نقرس، درواقع شکل دردناکی از آرتروز است که با ایجاد کریستال‌های اسیداوریک در داخل و اطراف مفاصل بروز می‌کند.
وجود اورات در خون همه افراد طبیعی است، اما اگر سطح آن خیلی زیاد شود ممکن است باعث نقرس شود. پیش از این تصور می‌شد نقرس ناشی از پرخوری و نوشیدن بیش از حد الکل است. گرچه مصرف الکل بیماری نقرس را تشدید می‌کند، اما علت اصلی آن نیست. هر روز، حدود سه چهارم اورات در بدن ما از تجزیه پورین‌های تولید شده در بدن ایجاد می‌شوند، در حالی که با مصرف انواع مواد غذایی و نوشیدنی ها، یک چهارم از این ماده در بدن ایجاد میشود. زمانی که سطح اورات در بدن افزایش می‌یابد، به طور خودکار از طریق کلیه‌ها از بدن دفع میشود.
اما اگر سطح اوارت در بدن بیش از اندازه افزایش یابد و بدن قادر به دفع آن نباشد؛ سطح اورات افزایش می‌یابد. در این شرایط، در بدن بلور‌هایی از جنس اورات به آرامی تشکیل میشود که این بلور‌ها جنس محکمی دارد و چیزی شبیه به غضروف در اطراف آن شکل می‌گیرد.
علائم نقرس چیست؟
علائم نقرس معمولاً قابل مشاهده و مشخص نیستند مگر اینکه درد ناگهانی نقرس را تجربه کرده باشید. درد ناگهانی نقرس معمولا بین ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد، در طی این مدت علائم نقرس به خوبی مشخص میشود.
هنگامی که مبتلا به نقرس هستید، بلور‌های اوراتیک می‌توانند سال‌ها بدون اینکه علائم مشخصی داشته باشد؛ روی مفاصل تشکیل شود. در صورتی که سطح اوارت خون خیلی بالا باشد؛ این کریستال‌ها بین فضای خالی دو مفصل تشکیل میشود و بسته به میزان سختی کریستال ایجاد شده، تورم، التهاب و درد در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. این نوع درد ناگهانی نقرس، معمولاً خیلی سریع و اغلب در طول شب رخ میدهد. اما میتواند برای مدت زمان طولانی تری ادامه یابد. اگر نقرس درمان نشود، درد ناگهانی شایع‌تر میشود و ممکن است به مفاصل دیگر نیز سرایت کند.
درد ناگهانی نقرس معمولاً با مفصل انگشت شست پا اغلب از ساعات اولیه صبح شروع میشود. هر گونه تماس سبک با مفصل آسیب دیده بسیار دردناک است؛ حتی وزن جوراب میتواند غیرقابل تحمل باشد.
گاهی اوقات علائم نقرس در بسیاری از این مفاصل به طور همزمان مشاهده میشود؛ اما معمولا علائم این بیماری در ستون فقرات، شانه‌ها یا لگن شایع نیست. درد ناگهانی نقرس به ویژه در مفاصل انتهایی پا‌ها و بازوها، مانند انگشتان دست و پا شایع است. یکی از دلایل این موضوع، دمای پایین این قسمت از نواحی بدن است شرایطی که موجب میشود کریستال‌ها در بدن شکل بگیرد.
میزان درد ناگهانی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد فقط هر چند سال یک بار دچار درد ناگهانی می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است هر چند ماه یکبار دچار درد ناگهانی شوند. بدون مصرف دارو، تعداد دفعات درد ناگهانی بیشتر اتفاق می‌افتند و مفاصل دیگر را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. از جمله عوارض و تاثیر نقرس بر دیگر نواحی بدن عبارتند از:
تنگ شدن شریان‌ها که میتواند منجر به افزایش خطر سکته مغزی، حمله قلبی یا سایر مشکلات قلبی شود.
افزایش خطر ابتلا به بیماری کلیوی یا شدیدتر شدن بیماری اگر پیش از این مبتلا بوده اید.
سنگ کلیه
افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطان ها، به ویژه سرطان پروستات
کم کاری تیروئید
اختلال در نعوظ
با این حال لازم به ذکر است که با مصرف دارو برای کاهش سطح اورات و داشتن یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم، بیشتر آسیب‌ها و عوارض ناشی از نقرس را می‌توان کنترل و کم کرد.
چه عواملی خطر ابتلا به نقرس را افزایش میدهد؟
در برخی موارد، اگر در یکی از دسته‌های زیر قرار بگیرید، شانس شما برای ابتلا به این بیماری، افزایش خواهد یافت.
سابقه خانوادگی
اضافه وزن
فشار خون بالا
دیابت نوع ۲
کلسترول بالا
نقرس در مردان حدود چهار برابر بیشتر از زنان است. گرچه این بیماری در تمام مردان در هر گروه سنی قابل مشاهده است، اما خطر ابتلا به نقرس با افزایش سن افزایش می‌یابد. زنان به ندرت قبل از یائسگی دچار نقرس می‌شوند. زیرا هورمون زنانه استروژن، مقدار اوراتی که کلیه‌ها دفع می‌کنند را افزایش میدهد. اما پس از یائسگی، سطح استروژن کاهش می‌یابد و سطح اورات بالا می‌رود.
چه چیزی موجب تحریک نقرس میشود؟
چندین مورد، موجب تحریک کریستال‌های ایجاد شده اوراتی میشود که عبارتند از:
ضربه یا آسیب به مفصل
بیماری که باعث تب میشود
انجام عمل
مصرف غذا‌های پرچرب
کم آبی بدن
تشخیص نقرس معمولاً ساده است، به خصوص اگر علائم معمولی این بیماری را داشته باشید. به عنوان مثال، اگر در انگشت شست پا درد زیادی تجربه کنید. اما بدوم علائم، گاهی اوقات تشخیص نقرس مشکل است. برخی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص نقرس تجویز می‌شوند عبارتند از: آزمایش خون
سی تی‌ای اسکن
آزمایش مایع سینوویال
روش‌هایی برای جلوگیری از ابتلا به نقرس
برای جلوگیری از ابتلا به نقرس و یا درد ناشی از آن، میتوانید از دارو‌های خاصی استفاده کنید که با کاهش سطح اورات، از تشکیل کریستال‌ها روی مفاصل، جلوگیری می‌کند. این دارو‌ها معمولا ULT یا کاهش دهنده اورات نامیده میشود. ULTها معمولاً به عنوان یک روش درمان مادام‌العمرشناخته میشود. هنگامی که کریستال‌ها به طور کامل از بین رفتند و سطح اورات خون شما به حد مناسب رسید، دیگر درد ناشی از نقرس یا Tophi را تجربه نخواهید کرد. درواقع دارو‌ها موجب تجزیه و حل شدن کریستال‌های میشود روندی که در نهایت موجب از بین رفتن کریستال‌ها به طور کامل میشود.
روش‌های کاهش علائم نقرس
سبک زندگی ناسالم، دلیل اصلی ابتلا به نقرس نیست؛ اما میتواند در ابتلا به آن موثر باشد. اما اگر سبک زندگی سالمی داشته و داروهایتان را به طور منظم مصرف کنید، سطح اورات خون تنظیم میشود.
با استفاده از تغذیه سالم هم تناسب اندام خواهید داشت و هم سطح اورات خون افزایش نمی‌یابد. فراموش نکنید که اضافه وزن، فشار بیشتری به مفصل‌های شما وارد می‌کند. اما فراموش نکنید که کاهش وزن سریع و غیر اصلولی، موجب افزایش سطح اورات خون میشود؛ پس به هیچ وجه از روش‌های غیراصولی استفاده نکنید.
غذا‌های مضر برای بیماری نقرس
گوشت قرمز، غذا‌های دریایی، جگر. میتوانید گوشت را با دیگر غذا‌های غنی از پروتئین مانند مانند سویا، تخم مرغ، محصولات لبنی جایگزین کنید.
غذا‌های فرآوری شده و مصرف ویتامین سی
تحقیقات نشان داده است که ویتامین C ممکن است سطح اسیداوریک را در افراد مبتلا به نقرس کاهش دهد. به همین دلیل رژیم غذایی شما باید حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات باشد.
نقرس شکل رایجی از آرتروز است که مفاصل را تحت تاثیر قرار داده و معمولا همراه با درد، تورم و سفتی در ناحیه مفصل همراه است. افزایش بیش از اندازه سطح اورات خون، دلیل اصلی ابتلا به نقرس است. در صورتی که مقدار اضافی اورات را کلیه‌ها به شکل طبیعی دفع نکند، کریستالی از جنس اورات روی مفاصل تشکیل میشود. برای درمان اورات، معمولا دارو‌هایی به منظور کاهش التهاب و میزان اورات، تجویز میشود. افراد می‌توانند با پرهیز از غذا‌های حاوی پورین بالا که بدن به اسیداوریک تبدیل می‌کند، هیدراته نگه داشتن، خطر ابتلا به نقرس را کاهش دهند. برای تشخیص و درمان نقرس حتما به یک فوق تخصص ارتوپد مراجعه کنید و به هیچ عنوان خودسرانه درمان را شروع نکنید.