از ضایعات 8 میلیارد دلاری تا تبدیل غذای 15 میلیون نفر به زباله

آمارها نشان می­دهد حدود 30 درصد مواد غذایی در ایران ضایع می­شود که این مقدار غذای 15میلیون نفر است و ارزش این حجم از ضایعات 5 تا 8 میلیارد دلار برآورد می شود، به عبارت دیگر اگر متوسط تعداد افراد هر خانوار را حدود 5 نفر در نظر بگیریم می‌توان گفت هر خانواده ایرانی به طور متوسط بیش از غذای یک نفر ضایعات دارد.

در حالی شاهد این حجم فزاینده ضایعات در بخش کشاورزی هستیم که دولت سالانه میلیاردها دلار از اعتبارات یارانه­ای خود را صرف تامین اراضی، آب شیرین، واردات کشاورزی، تجهیزات کشاورزی می­کند.

*نگاهی به ضایعات مواد غذایی در سطح ملی

گزارش مراجع رسمی کشور در سال 1388 نشان دهنده متوسط 18.85 درصد ضایعات در محصولات کشاورزی بوده است. 

ارزش این ضایعات برابر با حدود 25 درصد درآمد ملی از صادرات نفت درآن سال بوده است.

در سطح ملی بیشترین ضایعات متوجه میوه­ها و محصولات باغی و کم­ترین ضایعات متوجه شیلات و غذاهای دریایی است.

از سال 1388 برمبنای ماده 18 قانون برنامه چهارم دولت موظف به کاهش50 درصدی سطح ضایعات در بخش کشاورزی شد که از سال تاکنون نه تنها این هدف محقق نشد بلکه ضایعات روندی افزایشی را طی کرده است.

برخی گزارش ها حاکی از افزایش ضایعات 35 درصدی در 100 میلیون تن محصولات کشاورزی تولید شده کشور در هر سال است.

از جمله بخش هایی که بیشترین ضایعات بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده است می توان به ضایعات 30 درصدی نان،ضایعات 25تا 50 درصدی میوه­ها و سبزی ها ، ضایعات 10 درصدی برنج و ضایعات 25 درصدی ضایعات در خرما اشاره کرد. 

براساس گزارش مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی که در سال 1393 منتشر شد هزینه تحمیل شده به دولت از محل ضایعات سالانه نان به 2.857 میلیارد ( دو میلیارد و857 میلیون ) دلار دلار بالغ می­شود. 

عباس پاپی زاده ، سخنگوی کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی می گوید: ارزش ضایعات مواد غذایی در ایران در سال2014 میلادی تقریباً با مجموع ارقام کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی وارداتی دولت در همان سال برابری می­کند.

وی می افزاید : این روند کاملا مخالف مقاصد و اهداف اقتصاد مقاومتی بوده و با اهداف5 ساله برنامه توسعه ملی که الزام کننده حداقل 7 درصد رشد سالانه در ارزش افزوده محصولات کشاورزی است، نیز مغایرت دارد.

بررسی ها نشان می دهد بخش زیادی از این محصولات در مزارع، انبارها و در فرایند حمل­ونقل،عرضه در فروشگاه­ها و استفاده در آشپزخانه­ها از بین می­رود. 

به اعتقاد کارشناسان صنعت غذا ضعف در بخش های اموزش، تحقیقات و ترویج، نارسایی در فناوری­های کشت، برداشت، فراوری، انباشت، حمل و توزیع مواد غذایی از مهمترین عوامل روند روبه افزایش ضایعات غذا در ایران است.

این در حالی است که در فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی، غذا مصداق تمام معنی روزی، خیر و برکت است و اسراف یا اتلاف آن از نظر اخلاقی امری ناپسند تلقی می­شود .

در این چارچوب باید با بهره­گیری از الگو ایرانی- اسلامی تلاش کرد تا با جلوگیری از اتلاف مواد غذایی و بهره­گیری از فرهنگ صحیح و منطقی کمی بر این مشکل فایق آمد.