پخش زنده
امروز: -
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز جمعه در گزارش خود تأیید کرد که ایران به تمامی تعهداتش در قبال توافق هستهای وفادار بوده و تنها مورد تخطی از توافقنامه هستهای در مورد آب سنگین را نیز تصحیح کرده است.
ایران به تعهدات برجام پایبند بوده است؛آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز جمعه در گزارش خود تأیید کرد که ایران به تمامی تعهداتش در قبال توافق هستهای وفادار بوده و تنها مورد تخطی از توافقنامه هستهای در مورد آب سنگین را نیز تصحیح کرده است.در میانه زمستان سال گذشته و تنها یک ماه پس از اجرایی شدن توافق هستهای، آژانس متوجه شد که ایران دست به تولید آب سنگین فراتر از میزان مجاز زده است. با این حال به گزارش رسانه های غربی در گزارش جدید آژانس تأیید شده که میزان تولید آب سنگین ایران به رقم مجاز رسیده است. در این گزارش همچنین تأیید شده که ایران دست به تولید اورانیوم غنیسازی شده «بیش از حد مجاز» نزده و همچنان هرگونه ساخت و ساز در رآکتور آب سنگین اراک را نیز «متوقف کرده است» و هیچ سانتریفیوژی برای جایگزینی با سانتریفیوژهای IR-1 که خراب شده یا از کار افتادهاند، تولید نکرده است.
نکته قابل ملاحظه دیگر اینکه در گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی آمده است که ایران به بازرسان آژانس اجازه داده است تا از تمامی مکانهای قید شده در توافقنامه بازدید کنند. همچنین در بخش مربوط به «اقدامات شفافیتزا» گزارش نیز آمده است که ایران به درخواست آژانس، برای بازرسان «روادید بلندمدت» صادر و در سایتهای هستهای فضای کاری مناسبی را مهیا کرده است. همچنین قید شده که ایران با افزوده شدن بر تعداد بازرسان آژانس نیز موافقت کرده است.آژانس بینالمللی انرژی اتمی، وابسته به سازمان ملل متحد، موظف است تا بر فعالیتهای هستهای ایران و نحوه اجرایی کردن توافقنامه هستهای میان ایران و گروه ۱+۵ را رصد کند.
- رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی: «این گزارش کوتاه به جز چند عدد و رقم که به واسطه اجرای اقدامات فنی تغییر کرده»، نکته تازهای ندارد و تکراری است.
- سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه: طبق روال معمول، تازهترین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در اختیار شورای حکام قرار میگیرد و آنها در جلسهای به آن میپردازند. قرار است تازهترین گزارش آژانس هفته آینده در اختیار ۳۵ عضو شورا قرار گیرد و جلسه آنها نیز همان هفته آینده در شهر وین برگزار شود. ، میگوید که با توجه به گزارش آژانس و پایبندی ایران به تعهداتاش نیازی نیست که نشستی سیاسی در سطح ۱+۵ برگزار شود و همان نشست شورای حکام در مورد پرونده هستهای ایران کفایت میکند.
2ـ رای منفی مجلس نمایندگان آمریکا به خرید آب سنگین از ایران
مجلس نمایندگان آمریکا روز چهارشنبه به لایحه ای رای داد که دولت آمریکا را از خرید آب سنگین از ایران منع می کند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس عنوان میکند که ۲۵۱ نماینده مجلس نمایندگان آمریکا در برابر ۱۶۸ نماینده دیگر به این اصلاحیه که در قالب لایحه بودجه وزارت خزانهداری ایالات متحده ارائه شده است، رای موافق دادهاند.این لایحه برای اجرایی شدن باید در سنای آمریکا نیز به تصویب برسد. به گفته بسیاری از فعالان رسانه ای مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا تأثیری بر کلیت توافق هستهای نخواهد داشت و صرفاً مسئله خرید آب سنگین از ایران را هدف قرار میدهد. با این حال کاخ سفید هشدار داده که آن را وتو خواهد کرد.
اوایل اردیبهشت ماه دولت باراک اوباما اعلام کرد که در راستای توافق هستهای با ایران ۳۲ تن آب سنگین به ارزش 6/ 8 میلیون دلار از جمهوری اسلامی خریداری میکند. مطابق توافق هستهای، میزان ذخایر آب سنگین ایران در مرحله اول اجرای توافق باید تا ۱۳۰ تن کاهش پیدا کند و در نهایت به ۹۰ تن برسد. این میان اما مسئله فروش و انتقال بخشی از این ذخایر آب سنگین به آمریکا در کنگره این کشور به موضوع بحث تبدیل شده است. پیش از این در تاریخ 21 اردیبهشت سال جاری جمهوری خواهان سنا در ادامه خصومت با جمهوری اسلامی با ارائه اصلاحیه ای منع خریداری آب سنگین ایران را خواستار شدند که البته رای این نیاورد. این اصلاحیه که از سوی تام کاتن، سناتور جمهوریخواه در طرح بودجه انرژی گنجانده شده بود برای تصویب نیاز به 60 رای مثبت داشت، اما در نشست روز چهارشنبه سنا 57 سناتور به آن رای مثبت دادند؛ با این حال 42 سناتور نیز از آن حمایت نکردند.سناتورهای جمهوریخواه پیش از رای گیری اعلام کرده بودند تصویب این اصلاحیه که دولت آمریکا را ملزم به خودداری از خرید آب سنگین ایران میکند، مسیر دولت را در این زمینه روشن خواهد کرد.این در حالی است که علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اخیرا از ادامه مذاکره برای فروش آب سنگین به آمریکا خبر داده بود که هدفش تعیین نحوه پرداخت پول از سوی واشنگتن است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نیز با اشاره به وجود مشتریهای دیگری برای آب سنگین ایران گفته است تهران مازاد تولید آب سنگین کشور را با در نظر گرفتن مسائل استراتژیک میفروشد.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای ایران نیز روز چهارشنبه گفت: «احتیاط در خصوص فروش آب سنگین به آمریکا به معنای لغو قرارداد منعقده نیست. احتیاط بیشتر برای این است که مطمئن شویم در بحث پرداخت اشکالی پیش نیاید و گرفتار احکام دادگاههای آمریکایی نشود.»این اظهارات عراقچی در پی اظهارات روز سه شنبه علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بیان شده است که گفته بود: «قرار بود آب سنگین به آمریکا منتقل شود، اما بعد از قضیه 2 میلیارد دلار داراییهای ایران در آمریکا، یک مقدار احتیاط کردیم».
آب سنگین ایران سال گذشته در آزمایشگاه بینالمللی ساوانا در آمریکا مورد آزمایش قرار گرفت و خلوص آن 99/ 75 درصد تائید شد که نشان دهنده استاندارد سازی و کیفیت بالای صنعت هستهای ایران است.ایران سالانه حدود 20 تن آب سنگین تولید میکند و قرار است در چارچوب برنامه سازمان انرژی اتمی آن را به مشتریان خارجی خود بفروشد.
3ـ واکنش ایران به مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص خرید آب سنگین از ایران
- سیدعباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) در ارتباط تلفنی با بخش خبری ۲۱شبکه یک سیما: این مصوبه در صورت تصویب هم اهمیتی ندارد. بر اساس برجام، آمریکا و هیچ کشور دیگری متعهد به خرید آب سنگین از ایران نیست.به گفته عراقچی، تنها تعهدی که ایران دارد این است که مازاد بر نیاز آب سنگین خود را برای فروش به بازارهای بینالمللی عرضه کند، اگر خریدار پیدا شد، شد و نشد هم نشد.معاون وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه آب سنگین کالای باارزشی است و مشتریان زیادی برای آن وجود دارد، ادامه داد: «آمریکا خود 40 تن آب سنگین ایران را خریداری کرد و برای (فروش) 40 تن دیگر با کشورهای دیگر در حال مذاکره هستیم.»
رای نمایندگان مجلس آمریکا به خرید آب سنگین ایران و چند ملاحظه
جمهوری خواهان قصد دارند تا جای ممکن برای به سرانجام نرسیدن برجام تلاش کنند اما پیش بینی می شود؛ اوباما برای صیانت از برجامی که پیروزی وی در سیاست خارجی محسوب می شود؛ مصوبه کنگره درباره منع خریدآب سنگین ایران را وتو می کند. در هر حال با شنیدن اخبار مربوط به انتقال و فروش آبِ سنگین ایران به آمریکا و تلاش جمهوری خواهان تندرو برای ممانعت از خرید این محموله از سوی دولت اوباما به خودی خود با اهمیت است از این نظر که: توانایی علمی - صنعتی ایران در خصوص هسته ای مورد اذعان و اعتراف سایر کشورها قرار گرفته است.
البته نباید از بدعهدی و خصومت دیرین واشنگتن غافل شد، که صد البته رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص ضرورت حفظ آگاهی و بصیرت در برابر خدعه های دولت استکباری آمریکا و همچنین ضرورت پرداختن به اصول و ارکان همچون اقتصاد مقاومتی نقش بی بدیلی در تحقق موفقیت دارد .
پژوهش خبری صدا و سیما// مرتضی هوشیار