در مکتب نهج البلاغه
اندرزهاى جاودانه
خطبه ۱۰۵ از کتاب ارزشمند نهج البلاغه را در این مطلب وب گردی دنبال کنید.
به گزارش وب گردی
خبرگزاری صداوسیما؛ در این مطلب وب گردی قصد داریم، خطبه شماره ۱۰۵ از کتاب ارزشمند نهج البلاغه با ترجمه محمد دشتی را مرور نماییم، ضمنا صوت خوانش خطبه و ترجمه آن ضمیمه شده است:
نوشته اند که امام علي عليه السلام این سخنرانى را ۵ روز پس از بدست گرفتن قدرت سیاسى کشور در آخر ذى الحجّه سال ۳۵. هجرى ایراد فرمودند:
۱. ویژگى هاى پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم)تا اینکه خدا محمّد (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) را برانگیخت، گواهى دهنده، بشارت دهنده، هشدار دهنده. پیامبرى که بهترین آفریدگان در خردسالى و در سنّ پیرى نجیب‌ترین و بزرگوارترین مردم بود، اخلاقش از همه پاکان پاک‌تر و باران کرمش از هر چیزى با دوامتر بود.۲. هشدار از آینده تلخ فرزندان امیّهشما اى فرزندان امیّه زمانى از لذّت و شیرینى دنیا بهره‌مند شدید و از پستان آن نوشیدید که افسارش رها و بند جهازش محکم نبود (در حکومت عثمان) تا آنجا که حرام دنیا نزد گروهى چونان میوه درخت سدر بى خار، آسان و حلال آن دشوار و غیر ممکن شد.
به خدا سوگند، دنیایى که در دست شماست چونان سایه اى است گسترده که زود به سر آمد خود نزدیک مى شود. امروز زمین براى شما خالى و گسترده و دستهایتان براى انجام هر رفتار نادرستى باز و دست هاى رهبران واقعى بسته است. شمشیر شما بر آنان مسلط و شمشیر آنان از شما باز گرفته شده است. آگاه باشید هر خونى، خونخواهى دارد و هر حقى را جستجوگرى است، انتقام گیرنده خون هاى ما، چونان حاکمى است که براى خود داورى کند و او خداوندى است که از گرفتن کسى ناتوان نگردد و کسى از پنجه عدالت او نمى تواند بگریزد. اى فرزندان امیّه سوگند به خدا زود باشد که این خلافت و دولت را در دست دیگران و در خانه دشمنان خود بنگرید، آگاه باشید بیناترین چشم‌ها آن است که در دل نیکى‌ها نفوذ کند، و شنواترین گوش‌ها آن که پند‌ها و تذکّرات سودمند را در خود جاى دهد.
۳. اندرزهاى جاودانه، و توجه دادن مردم به اهل بیت علیهم السّلام
اى مردم چراغ دل را از نور گفتار گوینده با عمل روشن سازید و ظرف هاى جان را از آب زلال چشمه هایى که از آلودگى‌ها پاک است پر نمایید. اى بندگان خدا به نادانى هاى خود تکیه نکنید و تسلیم هواى نفس خویش نباشید، که چنین کسى بر لبه پرتگاه قرار دارد و بار سنگین هلاکت و فساد را بر دوش مى کشد و از جایى به جاى دیگر مى برد، تا آنچه را که ناچسب است بچسباند و آنچه را که دور مى نماید نزدیک جلوه دهد. خدا را، مبادا شکایت نزد کسى برید که نمى تواند آن را بر طرف سازد و توان گره گشایى از کارتان ندارد.
همانا بر امام واجب نیست جز آنچه را که خدا امر فرماید و آن، کوتاهى نکردن در پند و نصیحت، تلاش در خیر خواهى، زنده نگهداشتن سنّت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، جارى ساختن حدود الهى بر مجرمان، رساندن سهم هاى بیت المال به طبقات مردم، است. پس در فراگیرى علم و دانش پیش از آن که درختش بخشکد تلاش کنید و پیش از آن که به خود مشغول گردید از معدن علوم (اهل بیت علیهم السّلام) دانش استخراج کنید. مردم را از حرام و منکرات باز دارید و خود هم مرتکب نشوید، زیرا دستور داده شدید که ابتدا خود محرّمات را ترک و سپس مردم را باز دارید.
۱۰۵- و من خطبة له (علیه السلام) فی بعض صفات الرسول الکریم و تهدید بنی أمیة و عظة الناس:
الرسول الکریم
حَتَّى بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلى الله علیه وآله) شَهِیداً وَ بَشِیراً وَ نَذِیراً خَیْرَ الْبَرِیَّةِ طِفْلًا وَ أَنْجَبَهَا کَهْلًا وَ أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِینَ شِیمَةً وَ أَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِینَ دِیمَةً.
بنو أمیة
فَمَا احْلَوْلَتْ لَکُمُ الدُّنْیَا فِی لَذَّتِهَا وَ لَا تَمَکَّنْتُمْ مِنْ رَضَاعِ أَخْلَافِهَا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا صَادَفْتُمُوهَا جَائِلًا خِطَامُهَا قَلِقاً وَضِینُهَا قَدْ صَارَ حَرَامُهَا عِنْدَ أَقْوَامٍ بِمَنْزِلَةِ السِّدْرِ الْمَخْضُودِ وَ حَلَالُهَا بَعِیداً غَیْرَ مَوْجُودٍ وَ صَادَفْتُمُوهَا وَ اللَّهِ ظِلًّا مَمْدُوداً إِلَى أَجْلٍ مَعْدُودٍ فَالْأَرْضُ لَکُمْ شَاغِرَةٌ وَ أَیْدِیکُمْ فِیهَا مَبْسُوطَةٌ وَ أَیْدِی الْقَادَةِ عَنْکُمْ مَکْفُوفَةٌ وَ سُیُوفُکُمْ عَلَیْهِمْ مُسَلَّطَةٌ وَ سُیُوفُهُمْ عَنْکُمْ مَقْبُوضَةٌ أَلَا وَ إِنَّ لِکُلِّ دَمٍ ثَائِراً وَ لِکُلِّ حَقٍّ طَالِباً وَ إِنَّ الثَّائِرَ فِی دِمَائِنَا کَالْحَاکِمِ فِی حَقِّ نَفْسِهِ وَ هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا یُعْجِزُهُ مَنْ طَلَبَ وَ لَا یَفُوتُهُ مَنْ هَرَبَ فَأُقْسِمُ بِاللَّهِ یَا بَنِی أُمَیَّةَ عَمَّا قَلِیلٍ لَتَعْرِفُنَّهَا فِی أَیْدِی غَیْرِکُمْ وَ فِی دَارِ عَدُوِّکُمْ أَلَا إِنَّ أَبْصَرَ الْأَبْصَارِ مَا نَفَذَ فِی الْخَیْرِ طَرْفُهُ أَلَا إِنَّ أَسْمَعَ الْأَسْمَاعِ مَا وَعَى التَّذْکِیرَ وَ قَبِلَهُ.
وعظ الناس
أَیُّهَا النَّاسُ اسْتَصْبِحُوا مِنْ شُعْلَةِ مِصْبَاحٍ وَاعِظٍ مُتَّعِظٍ، وَ امْتَاحُوا مِنْ صَفْوِ عَیْنٍ قَدْ رُوِّقَتْ مِنَ الْکَدَرِ، عِبَادَ اللَّهِ لَا تَرْکَنُوا إِلَى جَهَالَتِکُمْ، وَ لَا تَنْقَادُوا لِأَهْوَائِکُمْ، فَإِنَّ النَّازِلَ بِهَذَا الْمَنْزِلِ نَازِلٌ بِشَفَا جُرُفٍ هَارٍ، یَنْقُلُ الرَّدَى عَلَى ظَهْرِهِ مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ لِرَأْیٍ یُحْدِثُهُ بَعْدَ رَأْیٍ، یُرِیدُ أَنْ یُلْصِقَ مَا لَا یَلْتَصِقُ، وَ یُقَرِّبَ مَا لَا یَتَقَارَبُ، فَاللَّهَ اللَّهَ أَنْ تَشْکُوا إِلَى مَنْ لَا یُشْکِی شَجْوَکُمْ، وَ لَا یَنْقُضُ بِرَأْیِهِ مَا قَدْ أَبْرَمَ لَکُمْ، إِنَّهُ لَیْسَ عَلَى الْإِمَامِ إِلَّا مَا حُمِّلَ مِنْ أَمْرِ رَبِّهِ: الْإِبْلَاغُ فِی الْمَوْعِظَةِ، وَ الِاجْتِهَادُ فِی النَّصِیحَةِ، وَ الْإِحْیَاءُ لِلسُّنَّةِ، وَ إِقَامَةُ الْحُدُودِ عَلَى مُسْتَحِقِّیهَا، وَ إِصْدَارُ السُّهْمَانِ عَلَى أَهْلِهَا، فَبَادِرُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْوِیحِ نَبْتِهِ، وَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُشْغَلُوا بِأَنْفُسِکُمْ عَنْ مُسْتَثَارِ الْعِلْمِ مِنْ عِنْدِ أَهْلِهِ، وَ انْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تَنَاهَوْا عَنْهُ، فَإِنَّمَا أُمِرْتُمْ بِالنَّهْیِ بَعْدَ التَّنَاهِی.