، ديپلماسي ايراني، 13/9/1394
[4] . دنياي اقتصاد،2/4/1394
[5] . پايگاه تحليلي و خبري الوقت، 8/1/1395
[6] . فردانيوز،3/1/1394
[7] . خبرگزاري مهر،29/8/1394
[8] . خبرگزاري صداوسيما،13/8/1396
[9] . سايت العالم،4/6/1396