اهدای خون برای تأمین نیاز بیماران تالاسمی

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما؛ ۸ ماه می‌مصادف با ۱۸ اردیبهشت هر سال به نام روز جهانی تالاسمی نام گذاری شده است، با وجود غربالگری پیش از تولد، هنوز هر سال حدود ۳۰۰ بیمار تالاسمی در کشور متولد می‌شود، جمعیت این بیماران در ایران به بیش از ۲۳ هزار نفر رسیده است و گرچه کیفیت زندگی آنان بهتر از گذشته است، اما هنوز رنج بیماری و کمبود دارو، برخی از آنان را آزار می‌دهد.

تالاسمی از جمله بیماری‌های ژنتیکی است که بر اثر آن هموگلوبین، ساختار طبیعی خود را از دست می‌دهد و هموگلوبین غیر موثر در بدن تولید می‌شود که به علت معیوب بودن، قادر به اکسیژن رسانی مطلوب به اعضای بدن نیست. در واقع کمبود کلی هموگلوبین وجود ندارد، بلکه هموگلوبین غیرطبیعی افزایش یافته است.

افرادی که در آن‌ها هموگلوبین به میزان کافی پروتئین آلفا تولید نمی‌کند به «تالاسمی آلفا» مبتلا می‌شوند، چهار گونه تالاسمی آلفا وجود دارد که با توجه به آثار آن‌ها بر بدن از خفیف تا شدید تقسیم بندی شده اند.

«تالاسمی بتا» نیز در افرادی که هموگلوبین پروتئین بتا کافی تولید نمی‌کند، ایجاد می‌شود. سه گونه تالاسمی بتا وجود دارد که با توجه به آثار آن‌ها در بدن از خفیف تا شدید تقسیم بندی می‌شوند. در ایران این نوع تالاسمی شایع‌تر است.

در سال‌های گذشته عمر این بیماران کوتاه بود، اما اکنون با تکمیل چرخه درمان به همراه تزریق خون و استفاده از دارو‌های مفید، امید به زندگی در این بیماران افزایش یافته است، به طوری که می‌توان گفت این بیماران می‌توانند بیش از ۴۰ سال عمر کنند.

زمانی، درمان رایج برای تالاسمی تزریق خون بود، اما اکنون دارو‌های جدیدی وارد بازار شده و طی۲۰ سال اخیر فرآیند درمان تالاسمی تغییر یافته است، به طوری که می‌توان گفت با این تغییرات فقط صحبت از طولانی شدن عمر بیماران تالاسمی نیست، بلکه علاوه بر طولانی شدن عمر این بیماران، کم کم می‌توان از کیفیت زندگی آن‌ها نیز سخن به میان آورد و اگر این بیماران بر اساس پروتکل جهانی درمان، دارو دریافت کنند می‌توانند همانند سایر افراد جامعه زندگی عادی داشته باشند.

انتقال خون و تالاسمی‌ها

از سال ۱۳۷۴ درمانگاهی برای بیماران تالاسمی در اختیار سازمان انتقال خون قرار گرفت، اما باید توجه کرد که بنا بر وظایف سازمان انتقال خون تهیه خون و فرآورده‌های آن از وظایف این سازمان محسوب می‌شود و این سازمان موارد درمانی را ارائه نمی‌دهد.

از آنجایی که تالاسمی یک بیماری مزمن است و سختی‌های مورد نظر خود را دارد، سازمان انتقال خون سعی کرد که خدمتی به این بیماران ارائه دهد.
این مرکز یکی از مراکزی است که برای تزریق خون به بیماران تالاسمی مد نظر قرارگرفت و از ۱۵ استان کشور و حتی برخی از کشور‌های دیگر نیز برای گرفتن خدمات به درمانگاه ظفر مراجعه می‌کنند.

در این درمانگاه ابتدا بیماران معاینه می‌شوند و چنانچه نیاز به تجویز دارو یا تزریق خون داشته باشند و برای چکاپ‌های فصلی و همچنین سالیانه به پاراکلینیک‌ها ارجاع داده می‌شوند. خدماتی که در این درمانگاه به بیماران تالاسمی ارائه می‌شود بر اساس شیوه نامه درمانی است.

از بیمارانی که به تزریق خون نیاز دارند، ابتدا آزمایش آنتی بادی گرفته می‌شود. گروه‌های خونی اصلی و فرعی مشخص می‌شود و بر اساس آنتی‌بادی‌های خون بیمار و میزان کم خونی و تجویز خون با فواصل مورد نیاز انجام می‌شود.

بیمار تالاسمی در گذشته بیشتر از ۳۰ سال عمر نمی‌کرد، ولی از زمانی که تزریق خون تشخیص داده شد و دارو‌های کاهنده آهن مورد مصرف این بیماران قرار گرفت، متوسط امید به زندگی برای بیماران تالاسمی به بیش ۴۰ سال رسید.

سالانه ۲۰ درصد خون‌های اهدایی در کشور به درمان بیماران تالاسمی اختصاص می‌یابد

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران گفت: سالانه ۲۰ درصد خون‌های اهدایی در کشور به درمان بیماران تالاسمی اختصاص می‌یابد، ایران در کمربند تالاسمی قرار دارد و این امر حکایت از وظیفه خطیر این سازمان در تامین خون سالم و کافی برای بیماران تالاسمی دارد.

آقای دکتر بشیر حاجی‌بیگی افزود: یکی از رسالت‌های سازمان انتقال خون از بدو تاسیس تا به امروز تهیه خون سالم و کافی برای بیماران تالاسمی است و حتی شرایط سختی مانند جنگ تحمیلی و نیاز وافر جبهه‌های جنگ به خون و فرآورده‌های خونی موجب نشد که این وظیفه به فراموشی سپرده شود.

وی ادامه داد: تالاسمی از جمله بیماری‌های ژنتیکی است که بر اثر آن هموگلوبین، ساختار طبیعی خود را از دست می‌دهد و هموگلوبین غیرموثر در بدن تولید می‌شود که به علت معیوب بودن، قادر به اکسیژن‌رسانی مطلوب به اعضای بدن نیست و در واقع کمبود کلی هموگلوبین وجود ندارد، بلکه هموگلوبین غیرطبیعی افزایش یافته است.

آقای دکتر حاجی‌بیگی خاطرنشان کرد: در ایران بیش از ۲۳ هزار نفر به تالاسمی مبتلا هستند و سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر به این رقم اضافه می‌شود؛ این‌ها نوزادانی هستند که با تالاسمی متولد می‌شوند.

وی اعلام کرد: هم اکنون برخی از مراکز مانند درمانگاه تالاسمی بزرگسالان سازمان انتقال خون به صورت ثابت خدمات درمانی به این بیماران ارائه می‌دهند و معمولا بیماران تالاسمی دو تا سه هفته یک بار به صورت متوسط برای تزریق خون به این درمانگاه مراجعه می‌کنند.

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: از آنجا که تالاسمی یک بیماری مزمن است و مشکلات درمانی خود را دارد، سازمان انتقال خون سعی می‌کند که خدماتی به این بیماران ارائه دهد.

وی افزود: بیمار تالاسمی در گذشته بیشتر از ۳۰ سال عمر نمی‌کرد، ولی از زمانی که تزریق خون تشخیص داده شد و دارو‌های کاهنده آهن مورد مصرف این بیماران قرار گرفت، متوسط امید به زندگی برای بیماران تالاسمی به بیش از ۴۰ سال رسید.

آقای حاجی‌بیگی گفت: خون‌های اهدایی برای مصرف بیماران تالاسمی در کشور بیشتر در استان‌های مازندران، گیلان و استان‌های جنوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: اکنون سالانه بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در کشور به منظور کمک به بیماران نیازمند به خون و فرآورده‌های آن، خون اهدا می‌کنند و این اقدام نوع‌دوستانه به صورت کاملا داوطلبانه و بدون هیچ چشم‌داشتی انجام می‌شود.

آقای حاجی‌بیگی گفت: بارزترین مثال برای موقعیت‌هایی که در آن نیاز مبرم به خون پیدا می‌شود، شامل زمان بروز حوادث و سوانح گوناگون نظیر تصادفات رانندگی، سوختگی‌ها و اعمال جراحی است.

وی اضافه کرد: همچنین زنان باردار در حین زایمان، نوزادان و به خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می‌شوند، نیازمند خون هستند و از طرفی بیماران مبتلا به سرطان که تحت شیمی‌درمانی یا اشعه‌درمانی قرار دارند هم از مصرف‌کنندگان خون و فرآورده‌های خونی هستند.

سخنگوی سازمان انتقال خون افزود: به غیر از بیماران تالاسمی، بیماران هموفیلی نیز ناگزیرند برای بهره‌مندی از یک زندگی به نسبت طبیعی برای تمام عمر به شکل منظم خون یا فرآورده‌های خون را دریافت کنند.

بیماران تالاسمی نگران تأمین خون نباشند

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: بیماران تالاسمی که از مصرف کنندگان همیشگی خون هستند توجه داشته باشند که خون مورد نیاز آنها، در مراکز درمانی و بیمارستانی تامین است و نگران تامین خون و همین طور کیفیت خون نباشند.

آقای حاجی بیگی افزود: اکنون در برخی استان‌ها میزان اهدای خون کاهش یافته که به دلیل ترس مردم از کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و حضور کمتر در جامعه است که استقبال کمتری هم برای اهدای خون می‌شود.

وی ادامه داد: خون مورد نیاز کشور با استفاده از شبکه خون رسانی ملی تامین می‌شود و با تقویت این شبکه، خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تامین می‌شود.

سخنگوی سازمان انتقال خون با بیان اینکه تا این لحظه همه خون مورد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تامین شده، تاکید کرد: سازمان انتقال خون با تقویت شبکه خون رسان کشور اجازه نمی‌دهد که هیچ اشکالی در توزیع خون به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی پیش بیاید.

آقای حاجی بیگی اعلام کرد: اهدا کنندگان و همین طور بیماران نیازمند به خون توجه و اطمینان داشته باشد که برای تمام مراجعه کنندگان اهدای خون معاینات پزشکی و مشاوره‌های پزشکی لازم انجام می‌شود و حتی اگر اهدا کننده‌ای علائم سرماخوردگی داشته باشد، خون اهدا نمی‌کند و این فرد تا یک ماه و تازمان بهبودی کامل از اهدای خون معاف است و بعد ازسپری شدن این زمان و سلامتی کامل می‌تواند خون اهدا کند.

وی با تأکید بر اینکه ذخایر خون کشور قابل قبول است و در این زمینه مشکلی نداریم، گفت: متولی تامین خون و فرآورده‌های خون در کشور سازمان انتقال است و خون مورد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را تامین می‌کند.

وی ادامه داد: نیاز به خون و فرآورده‌های آن همیشگی است و مردم شریف کشور نباید به خاطر فضای روانی که در اثر ورود کرونا به ایران ایجاد شده اهدای خون را که تنها درمان بیماران نیازمند به خون است، فراموش کنند.

وی تأکید کرد: اهداکنندگان خون اطمینان داشته باشند که سازمان انتقال خون بر اساس آخرین استاندرد‌های سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های انتقال خون جهان، تمام نکات ایمنی و بهداشتی را رعایت می‌کند و تمام مراکز انتقال و اهدای خون و تمام تجهیزات درکشور هم اکنون و همین طور همیشه، ضد عفونی و استریل می‌شوند و اهدا کنندگان با اطمینان خاطر خون اهدا کنند.