از آن جا که حضرت سجاد علیه السلام به اوصاف و فضایل بسیار شایستهای آراسته بودند که او را از هرجهت از دیگر مردم ممتاز میساخت، به آن حضرت لقبهای بسیاری که هریک به بُعدی از کمالات او دلالت داشت، نسبت داده شده است. از جمله آنهاست:
زین العابدین، زین الصالحین، وصیّ الوصیین، امام الاُمّة، مُتهجِّد، سیّدالعابدین، الزّکی، الامین، البکّاء، سیّدالساجدین، منار القانتین، ذوالثّفنات و نوح آل محمّد صلی الله علیه و آله وسلم.امام علی بن الحسین علیه السلام را به سبب سجدههای طولانی او ـ که نظیر آنها فقط در علی بن ابی طالب علیه السلام دیده شده بود ـ
سیدالساجدین و نیز سیّدالعابدین لقب داده بودند. امام سجاد علیه السلام را، چون کوچکتر از حضرت علی اکبر و بزرگتر از علی اصغر علیه السلام بودند،
علی اوسط خوانده اند و از آن جهت که پس از ماجرای جان سوز عاشورا همواره به یاد پدر میگریستند.
نوح آل محمّد لقب داده اند.
ویژگیهای امام زین العابدین علیه السلامعلی بن الحسین علیه السلام در کلیه صفات بارز انسانی و اخلاق و فضیلت در حد کمال بوده است. آن حضرت در زمان خویش عالی ترین، پارساترین، بردبارترین و محترمترین افراد به شمار میرفته و دارای زبانی گویا و فصیح و برخوردار از اخلاق کریمه بوده اند. ایشان با مردم بسیار مهربان و نسبت به فقرا و نیازمندان بسیار بخشنده بودند.
تهجد و نماز شب حضرتامام زین العابدین علیه السلام به عبادت، تهجد و نماز شب بسیار اهمیت میداد، به نحوی که در هیچ شرایطی، خواه مسافرت و غیر مسافرت آن را ترک نمیکرد. همین که پاسی از شب میگذشت از خواب بر میخاست، مسواک میزد، وضو میگرفت و به نماز میایستاد، اگر در مسافرت نمازهای مستحبی روز را نتوانسته بود به جا آورد، آنها را در شب به جا میآورد. یکی از بستگان ایشان میگوید: هیچ گاه در شب برای او رختخوابی پهن نکردم. آن حضرت خواندن نماز شب را به سبب فضیلت بسیارش، همواره به اطرافیان سفارش میفرمود.
شیوایی سخنان امام زین العابدین علیه السلامسخنان امام سجاد در طول زندگی، به ویژه سخنرانیهای ایشان در راه کوفه، شام و مدینه، دلیل روشنی بر شیوایی گفتار آن حضرت است. نگاهی به صحیفه سجادیه و توجه به سخنان آهنگین و زیبا و ادبیات دل انگیز همراه با محتوای عمیق آن که حاوی لطایف و حقایق الهی و زندگی ساز است، همه بیانگر شکوه و عظمت روح آن بزرگوار و اندیشه برتر و نفس سلیم آن امام علیه السلام میباشد؛ به گونهای که فصاحت کلام و بلاغت بیانات آن حضرت، در طول تاریخ، ادبای عرب را به شگفتی انداخته و محتوای آنها، اندیشمندان و خردورزان را به تأمل و تفکر واداشته است.
راههای عبادت و پرستش خداوندامام زین العابدین علیه السلام میفرماید:
مردم به طرق مختلف خدا را پرستش میکنند. عدهای از روی بیم، این عبادت مخصوص بندگان و غلامان است و ناشی از ترس آنها از مولای خود.
گروهی از سر حرص و طمع خدا را پرستش میکنند و این، عبادت بازرگانان است. بالاخره
دستهای خدا را از روی اخلاص میپرستند و این عبادت، مخصوص بزرگ مردان و بزرگ زنان و آزادگان است.
کتب و آثار امام زین العابدین علیه السلاماز امام زین العابدین علیه السلام احادیث بسیاری در بیان احکام الهی و شیوههای زندگی به یادگار مانده است.