درچنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از افتتاح دارالفنون تا روز ملی آمار
امروز پنجشنبه اول آبان سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با پنجم ربیع الاول سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و دوم اکتبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (اول آبان ) به شرح زیر است:
افتتاح دارالفنون به همت امیرکبیر
۱۷۴ سال پیش در چنین روزی، پنجم ربیع الاول سال ۱۲۶۸ هجری قمری «دارالفنون»، اولین دانشگاه ایرانی به سبک نوین افتتاح شد.
این مدرسه در آغاز دوران پادشاهی ناصر الدین شاه قاجار و به همت و پشتکار میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم با درایت وی، دایر شد. هدف از ایجاد این مدرسه، دستیابی به صنایع و علوم جدید در آن عصر بود. فعالیت فرهنگی مدرسه دارالفنون ابتدا در رشتههای پیاده نظام، سواره نظام و سایر رشتههای نظامی، طب و جراحی، معدن شناسی و داروسازی بود. این مدرسه طی سالهای فعالیت خود، فارغ التحصیلانی داشت که تعدادی از آنان به مقامهای بالای حکومتی دست یافتند. تاسیس این مرکز فرهنگی، نقطه عطفی در تاریخ آموزش ایران به شمار میرود.
روز ملی آمار در ایران
اول آبان ماه در تقویم کشورمان روز ملی آمار و برنامه ریزی نام گذاری شده، اگر چه در تقویم جهانی ۲۰ اکتبر مقارن ۲۸ آبان ماه، روز جهانی آمار است.
درسال ۱۲۹۷ هجری شمسی به منظور ثبت وقایع چهارگانه، اداره ثبت احوال کشور تاسیس شد. با ثبت اطلاعات مرتبط با تولد، فوت، ازدواج و طلاق توسط اداره مذکور، ضرورت اطلاع از جمعیت کشور و تعیین سازمانی که به جمع آوری این اطلاعات بپردازد مورد توجه قرار گرفت و منجر به آن شد که در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی آیین نامهای به تصویب برسد و در این آیین نامه اداره ایی مسول آمار، و وظایف آن مشخص شود. براساس این مصوبه مسئولیت جمع آوری و متمرکز کردن آمارهای مورد نیاز به عهده وزارت کشور گذاشته شد. در خرداد ماه سال ۱۳۱۸ هجری شمسی اولین قانون سرشماری در مجلس شورای ملی تصویب شد.در سال ۱۳۷۹ سازمان برنامه و بودجه کشور با سازمان امور اداری و استخدامی کشور ادغام شده و تحت عنوان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت خود را ادامه داد. در سال ۱۳۸۶ سازمان مدیریت و برنامه ریزی به معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تغییر کرد. هم اکنون مرکزآمار ایران وابسته به معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری است.
شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی در نجف اشرف
۴۳ سال پیش در چنین روزی، اول آبان سال ۱۳۵۶ هجری شمسی آیت الله «سید مصطفی خمینی»، فرزند ارشد حضرت امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی ایران، در منزل خویش در نجف - از شهرهای مقدس عراق - با توطئه ماموران امنیتی رژیم شاه به شهادت رسید.
حاج آقا مصطفی در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی درشهر قم، متولد و پس از اتمام دروس ابتدایی، در حوزه علمیه این شهر به فراگیری علوم اسلامی مشغول شد. وی به سبب هوش و استعداد سرشار در فراگیری علوم دینی، مدارج علمی را طی کرد و در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید و آنگاه به مدت ده سال در حوزه علمیه نجف به تدریس پرداخت. سید مصطفی خمینی در سالهای سخت مبارزه همواره در کنار پدر بزرگوارش امام خمینی (ره) قرار داشت تا اینکه سرانجام در چنین روزی توسط عمال رژیم شاه، به شهادت رسید.
اعطای پروانه اقامت به شاه فراری توسط آمریکا
۴۱ سال پیش در چنین روزی برابر با اول آبان ۱۳۵۸ هجری شمسی دولت امریکا به محمدرضا پهلوی پروانه اقامت اعطا کرد. با فرار محمدرضا پهلوی از ایران و پیروزی انقلاب اسلامی، وی به عنوان یک مزاحم برای اکثر کشورها تلقی می شد چرا که ورود شاه به هر کشور، منافع داخلی و خارجی آن کشور را در معرض خطر قرار می داد. از سوی دیگر آمریکا که هنوز به داشتن روابط با ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی امیدوار بود، نمی خواست با پذیرش شاه، به اعتبار و جایگاه خود لطمه بزند. با این حال، در اواخر مهرماه ۱۳۵۸ که سفر محمدرضا به آمریکا اعلام شد و مسأله مداوای پزشکی و نیاز به استراحت عنوان گردید، جیمی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا با فرستادن یک پروانه اقامت در آمریکا برای وی و همراهانش تلاش نمود حضور شاه در این کشور را به مشکلات جسمی و بیماری وی ارتباط دهد نه مسائل سیاسی. این عمل در موقعیتی صورت گرفت که مسؤولان نظام اسلامی، برای محاکمه شاه، تقاضای استرداد وی را از دولت ها داشتند. حضور شاه در آمریکا یکی از دلایل به وقوع پیوستن اشغال لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام در ۱۳ آبان آن سال به شمار می رود.
درگذشت کاشف ویتامین ث
۳۴ سال پیش در چنین روزی، ۲۲ اکتبر ۱۹۸۶ میلادی آلبرت سنت گیورگی (Albert Szent-Györgyi) اندامشناس اهل مجارستان درگذشت.
وی در ۱۶ سپتامبر ۱۸۹۳ در بوداپست متولد شد و تحصیلاتش را در ۱۹۱۱ در دانشگاه شِمِلوِئیش (Semmelweis University) ادامه داد، ولی خیلی زود از کلاسهای درس خسته شد و تصمیم گرفت مطالعاتش را در آزمایشگاه کالبدشناسی ادامه دهد. در سال ۱۹۱۴ او را به عنوان پزشک ارتش در جنگ جهانی اول به جنگ فرستادند و مطالعات او متوقف شد. او در ۱۹۱۶، بیزار از جنگ، تیری به دست خود شلیک کرد و وانمود کرد که در جنگ از سوی دشمن تیر خورده است؛ در نتیجه به دلیل پزشکی او را به خانه فرستادند. پس از آن توانست دوران آموزشی خود را تمام کند و موفق به دریافت مدرک پزشکی یا MD در سال ۱۹۱۷ شود. پس از جنگ، کارهای تحقیقاتی خود را با تمرکز بر روی شیمی در زمینهٔ تنفس سلولی ادامه داد. مطالعات او در این زمینه باعث شد تا بتواند به عنوان نماینده از سوی موسسهٔ راکفلر در دانشگاه کمبریج انتخاب شود. او مدرک دکتری خود با عنوان «اسید هگزورونیک» از بافت غدهٔ آدرنال را در سال ۱۹۲۷ از دانشگاه کمبریج دریافت کرد و در ۱۹۳۰ در دانشگاه سِگِد مشغول به کار شد. در این دانشگاه، به اتفاق همکارش جوزف اسویربلی دریافتند که اسید هگزورونیک در حقیقت همان ویتامین ث است. اعتبار او نیز در جامعه علمی به دلیل کشف ویتامین ث و اجزا و واکنشهای چرخهٔ اسید سیتریک است. آلبرت سنت گیورگی به خاطر همین تلاش هایش در سال ۱۹۳۷ برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد.. او بعدها و بعد از جنگ جهانی دوم به جرگه سیاستمداران مجارستان پیوست و نهایتاً در سن ۹۳ سالگی در اکتبر ۱۹۸۶ درگذشت.
روز ملی واتیکان
۲۲ اکتبر روز ملی واتیکان، کوچکترین کشور جهان است.واتیکان با وسعتی کمتر از نیم کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود هزار نفر در جنوب قاره اروپا، به دور از دریای آزاد، در کشور ایتالیا و در قسمت غربی شهر رم واقع شده است.
زبان رسمی کشور کوچک واتیکانْ ایتالیایی و زبان رسمی کلیسا، لاتین است. مردم واتیکان پیرو مذهب کاتولیک بوده و واحد پول آن یورو است. حکومتِ واتیکان مذهبی است و تحت نظر رهبر کاتولیکهای جهان، اداره می شود. در حقیقت، واتیکان، مرکز سازمانِ جهانی کاتولیک های جهان است. استقلال واتیکان در سال ۱۹۲۹ از ایتالیا به دست آمد. نوع حکومت در کشور واتیکان پاپ نشین است. ۲۲ اکتبر سالروز انتخاب پاپ ژان پل دوم در سال ۱۹۷۸ روز ملی واتیکان نامگذاری شده است.