لزوم پیشگیری از آسیب پذیری های شهری در بلایای طبیعی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، زهرا صدراعظم نوری در نطق پیش از دستور خود به مناسبت روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی گفت: پنجم دی ماه روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی، پس از گذشت ۱۷ سال از وقوع زلزله بم، یادآوریکی از تلخ‌ترین و پرتلفات‌ترین زلزله‌های قرن اخیر در کشور است. تجربه‌های تلخ همچون زلزله بم، ورزقان و کرمانشاه نشان داد علیرغم تلاش‌های انجام شده، نه تنها در حوزه پیشگیری، حتی در امور آمادگی، مقابله و بازسازی نیز هنوز ساز و کار کافی برای رویارویی با بلایای طبیعی، با توجه به مشکلات عدیده کشور محقق نشده است و از تجربیات گذشته در رویارویی با پدیده‌های مخرب و غافلگیر کننده همچون زلزله عبرت نگرفته ایم.
او ادامه داد: زلزله، سیل و طوفان، مجموعه‌ای از بحران‌های طبیعی است که سالانه در جای جای کشور ما با شدت‌های مختلف به وقوع می‌پیوندند. از این مجموعه نمی‌توان جلوی رخداد زلزله و طوفان را گرفت، اما از وقوع سیل می‌توان با برنامه‌ریزی، اصلاح و توسعه زیرساخت‌ها و ممانعت از برخی از ساخت و ساز‌ها جلوگیری کرد.
رییس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران گفت: امیدواریم در سال‌های پیش رو با اجرای قوانین سختگیرانه به ویژه در حوزه پیشگیری، آسیب پذیری بالای شهر‌های کشور در برابر حوادث طبیعی به ویژه رخداد زلزله کاهش یابد و دیگر شاهد تلفات و خسارات گسترده در رویارویی با آن‌ها نباشیم.
عضو شورای شهر تهران اضافه کرد: همه ما با عبارت «پیشگیری بهتر از درمان است» آشنا هستیم، ولی اهمیت این عبارت در موضوعاتی نظیر سیل و زلزله برای همه ما وقتی روشن‌تر می‌شود که به کیفیت درمان تبعات این وقایع در کشور نگاهی بیندازیم. از زلزله فاجعه‌بار بم ۱۷ سال می‌گذرد و زندگی ساکنان شهر همچنان از آثار این واقعه خالی نیست. از سیل شدید آغاز سال ۹۸ نزدیک به دو سال گذشته و خیلی از خرابی‌ها هنوز به آبادی بدل نشده است. این نمونه‌ها و موارد مشابه، نشان می‌دهد که برای کشور ما، با توجه به مشکلات شدیدی که سال‌ها به دلیل محدودیت منابع و انواع تحریم‌ها و فشار‌های بین المللی متحمل می‌شویم و ضعف‌هایی که در زیرساخت‌ها داریم عملا وقوع بلایای بحران زا، هزینه‌هایی تحمیل می‌کند که امکان برگرداندن شرایط به وضع پیش از بحران تا سال‌ها برایمان فراهم نیست. به این ترتیب می‌توان گفت که در این شرایط تمرکز جدی بر پیشگیری حائز اهمیتی مضاعف است و در رخداد بلایای طبیعی می‌توان با تمهیدات هوشمندانه خسارات و تلفات ناشی از وقوع آن را کاهش داد و این مساله در اغلب کشور‌های دنیا مرکز توجه برنامه‌ریزان و مدیران است.
صدراعظم نوری تاکید کرد: پیشگیری از تبعات وقوع زلزله از مسیر تدوین قوانین سختگیرانه و نظارت بر حسن اجرای این قوانین می‌گذرد و این مجموعه با تعیین مجازات‌های مناسب برای ناقضان قوانین کامل می‌شود. پیشگیری از سیل و طوفان و بحران‌هایی نظیر آن نیز نیازمند چارچوبی مشابه در حوزه‎‌های متاثر از این بحران‌هاست. به این ترتیب، در پیشگیری از این خسارات و جراحات و مرگ و میر ناشی از این بحران‌ها لازم است که مجموعه‌ای از ارکان قانون‌گذاری و نظارتی و اجرایی در یک راستا به ایفای نقش بپردازند. همچنین در این بین نباید از نقش سازمان‌های مردم نهاد برای مطالبه‌گری و ایجاد حساسیت مردم نسبت به این مسأله غافل شد.
عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه خوشبختانه با توجه به اهمیت و جایگاه مدیریت بحران، پس از سال‌ها قانون مدیریت بحران کشور در شهریور ماه سال گذشته با تصویب مجلس شورای اسلامی به تمامی دستگاه‌های اجرایی کشور ابلاغ شد، تاکید کرد: به استناد مفاد مندرج در قانون، وظایف و مسئولیت‌های هر یک از دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در زمان وقوع حوادث و بلایای طبیعی و شرایط اضطراری و بحران به صورت اجمالی مشخص شد و با تدوین اسناد، آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها دراینباره، به طور جزیی‌تر، دقیق و شفاف وظایف، تکالیف و مسئولیت‌های هر دستگاه مشخص و قابل رصد و ارزیابی خواهد بود. از این رو اینجانب از این فرصت استفاده کرده و با توجه به تعدد حوادث غیرقابل پیش بینی کشور، از سازمان مدیریت بحران کشورکه مسئولیت تدوین اسناد را بر عهده دارد می‌خواهم ضمن تسریع در تدوین اسناد، پیگیری‌های لازم را درباره تصویب و اجرای هر چه سریع‌تر آیین نامه‌هاو دستورالعمل‌های قانون مدیریت بحران کشور به اجرا رساند تا در امر پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی، بتوان با اقدامات موثر تلفات و خسارات را در صورت وقوع حوادث و بلایا به حداقل رساند.
او در ادامه خطاب به اعضای شورای شهر تهران گفت: یکی از اولویت‌های کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری و همچنین کمیته ایمنی و مدیریت بحران در دوره پنجم، بهبود سیستم پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران بوده که در این راستا و در جهت مدیریت بهینه منابع موجود و بودجه، با اولویت بندی برنامه‌ها و ماموریت‌های شهرداری در حوزه پیشگیری و مدیریت بحران، اقدامات خوبی به انجام رسیده است. از پیگیری مستمر و بازپس‌گیری پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران شهر تهران و پیگیری طرح‌های اجرایی آموزش و فرهنگ سازی در حوزه ایمنی و مدیریت بحران و شهر آماده، تا تصویب طرح آبرسانی اضطراری شهر تهران و راه‌اندازی و توسعه سامانه‌های هشدار سریع سیل و زلزله. در اینجا لازم می‌دانم ضمن قدر دانی از تلاش‌ها و اقدامات انجام شده در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، به چند اقدام مهم در این حوزه اشاره کنم.
صدراعظم نوری اضافه کرد: در طرح آبرسانی اضطراری شهر تهران که با رویکرد افزایش تاب آوری در مواجه با رخداد زلزله و هدف تامین آب اضطراری پایه برای شرب شهروندان، خاموش کردن آتش سوزی‌های پس از زلزله و مراکز خدمات درمانی و بیمارستان‌ها به تصویب رسید تاکنون برای بهره برداری از ۲۲۰۰ متر مکعب مخزن بتنی که ۹۲۲ هزار متر مکعب آن نیازمند مقاوم سازی بوده حدود ۸۵۰ هزار متر مکعب آن مقاوم سازی شده است و مابقی نیز تا سال ۱۴۰۲ مقاوم سازی می‌شود. همچنین در اجرای ۵۴۰ مخزن آب اضطراری در محلات شهر تهران، از این تعداد حدود ۳۰ مخزن تا ایام دهه فجر افتتاح و در همین ایام نیز کلنگ زنی احداث ۷۲ مخزن دیگر انجام خواهد شد.
این عضو شورای شهر تهران گفت: درباره سامانه هشدار سریع زلزله شهر تهران، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، از اوایل سال ۱۳۹۲ فعالیت در زمینه راه‌اندازی سامانه هشدار سریع زلزله را با مشارکت آژانس همکاری‌های بین المللی (جایکا) و با نصب و راه اندازی سامانه ایستگاه شتاب نگاری بر روی بخش شرقی گسل مشاء به صورت پایلوت مورد مطالعه و اجرا قرارداد. خوشبختانه این پروژه در سال‌های اخیر با حمایت شورای شهر تهران در بودجه سنواتی سازمان به ویژه در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، با تکمیل مطالعات لازم، در اواسط سال ۱۳۹۸ و با خرید ۲۲ دستگاه شتاب نگار مدرن، عملیات احداث، تکمیل و راه اندازی تجهیزات پایشی این سامانه در مهرماه ۱۳۹۹ بر روی گسل‌های اصلی اطراف شهر به انجام رسید و این طرح تا پوشش کامل همه مناطق لرزه خیز برای کلانشهر تهران در سال‌های آینده نیز همچنان ادامه خواهد داشت.
او ادامه داد: درباره سامانه هشدار سریع سیل شهر تهران، با حمایت شورای اسلامی شهر تهران در بودجه سنواتی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به ویژه در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ راه اندازی و توسعه این سامانه اجرایی شد. در نصب ایستگاه‌های باران سنج سامانه هشدار سیل شهر تهران سعی بر این بوده که گستردگی و تراکم ایستگاه‌ها به نحوی باشد که میانگین شرایط آب و هوایی در حوضه‌های آبریز شمال تهران به طور کامل پای شش ده و پس از مخابره به مرکزجمع آوری اطلاعات در اختیار مدل‌های نرم افزاری قرار گیرد. به این منظور مطالعات مکانیابی مورد نیاز با در نظر گرفتن محدودیت‌های موجود به لحاظ امکان تأمین انرژی، ارتباطات و امنیت تجهیزات، انجام شد و در نهایت ۱۰ ایستگاه نصب و راه اندازی شد که این مجموعه ایستگاه‌ها در کنار سایر ابزار‌های مانیتورینگ، تجهیزات مخابراتی، سیستم‌های سخت افزاری، مدل‌های نرم افزاری، متخصصین مختلف و مدیران، زمان پیش هشدار لازم برای مدیریت بحران سیل در شهر تهران را فراهم می‌کنند و با انعکاس نتایج پیش بینی به سیستم تصمیم‌گیری این سیستم در مورد ضرورت و نحوه انتشار هشدار به مناطق مختلف تحت خطر و ساکنان آن اقدام خواهد کرد.