یکی از مشکلاتی که با شروع فصل بهار برای برخی افراد ایجاد می‌شود، کسالت و خواب آلودگی است.
افرادی که این تغییرات را در بهار تجربه می‌کنند، دچار خواب‌آلودگی بهاری می‌شوند. این حالت تنها دو سه هفته طول می‌کشد و با تطبیق پیدا کردن بدن با تغییرات بهاری، سیستم بدن به حالت قبل برمی‌گردد.
طی زمستان سطح هورمون‌هایی مانند سروتونین در بدن پایین می‌آید و دلیل آن ساعت‌های کوتاه‌تر روز و ترشح بیشتر هورمون ملاتونین یا هورمون خواب است. وقتی بهار می‌رسد، بدن باید خودش را با ساعت‌های طولانی‌تر روز با نور قوی‌تر خورشید سازگار کند. دمای بدن بالا می‌رود، رگ‌ها گشاد می‌شوند و فشارخون افت می‌کند.
نور باعث می‌شود بدن مقدار بیشتری هورمون سروتونین ترشح کند درحالی‌که میزان ملاتونین در بدن هنوز بالاست. بدن نمی‌تواند یک‌شبه این فرآیند تطبیق دهی را انجام دهد. در نتیجه خیلی از افراد احساس خواب‌آلودگی، بی‌انگیزه بودن و کم‌انرژی بودن می‌کنند.
برای رهایی از این حالت تا جایی که می‌توانید بیرون بروید و از هوای تازه استفاده کنید. اگر جزو افرادی هستید که در بهار احساس می‌کنید پاهایتان خسته و متورم و سنگین‌اند، جوراب واریس یا جوراب فشاری می‌تواند کمک زیادی به شما کند. صبح‌ها دوش متناوب گرم و سرد گرفتن، گردش خون بدن را افزایش می‌دهد و پوستتان نیز خوب خون‌رسانی می‌شود. بهتر است همیشه دوش گرفتن را با آب سرد تمام کنید.
بدن افراد سوخت و ساز و ترشح بعضی از هورمون‌ها را متناسب با محرک‌های خارجی مانند نور و دما تغییر می‌دهد. خواب آلودگی بهاری، نوعی عکس العمل بدن انسان نسبت به تغییراتی است که در طبیعت رخ می‌دهد. افزایش طول مدت روز و روشنایی در فصل بهار، باعث خواب آلودگی و کاهش تمرکز بسیاری از افراد می‌شود. محققان معتقد هستند در فصل بهار ساعت بیولوژیکی بدن افراد که با ساعت‌های طولانی شب تنظیم شده است، نمی‌تواند با طولانی شدن روز هماهنگ شود و انرژی آن به سرعت تحلیل می‌رود بنابراین افراد به اختلالات خواب از جمله پرخوابی مبتلا می‌شوند.
خواب آلودگی فصل بهار چه علائمی دارد؟
علائم خستگی، کسالت و خواب آلودگی فصل بهار می‌تواند در افراد به اشکال گوناگون ظاهر شود. رایج‌ترین علائم آن شامل سرگیجه و سردرد، افسردگی‌های کوتاه مدت، افزایش تحریک‌پذیری، کاهش اشتها، ضعیف شدن حافظه، کاهش انرژی، کاهش کارآیی فرد، افزایش استرس، اضطراب و بیقراری می‌شود.
چه افرادی بیشتر در معرض خواب آلودگی فصل بهار قرار دارند؟
تغییرات فصلی، بیشترین تأثیر را بر سالمندان، مبتلایان به بیماری‌های قلبی عروقی و مغزی و افرادی با تحرک بدنی کم و کار فکری زیاد می‌گذارد. به گفته محققان، اغلب افرادی که قوای بدنی ضعیفی دارند، از فشار خون ناپایدار رنج می‌برند همچنین کسانی که فعالیت بدنی بسیار کمی دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به کسالت و خواب آلودگی فصل بهار قرار دارند. علاوه بر این افرادی که از رژیم غذایی سالم پیروی نمی‌کنند یا به هوای تازه دسترسی ندارند بیشتر از دیگران کسالت و خواب آلودگی بهاری را تجربه می‌کنند.
تأثیر رژیم غذایی بر خواب آلودگی فصل بهار چیست؟
پس از خوردن غذا، دستگاه گوارش خون زیادی به خود جذب می‌کند در نتیجه خون‌رسانی به مغز کم می‌شود و این مسئله باعث بروز خواب آلودگی می‌شود بنابراین افراد باید برای جلوگیری از بروز خواب آلودگی از مصرف غذاهای سنگین در طول روز دوری کنند. توصیه شده است افراد از مصرف مواد غذایی گوشتی، گوشت‌های فرآوری شده و کنسروها پرهیز کنند، مصرف گوشت قرمز در فصل بهار، احساس خواب آلودگی را در طول روز افزایش می‌دهد. نوشیدن مایعات به ویژه آب، به دفع سموم بدن کمک می‌کند و سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد به همین دلیل نوشیدن آب، مؤثرترین و ساده‌ترین روش برای پیشگیری از بروز کسالت و خواب آلودگی در فصل بهار است.
علاوه بر این رژیم غذایی افراد باید کامل و سرشار از مواد مغذی و ویتامین‌ها باشد، به طوری که حداقل یک سوم از برنامه غذایی آنها شامل سبزیجات تازه و میوه‌های حاوی ویتامین C باشد. مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی مانند لوبیا، آجیل، دانه‌ها، ماهی، اسفناج، مارچوبه و غلات، مانع بروز خواب آلودگی و کسالت در فصل بهار می‌شود. حذف کردن وعده صبحانه و در نتیجه کاهش قند خون و فشار خون در ابتدای روز، باعث می‌شود فرد در طول روز احساس خواب آلودگی کند. بنابراین توصیه شده است افراد روز خود را با یک صبحانه کامل و سالم آغاز کنند.