شبکه ملی اطلاعات؛ از درصد‌ها تا واقعیت‌ها

به گزارش خبرنگار حوزه فضای مجازی گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما، مهر سال ۹۵ بود که پس از فراز و فرود‌ها در دولت‌های مختلف بالاخره در یکی از جلسات شورای عالی فضای مجازی، سندی با عنوان تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات مصوب و ابلاغ شد، اما اینکه مسیر طی شده و تاکنون چقدر به اهداف نزدیک شده است؟

در سند مصوب شورایعالی فضای مجازی در آذر ۹۵، درباره وظایف دستگاه‌هایی که باید در جهت رسیدن هر چه سریعتر به هدف بزرگ شبکه ملی اطلاعات دست بجنبانند صحبت و یکی از اصلی‌ترین این دستگاه‌ها وزارت ارتباطات فناوری اطلاعات تعیین شد. مرکز ملی فضای مجازی که در حکم ناظر پروژه شبکه ملی اطلاعات است می‌گوید همان زمان یعنی سال ۹۵ از وزارت ارتباطات به عنوان مجری کار مطالبه‌ای داشت که برغم جلسات و صحبت‌ها، حاصل نشد.

تعلل وزارت ارتباطات در ارائه سند معماری و طرح کلان

آقای ابوالفضل روحانی معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید: متاسفانه باید خیلی صریح بگویم که از سال ۹۵ تا ۹۸ در بحث ارائه سند معماری و طرح کلان توسط وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات تعلل شد.

بهار سال ۹۸ وزارت ارتباطات طی گزارشی اعلام کرد ۸۰ درصد اهداف مدنظر شبکه ملی اطلاعات در زمینه زیر ساخت محقق شده است، اما از نظر اعضای شورایعالی فضای مجازی این موضوع جای سوال داشت.
آقای رضا تقی پور عضو شورای عالی فضای مجازی با اشاره به این موضوع می‌گوید: انتقادی که به این گزارش وارد بود این بود که از مسیر کارشناسی خود پیش نرفت اول چرا که اول باید به شورای عالی فضای مجازی ارائه می‌شد و بعد منتشر میشد

وی ادامه می‌دهد: یک گروه از سمت ما رفتند و این گزارش را کارشناسی کردند و در نهایت نتیحه این بود که این عدد ۸۰ درصد نمی‌تواند درست باشد و خیلی کمتر است.
مرکز ملی فضای مجازی هم به عنوان بازوی شورای عالی فضای مجازی می‌گوید: همان روز‌ها نسبت به این خبر واکنش نشان داده و منتقد این آمار ۸۰ درصد شده است.
آقای ابوالفضل روحانی تاکید می‌کند: متاسفانه، چون طرح معماری و شاخص‌هایی برای ارزیابی وجود نداشت در سال ۹۸ یکسری جلسات مفصل بین ناظر و مجری برگزار شد مبنی بر اینکه اول بشینیم یک معماری دربیاوریم، پارامتر‌ها رو مشخص و اندازه‌ها و وزن هر کدام از اجزا را مشخص کنیم بعد می‌توانیم به این نتیجه برسیم که چه پیشرفتی‌هایی شکل گرفته است.

وزارت ارتباطات؛ وظایف را پیش برده ایم

اما ادعای وزارت ارتباطات به عنوان مجری شبکه ملی اطلاعات این است که آنچه وظیفه اش بوده تا حد زیادی پیش برده است و نباید صرفا چشممان به شبکه سیم و کابلی باشد.
اقای حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات در این باره می‌گوید: شبکه ملی اطلاعات که می‌خواهد به عنوان زیست بوم فضای مجازی کشور فعالیت کند و در بستر آن اشتغال اقتصاد فرهنگ سیاست و ... جریان پیدا کند این حتما محدود نخواهد بود به یک لایه زیرساختی و شبکه‌ای و به قول معروف لایه سیم و کابلی و علاوه بر لایه زیر ساخت لایه خدمات یا همون پلتفرم‌ها و لایه محتوا به شدت باید مورد توجه قرار بگیرند.

بومی سازی و سالم سازی و امنیت شبکه 

موضوعی که کارشناسان و ناظران و اعضای شورای عالی فضای مجازی هم درباره اش حرف دارند و اتفاقا سهم وزارت ارتباطات را بسیار زیاد و ویژه می‌دانند.

آقای عباس آسوشه کارشناس مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید: یکی از وظایف وزارت ارتباطات در این باره خدمات ارتباطی است که میتوانیم بگوییم نسبتا خوب عمل کرده است. خدمات پایه کاربردی یعنی موتورجستجو ، پیام رسان، ایمیل، دیتا سنتر‌ها از جمله سرویس‌هایی است که باید در این بخش توسط وزارت ارتباطات و‌فناوری اطلاعات داده شود، همچنین خدمات سالم سازی و امنیت یعنی خدماتی است که خانواده‌های ما را نگران نکند وقتی بچه هایشان در اینترنت هستند از موارد دیگری است که جزو وظایف وزارت ارتباطات تعریف شده است.
آسوشه ادامه می‌دهد: بخش سالم سازی و امنیت نیز از دیگر وظایف وزارت ارتباطات به عنوان مجری شبکه ملی اطلاعات است که باید بپرسیم آیا واقعا در این راستا خدماتی در کشور وجود دارد؟

وی افزود: آخرین خدمت از وظایف وزارت ارتباطات نیز مربوط به بحث پشتیبانی از خدمات رصد کمی و کیفی و هوشمندی تجاری است یعنی بخش اقتصادی ما که باید روی شبکه ملی اطلاعات کسب و کارش را انجام می‌داد و پهن و با ذره بین‌هایی دقت می‌کرد که وضعیت کسب و کار چگونه است حالا امروز اگر درباره این خدمات از آن‌ها سوال کنی و بپرسی این رصد هوشمند را از کجا می‌گیری می‌گویند از گوگل!

آیا در پیشبرد اهداف کم کاری شده است؟

از نگاه برخی اعضای شورایعالی فضای مجازی گرچه می‌توان گفت در پایین‌ترین لایه از وظایف مجری شبکه ملی اطلاعات اتفاقات قابل قبولی رخ داده، اما کم کاری‌ها کم نیست.

رسول جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی معتقد است که استقلال مهم‌ترین چیزی است که در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات باید به آن دست یابیم تا دشمن متخاصم هر زمان که اراده کرد ما را تحت فشار قرار ندهد.

استقلال شاید یکی از مهمترین کلیدواژه‌های مربوط به اهداف شبکه ملی اطلاعات باشد. استقلالی که به نظر می‌رسد آنقدر اهمیت دارد که باعث شده عالی‌ترین مقام کشور بار‌ها مسئولان این طرح را به همت فراخوانده نمونه آخرش آذر ۹۸ است که رهبر انقلاب در یک فرمان به مثابه یک فصل الخطاب از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی خواستند مشکلات را حل کنند و کار را پیش ببرند.

در حال رفع نواقص هستیم

آقای فتاحی معاون وزیر ارتباطات و رییس شرکت زیرساخت می‌گوید: اشکالات حتما وجود دارد و بدون نقص نخواهد بود، اما امروز خدمات بسیاری در حال کار کردن است که البته حتما نیاز به تکمیل دارد.
با این حال به نظر می‌رسد آنچه که سال گذشته در گزارش وزارت ارتباطات درباره پیشرفت اهداف شبکه ملی اطلاعات اعلام شد با نظر کارشناسان فاصله قابل توجهی دارد.

پیشرفت شبکه ملی اطلاعات ۲۵ درصد!

آقای روحانی معاون راهبری مرکز ملی فضای مجازی می‌گوید: در یک اقدام فنی که به صورت میدانی بازدید داشتیم عددی که رسیدیم این بود که اگر تعهدات را دوستان انجام بدهند در خوش بینانه‌ترین حالت ۲۵ درصد شبکه ملی اطلاعات راه اندازی شده است که البته عمده کار‌هایی که انجام شده در رابطه با زیر ساخت‌ها بوده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد به گفته کارشناسان اگر یک اهتمام کامل از سمت دولت و همه مجموعه‌ها وجود داشته باشد این امید می‌رود که در بهترین حالت تا آخر دولت دوازدهم شبکه ملی اطلاعات بتواند به نصف راه خود یعنی ۵۰ درصد اهداف برسد، با تاکید بر اینکه همه مجموعه‌ها و نهاد‌های موظف شده دست به دست هم بدهند.