توجه به پیشگیری به جای درمان در طرح پزشک خانواده

"محمد بختیاری" در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما گفت: نظام ارجاع مبتنی بر پزشک خانواده، زمینه دسترسی افراد به خدمات نظام سلامت را با توجه به سطوح تعریف شده و در قالب مسیری مشخص فراهم می‌کند، به گونه‌ای که مردم برای دریافت خدمات بهداشتی سطح اول به پزشک خانواده مراجعه می‌کنند و در صورت نیاز برای دریافت خدمات تخصصی به سطوح بعدی ارجاع داده می‌شوند.

پژوهشگر حوزه سلامت افزود: پزشک خانواده در دنیا نیز دارای سابقه طولانی است و بسیاری از کشور‌های پیشرفته مانند آمریکا، انگلستان و کانادا از آن بهره برده اند، همچنین سازمان جهانی بهداشت، با توجه به دستاورد‌های مثبت پزشکی خانواده، آن را به عنوان مرکز تلاش‌های جهانی برای بهبود کیفیت، اثربخشی، برابری و کاهش هزینه در نظام‌های سلامت تلقی کرده است.

"محمد بختیاری" تاکید کرد: این گفته حکیم زکریای رازی که «مریض باید از میان اطبای موثق به یک تن اقتضا ورزد، زیرا کسی که نزد پزشکان متعدد برود، احتمال دارد که در معرض خطای هر کدام از آن‌ها واقع شود، اما یک طبیب خطایش در جنب صوابش بسیار اندک باشد» مصداق بارز آن است که پزشکی خانواده ریشه در فرهنگ و تاریخ ما دارد.

پژوهشگر حوزه سلامت گفت: بر اساس قوانین و مقررات کشور، گسـترش برنامه پزشک خانواده و نظام ارجـاع از وظایف دولت است به طوری که در برنامـه پنجم و ششم توسعه نیز بر نظام جامع و همگانی خدمات سلامت با محوریت پزشـک خانواده تأکید شده است.

"محمد بختیاری"افزود: با اینحال اجرای کامل طرح پزشک خانواده در ایران در حدود دو دهه به مانند یک آرزوی محقق نشده است و با نگاهی به تجربه کشور‌های موفق در اجرای طرح پزشک خانواده می‌توان گفت این طرح در ایران هنوز تا اجرای کامل راه بسیار زیادی پیش رو دارد.

پژوهشگر حوزه سلامت تاکید کرد: پزشک خانواده را می‌توان به عنوان یکی از مصادیق نگاه اجتماعی و نه فقط درمانی به مسئله سلامت محسوب کرد؛ مراقبت‌های مداوم، همه جانبه و با توجه به جوانب مختلف همانند زمینه‌های اجتماعی از ویژگی‌های پزشکی خانواده است.

"محمد بختیاری" گفت: همچنین در این رویکرد، پیشگیری محوری و سلامت محوری در مقابل درمان محوری و بیمار محوری، اقدامات و مداخلات رفتاری در مقابل مداخلات تهاجمی و درمانی، تمرکز ارائه خدمت بر افراد سالم و در مراحل اولیه بیماری به جای اقدامات پرهزینه تشخیصی درمانی در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، و ریشه یابی بیماری در محیط زیست اجتماعی و ... در مرکز توجه قرار خواهد گرفت.

پژوهشگر حوزه سلامت افزود: در این رویکرد با توجه به اینکه نظام پرداخت به ارائه دهندگان نیز مبتنی بر تعداد افراد تحت پوشش و متناسب با کیفیت و نتایج خدمات ارائه شده خواهد بود و نه تعداد خدمتی که ارائه می‌شود، می‌توان گفت که منافع ارائه دهنده خدمت با گیرنده خدمت همسو خواهد شد.

"محمد بختیاری" تصریح کرد: در نهایت اینکه با شناخت کافی ارائه دهندگان خدمت درباره تاریخچه وضع سلامتی افراد، نیاز به تکرار خدمات و ارائه خدمات غیر ضروری کاهش می‌یابد. باوجود اینکه این طرح در مرحله اجرا هزینه‌هایی دارد، اما در بلند مدت باعث صرفه جویی در هزینه‌های سلامت خواهد شد؛ با این حال منابع سلامت در کشور ما به حوزه‌های درمانی جهت دهی شده است که چاه طویلی است که هرچه در آن پول ریخته شود، پر نخواهد شد.

پژوهشگر حوزه سلامت گفت: فقدان برنامه جامع، تغییر رویکرد در دوره‌های مختلف مدیریتی، درمان محوری و مسائل فرهنگی را می‌توان از علت‌های پیشرفت نکردن برنامه پزشکی خانواده در ایران دانست.

"محمد بختیاری" خاطرنشان کرد: با توجه به تاثیری که اجرای این برنامه بر مدیریت بهتر نظام سلامت خواهد داشت، لازم است به یک مطالبه عمومی تبدیل شود و به علت گستردگی ابعاد برنامه پزشکی خانواده، لازم است در دستور کار سطوح بالای دولت و نه فقط وزارت بهداشت قرار گیرد.