به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: به هر کجا که نگاه کنیم، مفسران زنگ مرگ روزنامه نگاری چاپی را به صدا در میآورند. بسیاری از روزنامهها در حال ناپدید شدن هستند، در حالی که روزنامههای دیگر (مانند مونیتور علم کریستین) تقریباً فقط به قالبهای آنلاین منتقل میشوند. به گزارش اکسپرس تربیون اخبار روزانه ۵ درصد نیروی کار خود را کاهش میدهد. چراکه در حال ورشکستگی است. درآمد روزنامهها در سه ماهه سوم ۲۰۰۸ بیش از ۱۸ درصد کاهش یافت.
همه ما میتوانیم توافق کنیم که محیط دیجیتالی امروز، ماهیت چاپی و یک طرفه روزنامه نگاری را دگرگون کرده است. تحقیقات نشان میدهد که مردم کمتر از هر زمان دیگری روزنامههای چاپی را میخوانند و جوانانی که یک بار با بلوغ انتظار میرفت، روزنامه خوان میشوند، دیگر این کار را نمیکنند. آنها ممکن است هنوز به اخبار علاقهمند باشند، اما "عادت خبری" آنها کاملا متفاوت است. مردم عادت داشتند در روزهای خود ساعتهای مشخصی را کنار بگذارند تا با اخبار همراه شوند شاید یک مقاله صبحگاهی بخوانند و بعدا اخبار تلویزیونی را تماشا کنند. ولی ورود اخبار کابلی ۲۴ ساعته شروع به فرسایش این عادت کرد و فضای آنلاین آن را دگرگون کرده است.
امروزه، تحقیقات نشان میدهد که افراد جوانتر (و بسیاری از افراد مسن تر) اساسا اخبار را در یک جریان پایدار اطلاعاتی (گزش اطلاعات) مصرف میکنند. آنها به طور مداوم، از طریق رایانه و تلفنهای همراه، هم با یکدیگر و هم با چندین منبع رسانه ای، با هم در ارتباط هستند. به احتمال زیاد آنها از طریق پیام کوتاه یکی از دوستانشان در مورد یک رویداد مهم، خبرهای شبانه را میشنوند. به نظر میرسد در محیطی از اطلاعات مداوم، مرزهایی بین "اخبار"، "سرگرمی" و دیگر ژانرها مانند شایعات بی اساس و شایعات قابل نفوذ است که کاملاً از بین میرود.
اما این واقعاً به چه معناست؟ آیا افت روزنامه لزوماً به معنای افول روزنامه نگاری است؟ تا حدی پاسخی که انتخاب میکنیم به درک ما از روزنامه نگاری بستگی دارد. برای برخی، فضای جدید زمینه فعالیت روزنامه نگاری را باز نمیکند (آشکار نمیکند)، زیرا روزنامه نگاران شهروندی، وبلاگ نویسان و شرکت کنندگان گروههای خبری مرز بین تولید کننده خبر و مخاطبان خبر را محو میکنند. به عنوان مثال، روزنامه نگار و وبلاگ نویس روزنامه نگاری جی روزن، از بین رفتن مخاطبان برای اخبار را جشن میگیرد، زیرا سیستم رسانهای دیگر "یک طرفه"، با هزینههای ورودی بالا و چند شرکت برای رقابت بسیار بلند صحبت می-کنند در حالی که بقیه مردم در انزوا از یکدیگر به این حرف گوش میدهند. روزن میگوید، در عوض، "جریان افقی، شهروند به شهروند، همانند جریان عمودی واقعی و دارای اهمیت است".
در این چشم انداز، هر کسی که چیزی برای گفتن داشته باشد میتواند روزنامه نگار باشد. علاوه بر وبلاگهای موجود، روزنامهها و ایستگاههای خبری تلویزیونی از روزنامه نگاری مشارکتی پرش میکنند و مردم را به ارسال فیلم و داستان دعوت میکنند. اخیراً روزنامه آلمانی بیلد خبر از مشارکت جدید با یک فروشگاه زنجیرهای (ابر بازار) داده است. فروشگاهها دوربینهای دیجیتال ارزان قیمت را به فروش میرسانند که شامل نرم افزاری برای بارگذاری مستقیم عکسها در روزنامه هاست. کارکنان تحریریه مطالب را بررسی کرده و آنها را به نسخه چاپی یا وب سایت (وب مقاله) هدایت میکنند. سردبیر بیلد این را یک پیشرفت برای روزنامه نگاری میخواند، و آن را فرصت یک بازار ایدهای واقعا دموکراتیک (مردمی) با اطلاعات و عقاید آزادانه میداند؛ و در حالی که مجامع (شرکت های) رسانهای ویژگیهای بیشتری (املاک) را خریداری میکنند، این یک سناریو مهیج و آزاد کننده است.
با این حال همیشه یک طرف دیگر (جنبه دیگری) وجود دارد. ظهور شهروند روزنامه نگار با کاهش شغل روزنامه نگاران آموزش دیده همراه است، اخراجهای گستردهای که روزنامهها و سازمانهای خبری تلویزیونی را اخراج میکنند. همگرایی رسانهها که از طریق آن روزنامه ها، اخبار تلویزیون و قالبهای آنلاین، از اطلاعات یکسانی استفاده میکنند، منجر به مشاغل کمتری در روزنامه نگاری حتی روزنامه نگاری آنلاین میشود. ستون نویس مستند، مورین داود، اخیراً درمورد جیمز مکفرسون، ناشر آنلاین Pasadena آنلاین نوشت که کل کارکنان Pasadena را اخراج کرد و اکنون پوشش خبری را به نویسندگانی در هند که اخبار و ویژگیها را مینویسند، با استفاده از ایمیل، انتشار مطبوعات، وب و پخش مستقیم ویدئو (ویدیوی زنده) از تلفن همراه در تالار شهر برون سپاری کرد. در همان ستون، داود گزارش میدهد که دین سینگلتون، رئیس آسوشیتدپرس و رئیس گروه مدیانیوز، که چندین روزنامه مهم را منتشر میکند، اعلام کرد که شرکت او تقریباً تمام عملیات خود را برای برون سپاری در نظر گرفته است. یک میز خبر، احتمالاً خارج از مرز، میتواند تمام مقالهها ارایه دهد - الگویی از کارآیی اقتصادی که با همان فناوری که شهروندان-روزنامه نگار آن را آزاد میدانند، همخوانی دارد.
بنابراین، وقتی که در مورد آینده روزنامه نگاری تأمل میکنم، این محیط جدید را هم هیجان انگیز و هم ناامیدکننده میدانم. پتانسیل دموکراتیک آن واقعی است؛ این به شهروندان اجازه صدایی دیگر را نمیدهد. اما اکثریت قریب به اتفاق اخبار آنلاین، واقعاً تفسیر اخباری است که از کاهش تعداد روزنامه نگاران حرفهای نشات میگیرد؛ و تاکنون محبوبترین موضوعات، شایعات مشهور، اخبار ورزشی و نوع داستانهای جالب توجه انسان است که گمانه زنیهای مشارکتی بی پایان را به همراه دارند. به طور متناقضی، هرچه مقدار اطلاعات موجود افزایش یابد، از تنوع آن کاسته میشود.
اگر پست دنور و اخبار دیترویت، هر دو از داراییهای گروه خبری رسانه هستند، از یک میز خبری استفاده میکنند، فضای داستانهای مختلف کجاست؟ و چه اتفاقی برای گزارش محلی تحقیقاتی میافتد که ممکن است مربوط به دنور باشد، اما نه دیترویت؟ "کارایی" در عملیات خبری اغلب به کمتر روزنامه نگاری پرداخت میشود که حقوق زندگی خود را پرداخت میکند و تعداد بیشتری از شهروندان و استرینگها محتوای رایگان ارائه میدهند. حتی وبلاگستان نیز یک بازار ایده آزاد نیست، زیرا تحت تاثیر عملیات عمدهای است که می-تواند اطمینان حاصل کند که نوشتههای آنها در سایتهای اصلی دروازه مانند digg.com دارای امتیاز بالایی هستند.
محیط دیجیتالی جدید روزنامه نگاران سنتی را از احساس رضایت محافظه کارانه خود دور کرده است. عملیات خبری بسیار پاسخگوی مخاطبان توانمند و درگیر آنهاست. با این وجود مطمئناً دموکراسی به وجود سازمانهای خبری نیاز دارد که روزنامه نگاران حرفهای را بکار میگیرند و میدانند چگونه اطلاعات جدید را گزارش دهند و نه اینکه فقط آنها را دوباره در گردش خود قرار دهند. همه ما داستانهایی را تعریف میکنیم که برای جلب توجه رقابت میکنند، خواه روزنامه نگار باشیم، وبلاگ نویس، دانشگاهی یا یکی از میلیون عضو مخاطب خود را در اینترنت ارسال کنیم. اما برخی از داستانها در نهایت بیش از داستانهای دیگر اهمیت دارند و ما برای گزارش آنها به روزنامه نگاران نیاز داریم. چالش این خواهد بود که آیا شرایط اقتصادی و فرهنگی کنونی امکان بقای روزنامه نگاری آگاه و مستقل را همراه با ضرورت سود و سر و صدا برای بیان ابراز خود فراهم میکند.
نویسنده:اس الیزابت برد، دانشگاه فلوریدای جنوبی (۲۰۰۹)
مترجم: زهره دانشمندی، پژوهشگر اداره پژوهش خبری
Note
۱-http://journalism.nyu.edu/pubzone/weblogs/pressthink۲۰۰۶/۰۶/۲۷/ppl_frmr. Html
۲-http://www.jht.com/articles/۲۰۰۸/۱۲/۰۱/opinion/edowd.php we