چطور مفهوم پول را به فرزندانمان آموزش دهیم؟

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما، همه بچه‌ها یک روز با این سوال در ذهن مواجه می‌شوند و آن را از پدر و مادرشان می‌پرسند که «مامان، بابا! پول چیه؟» پول موضوع مهمی در زندگی ما است، اما همه ما لزوما احساسات یکسانی نسبت به پول نداریم.

برای بعضی افراد، کسب درآمد، اولویت اصلی زندگی‌شان است، اما برای بعضی افراد جزو اولویت‌های اول نیست و ممکن است فقط در حد رفع نیاز به پول فکر کنند و برای بدست آوردنش تلاش کنند. بعضی‌ها در مدیریت مالی سختگیر هستند و بعضی‌ها در مدیریت و پس‌انداز ضعف دارند.

اما جواب درست در برابر این پرسش بچه‌ها که «پول چیست؟» چه می‌تواند باشد؟ این جواب خیلی مهم است، چون نگرش بچه‌ها به پول می‌تواند باعث شود پول برایشان در آینده امنیت بیاورد یا اضطراب!

۱- پول چیست و چرا به پول نیاز داریم؟

بچه‌های بالاتر از ۵ سال کم کم مفهوم پول را درک می‌کنند. شما می‌توانید در ابتدا برای آنها توضیح دهید که پول چیست و به چه کار می‌آید.

بهترین راه آموزش هم آموزش عملی است. بچه‌ها را با خود به فروشگاه ببرید و توضیح بدهید که اجناس مختلف قیمت‌های متفاوت دارند و ما می‌توانیم با پول، چیز‌هایی که به آن‌ها نیاز داریم را تأمین کنیم. در ادامه هم برای آنها توضیح دهید که همه افراد به یک میزان پول ندارند و همه آدم‌ها، بخشی از زمانشان را به درآمدزایی اختصاص می‌دهند تا بتوانند نیازهایشان را رفع کنند.

شما در هر حالت می‌بایست این پرسش فرزندتان را پاسخ بدهید، چرا که پاسخ شما خیلی مهم است و هدف همه ما این است که فرزندمان، نگرش صحیحی نسبت به پول داشته باشد و یاد بگیرد چطور شرایط مالی را مدیریت کند.

حس ما نسبت به پول به شرایط مالی، نگرش‌ها و اولویت‌هایمان بر می‌گردد. خیلی از این نگرش‌ها در دوران کودکی شکل می‌گیرند. در نتیجه خیلی مهم است که شما نگرش صحیحی درباره پول به فرزندانتان بدهید.

۲- پول امنیت است یا ارزش؟

بهتر است نگرش بچه‌ها نسبت به پول روشن و واقع بینانه باشد. پول موضوع خیلی مهمی برای امنیت و آرامش ما است، اما بچه‌ها باید بدانند که خرید کالا‌های لوکس یا کالا‌های گرانبها، لزوما ارزشمندتر نیست یا افرادی که ثروتمندتر هستند، لزوما خوشحال‌تر نیستند. پس توضیحات ما باید حاوی مفهوم امنیت باشد نه ارزش!

مثلا اینکه شما نباید به بچه بگویید: «همه ما پول لازم داریم تا بتونیم بیشتر خوش بگذرونیم و چیزای قشنگ بخریم»

باید این‌گونه بگویید: «همه ما پول لازم داریم تا بتونیم چیز‌هایی که بهشون احتیاج داریم رو تهیه کنیم»

۳- چه رفتار‌هایی برای آموزش مالی نباید انجام دهیم؟

چند رفتار باعث می‌شود تا نگرش بچه‌ها به پول، به جای نیاز و امنیت تبدیل به ارزش شود:

- خرید دائمی اسباب بازی‌های گران قیمت

این کار باعث می‌شود که بچه‌ها برای هیچ درخواستی صبر نکنند و پول را یک منبع ثابت خوشحال کننده بدانند که همیشه حاضر است و می‌شود به هر میزان که دلشان بخواهد، خرجش کنند.

- صحبت دائمی از مشکلات مالی هنگام حضور بچه‌ها

این روز‌ها شرایط مالی خانواده‌ها سخت شده است، اما «پول» به مثابه یک نیاز هیچوقت نباید دغدغه کودک باشد، چون باعث می‌شود تا پول منبعی برای احساس عدم امنیت در کودکان باشد.

نگرش صحیح به پول به بچه‌ها کمک می‌کند آینده‌نگر باشند، پس انداز را یاد بگیرند و نظم و مسئولیت پذیری‌شان افزایش پیدا کند و از همه مهم‌تر؛ روش‌های صحیح مدیریت مالی را یاد بگیرند.

۴- آموزش پس انداز به کودکان

بعد از اینکه بچه‌ها نگرش صحیح درباره پول را پیدا کردند، باید به آن‌ها یاد دهیم که چطور به طور صحیح از پول استفاده کنند و پس‌انداز داشته باشند.

مثلا مبلغی را به عنوان پول توجیبی هفتگی یا ماهیانه در اختیار بچه‌ها قرار بدهید. این هفتگی یا ماهیانه بودن هم بیشتر به انتخاب خودتان بستگی دارد، اما برای بچه‌هایی که تا به حال پس انداز نداشتند، خصوصا زیر هشت سال بهتر است که هفتگی باشد، چون تمرین پس انداز نیاز به زمان دارد.

نکته دیگر اینکه کودک باید درباره پولش حق انتخاب داشته باشد. حق انتخاب به این معنا نیست که کودک با پولش هر کاری دلش بخواهد می‌تواند بکند بلکه به این معناست که باید بین چند درخواست یا کالا، گزینه داشته باشد.

مثلا: «مامان جان شما ماهی پنجاه هزار تومن ماهیانه داری. دوست داری باهاش کتاب بخری یا خوراکی؟ یا دوست داری بریم اسباب بازی فروشی؟ به کدوم بیشتر احتیاج داری؟»

این انتخاب کردن، باعث می‌شود بچه‌ها مفهوم محدودیت را متوجه شوند و در اولویت‌بندی پیشرفت کنند.

نکته دیگر اینکه قانونتان را تغییر ندهید. یعنی به بچه‌ها توضیح دهید که شما نیاز‌های اساسی آن‌ها را تامین می‌کنید، اما این مبلغ تعیین شده در حال حاضر ثابت است در نتیجه بهتر است براساس علاقه یا اولویت‌هایش انتخاب کند، چون این حق انتخاب فقط یک بار در ماه (یا یک بار در هفته) خواهد بود. پس قانون را عوض نکنید تا بچه‌ها یاد بگیرند هوشمندانه انتخاب کنند.

اگر تصمیم گرفتید مبلغ را بالا ببرید به کودک توضیح دهید که مثلا: «شما یک سال بزرگتر شدی و این میزان پول به ماهیانه‌ات اضافه می‌شه».

زمانی که بچه‌ها درباره پولشان حق انتخاب دارند، دیر یا زود با موقعیتی روبه رو می‌شوند که کالا یا درخواستی فراتر از پولشان است. این موقعیت زمان مناسبی برای آموزش مفهوم پس‌انداز به آن‌ها است. می‌توانید برای بچه‌ها توضیح دهید که زمانی که ما چیزی را می‌خواهیم که هزینه‌اش را نداریم، می‌توانیم صبر کنیم و پول‌هایمان را جمع کنیم. در این مواقع می‌توانید پیشنهاد کمک دهید.

مثلا موقعیتی را در نظر بگیرید که فرزندتان اسباب بازی را می‌خواهد که دویست هزار تومان است.

«مامان جان، من و بابا صد تومن از اسباب بازی تو را پرداخت می‌کنیم و تو میتونی با دو ماه پس انداز صد تومن باقی را جمع کنی تا این اسباب بازی را بخریم»

۵- مفهوم روز مبادا

مفهوم روز مبادا را با قصه یا کارتون به کودک آموزش دهید. بهتر است پس انداز کردن تبدیل به یک روتین شود. برای کودک توضیح دهید که خوب است که ما آینده نگر باشیم و همیشه مبلغی را در پس اندازمان داشته باشیم تا در مواقع نیاز پول همراهمان باشد.

مثلا : پسرم یک روز یه جوجه کوچولو یک تیکه نون خیلی بزرگ پیدا کرد که اصلا اشتهایی برای خوردنش نداشت، با خودش فکر کرد که بهتره نون را به لونه ببره و بذاره زیر تختش. چند روز بعد بارون خیلی شدیدی اومد و جوجه نتونست برای پیدا کردن غذا بیرون بره. یهو یاد نون بزرگش افتاد. جوجه کوچولو نون رو برای روز مبادا نگه داشته بود. ما آدم‌ها هم با پس انداز می‌تونیم برای روز مبادامون پول نگه داریم.