دونالد ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات برخلاف بسیاری از جمهوری‌خواهان از جمله تد کروز، جرج بوش و… اعلام کرد که به دنبال کنارگذاشتن یا لغو یکسره برجام نیست بلکه در عوض مدعی شد که توافق هستهای با ایران را ضمن مذاکره مجدد، با سخت ترین اَشکال نظارتی اجراء خواهد کرد.
پژوهش خبری صدا وسیما: دونالد ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات برخلاف بسیاری از جمهوری‌خواهان از جمله تد کروز، جرج بوش و… اعلام کرد که به دنبال کنارگذاشتن یا لغو یکسره برجام نیست بلکه در عوض مدعی شد که توافق هستهای با ایران را ضمن مذاکره مجدد، با سخت ترین اَشکال نظارتی اجراء خواهد کرد.
که البته این مذاکره مجدد درباره توافق هستهای، بی‌تردید از دیدگاه جمهوری اسلامی به معنای نوعی چالش برای برجام و یا نقض آن تلقی می‌شود. علاوه بر این، تصویب تحریم‌های جدید یا تمدید تحریم‌های قبلی نیز از دیدگاه جمهوری اسلامی به نوعی در حکم نقض برجام است. واقعیت این است که با توجه به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و قدرت گرفتن بیشتر جمهوری‌خواهان در انتخابات اخیر کنگره که قبلاً بر کنارگذاشتن برجام تصریح کرده بودند، احتمال اینگونه چالشآفرینی توسط دولت بعدی آمریکا (که از بیستم ژانویه 2017 آغاز به کار خواهد کرد) بسیار زیاد است.
نوشتارِ مختصر حاضر تلاش دارد ضمن اشاره گذرا به نگرانی همپیمانان اروپایی واشنگتن ، رویکرد احتمالی رئیس جمهور جدیدِ آمریکا را با استناد به تبلیغات رسانه ای به اطلاع جستجوگران این حوزه برساند.
الف ) نمودار نگرانی اروپا از رویکرد احتمالی ترامپ در قبال برجام
دونالد ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات برخلاف بسیاری از جمهوری‌خواهان از جمله تد کروز، جرج بوش و… اعلام کرد که به دنبال کنارگذاشتن یا لغو یکسره برجام نیست بلکه در عوض مدعی شد که توافق هستهای با ایران را ضمن مذاکره مجدد ، با سختترین اشکال نظارتی اجرا خواهد کرد. وی در این زمینه گفت: « به عنوان یک قرارداد بد، من هم در برابر این قرارداد بسیار سرسخت خواهم بود.» ترامپ و تیم مشاوران سیاست خارجی وی در خصوص برجام، همچنین از « مذاکره مجدد » با ایران برای تصحیح این توافق (بد از نظر آمریکا) خبر دادند. وی در این زمینه مدعی شد که با دو یا سه برابر کردن تحریم‌های فعلی آمریکا، ایران را مجبور خواهد کرد پای میز مذاکره برگردد.
بی تردید مذاکره مجدد درباره توافق هستهای، از دیدگاه جمهوری اسلامی به معنای نوعی چالش برای برجام و یا نقض آن است. علاوه بر این، تصویب تحریم‌های جدید یا تمدید تحریم‌های قبلی نیز از دیدگاه جمهوری اسلامی به نوعی نقض است.
واقعیت این است که با توجه به قدرت گرفتن بیشتر جمهوری‌خواهان در انتخابات اخیر کنگره که قبلاً بر کنارگذاشتن برجام تصریح کرده بودند، احتمال اینگونه چالشآفرینی توسط دولت بعدی آمریکا نیز بسیار زیاد است.
به چالش کشیدن برجام گرچه کار را از نظر دیپلماسی برای جمهوری اسلامی ایران سخت می کند و حتی ممکن است در کوتاه‌مدت هزینه هایی را تحمیل کند اما در بلندمدت به دلیل اینکه نشان‌دهنده انتخاب سیاست واگرایی با اروپا (بقیه گروه 1+5) توسط ترامپ محسوب می شود، احتمالاً برخی شکاف عملی را در بلوک غرب در پی خواهد داشت که این امر می تواند فرصتهای بالقوهای را برای ایران به دنبال داشته باشد.
علاوه بر این، به چالش کشیدن برجام توسط دولت آتی آمریکا ، با توجه به رعایت تمام تعهدات از سوی ایران، باعث می‌شود تا آمریکا به عنوان کشوری غیرقابل اعتماد و بی‌تعهد به پیمان‌های بین‌المللی معرفی شود و در این شرایط، این کشور دیگر نمی تواند همانند گذشته میدان‌دار اقدام کامل علیه ایران شود.
هر چند که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب قانون «اقدامات متناسب و متقابل در اجرای برجام»، با توجه به موارد نقض این قانون از سوی کشورهای غربی خصوصاً آمریکا، میتواند اقدامات مقتضی را در این زمینه اتخاذ کند و از حجم تعهدات خودش خصوصاً در زمینه میزان غنیسازی اورانیوم یا نصب تعداد سانتریفیوژها، بکاهد.
در این صورت باز هم کشور آمریکا به عنوان شروعکننده نقض برجام و چالشآفرین در اجرای یک تعهد مهم بین المللی معرفی خواهد شد.