تقویم تاریخ؛ از اختراع لامپ تا تولد نوبل

درگذشت علامه شیخ یوسف بحرانی، فقیه شیعه
۲۵۶ سال پیش در چنین روزی، چهارم ربیع الاول سال ۱۱۸۶ هجری قمری شیخ «یوسف بحرانی» (Bahrani)، فقیه، محدث، محقق و نویسنده معروف قرن دوازدهم هجری قمری در کربلا - از شهر‌های عراق ـ درگذشت.

او شرح حال خود را در مقدمه کتابش به نام «لوء لوء البحرین» آورده است. بر اساس نوشته‌های این کتاب، بحرانی نزد پدرش خواندن و نوشتن و مقدمات علوم دینی را آموخت. سپس برای تکمیل تحصیلات، رهسپار بحرین و مکه شد. وی پس از انجام فریضه حج به ایران آمد و از آنجا که ایران را محیطی مساعد برای سکونت خویش یافت، در شهر فسا ـ در جنوب ایران ـ اقامت نمود و به کار تدریس، تحقیق و تألیف مشغول شد. در همین زمان او نگارش مشهورترین کتاب فقهی خود، به نام «الحدائق الناضره» را آغاز کرد. بعد‌ها وی به دلیل نوشتن این کتاب، به صاحب حدائق شهرت یافت. بحرانی در مجموع ۳۲ اثر تألیفی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به کتاب‌های «انیس المسافر» و «جلیس الخواطر» اشاره کرد.

 

تشکیل پلیس جنوب در ایران توسط انگلیس
۱۰۹ سال پیش در چنین روزی سی مهر سال ۱۲۹۰ هجری شمسی سپاهیان انگلیسی و هندی به جنوب ایران اعزام شده و پلیس جنوب را تشکیل دادند.

در زمان صدارت مستوفی الممالک که دولت درصدد اعاده امنیت و ایجاد رفاه برای مردم بود، دولت انگلیس با تبانی دولت روسیه اخطاریه شدیدی برای دولت ایران فرستاد و با اشاره به ناامنی‏‌ها و دستبرد‌ها به قافله‏‌ها و اموال بازرگانان انگلیسی و هندی متذکر شد که با این روند، دولت انگلستان خود را ناگزیر می ‏بیند تا در جنوب ایران و فارس، قوای نظامی تشکیل دهد و سازمانی شبیه قزّاقخانه که روس ‏ها در شمالِ کشور اداره می‏ کنند، در جنوب سازماندهی کنند. در این اخطاریه آمده بود که هزینه نگهداری این قشون را دولت ایران باید از محل سود گمرک جنوب و مالیات فارس تأمین کند. هر چند مجلس در برابر این خواست نامشروع، انگلیسی ‏ها مقاومت کرد، ولی با شروع جنگ جهانی اول، استعمارگر پیر، خود را به ایران تحمیل نمود و پس از مدتی، پلیس جنوب را در این منطقه تشکیل داد.

 

قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس در دوره مصدق
۶۸ سال پیش در چنین روزی، سی ام مهر سال ۱۳۳۱ هجری شمسی دکتر «حسین فاطمی»، وزیر امور خارجه دولت مصدق، نخست وزیر وقت ایران، قطع روابط سیاسی ایران و انگلیس را اعلام کرد.

این تصمیم پس از تصویب هیات وزیران، تسلیم کاردار سفارت انگلیس در تهران شد. دکتر فاطمی، علت قطع رابطه ایران با انگلیس را بی اعتنایی این دولت به خواسته ‌های ملت ایران در احقاق حقوق خود، به ویژه در زمینه ملی کردن صنعت نفت، دانست و به مقامات لندن خاطر نشان کرد که سیاست خود را در قبال ایران تغییر دهند. البته مدتی قبل از اعلام این خبر، مصدق در مورد قطع روابط سیاسی ایران با انگلیس، به این کشور هشدار داده بود.

 

۱۴۱ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و یکم اکتبر ۱۸۷۹ میلادی لامپ برق توسط "توماس آلوا ادیسون" اختراع شد. در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی علاوه بر اختراعات متعدد در جنبه ‏های گوناگون علمی، در استفاده از نیروی برق برای ایجاد روشنایى و حرارت و به کار انداختن موتور‌های کارخانه‏‌ها و وسایل حمل و نقل نیز پیشرفت‏‌های بزرگی به دست آمد. البته کشف نیروی برق مربوط به قرن شانزدهم و هفدهم است و نخستین وسایل برقی نیز در قرن هجدهم و نیمه اول قرن نوزدهم مورد استفاده قرار می‏ گرفت ولی بهره ‏برداری گسترده از نیروی برق و اختراع لامپ الکتریکی به صورت امروزی، مربوط به مخترع معروف امریکایى توماس آلوا ادیسون است که بسیاری از اختراعات دیگر در زمینه تلگراف، تلفن و دستگاه گرامافون و عکاسی و فیلم‏برداری و... نیز مدیون اوست. ادیسون اختراعات زیادی داشت، اما ساختن لامپ برقْ در ۲۱ اکتبر ۱۸۷۹ م، بزرگ‏ترین اختراع او به شمار می ‏رفت و همین ابداع بود که ادیسون را به اوج شهرت رساند.

 

تولد آلفرد نوبل، شیمیدان سوئدی و مخترع دینامیت
۱۸۷ سال پیش در چنین روزی، بیست و یکم اکتبر سال ۱۸۳۳ میلادی «آلفرد نوبل» (Alfred Nobel) شیمیدان سوئدی و مخترع دینامیت متولد شد.

او علاقه زیادی به علم شیمی داشت، لذا تحقیقات گسترده‌ای دراین زمینه انجام داد و موفق به اختراع دینامیت شد. برخلاف انتظار نوبل، دولت‌ها و نظامیان، دینامیت را در جنگ‌ها به کار بردند و سبب کشتار وسیع مردم شدند. نوبل که دارای ثروت زیادی بود و انتظار چنین سوء استفاده‌ای از دینامیت را نداشت، کلیه ثروت و دارایی خود را به جایزه‌ای اختصاص داد. هدف وی این بود که این جایزه هر سال به اشخاصی که در زمینه‌های ادبی، علمی و صلح جهانی، خدمات ارزنده‌ای انجام می‌دهند، اهدا شود اما برخلاف خواسته نوبل، امروزه جایزه صلح او جنبه سیاسی پیدا کرده و وسیله‌ای برای تبلیغ سیاست‌های غرب شده است.