درچنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از تولد محقق حلی تا قتل قائم مقام فراهانی
امروز جمعه، چهاردهم آذر سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با هجدهم ربیع الثانی سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با چهارم دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی ( چهاردهم آذر ) به شرح زیر است:
تولد محقق حلی، از علما و فقه های مشهور اسلام
۸۴۰ سال پیش در چنین روزی، هیجدهم ربیع الثانی سال ۶۰۲ هجری قمری «ابوالقاسم جعفر بن حسن حلی» معروف به «محقق حلی» از علما و فقه های مشهور اسلام در شهر حله ـ در عراق ـ دیده به جهان گشود.
او دانشمندی والامقام و فقیهی فاضل بود و در شعر و ادب مهارت داشت. محقق حلی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و کسب مدارج معنوی از محضر علمای عصر خویش، در شمار یکی از فقه های برجسته آن زمان قرار گرفت. وی علاوه بر فقاهت و جامعیت در علوم مختلف، ادیبی چیره دست بود و اشعار بسیاری از او باقی است. مهمترین کتاب محقق حلی «شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام» است. از دیگر کتابهای این فقیه میتوان از «نافع»، «معارج» و «تنبیه» نام برد. وی در سال ۶۷۶ هجری قمری در ۷۴ سالگی وفات یافت.
درگذشت توماس هابز، واضع نظریه قرارداد اجتماعی
۳۴۱ سال پیش در چنین روزی برابر با چهارم دسامبر ۱۶۷۹ میلادی "توماس هابْزْ" (Thomas Hobbes) فیلسوف و نظرپرداز برجسته انگلیسی درگذشت.
هابْزْ، در پنجم آوریل ۱۵۸۸ م به دنیا آمد. وی از نوجوانی به نگارش کتاب پرداخت و پس از آن برای ادامه تحصیلات خود وارد آکسفورد شد. هابز از آن پس با مطالعات فلسفی خود، از ماکیاولی، فیلسوف ایتالیایى تاثیر پذیرفت و به نشر افکار خود پرداخت. فلسفه هابز از علاقه و رغبت او به حوادث و امور عالم سرچشمه می گرفت. هابز می گفت: برای فرار از نابسامانی جوامع، آدمیان که طبع آنها ذاتاً شرور و درنده خو است باید جمع شده و طی قراردادی که میان افراد یک جامعه بسته می شود باید اداره جامعه را به یک تن (فرمانروا یا همان لویاتان) واگذار کنند. وی معتقد بود: قدرت شاه باید نامحدود باشد. همچنین هابز معتقد بود که زندگی افراد جامعه به تمامی در ید قدرت پادشاه است و هرگونه ابراز نارضایتی از کار حاکم، حتی اگر به جا باشد، باید به سختی سرکوب شود. توماس هابز سرانجام در ۴ دسامبر ۱۶۷۹ م در ۹۱ سالگی درگذشت.
قتل قائم مقام فراهانی
۱۸۵ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم آذر سال ۱۲۱۴ هجری شمسی میرزا «ابوالقاسم قائم مقام فراهانی»، از نویسندگان و رجال سیاسی ایران در دوره قاجاریه، به قتل رسید.
وی به قائم مقامی ولیعهد قاجار منصوب شد و پس از آن، صدر اعظمی محمد شاه را برعهده گرفت و خدمات شایستهای برای اصلاح امور ایران انجام داد اما بدخواهان داخلی و استعمارگران خارجی که ادامه خدمات قائم مقام را مغایر منافع نامشروع خود میدیدند، مقدمات قتل وی را فراهم کردند. قائم مقام فراهانی در بسیاری از فنون، مخصوصاً علوم و فنون ادبی و ساده نویسی، مهارت بسیار داشت و سبکی جدید در نثر فارسی به وجود آورد. از آثار مشهور این سیاستمدار و نویسنده ایرانی میتوان به کتابهای «مُنشآت»، «جلایر نامه» و «دیوان اشعار» او اشاره کرد.
حمله نیروهای انگلیسی به خارک و بوشهر
۱۶۴ سال پیش در چهارم دسامبر ۱۸۵۶ میلادی نیروهای انگلیسی در پی تصرف هرات توسط ایران به خارک و بوشهر حمله کردند. هنگامی که انگلستان در سال ۱۸۵۶ م درگیر جنگ کریمه در اروپا بود، ناصرالدین شاه قاجار، با استفاده از گرفتاری انگلیس در جنگ کریمه، هرات را در اول نوامبر ۱۸۵۶ م به تصرف خود در آورد. دولت انگلیس در همین روز به ایران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت کشتی جنگی انگلیس با تعدادی کشتیهای بخاری و بادی در چهارم دسامبر، بنادر و جزایر ایران در خلیج فارس را مورد حمله قرار دادند. در نتیجه تا پایان سال، جزیره خارک و بندر بوشهر به تصرف نیروهای انگلیسی در آمد و در ژانویه سال ۱۸۵۷ م، سربازان انگلیسی و هندی با پیشروی در داخل خاک ایران، تا ناحیه کرمان پیش رفتند. در همین احوال، قوای انگلیس در حوالی خرمشهر پیاده شدند و کشتی های جنگی آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدین شاه که از عاقبت کار بیمناک شده بود، با اعزام نماینده هایی به پاریس، خواستار میانجیگری فرانسه در این زمینه گردید. در نتیجه قراردادی در چهارم مارس ۱۸۵۷ م با عنوان قرارداد پاریس منعقد شد که به موجب آن، دولت ایران تعهد داد که در برابر خروج نیروهای انگلیس، از ایران، هرات را تخلیه و از هرگونه ادعای حاکمیت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نماید. از این زمان بود که افغانستان به کلی از ایران، جدا شد و افغانستان تحت الحمایه انگلستان قرار گرفت.
استفاده از واکسن حصبه برای اولین بار
۱۲۱ سال پیش در چنین روزی، چهارم دسامبر سال ۱۸۹۹ میلادی برای اولین بار واکسن حصبه به منظور پیشگیری از این بیماری در انسان، مورد استفاده قرار گرفت.
واکسن حصبه، ابتدا توسط دو محقق فرانسوی کشف شد. سپس هاوکن، پزشک انگلیسی آن را کامل کرد و سرانجام محقق دیگری به نام رایت، استفاده از این واکسن را برای عموم مردم میسر ساخت.
درگذشت معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران
۷ سال پیش در چنین روزی، ۱۴ آذر ماه ۱۳۹۲ شمسی پروفسور کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران درگذشت.
ایشان در اردیبهشت ۱۳۱۳ هجری شمسی در روستای مود (Mud) از توابع شهرستان بیرجند (شرق ایران) متولد شد. تحصیلات ابتدایی و قسمتی از تحصیلات متوسطه خود را در زادگاهش و قسمت دیگر را در بیرجند و سال ششم ادبی را در دبیرستان مروی تهران گذراند. در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجه لیسانس و در سال ۱۳۳۹ به اخذ درجه دکتری در رشته حقوق قضائی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نائل شد. دکتر معتمدنژاد همچنین دارای مدرک دکترای دولتی علوم سیاسی از دانشکده حقوق و علوم اقتصادی دانشگاه پاریس، دکتری تخصصی روزنامهنگاری از انستیتوی مطبوعات و علوم خبری در دانشگاه پاریس و دیپلم عالی تدریس روزنامهنگاری از مرکز بینالمللی تعلیمات عالی روزنامهنگاری دانشگاه استراسبورگ بود و سرانجام پس از عمری مجاهدت و کوشش علمی در ۱۴ آذر ماه ۱۳۹۲ شمسی در تهران درگذشت.
پروفسور معتمدنژاد به دلیل نقشی که در تدریس آکادمیک علوم ارتباطات و روزنامه نگاری در ایران داشت به «پدر علم ارتباطات ایران» شهرت یافته بود.