آخرین آمار‌ها از وضعیت ناباروری در کشور نشان می‌دهد ۱۳ درصد زوجینی که در دوره بارداری و در سنین ۲۵ تا ۴۰ سال قرار دارند، مشکل ناباروری دارند.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما :ناباروری یکی از عوامل مؤثر در تحولات جمعیتی به شمار می‌رود و متأثر از متغیر‌هایی همچون سبک زندگی و یا اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهد. در این میان، یکی از مهم‌ترین عوامل ناباروری، بحث سبک زندگی است که باعث بروز اختلالات جنسی هم در زنان و هم مردان می‌شود و کمتر کسی به آن توجه می‌کند.
در واقع ابعاد مختلف سبک زندگی از جمله افزایش سن ازدواج، تغذیه نامناسب، استعمال دخانیات، استرس، آلودگی محیطی، مواد محرک و ... می‌توانند آثار قابل توجهی در باروری زوجین داشته باشند. ناباروری اگرچه یک بیماری تلقی نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به بروز اختلالات عاطفی در زوجین شود و علاوه بر تأثیر منفی بر نرخ رشد جمعیت، عوارض اجتماعی و روانی متعددی نیز بر جای گذارد.
با توجه به افزایش نرخ ناباروری در کشور طی سال‌های اخیر، در حال حاضر این موضوع به عنوان یکی از بحث‌های کلیدی و اصلی آسیب شناسی تغییر و تحولات کاهش جمعیت کشور از سوی سیاستگذاران، مسئولان و متخصصان حوزه جمعیت مورد توجه قرار گرفته است.
* تحلیل مستند
وضعیت جهانی ناباروری
بررسی‌ها نشان می‌دهد ۱۰ تا ۱۵ درصد زوجین در جهان تحت تأثیر ناباروری قرار دارند. بررسی دیگری که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام گردیده، نشان می‌دهد ۴۳ درصد از زنان و ۳۰.۷ درصد از مردان از ناباروری ثانویه رنج می‌برند که البته بیشتر آن‌ها قابل پیشگیری است. همچنین آمار‌ها حکایت از آن دارد که امروزه در سراسر جهان از هر ۶ زوج، یک زوج حداقل یک بار در طول زندگی تحت تأثیر ناباروری بوده اند که ۲۰ تا ۳۰ درصد مشکلات ناباروری به طور اختصاص مربوط به مردان و ۲۰ تا ۳۵ درصد مربوط به زنان می‌باشد. همچنین، ۲۵ تا ۴۰ درصد ناباروری به صورت مشترک در مردان و زنان وجود دارد.
همچنین میزان شیوع ناباروری در کشور ۲۰.۲ درصد است که نرخ شیوع ناباروری در شهر‌ها ۱۹.۹ درصد و در روستا‌ها ۲۲ درصد برآورد شده است. این میزان شیوع در کل کشور تقریباً درصد بالایی است چراکه نرخ جهانی ناباروری حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد گزارش شده است. همچنین، آمار‌ها نشان می‌دهد از هر پنج زوج ایرانی، یک زوج نابارور در کشور وجود دارد و سالانه حدود ۸۰ هزار زوج نابارور به آمار اضافه می‌شود.
وضعیت مراکز و متخصصان درمان ناباروری در کشور
اطلاعات موجود در پایگاه اطلاع‌رسانی «انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری ایران» حکایت از وجود ۷۷ مرکز درمان ناباروری در سراسر کشور است که از این بین تنها ۲۸ مرکز دولتی هستند. همچنین، تعداد پزشکان فعالی که دارای مدرک فلوشیپ ناباروری در سراسر کشور هستند، حدود ۱۳۳ نفر است که این تعداد در مقایسه با تعداد زوج های نابارور کشور بسیار پایین است و به ازای هر زوج کمتر از یک متخصص در کشور وجود دارد.
چالش های درمان ناباروری
کمبود متخصصان درمان ناباروری، کمبود مراکز درمان ناباروری، هزینه های بسیار بالا و عدم پوشش بیمه ای مناسب درمان ناباروری و عدم آگاهی و اطلاع کافی زوجین نسبت به شیوه های مختلف و مدرن و همچنین نبود سیاست های متقن و هماهنگ ناباروری در کشور از جمله مهم ترین چالش های پیش روی درمان ناباروری در کشور است که رفع این چالش ها بیش از هر چیز نیازمند درک صحیح و جامع سیاسگذار نسبت به این موضوع و پیامدهای آن در تحولات جمعیتی کشور است.
* نتیجه گیری
ناباروری اگرچه یک بیماری تلقی نمی شود اما امروزه یکی از متغیرهای کلیدی مؤثر در تغییرات نرخ رشد جمعیتی به شمار می رود و از آنجا که بخش عمده ای از مشکلات ناباروری متأثر از سبک زندگی است، می توان با تدوین بسته های آموزشی برای ارتقای آگاهی و نگرش جامعه نسبت به میزان تأثیرگذاری ابعاد مختلف سبک زندگی بر ناباروری، عوامل مستعدکننده ناباروری را کنترل کرد. علاوه بر آن، تدوین و اجرای سیاست های حمایتی درست و مؤثر از زوج های نابارور اقدام دیگری در کنترل و کاهش نرخ ناباروری است که متوجه دولت، قانونگذاران و سیاستگذاران کشور است تا بتوان از ظرفیت پنجره جمعیتی کشور در اجرای سیاست های رشد جمعیت و فرزندآوری بهره برد.
پژوهشگر: فاطمه حسینی