اهمیت سرمایه گذاری در بخش مکانیزاسیون کشاورزی

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: همگام با افزایش جمعیت جهان، اهمیت کشاورزی و رفع نیاز‌های انسان‌ها از طریق آن روز به روز افزایش می‌یابد. امروزه دیگر روش‌های دستی و سنتی جوابگوی این نیاز‌ها نیست. برای موفق شدن در این راه باید از کشاورزی به روش سنتی فاصله گرفته و روش‌های مدرن کشاورزی را در کشور پیاده کنیم.

 

با وجود آنکه کشاورزی سنتی منجر به افزایش ضایعات و هدررفت محصول در تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت می‌شود، توسعه مکانیزاسیون و ادوات کشاورزی مهم‌ترین رکن در بهره-وری تولید به شمار می‌رود که دستیابی به این امر مهم نیازمند سرمایه گذاری در بخش کشاورزی است. سرمایه به عنوان یکی از مهمترین نهاده‌های تولید اهمیـت بـسزایی در افـزایش سطح تولید فعالیت‌های اقتصادی و در نتیجه افزایش بهره وری سایر عوامل تولید دارد. در بخش کشاورزی نیز سرمایه و سرمایه گـذاری عنـصر کلیـدی رشـد و توسـعه محـسوب می‌شود.

 

کمبود سرمایه در بخش کشاورزی کشور باعث پـایین آمـدن سـطح بهـره وری نهاده‌های تولید شده است. تجربه کشور‌های موفق در زمینه تولید محصولات کشاورزی نشان می‌دهد که به کارگیری تجهیزات سرمایه‌ای در فعالیت‌های مختلف کشاورزی منجر به افزایش بهره وری عوامل تولید از جمله مدیریت، نیروی کار و زمین شده اسـت. ایـن امر علاوه بر پوشش هزینه نهاده‌های تولید و ایجاد بازده مناسب برای سرمایه گذاری ها، مازاد عرضه داخلی و توسعه صادرات محصولات کشاورزی را به همراه داشته است.

مستندات
درحال حاضر حرکت کلی کشور‌ها به سمت توسعه و پیشرفت و نیل به استقلال، رابطه مستقیمی با تولیدات کشاورزی دارد و از طرفی بالا بردن سطح کمی و کیفی تولیدات بدون مکانیزه کردن کشاورزی امکان ندارد. بخش کشاورزی با توجه به سهم قابل ملاحظه اش در تولید ناخالص ملی و درآمد‌های صادراتی، دارای نقش اساسی در تعیین جهت و موقعیت کلی فرایند توسعه اقتصادی به خصوص در کشور‌های جهان سوم می‌باشد.

 

بدین ترتیب تداوم و رونق اقتصادی بخش کشاورزی نیز باعنایت به کارآفرینی مستقیم برای ۲۳ درصد شاغلین کشور، تأمین حدود ۸۰ درصد مواد غذایی و مواد خام مورد نیاز صنایع کشور، ارزبری کم و ارزآوری چشمگیر، دارا بودن پتانسیل‌های توسعه قابل توجه؛ از اهمیت و اولویت بالایی در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار است.

در دیدگاه دیگر تولید محصولات کشاورزی را حاصل تعامل سه عامل مهم آب، خاک و ماشین برشمرده اند و نقش عامل انسانی را در حیطه تفکر، برنامه ریزی و مدیریت تولید قرار داده اند و مکانیزاسیون کشاورزی را می‌توان نظامی به حساب آورد که با مدیریت صحیح می‌تواند تحولاتی بنیادی در کشاورزی یک جامعه ایجاد نماید. اصولاً مکانیزاسیون دنبال آن است که افزایش مقداری در هزینه‌ها باعث افزایش مقدار بیشتری در درآمد شود و باید به خاطر سپرد که بزرگترین عامل پذیرش اجتماعی یک ایده جدید و یا ماشین جدید مقدار هزینه آن و اثر آن بر درآمد و رفاه بهره برداران است.

 

بدون تردید افزایش تولیدات و ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی با بهره مندی از روش‌های سنتی در زمان کاشت و به خصوص برداشت محصول امکان پذیر نخواهد بود چرا که ضایعات ریزش در زمان برداشت همه ساله موجب هدررفت بسیاری از تولیدات کشاورزی می‌شود و با به کارگیری مکانیزاسیون و تکنولوژی روز می‌توان عملیات کشاورزی را در زمان مقرر انجام داد. یکی دیگر از مزایای مکانیزاسیون، ایجاد رغبت و جذابیت برای انجام کار کشاورزی است که این کار با استفاده از کاهش سختی کار صورت گرفته است. در واقع کاهش سختی کار نه تنها در جذابیت کار کشاورزی و افزایش سرمایه گذاری در این بخش موثر است بلکه حتی در کیفیت و دقت عملیات و نیز بازده کار تأثیر بسزایی دارد.

گستره وسیع حضور مکانیزاسیون کشاورزی در چرخه تولید محصولات زراعی، باغی، دام، طیور و آبزی پروری و همچنین حضور در عرصه‌ای جنگل و مرتع به منظور حفاظت، احیاء، توسعه و بهره برداری مناسب و نیز وظایفی که در عرصه بیابان‌ها و در راستای بیابان زدایی به عهده دارد، همه و همه بیانگر وسعت و گستردگی فعالیت‌های تاثیرگذار مکانیزاسیون کشاورزی است که عملاً بدون حضور آن دستیابی به اهداف هر یک از بخش‌های فوق ناممکن است، لذا با دیدی وسیع و فراتر و بالاتر از یک نهاده باید به مکانیزاسیون نگریست و به واقع باید بدانیم، مکانیزاسیون پدید‌های است که سایر نهاده‌ها را در اختیار می‌گیرد و موجبات پایداری تولید در بخش کشاورزی را فراهم می‌نماید.

 

از آنجاکه یکی از الزامات اجرای هر برنامه‌ای تامین منابع و اعتبارات مورد نیاز آن است، لذا با عنایت به سرمایه گذاری زیاد طی سال‌های اخیر و با توجه به اهمیت سرمایه گذاری هدفمند در زمینه توسعه مکانیزاسیون کشاورزی در سال جاری نیز به منظور ارتقای وضعیت مکانیزاسیون در کلیه زیر بخش‌های مذکور با تکیه بر اهداف کمی و کیفی پروژه تجهیز و نوسازی ناوگان ماشینی بخش کشاورزی و در چارچوب برنامه‌های اقتصادی دولت، خط اعتباری زیادی از محل پروژه مدرن سازی (مکانیزه) کشاورزی در سال‌های گذشته توزیع شد. طی هفت سال گذشته (از سال ۹۲ تاکنون) بیش از ۱۲هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در بخش مکانیزاسیون کشاورزی کشور انجام شده است.

خط نخست اعتباری در سال ۹۲ به ظرفیت هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال، خط دوم به میزان هشت هزار میلیارد ریال در سال ۹۳، خط سوم به میزان ۱۰ هزار میلیارد ریال در سال ۹۴، خط اعتباری چهارم به مبلغ ۱۲ هزار میلیارد ریال در سال ۹۵، خط اعتباری پنجم در سال ۹۶ به مبلغ ۱۵ هزار میلیارد ریال، خط اعتباری ششم در سال ۹۷ به مبلغ ۱۵ هزار میلیارد ریال و خط اعتباری هفتم در سال ۹۸ به مبلغ یک‌هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال و در سال ۹۹ خط اعتباری هشتم دو هزارو ۵۰۰ میلیارد تومان اختصاص یافت. با این سرمایه‌گذاری حدود ۱۴۰ هزار دستگاه تراکتور، حدود ۳۸۰۰ دستگاه کمباین غلات و حدود ۳۰۰ هزار دستگاه انواع ادوات کشاورزی در اختیار کشاورزان قرار گرفته است. آمار‌ها نشان می‌دهد سالیانه ۲۵ هزار میلیارد ریال تقاضای تسهیلات برای توسعه و نوسازی ماشین‌آلات کشاورزی وجود دارد.

در نتیجه گیری، مکانیزاسیون کشاورزی با انجام به موقع عملیات زراعی و کاهش هزینه هـای تولیـد، نقـش مـؤثری در افزایش درآمد و متعاقب آن، بهبود سطح اقتصادی و ارتقای سطح کیفی زیسـتی بهـره بـرداران کشـاورزی دارد. در ایـن راسـتا، نقـش دولـت در توسـعه زیرساخت‌های مکانیزاسیون از قبیل یکپارچه سازی، تسطیح، زهکشی اراضی، اعطای وام کم بهـره و اتخـاذ تدابیر اندیشیده شده برای نهاده‌های کشاورزی بسیار مهم و کلیدی است.

پژوهشگر: علی قنبری شیرسوار