مناسب سازی یا به عبارت بهتر دسترس پذیری یکی از حقوق پایه ای افراد معلول، ناتوان و کم توان و پیش شرط هر نوع مشارکت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی برای این قشر مهم جامعه است.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: میلیون ها نفر از مردم جهان دچار انواع مختلفی از معلولیت های فیزیکی، ذهنی و روانی هستند و به این علت توانایی آن‌ها برای انجام فعالیت های روزانه محدود شده است.
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، معلولیت، محدودیتی است که در نتیجه نقص و ناتوانی ایجاد می شود. هم اکنون در کشورمان بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار معلول، زندگی می کنند که معلولان جسمی- حرکتی بیشترین فراوانی را در بین آن‌ها دارند.
جانبازان عزیز جنگ تحمیلی، معلولان مادرزادی، معلولان ناشی از حوادث و بلایای طبیعی و سوانح رانندگی بخش زیادی از این افراد را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این‌ها سالمندان که امروزه حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند نیز از گروه‌هایی هستند که فعالیت و حضور حداکثری آن‌ها در اجتماع نیازمند ایجاد فضا‌های مناسب و دسترس پذیر است.
اگر از دید یک معلول یا سالمند به محیط شهری بنگریم نکات مثبت کمی در طراحی فضا‌های شهری می یابیم؛ که زندگی روزمره این افراد را با مشکل مواجه کرده است؛ لذا مناسب سازی سطح عبور و مرور، کیفیت دسترسی به اماکن، مراکز مختلف، اصلاح ساختمانی و معماری شهرها در راه رسیدن به استقلال فردی، اقتصادی و اجتماعی آن‌ها کمک بزرگی است. با توجه به اینکه حمایت از حقوق انسانی و شهروندی وظیفه دولت ها و مسئولان شهری در همه جوامع است؛ افراد دارای ناتوانی و معلولیت باید حقوق مشابهی برای زندگی همچون دیگر شهروندان داشته باشند. در صورت رعایت نکردن دسترس پذیری محیط، بزرگترین گروه اقلیت جامعه (معلولان و سالمندان) از حقوق شهروندی خود بی نصیب خواهند ماند و برای حضور در اجتماع با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.
مناسب سازی محیط، گشودن درهای جامعه به روی معلولان و کم توانان
مناسب سازی یا به عبارت بهتر دسترس پذیری یکی از حقوق پایه ای افراد معلول، ناتوان و کم توان و پیش شرط هر نوع مشارکت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی برای این قشر مهم جامعه است. بدون تردید مناسب سازی معابر شهری رابطه مستقیمی با شادابی و نشاط اجتماعی معلولان دارد. معلولی که نتواند از خدمات شهری همچون سایر شهروندان استفاده کند خواه ناخواه به سمت گوشه نشینی سوق پیدا می‌کند و این بدترین حالتی است که می‌توان برای یک معلول متصور شد، لذا مسئولیت اجتماعی همه سازمان‌ها و ارگان‌ها از شهرداری گرفته تا سازمان بهزیستی ایجاب می‌کند گام‌های اساسی در این زمینه بردارند.
معلولان حسی و حرکتی، نابینا و ناشنوا، بار‌ها توانایی‌های خود را در عرصه علم و تحصیل، ورزش و فعالیت‌های اجتماعی به اثبات رسانده‌اند و با اینکه مجبور بوده‌اند همزمان با محدودیت‌های ریز و درشت بجنگند، در عرصه استانی و ملی درخشیده‌اند که این امر لزوم توجه به استانداردسازی خیابان‌ها را ضروری می‌سازد تا شهرسازی نامناسب به قیمت کناره‌گیری این گروه از عرصه فعالیت‌های اجتماعی جامعه تمام نشود.
با اینکه نوع نگاه به معلولان نسبت به گذشته تغییر کرده است و پیوسته بر مشارکت اجتماعی این گروه توانمند در کنار سایر افراد جامعه تاکید می‌شود، فضا‌های شهری نامناسب سد بزرگی در برابر این موضوع است. هرچند در طی سال های اخیر دستاورد‌هایی به ویژه در کلان شهرها، در تغییر رویکرد مدیریتی و ایجاد نهاد‌های تصمیم گیر، برنامه ریز و نظارتی به ریاست معاون اول رئیس جمهور و وزیر کشور، در سطح ملی و استانی شکل گرفته است، اما هنوز در مقایسه با کشور‌های پیشرفته و در حال توسعه بسیار عقب هستیم.
متن کامل این مطلب در اینجا قابل دسترس است
پژوهشگر: دکتر مریم بیگ پور