افزایش تحریم ها در سالهای اخیر موجب شده است، ورود محصولات صنعتی با تکنولوژی بالا که بیشتر جزو صنایع زیرساختی محسوب می شوند به کشور محدود شود.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، مرکزخراسان رضوی،این درحالی است که در بعضی مواقع باید برای دور زدن تحریم ها یک محصول یا یک قطعه با دو یا سه واسطه خارجی تهیه شود که این موضوع هزینه زیادی را به متقاضی که عمدتا صنایع متوسط و بزرگ هستند، تحمیل می کند.
یکی از این محصولات الکتروموتور و موتورهای الکتریکی، در مدل ها و انواع مختلف است .
نیاز کشور به این محصولات موجب شد، مدیران صنایع بزرگ کشورازجمله مجتمع مس سرچشمه در کرمان به دانش و توان مهندسان کارخانه تولید موتورهای الکتریکی جوین در خراسان رضوی اعتماد کنند و کار طراحی و ساخت موتورهای غول پیکر خود را به متخصصان داخلی بسپارند .
کارخانه تولید موتورهای الکتریکی جوین در دهه ۷۰ با مشارکت چینی ها در غرب خراسان رضوی و در جنوب شهر حکم آباد شهرستان جوین راه اندازی شد؛ کارخانه ای بزرگ که با حدود 400 نفر نیرو در یک شیفت کاری ، انواع موتور الکتریکی از قدرت 5/5 کیلو وات تا 10 هزار کیلو وات را طراحی و تولید می کند .
رئیس برق امور مهندسی مجتمع مس سرچشمه کرمان در این باره می گوید: ما درکارخانه مس سرچشمه 8 آسیاب داریم که با موتورهای آمریکایی فعال هستند که پس از گذشت 40 سال با استهلاک برخی از موتورهای آن روبرو شدیم .
آزادی خواه ادامه می دهد: با توجه به مشکلات پیش آمده برای موتورهای قدیمی و جلوگیری از توقف تولید باید از سازنده آن درخواست موتور جدید می کردیم که با توجه به شرایط تحریم این امر ممکن نبود و تصمیم گرفتیم این موتور غول پیکر و هسته استاتور آن را از داخل تهیه کنیم .
وی می گوید : موتور مورد نیاز جزو موتورهای فشار متوسط بود که ساخت آن به شرکت ماشین های الکتریکی جوین سپرده وتولید شد.
رئیس برق امور مهندسی مجتمع مس سرچشمه کرمان می افزاید: پس ازتولید این موتور در کارخانه جوین بررسی های لازم صورت گرفت و مشخص شد، نمونه ساخته شده در برخی زمینه ها از نمونه آمریکایی آن کیفیت بهتری دارد و خوشبختانه از زمان نصب در روند کار هیچ مشکلی پیش نیامده است .
به سراغ مدیر تولید کارخانه ماشین های الکتریکی در جوین می روم ؛ بیهقی به طراحی و تولید نخستین موتور غول پیکر سنکرون در ایران با مهندسی معکوس اشاره می کند و می گوید: به تازگی الکتروموتور دو هزار و 983 کیلو وات سنکرون در این کارخانه به همت مهندسان داخلی و با همکاری دانشگاه علم و صنعت ایران در مدت زمان 8 ماه ساخته شده است.
او ادامه می دهد: این الکتروموتور به سفارش شرکت ملی صنایع مس ایران برای اجرای پروژه معدنی در شهر بابک استان کرمان طراحی و ساخته شده است که با ساخت آن که در مالکیت کشورهای آمریکا ، آلمان ، برزیل، اتریش و چین است، افزون بر قرار گیری در ردیف کشورهای صاحب این تکنولوژی ، ایران را از واردات این محصول در آینده بی نیاز خواهیم کرد.
کارخانه تولید موتورهای الکتریکی جوین در سال ۱۳۶۹ فعالیت خود را با مدیریت دولتی آغاز کرد و از همان ابتدا با چالش هایی روبرو بود.
بهره وری و سود دهی پایین و استفاده نکردن از ظرفیت واقعی کارخانه از مسائل و مشکلات اصلی این کارخانه بود.
ناتوانی مدیران در پرداخت به موقع حقوق کارکنان موجب تعدیل و بیکاری نیروهای این مجموعه تولیدی شد تا اینکه با تغییر مدیریت و خروج از رکود، این کارخانه به سازمان اقتصادی کوثر وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران واگذار شد و پس از تغییر در بدنه مدیریتی روز های خوب تولید آغاز شد.
یکی دیگر از اتفاقات خوبی که در کارخانه موتورهای الکتریکی جوین رقم خورده ایجاد مجموعه خدمات فنی و مهندسی است که با راه اندازی آن از توان فنی و مهندسی ایرانی برای اجرای طرح های تعمیراتی الکتروموتورها استفاده می شود.
این موضوع موجب شده است که در شرایط تحریم به خدمات فنی مهندسی خارجی ها که یکی از نیازهای صنایع مختلف کشور است، نیازی نداشته باشیم.
مدیرعامل کارخانه موتورهای الکتریکی جوین با اشاره به موفقیتآمیز بودن این طرح در تعمیر الکتروموتورهای نیروگاه اتمی بوشهر می گوید: الکتروموتورهای نیروگاه بوشهر، روسی هستند و تعمیرات اساسی تجهیزات نیروگاه را نیز در سالهای گذشته روس ها انجام می دادند.
رستمی ادامه می دهد: در نیروگاه اتمی بوشهر سه موتور مدارِ اول در قلب راکتور وجود داشت که دو تیم 4 نفره در مدت زمان 75 روز آن را تعمیر کردند.
وی به حساسیت ویژه ی تعمیر این الکتروموتورها با توجه به شرایط موجود اشاره می کند و می گوید: با اعتماد به توان مهندسان داخلی کارهای بر زمین مانده زیادی به سرانجام می رسد که افزون بر اشتغال نیروهای توانمند داخلی می توان از خروج ارز هم جلوگیری کرد .
مدیر عامل کارخانه ماشین های الکتریکی جوین همچنین به موفقیت مهندسان این کارخانه به طراحی و ساخت الکتروموتور های مورد نیاز هواساز اکسیژن برای بیماران کرونایی اشاره می کند و می گوید: تاکنون حدود یک هزار موتور برای دستگاه های هواساز اکسیژن ساخته و تحویل داده است.
وی ادامه می دهد: با توجه به اقبال صنایع کوچک و بزرگ به محصولات این کارخانه درصدد هستیم تعداد نیروهای شاغل این کارخانه را از ۴۰۰ نفر فعلی به یک هزار نفر تا سال 1403 افزایش دهیم .
در حال حاضر چند واحد کوچک صنعتی سازنده الکتروموتور در منطقه فعالیت دارند که با احتساب کارخانه جوین به عنوان بزرگترین کارخانه تولید الکتروموتور در خاورمیانه، این منطقه قطب تولید الکتروموتور در شرق کشور است.
رستمی می افزاید: این واحد ها توان افزایش تولید چند برابر وضع موجود را دارا هستند که این موضوع نیازمند ارائه تسهیلات لازم برای افزایش بهره وری است .
از کارخانه ماشین های الکتریکی جوین 45 کیلومتر به سمت جنوب یعنی به شهرستان سبزوار می رویم جاییکه یک شرکت دانش بنیان موفق به طراحی و ساخت موتور bldc شده است موتورهایی که جزو نسل جدید موتور های الکتریکی است و در صنعت خودروسازی و موتورها و دوچرخه های برقی از آن استفاده می شود .
مدیر این شرکت دانش بنیان می گوید: ما تصمیم گرفتیم از این موتور در کولر های آبی استفاده کنیم که خوشبختانه این طرح با موفقیت همراه شده و موجب شده است کولرهای تولیدی با این موتورها مصرف برق را حدود 70 درصد و مصرف آب را حدود ۲۰ درصد کاهش دهد.
نورنهنگ می افزاید: این کولر آبی با قدرت هفت هزار با جریان یک و ۲ دهم آمپر کار میکند در حالی که کولرهای معمولی با همین قدرت حدود ۴ و نیم آمپر برق مصرف میکنند و مجموعه این پارامترها موجب شده است یکی از کم مصرف ترین و پربازده ترین کولرهای آبی دنیا را نخستین بار در کشور تولید کنیم.
وی می گوید: هنر ما در تولید چنین موتوری، استفاده از ظرفیت خالی کارخانجات بزرگ کشور بوده است و با این روش موفق شده ایم ریسک سرمایهگذاری را به حداقل ممکن برسانیم.
در ادامه برای بازدید ازدفتر فروش محصولات این کارخانه با مدیر این شرکت دانش بنیان همراه می شوم .
نورنهنگ با یک حساب سرانگشتی بر روی کاغذ ما را با صرفه جویی گسترده این کولرها بیشتر آشنا می کند و می گوید: براساس آمار پژوهشگاه نیرو، در حال حاضر حدود ۲۱ میلیون کولر آبی در سطح کشور فعال است که اگر بتوانیم۱۰ درصد از موتورهای این کولرها را تغییر بدهیم، نزدیک به هزار و800 مگاوات در مصرف برق صرفه جویی می شود و این یعنی به اندازه دو نیروگاه اتمی در مصرف برق کشور صرفهجویی شده است.
به گفته وی استفاده از این کولرهای آبی علاوه بر کاهش و حذف خاموشیهای تابستان از هزینهکرد میلیاردها تومان برای ساخت نیروگاههای برق نیز در آینده جلوگیری میکند.
مدیر این شرکت دانش بنیان ادامه می دهد : ظرفیت اسمی تولید این مجموعه در سال حدود ۴۰ هزار کولر آبی است که هم اکنون فقط با یک چهارم ظرفیت در حال فعالیت است و این موضوع حمایت همهجانبه مسئولان را میطلبد.
نورنهنگ به پیگیری های خود برای دریافت تسهیلات ارزان قیمت اشاره می کند و می گوید: آقای صالحی نیا معاون وقت صنایع کوچک وزارت صمت در مراسم افتتاح و رونمایی از این موتور ها در سال گذشته قول اعطای تسهیلات برای رونق تولید را دادکه تاکنون به نتیجه نرسیده است.
همچنین در تیرماه امسال وزیر وقت صمت نیز در جلسه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در جریان مشکلات این شرکت قرار گرفت که وعده های داده شده نیز بی نتیجه بود .
با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب امسال را سال «تولید، پشتیبانیها و مانع زداییها» نامگذاری کردند، در مقطع کنونی کشور نیازمند همت بالای مدیران و مسئولان است تا با تحقق شعار سال زمینه رشد و توسعه کشور را فراهم کنند و ره آورد آن اتکاء به اقتصاد داخلی و برون رفت از مشکلات باشد.
نویسنده وخبرنگار : محمود درقدمی از سبزوار
سردبیر: مریم یعقوبی