رو به دوربين (1) گويندگي

پژوهش خبری صدا وسیما: گويندگان بيشتر از هر کسي در بخش­ هاي خبري جلوي دوربين تلويزيون ظاهر مي­شوند، بنابراين نحوه رفتار آنها جلوي دوربين مهم است. جلوي دوربين بودن يعني عادي و طبيعي رفتار کردن در وضع غيرعادي! يک طرف نورافکن­ ها و دوربين ­ها هستند و طرف ديگر عوامل خبر که مدام با شما صحبت مي­کنند. يکي از عوامل اصلی ارتباط برنامه خبری با مخاطب گويندگان هستند. گويندگان در انتقال معنا و اثرگذاري در ذهن مخاطب نقش برجسته­ اي دارند. دانش ارتباطی و آشنایی با مهارت‌های آن از مهمترين موضوعاتي است که نياز مبرم اين گروه از عوامل خبر است. زيرا گوينده، به عنوان ويترين خبر بايد بتواند با استفاده از عالی­ترین فنون و هنرهای ارتباطي ضمن حفظ هیبت و وقار خود، رفتاری دوستانه و انسانی با مخاطب برقرار کند. بنابراين، ويژگي­ هاي فردي اين گروه در سازمان ­هاي رسانه ­اي اهميتي دوچندان پيدا مي­ کند. خط مقدم خبر يعني گويندگان و درکنار آنان گزارشگران و خبرنگاران بايد بتوانند در ارتباطات کلامي و غيرکلامي خود آينده‌اي روشن را براي مخاطبان ترسيم کنند و اعتماد به نفس و انگيزه لازم را براي تلاش مخاطبان در راستاي دستيابي به اهداف فردي، گروهي و ملي ايجاد کنند.[1]

گويندگي [2]

در اعلام خبر رو به دوربين، گوينده نقش اصلي دارد. گويندگي مهم­ترين شغل در ميان كارهايي است كه رو به دوربين انجام مي شوند. گويندگي مسئوليت بسيار مهمي است و گوينده بايد فرد بسيار آگاهي باشد. گوينده وجهه يك شبكه تلويزيوني است. گويندگي خبر، مهارتي است كه بر اساس تجربه كار سخت شكل گرفته است. گوينده خبره مي­تواند رويدادي را كه هم اكنون در حال شكل گيري است، چنان خوب ارائه دهدكه يك گروه در يك هفته نتواند به آن خوبي آنرا ارائه دهد. گوينده معمولاً به صورت زنده برنامه اجرا مي­كند، اين برنامه ممكن است چند دقيقه تا چند ساعت باشد.

گوينده با مخاطب مكالمه مي ­كند، درست مثل گفتگو با همسايه بغلي! گوينده اين طرف قرار دارد و همسايه طرف ديگر. بخشي از گويندگي خواندن متن و بخش ديگر آن اجراست. ممكن است در هر لحظه ميليون­ ها نفر در حال نگاه كردن به گوينده باشند. اما شما نبايد به اين موضوع فكر كنيد، نبايد فكر كنيد كه براي چند ميليون آدم حرف مي­زنيد. تصور كنيد فقط با يك نفر حرف مي زنيد، با يك دوست يا يك همسايه.

 انواع گويندگي در راديو و تلويزيون[3]

شغل [4] MC براي آنها كه تجربه كرده ­اند، مي­دانند كه حجم زيادي از فعاليت هاي جسمي و ذهني را در بر مي ­گيرد. شوخ طبعي، هوش و مهارت هاي مصاحبه كردن خوب، براي آن ضروري است. از جمله اين مورد مجري­ گري جشن هاست.

گزارش خبر فوری[5]

گزارش خبر فوری یکی از مشکل‌ترین وظایف یک مجری خبر است. در هنگام گزارش خبر فوری روال عادی کار کاملاً مختل می‌شود و مجری وظیفه دارد که برنامه را در شرایطی غیر قابل پیش‌بینی ادامه دهد. شاید این کار برای برخی هیجان‌آور باشد اما قطعاً برای یک مجری تازه‌کار تجربه‌ای دلهره‌آور است.

وقتی زمان لازم برای گرفتن اطلاعات کافی از تهیه‌کننده وجود ندارد، چگونه با مصاحبه‌شوندگان گفت‌وگو کنیم و چگونه شنوندگان و بینندگان را از تازه‌ترین جزئیات خبر آگاه نگاه داریم؟ "مهم‌ترین کاری که همیشه باید انجام دهید یادداشت کردن حرف‌های افرادی است که در مصاحبه‌ها شرکت می‌کنند. دلیلش هم این است که بعد از چند ساعت، وقتی همچنان در حال اجرای برنامه هستید، ممکن است جزئیات مصاحبه‌ها را فراموش کنید."

استفاده از اتوکیو در گویندگی[6]

اتوکیو وسیله‌ای فنی و اساساً برای تحقق و تسهیل حالت محاوره‌ای گویندگی خبر است. متن نما یا اتوکیو ارتباط چشمی و محاوره‌ای گوینده خبر با مخاطب را تحکیم می‌کند. اسم ديگر آن تله ­پرامتر است كه به آن پرامتر هم مي­گويند. اتوكيو دستگاهي است كه جلوي دوربين نصب مي­ شود و متن خبر را نمايش مي­دهد. وقتي گوينده به متن روي صفحه اتوكيو نگاه مي­كند، در واقع به لنز دوربين نگاه مي­كند كه درست پشت صفحه قرار دارد. گوينده بايد نحوه استفاده از اتوكيو را ياد بگيريد.

گوينده در حالي كه از روي اتوكيو مي­خواند با بيننده نيز حرف مي­زند. گوينده بايد كاري كند كه بيننده متوجه اين موضوع نشود. گوينده بايد مهارت داشته باشد و بداند چطور صداي خود را تغيير دهد. اما نبايد توجه بيننده جلب مهارت گوينده در تغيير صدا شود. بيننده بايد فقط جذب موضوعي شود كه گوينده در حال گفتن آن است. تنها با تمرین است که می‌توان به شکل طبیعی از روی دستگاه اتوکیو خواند.

با تمرین و رعایت چند تکنیک ساده می‌توان به راحتی از دستگاه اتوکیو استفاده کرد و ظاهر و صدایی عادی داشت. در بعضي شبكه­ ها يك نفر مسئول اتوكيو است و متن را بر اساس سرعت خواندن گوينده حركت مي­دهد. در شبكه­ هاي ديگر گوينده با استفاده از پدال، متن اتوكيو را حركت مي­ دهد. متن اتوكيو روي كاغذ نيز در اختيار گوينده قرار مي­گيرد. اگر به هر علتي اتوكيو خراب شود گوينده از روي متن خبرها را ادامه مي­دهد.

مهارت هاي گوينده

سرعت: سرعت گوينده ­ها متفاوت است. بعضي ­ها تند و بعضي ­ها كند مي ­خوانند. در انگليسي سرعت متوسط، خواندن سه كلمه در ثانيه است. گوينده بايد سرعت خواندن را كم و زياد كند. اين كار باعث جلب توجه بيننده مي ­شود و متن را از يكنواختي خارج مي­ كند. با توجه به موضوع خبر، گوينده سرعت خواندن را كم و زياد مي­كند و نرمتر يا محكم­تر مي ­خواند.

حرکت بدن: گوينده بدن خود را حركت مي­ دهد و با اشاره سر و دست به انتقال پيام كمك مي ­كند. گاهي گوينده كمي به جلو خم مي ­شود. اين عمل معمولاً هنگام انتقال از بخشي از خبر به بخش ديگر، از خبري به خبر ديگر و يا از قسمتي از بسته خبري به قسمت ديگر انجام مي­گيرد. حركت سر و دست و بدن نبايد خيلي زياد باشد، چون تلويزيون حركت را زيادتر از حد خود نشان مي­دهد و اين موضوع ممكن است حواس بيننده را پرت كند. شما جلوي دوربين هستيد نه روي صحنه تئاتر!

راحت و بدون استرس: گوينده بايد راحت و بدون استرس باشد. راحت بودن نتيجه اعتماد به نفس است و اعتماد به نفس هم نتيجه تجربه است. اگر حس مي­ كنيد استرس داريد، نفس عميق بكشيد، طوري كه ريه ­ها پر از هوا شود. همين طور كه هوا را داخل ريه­ ها مي­ كنيد و دهانتان باز است صداي هااااااا در گلو ايجاد مي­شود. اين عمل استرس را از صداي شما خارج مي­كند. بايد سعي كنيد في­ البداهه گفتن را تمرين كنيد. اين كار نياز به تمرين دارد. علاوه بر آن بايد آرام و بدون استرس باشيد.

سابقه مثبت و مهارت گزارشگري و مصاحبه گرفتن: گوينده كارآمد بايد قبل از هرچيز گزارشگر باشد. گوينده خوب نياز دارد كه هميشه يك ژورناليست فعال باشد. براي گوينده مهم است كه شرايط لازم حرفه خود را حفظ كند و اعتبار خود را از دست ندهد. به همين علت گوينده ­هاي سطح بالا براي تهيه گزارش به مناطق بحران خيز مي­ روند. آنها حوادث طبيعي بزرگ مثل زلزله، سيل و طوفان­ ها را پوشش خبري مي­ دهند. گوينده همچنين بايد مصاحبه كننده سطح بالايي باشد. اگر وسط بخش خبري به شما گفته شود بايد درباره يک خبر فوري با كسي مصاحبه كنيد مشكلي نخواهيد داشت وقتي همواره از خبرها آگاه باشيد. گوینده­اي که مرحله به مرحله مراتب خبرنگاری و گزارشگری را طی کرده و به درک درست و عمیقی از کار خبری و تهیه خبر و شناخت آن رسیده باشد زمانی که در استودیو حاضر می‌شود احاطه بیشتری بر کار خود دارد.

تلفظ اسامي: گوينده بايد اسم­ هاي خاص مثل اسم­ هاي آسيايي، اروپايي و عربي را درست تلفظ كند. لازم است گوينده جستجو كند و تلفظ صحيح را پيدا كند. وقتي مخاطب ببيند شما اسمي را اشتباه تلفظ مي­ كنيد ديگر به بقيه خبر نيز اعتماد نخواهد كرد.

بداهه گويي: اجراي زنده و في ­البداهه حرف زدن به برنامه ­هاي خبري انرژي مي ­دهد. بداهه گويي ابزاري است كه همه گوينده ­ها بايد به آن مجهز باشند. اما نبايد زياده روي كرد، به ويژه درباره سخت خبرها، چون ممكن است گوينده را به دردسر بيندازد. اگر وقت باشد، آخر نرم خبرها يا در آخر بسته خبري مي­توان بداه ه­گويي كرد. اين كار كمك مي­ کند بسته خبري پر انرژي تمام شود.

معناي ضمني: معناي ضمني يعني چيزي را با احساس بگوييد، نه با كلمه ­ها. يعني اينكه با احساس بگوييد چيزي جالب يا خيلي بد است. نگرش شما به موضوع در نحوه خواندن خبر تاثير دارد. نكته مهم اين است كه خبر را نخوانيد، بلكه خبر ر ا بگوييد، آنرا تعريف كنيد. براي مثال كساني كه بچه ندارند، راه و روش درست صحبت كردن و ارتباط برقراركردن با بچه ها را بلد نيستند. بچه­ ها هم آنها را نمي ­پذيرند. خبر نيز شبيه اين موضوع است و بايد با مخاطب ارتباط درست برقرار كرد.

دانش ارتباطی و آشنایی با مهارت‌های ارتباطات: يكي از ويژگي­ هاي مهم گوينده ارتباط با مخاطب است. ببينيد چه نكته­ اي در خبر و جود دارد كه مي­ توان از طريق آن با مخاطب ارتباط برقرار كرد. يافتن اين نكته بستگي به استعداد گوينده دارد. گوينده بايد بسيار مطالعه كند، جزييات و سابقه خبر ر ا بداند تا بتواند اجراي خوبي داشته باشد. اگر مطالعه نداشته باشد مردم متوجه خواهند شد.[7] امروزه هر فردی بخواهد در رادیو و تلویزیون برای مردم و با مردم سخن بگوید باید عالی­ترین فنون و هنرهای ارتباطی را بشناسد و آنها را بپذیرد و در نهایت به کار برد.

صدای مناسب: بیان خوب و استفاده بهینه از صدا هم برای مجریان تلویزیون مهم است و هم برای مجریان رادیو. اولین توصیه برای مجریان رادیو و تلویزیون این است که به گونه‌ای صحبت کنند که نمایانگر اعتقادشان به حرفی که می‌زنند باشد. گزارشگری یک نوع اجراست. حتی اگر متنی که می‌خوانید خیلی جدی باشد هم، باید علاقه به موضوع از صدایتان ببارد تا بتوانید توجه مخاطب به خود را نگه دارید.

لهجه و بیان: بینندگان، شنوندگان و گزارشگران به لهجه مناطق مختلف صحبت می‌کنند و هیچ لهجه‌ای ذاتاً از باقی لهجه‌ها "بهتر" نیست. اما وضوح مهم است و تنها ایرادی که از یک لهجه می‌شود گرفت، آسان نبودن فهمش برای مخاطبان است. خیلی از شنوندگان از یک ویژگی مشخص خوششان نمی‌آید: تاکید صوتی در انتهای همه جمله‌ها. اگر در صحبت‌های روزمره خود این کار را می‌کنید، شاید بد نباشد به صدای خود گوش دهید و از خود بپرسید: آیا با این کار حواس مخاطب را از پیام اصلی پرت می‌کنم؟ در غیر این صورت کافی است به بیان خود، یعنی تلفظ واضح هر کلمه، فکر کنید تا احتمال بدفهمی مخاطبان را کاهش دهید. بیان به سلامت مجموعه اندام گفتاری فرد اطلاق می‌شود. تربیت اندام گفتاری و مهارت استفاده کامل از آنها نشانه داشتن بیان خوب است.

ظاهر خوب: سبک پوشش و زیورآلاتی که یک مجری تلویزیونی استفاده می‌کند تاثیر زیادی در برداشت مخاطب دارد. سلیقه شخصی شما بر نفوذ و اعتبار شما به عنوان یک مجری تاثیر می‌گذارد. در قدم اول نباید کاري کنید که حواس مخاطب پرت شود، برای همین ساده‌ترین توصیه این است که ساده فکر کنید. سعی کنید شیک و به‌روز لباس بپوشید ولی در عین حال به گونه‌ای رفتار نکنید که انگار قافیه را کلاً به مد باخته‌اید. لباسي بپوشيد كه ميكروفن به راحتي روي آن نصب شود. ميكروفن روي بعضي از لباس­ها آويزان مي­شود. لباس در گویندگی خبر اهمیت دارد و یکی از عناصر موثر ارتباطی تلقی می‌شود. منظور از لباس، فاخر پوشیدن نیست؛ بلکه آراستگی و رعایت شأن کار خبر است.

استفاده از میکروفون: حواستان باشد که میکروفون را خیلی نزدیک دهانتان نگه ندارید. به میکروفون به چشم گوش انسان نگاه کنید و فاصله خود را بر آن اساس تنظیم کنید. از آن‌جایی که برای یک جمع بزرگ صحبت نمی‌کنید احتیاجی هم به داد زدن ندارید. عادی صحبت کنید و طبیعی نفس بکشید تا عصبی به نظر نرسید. مجریان رادیو می‌توانند مکان‌های مناسب درنگ‌های کوتاه و بلند را در متن علامت بگذارند تا از آن‌ها برای تنفس عمیق و کوتاه استفاده کنند.

خواندن و نوشتن متن: صدای شما باید حین گزارش طبیعی و محاوره‌ای به نظر برسد. متن را موقع نوشتن بلند بخوانید تا از خوب بودن آوایش مطمئن شوید. از کلمه‌هایی استفاده کنید که در حرف زدن طبیعی استفاده می‌کنید. بیان آن‌ها برای شما آسان‌تر خواهد بود و گوش مخاطب را هم نمی‌خراشد. مثلا شاید بهتر باشد به جای استفاده از کلمه رسمی‌تر "تقاضا" از "درخواست" استفاده کنید.

هنگام خواندن متن سعی کنید که از یک آهنگ تکراری استفاده نکنید چون خیلی سریع مخاطبان را فراری می‌دهد. به جایش به کلمه‌های مهم داستان فکر کنید و ببینید چگونه می‌توانید با استفاده از آن‌ها خبر را به مخاطبان منتقل کنید.

گوینده خبر هنگام خواندن متن خبری باید چند اصل را رعایت کند: آشنا بودن با متن و محتوای خبر، سرعت مناسب، برجسته خوانی، داشتن نگاه دوم، درست خواندن متن، آهنگ و لحن صدا.

مراقبت از صدا: صدا مهم‌ترین ابزار کاری برای گزارشگران است و باید از آن مراقبت کرد. در این زمینه خاص، آب قطعاً بهترین دوست شما است. همیشه در حین گزارش یا ضبط صدا یک بطری آب همراه داشته باشید. سیگار، قهوه، بعضی غذاهای خاص و دارو می‌تواند گلوی شما را خشک کند و تاثیر منفی داشته باشد. صدای شما وضعیت بالینی شما را منعکس می‌کند. رمز خوش‌صدایی در نوبت‌های کاری زود و دیر وانمود کردن به بیداری کامل است، حتی اگر خوابتان می‌آید. مطمئن شوید حالت بدنتان مناسب است؛ قوز کردن از تنوع صدا می‌کاهد. بعضی‌ها ترجیح می‌دهند ایستاده صحبت کنند و اگر دست و بدن خود را در حرف زدن عادی تکان می‌دهید، بد نیست در گزارش هم از این عادت استفاده کنید وگرنه ممکن است صدایتان طبیعی به گوش نرسد.[8] 

گوینده یک رسانه برند آن رسانه: رسانه را با گويندگان آن مي­ شناسند، بنابراين در جذب گويندگان خبر بايد نهایت توجه وجود داشته باشد تا برند رسانه ملی دچار مشکل نشود. در بين 25 شغل برتر دنيا، شغل خبرنگاري و گويندگي در رتبه ششم قرار دارد. در دنيا، گويندگان کار تهيه­ کنندگي خبر را هم انجام می­دهند. گوينده خبر بخشي از تيمي است که  کار خبري مي ­کند.

گوينده خبر همچون فرمانده اتاق خبر: اين فرمانده بايد فعال و درگیر در تمام مراحل کار خبر باشد. گوينده ممکن است در کار کشف سوژه خبري، ویرایش سوژه، دبیری و سردبیری خبر مشارکت کند، کار گوينده خبر فقط گويندگي صرف نيست و مجموعه­ اي از کارها از جمله تدوین و پلاتونویسی و اجرا را با همديگر جلو مي­برد. گوينده خبر اگر کار دبيرخبر و خبرنگاري انجام داده باشد و با نحوه تنظيم خبر آشنا باشد، بيشتر مي­تواند در کار اجرا و ارتباط با متن­ها و اخبار توليد شده موفق باشد. در اين گزارش به مهارت­ هاي گويندگي خواهيم پرداخت.

رابطه بين تعداد مخاطب و جذب مخاطب با ويژگي ­هاي شخصي گوينده خبر: تحقيقات زيادي در غرب نشان داده است که بين تعداد مخاطبان رسانه و ويژگي­ هاي شخص گوينده، گزارشگر و خبرنگار رابطه وجود دارد. بنابراين گوينده مي­تواند نقش مهمي در انتقال مفاهيم داشته باشد و بايد به دغدغه مخاطب توجه کند.

گوينده­ هاي غربي سهامدار شرکت و یا رسانه­ های دیداری - شنیداری هستند. اي بي سي گران­ترين شبکه امريکاست و گوينده­ ها در اين کمپاني رسانه ­اي سهامدار هستند. رپرتاژ آگهي در این رسانه­ ها قیمت­ های بالا و سرسام ­آوري دارد. بنابراين در اين نوع شبکه ­ها نقش و تاثیر گوينده در نگهداری و جذب مخاطب اهميت زيادي دارد و سرمايه ­گذار براي جذب بيشتر مخاطب به دنبال بکارگيري گويندگان و کارکنان زبده خبري خواهد بود.

ويژگي ­هاي گوينده خبر[10]

گوینده خبر از عوامل اصلی ارتباط برنامه خبری با مخاطب است. نظریه پردازان بزرگ مانند «فیسکه- هارتلی» و جامعه­شناسی چون «شلزینگر» معتقدند که گوینده برنامه خبری برای کسب اعتبار سازمان خبری به ویژه بخش خبری بسیار اهمیت دارد.

اگر بگوییم گوینده و اعتبار دو جنبه عمده و دو رابطه تنگاتنگ در هر بخش خبری است قطعاً به راز موفقیت رسانه‌های بزرگ خبری در کسب اعتبار محلی، ملی، منطقه‌ای و در نهایت جهانی پی برده‌ایم.

رسانه‌های بزرگ و معتبر، موفقیت خود را مدیون بهره بردن از گویندگان بزرگ و کارآزموده می‌دانند. امروز گوینده خبر با آن چه در دو دهه پیش بوده متفاوت است. عنوانی که به کرات در کتاب‌ها و مقاله‌های خبری دهه اخیر ملاحظه می‌شود «صورت سنگی» است. شکل و حالتی خشک، بی روح و مصنوعی و لحنی بی­احساس برای خواندن متنی که در آن دو ضمیر «من» و «تو» نفی شده است و صرفاً از زاویه سوم شخص به مخاطب می‌رسد.

سال‌ها خبر به این صورت خوانده می‌شد و گوینده برای چنین کاری به ویژگی‌ها و مهارت‌های ممتازی نیاز نداشت. داشتن صدایی پر حجم و غبغب و ظاهری فوق­ العاده رسمی و بدون انعطاف و چند متن خبری در پیش رو و ارتباط چشمی با دوربین «یعنی مخاطب» کافی بود تا او را در جایگاه گوینده‌ای حرفه‌ای از دید مدیران رسانه خبری قرار دهد.

صورت سنگی، نماد تفکر حاکم بر رسانه‌های بزرگ خبری بود. گوینده خبر در این حالت هیچ گاه نتوانست با مخاطب رابطه برقرار کند و با او هم احساس شود و از نزدیک سخن بگوید. در حقیقت او نبود که با مردم سخن می‌گفت و نقشی در برقراری ارتباط انسانی با مخاطب نداشت. مسئولیتی نیز در این زمینه نداشت، او موظف بود فقط خبر را بخواند و برود.

این مشکل سال‌ها گریبان‌گیر برنامه‌های خبری بود تا این که رقابت در رسانه‌های خبری افزایش یافت و اعتبار رسانه‌ها برای جلب مخاطب، بیشتر مورد نظر قرار گرفت و به مهم­ترین عنصر جلب اعتبار یعنی گوینده توجه ویژه شد و از آن به بعد گوینده برای ایجاد رابطه پافشاری کرد. او تلاش نمود تا توجه مخاطب را جلب کند و بعد به او آگاهی دهد.

در این جا بود که مفهوم «گفتمان خبری» به معنای رودررو قرار گرفتن گوینده خبر و مخاطب و حالت محاوره‌ای آنها مطرح شد. رابطه‌ای چشمی با مفهومی گفتمانی برای لحظاتی که گوینده خود را از جایگاه «من» و دوربین را در جایگاه «مخاطب» مجسم می‌کند و رابطه را به جریان می‌اندازد و توجه را به صفحه تلویزیون بیشتر جلب می‌نماید.

بعد از کم رنگ شدن دوران «صورت سنگی» در گویندگی خبر، رابطه دوستانه گوینده با مخاطب آغاز حرکت تلقی شد نه اساس حرکت، اما گوینده خبر برای دستیابی به هدف برنامه خبری، باید بتواند احاطه و چیرگی حرفه‌ای خود را به صورت کارشناسی بی‌طرف برای مخاطبانش ملموس کند و این کار ممکن نیست مگر این که گویندگان به مهارت‌هایی ممتاز دست یابند. علاوه بر مهارت‌های که در سطرهاي بالا به آن اشاره شد گويندگان بايد ويژگي ­هاي ديگري نيز داشته باشند. اين ويژگي­ ها عبارتند از:

هیبت و وقار گویندگی: گوینده باید بتواند ضمن این­که رفتاری دوستانه و انسانی با مخاطب برقرار می‌کند، وقار و هیبت و جایگاه خبری خود را حفظ کند.

احاطه و تسلط بر کار: برخی گویندگان هنگام خواندن خبر، به گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویی محتوای متن خبر سفارش خود آنهاست به همین سبب در انتقال مفاهیم خبر به مخاطب بسیار مسلط هستند.

چهره و حالت‌های کلامی: بر خلاف دهه‌های پیشین، امروز زیبایی چهره اساس گزینش گویندگان خبر نیست و جذابیت چهره است که اهمیت دارد.

استحکام شخصيت: اعتماد مردم به رسانه، اعتبار رسانه را در پی دارد و اعتبار رسانه سرمایه آن است. گوینده خبر مهم‌ترین شخصیت بخش خبری است. او باید از عالی­ترین ویژگی‌های شخصیتی برخوردار باشد. رسانه شهرت می‌آورد و شهرت برای فردی که استحکام شخصیت ندارد جز تکبر و عیوب نزدیک به آن چیزی در پی ندارد. گوینده باید از ویژگی‌های مثبت شخصیتی برخوردار باشد. اگر گوینده همه موارد امتیازهای یاد شده را کسب کند ولی شأن و شخصیت اجتماعی مطلوب نداشته باشد مانع بزرگی برای ایجاد اعتماد مردم به رسانه خواهد بود.

نکته دیگر صدای گوینده است. صدای هر انسانی بخشی از شخصیت اوست. استفاده کامل از همه ظرفیت‌های صدا کاری تجربی نیست. باید دوره و آموزش دید. برخی از صداهای گویندگان خبر خراب است یا صدای خبری نیست و حتی مناسب خواندن خبر نيست. برخی دیگر صدای خود را نمی‌شناسند و یا نمی‌دانند از صدای خود برای چگونه متنی استفاده کنند. محتوای متفاوت متن‌های خبری صداهای مختلف نیاز دارد، با یک نوع صدا نمی‌توان همه نوع متنی را خواند. گاهی مفاهیم متن‌های بسیار ارزنده خبری بر اثر استفاده از صدای خراب لطمه می‌خورد و بی­تاثیر می‌شود؛ گوینده باید به طبیعت صدای خود و ظرفیت آن و جای استفاده از آن آشنا باشد و با تقلید کردن و مصنوعی سخن گفتن به صدای خود لطمه نزند.

نكاتي براي هماهنگي بيشتر و مناسب تر با دوربين[11]

• نحوه نگاه به دوربين و حركت آن بسيار مهم است. درموقع خواندن خبر نيم نگاهي به دوربين داشته باشيد تا مطمئن شويد كه تصاوير هماهنگ و مربوط با اخباريست كه مي­خوانيد. البته اين نگاه­ها نبايد باعث جلوه نامناسب شما در مقابل دوربين گردد.
• حركات و رفتار شما مقابل دوربين بسيار مهم است. تمرينات مناسب مي تواند در اين خصوص باعث حضور موفق­تر شما درمقابل دوربين گردد.
• پلك زدن بيش از حد، ضربات آهسته به ميز و اينكه مدام لبهاي خود را تر كنيد، شما را ناآرام و مضطرب و غير مسلط نشان مي دهد. (حتي اگراينطور نباشد.)
• سه جهت درمقابل دوربين وجوددارد كه شامل متمايل به راست، متمايل به چپ و مستقيم است. وضعيت كاملاً رو به جلو و مستقيم يك احساس ارتباط مستقيم و بلاواسطه را ايجاد مي كند.
• استفاده از اتوكيو مي ­تواند، تماس چشمي گوينده با مخاطب را حفظ كند.
• به متني كه مي­خوانيد از پيش توجه و دقت لازم را داشته باشيد و اين توجه را در موقع خواندن نيزحفظ كنيد. اگر شما به خبرتان توجه و اهميت ندهيد، چرا مخاطبان بدهند؟
• در استوديو ممكن است چندين دوربين وجود داشته باشد كه در هنگام تغيير دوربين­ ها براي پخش گوينده يا بايد به چراغ راهنماي پخش دوربين كه به رنگ قرمز است و بر روي دوربين قرار دارد يا به فرمان كارگردان يا تصويربردار توجه كند. يكي از عواملي كه باعث تماس چشمي مناسب گوينده مي­شود، وجود چندين دوربين در استوديوي پخش است و يك گوينده خوب بايد به خوبي، توجه و نگاهش را از يك دوربين به دوربين ديگر عوض كند. گاهي اوقات تغيير نگاه با يك نگاه كوتاه به متن خبر، راحت تر مي­شود.
• البته در بيشتر استوديوهاي پيشرفته جهان، دوربين­ ها اتوماتيك و روباتيك شده و تصويربرداري در استوديو وجود ندارد و دوربين ها ار اتاق كنترل، هدايت مي­شوند.

پژوهش خبری // گروه رسانه

-------------------------------------------------------

[1] - علي اکبر هراتي و هادي البرزي- "خبراميدآفرين"-1396-ص87 (با اندکي تغيير)

[2] - نانسي ريردون ،مترجم حسين زماني ،"رو به دوربين"،ص 67

[3] - حميد قاسمي ، مباني گويندگي و گويندگي خبر"، 1383، ص 9

[4]- Master of Ceremonies

[5] - جین هیل، مجری خبر بی‌بی‌سی- آکادمي روزنامه نگاري بي بي سي

www.bbcmundo.com/academy/persian/.../art20130702112134327

[6] - نانسي ريردون ، مترجم حسين زماني ،"رو به دوربين" ،ص 78-77

[7] - نانسي ريردون - مترجم حسين زماني، "رو به دوربين" –ص 75-69

[8] -الزپت موریسون مربی تمرین صدا، و لیندا وود مشاور لباس، آکادمي روزنامه نگاري بي بي سي، "ظاهر و صداي مناسب"

www.bbc.co.uk/academy/persian/article/art20151026120803733

[9] - علي اکبر هراتي و هادي البرزي- "خبراميدآفرين"-1396- ص88 (با اندکي تغيير)

[10]- یادداشتی از فواد بابان " ویژگی های یک گوینده خبر"

https://article.tebyan.net/130269

[11] - حميد قاسمي ، مباني گويندگي و گويندگي خبر"، 1383، ص 60