تقویم تاریخ؛ از جنگ داخلی در اسپانیا تا کودتا در افغانستان

 

۴۸ سال پیش در چنین روزی ۱۷ ژوئیه سال ۱۹۷۳ میلادی "داودخان" علیه "ظاهر شاه" در افغانستان کودتا کرد و با اعلام رژیم جمهوری، به نظام پادشاهی در این کشور پایان داد.

محمد داودخان، داماد ظاهر شاه، پادشاه افغانستان بود. وی با نزدیکی به شوروی موفق شده بود به نخست‏ وزیری افغانستان دست یابد. در دوره زمام‏داری داود، سیاست، ارتش و نظام اجتماعی افغانستان زیر نفوذ و سلطه شوروی قرار گرفت. ظاهر شاه که از قدرت گرفتن سریع داود در افغانستان می‏ هراسید، در هفتم مارس ۱۹۶۳ م وی را برکنار کرد. بدین ترتیب پس از ده سال حکومت، داود یک دوره ده ساله انزوا و خانه‏ نشینی را آغاز کرد. در این مدت، چندین دولت بر کابل حکومت کردند، اما سرانجام روس ‏ها داود را به سایرین ترجیح دادند و زمینه‏ کودتای او را علیه ظاهرشاه فراهم آوردند. از این‏رو، در ۱۶ ژوئیه ۱۹۷۳ م زمانی که ظاهر شاه در جریان یک سفرعازم رُم شده بود، داودخان کودتا کرد و هنوز ظاهر شاه باز نگشته بود که پایان حکومت شاهنشاهی و آغاز حکومت جمهوری را اعلام کرد. طی حکومت پنج ساله داودخان بر افغانستان، بیشترین سرمایه‏‌های اقتصادی ملت افغانستان توسط شوروی به تاراج رفت و زمینه دخالت و حضور بیشتر روس ‏ها در افغانستان فراهم آمد. با این حال محمد داود در سال‏‌های آخر ریاست جمهوری خود، از منافع یک جانبه روسیه در روابط با افغانستان گلایه ‏مند شد. به همین دلیل به غرب گرایش یافت و تلاش کرد روابط افغانستان با غرب را توسعه دهد. این مسئله، مقدمه ‏ای شد تا در روز بیست و هفتم آوریل ۱۹۷۸ م کودتایی علیه داودخان با حمایت روس‏‌ها انجام شد و با قتل داود، یک مهره دیگر روس‌ها با نام نورمحمد ترکی، به عنوان نخستین رئیس جمهوری کمونیست افغانستان، قدرت را به دست گیرد.