مشکلات شرکت‌های دانش بنیان و تولیدات داخلی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ دکتر مرضیه بهادری کارشناس شرکت دانش‌بنیان گفت: طراحی و توسعه کیت‌های تشخیص مولکولی به صورت تخصصی در حوزه کاری متخصصان زیست‌فناوری پزشکی است و تعداد تولیدکنندگان انواع خاصی از کیت‌های تشخیص مولکولی در سراسر دنیا نسبتا محدود است. یک شرکت دانش بنیان چند محصول اصلی و مهم در حوزه ژنتیک مانند کیت تشخیص آنیوپلوئیدی کروموزوم ‎های ۱۳، ۱۸،۲۱، X و Y، کیت تشخیص هویت انسانی، کیت تشخیص ویروس اچ‌پی‌وی HPV، کیت تشخیص تالاسمی آلفا و بتا، کیت تشخیص اس‌ام‌ای آتروفی عضلانی نخاعی SMA، کیت تشخیص دی‌ام‌دی دیستروفی ماهیچه‌ای دوشن DMD، کیت تشخیص ترومبوفیلیا و ... را تولید کرده است که بسیاری از آن‌ها در آزمایشگاه‌های ژنتیک پزشکی کشور کاربرد دارد. این شرکت به عنوان یک تولید کننده داخلی، قادر است با تامین نیاز کشور به این دسته از کیت‌ها در راستای کاهش میزان واردات کشور در حوزه کیت‌های تشخیص مولکولی گام بردارد.
مسئول فنی این شرکت دانش بنیان گفت: اولین محصول دانش بنیان شرکت که گواهی نامه ثبت اختراع نیز دارد، کیت تشخیص آنیوپلوئیدی کروموزوم‌‎های ۱۳، ۱۸،۲۱، X و Y است. سایر محصولات دیگر شرکت نیز که طی ۳ سال گذشته در بخش تحقیق و توسعه، طراحی و به مرحله تولید رسیده به عنوان محصولات دانش بنیان به ثبت رسیده‎ است.
وی در ادامه افزود: ارزیابی عملکرد بالینی توسط وزارت بهداشت صورت گرفته است. نتایج ارزیابی‌ها حاکی از این است که کیفیت عملکرد محصولات مطابق با فناوری روز و معادل کیت‌های وارداتی است. بر این اساس، در سال جدید شرکت تصمیم به تجاری سازی محصولات و ورود به بازار فروش گرفته است. هرچند ورود به بازار برای همه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی نیاز به دریافت مجوز از اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دارد که این مسیر بسیار دشوار است.
مسئول فنی شرکت در رابطه با سایر مشکلات شرکت‌های دانش بنیان گفت: شرکت‌های تولیدکننده در حوزه پزشکی جهت طراحی و ارزیابی محصولات خود در بخش تحقیق و توسعه نیاز به نمونه‌های بیولوژیک انسانی دارند که توسط آزمایشگاه‌های بالینی قابل تامین است. این در حالی است که بسیاری از آزمایشگاه‌ها برای اینکه نمونه‌های بیولوژیکی را در اختیار شرکت‌ها قرار دهند، همکاری مؤثری با تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی ندارند. برای نمونه جهت طراحی و توسعه کیت تشخیص تالاسمی به نمونه‌های خون بیماران تالاسمی نیاز است.
وی ادامه داد: اگر آزمایشگاه‌های تشخیص طبی با رعایت اصول اخلاقی و الزاماتی که برای آن‌ها تعیین شده با شرکت‌ها همکاری کنند و نمونه‌ها را در اختیار آن‌ها قرار دهند، امکان دستیابی به محصول نهایی تسریع می‌شود. اما اکنون یکی از چالش‌‎های شرکت‌های دانش بنیان در حوزه پزشکی این است که فناوری لازم را در اختیار دارند، ولی نمونه بیولوژیک کافی موجود نیست تا محصولات بموقع تکمیل و قابل عرضه شوند.
وی ادامه داد: اکنون بسیاری آزمایشگاه‌های ژنتیک پس از نامه نگاری، تماس و واسطه‌گری‌های فراوان یا حتی درخواست مبالغ زیاد در تامین نمونه‎‌های بیولوژیک با تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی همکاری می‌کنند و این در حالی است که به بخش زیادی از نمونه‌های ذخیره‎‌سازی شده در آزمایشگاه، احتیاجی ندارند.
بهادری تاکید کرد: اگر مسئولان مربوطه به این موضوع توجه کنند، کار شرکت‌های دانش بنیان تسهیل می‌شود و این خود به تسریع تولید داخلی کشور کمک زیادی می‌کند. از آزمایشگاه‌ها می‌خواهیم با رعایت اصول و الزامات خود به شرکت‌های دانش بنیان اعتماد و در تامین نمونه با آن‌ها همکاری کنند. این همکاری به سود تولید داخلی کشور است و متخصصان داخلی در این صورت قادر خواهند بود با سرعت بیشتری به محصول با فناوری بالا دست یابند، در حالیکه واردات همان کالا بسیار زمان‌بر و هزینه‌بر است.
وی در ادامه افزود: مشکل دیگر بی‌اعتمادی برخی آزمایشگاه ‎ها به محصولات دانش بنیان داخلی و عدم استفاده از این محصولات به جای محصولات خارجی است. در واقع، اگر همکاری آزمایشگاه‌ها با تولیدکنندگان داخلی بیشتر باشد و به شرکت‌های تولید کننده داخلی فرصت لازم و کافی داده شود، به تدریج شاهد رونق استفاده از محصولات با کیفیت داخلی توسط آزمایشگاه‌ها خواهیم بود. اما در حال حاضر، به دلیل وابستگی برخی کاربران و آزمایشگاه‌ها به کیت‎های خارجی، حمایت از محصولات دانش بنیان داخلی نسبتا ضعیف است.
وی ضمن اشاره به تلاش برای تولید، عرضه و صادرات محصولات تجهیزات آزمایشگاهی گفت: واردات کیت‌های تشخیص ناهنجاری‎‌های ژنتیکی معمولا هزینه زیادی برای کشور دارند، ولی این شرکت با طراحی و تولید نوع کاملا مشابه یا حتی با کیفیت بالاتر توانسته دسترسی بهتر، سریع‎تر و مقرون به صرفه‎ تری را برای جامعه مخاطبان خود ایجاد کند.