کشاورزی به رنگ بادمجان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس، صیفی کاران هرمزگانی پس از یک سال کاشت، اکنون در مرحله برداشت، دسترنج خود را در آستانه نابودی می‌بینند.

کشاورزانی که پس از یکسال رنج و زحمت فراوان، ماشین‌های پر از بادمجانشان خریداری ندارد و تنها دام‌ها از کاشتش سود برده اند.

برخی از صیفی کاران به خاطر قیمت پایین بادمجان حتی برداشت محصولشان را به صرفه ندیده و از برداشت صرف نظر کرده اند. وضعیت دیگر بادمجان کارانی که محصول خود را برداشت کرده اند به گونه‌ای است که حتی دلالان نیز به قیمت تولید حاضر به خرید محصولات نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: نارضایتی کشاورزان مینابی از پایین بودن قیمت بادمجان

یکی از کشاورزان رودانی که ظاهرا دل پری نیز دارد، می‌گوید: دلالان به زحمت با قیمت ۳۰۰ تومان حاضر به خرید بادمجانش هستند. وی از هزینه بالای تولید محصول خود گلایه دارد و خواهان توجه مسئولان استان برای رسیدگی به مشکلاتش است.

یکی دیگر از کشاورزان رودانی می‌گوید: یک تن بادمجان را به قیمت کیلویی ۳۰۰ تومان از من خریدارند و در حالیکه یک وانت بار برای حمل این مقدار بادمجان به بندرعباس ۴۰۰ هزار تومان طلب می‌کند.

این مشکل منحصر به محصول بادمجان نیست و در سال‌های اخیر دیگر محصولات صیفی نیز در امان نبوده اند.

بیشتر بخوایند: له شدن گوجه کاران مینابی + فیلم
همین اردیبهشت امسال بود که کلم‌های کشت شده در توکهور و هشتنبدی از توابع میناب به علت نبود مشتری، خوراک دام‌ها شد. فلفل‌های این بخش نیز حتی با کمترین قیمت بدون مشتری ماند تا بار دیگر رنج کشاورزان بی مزد بماند.

مشکل از کجاست؟
طبعا عوامل زیادی دست به دست هم باعث بروز این مشکل شده اند.
کریمی، کارشناس اقتصادی، اول از همه نبود الگوی کشت در کشور بویژه در هرمزگان را عامل اصلی افزایش نامناسب عرضه و در نتیجه کاهش شدید قیمت محصولات می‌داند.

سیروس اسدپور، مدیر تعاون روستایی هرمزگان هم در بحث کاهش قیمت روز‌های اخیر بادمجان رودان و میناب می‌گوید: پارسال با افزایش قیمت بادمجان بسیاری از کشاورزان ترغیب به کشت این محصول شدند که این موضوع باعث افزایش زیاد سطح زیرکشت این محصول و در نتیجه کاهش شدید قیمت آن شده است.

کریمی نقش دلالان در نوسان قیمت محصولات بویژه محصولات کشاورزی را بسیار پررنگ می‌داند و می‌افزاید: متاسفانه دلالان با قدرت خرید بالایی که دارند محصولات کشاورزان را با قیمت پایین از کشاورز خریداری و با قیمت بسیار بالاتر در بازار عرضه می‌کنند.

"صادرات"، کلیدواژه مهمی که این کارشناس اقتصادی آن را عامل مهمی در سود و زیان کشاورزان می‌داند. کریمی می‌گوید؛ در مواقع مازاد عرضه محصول در بازار، معمولا تصمیم گیران وزارت صنعت، معدن و تجارت باید برای جلوگیری از ضرر کشاورزان اجازه صادرات ان محصول را صادر کنند که این موضوع در بسیاری موارد به درستی اتفاق نمی افتد.

کریمی از سیاست‌های بعضا نادرست صادراتی گلایه میکند و می‌افزاید: در بسیاری موارد شاهدیم که به رغم عرضه بسیار زیاد محصول در بازار، پیش بینی از میزان تولید و تصمیم به موقع در صادرات محصول گرفته نمی‌شود.

وی می‌گوید: در بسیاری موارد شاهدیم کشاورزان حتی با ضرر و زیان حاضر به فروش محصول خود هستند چراکه محصولاتی صیفی به سرعت خراب شده و دیگر قابلیت مصرف ندارند.
البته تغییر شاخص‌های واردات در برخی از کشور‌های مقصد محصولات کشاورزی، شرایط را به ضرر کشاورزان رقم زده است.

آنطور که معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان می‌گوید، نزدیک به ۷۰ درصد محصولات زراعی صادراتی استان به عراق صادر می‌شود.
به گفته کوروش صادقی، به علت شیوع کرونا، کشور عراق، وارادات ۲۹ قلم کالا به کشورش را ممنوع کرده و در این شرایط صادرات محصولات صیفی با مشکل مواجه شده است.

آقای احمدی یکی از صادرکنندگان می‌گوید: در دوسال اخیر صادرات خوبی به کشور روسیه داشتیم، ولی به علت شیوع کرونا، روسیه نیز واردات محصولات صیفی را ممنوع کرده است.

وی می‌گوید: کشور‌های حوزه خلیج فارس نیز دیگر محصولات حمل شده بصورت فله‌ای و با لنج را دیگر نمی‌پذیرند.

کریمی، کارشناس اقتصادی، نداشتن واحد‌های بسته بندی را از دیگر مشکلات صادرات محصولات صیفی می‌داند.
کریمی می‌گوید: بسته بندی مناسب و زیبا باعث افزایش جذابیت و تقاضای محصول می‌شود و این در حالی است که متاسفانه در این حوزه نیز با مشکلات فراوانی مواجهیم.

این کارشناس اقتصادی، صادرات عمده محصولات با کامیون‌های بدون یخچال و همچنین ارسال با لنج را از دیگر مشکلات پیش روی محصولات صیفی هرمزگان می‌داند و می‌گوید: در صورت تامین بیشتر کامیون‌های یخچال دار و همچنین صادرات دریایی محصولات با کانتیر‌های یخچال دار و کشتی‌های صنعتی، شاخص‌های صادراتی کشور و در نتیجه میزان استقبال از محصولات صیفی را افزایش می‌دهد.

صادقی می‌گوید: در بحث صادرات، در نظر گرفتن بازار‌های هدف و رقبای محصولات در کشور‌های هدف نیز موضوعی است که باید به آن توجه ویژه شود.
وی معتقد است؛ هماهنگی چندانی میان وزارت جهاد کشاورزی و بخش اقتصادی دستگاه دیپلماسی بویژه سفارت خانه‌ها و کنسولگری‌های کشور در کشور‌های هدف وجود ندارد.

چه باید کرد؟
تصحیح الگوی کشت نخستین راهکار این کارشناس اقتصادی است. آقای صادقی می‌گوید: در صورت اصلاح نشدن الگوی کشت، در سال‌های بعد نیز شاهد این دست از اتفاقات خواهیم بود.

وی معتقد است، سازمان‌های جهاد کشاورزی نه تنها در هرمزگان بلکه در دیگر استان‌ها نیز با توجه به برآورد نیاز بازار داخلی و خارجی، با روش‌های تشویقی و اقناعی کشاورزان را به کشت محصولات کشاورزی ترغیب کنند.

بسته بندی مناسب و فراوری محصولات از دیگر مواردی است که آقای صادقی معتقد است باید برایش کاری کرد. به اعتقاد وی، تقویت و ایجاد واحد‌های فراوری محصولات از موضوعوعات مهمی است که در شرایط فعلی که محصولات روی دست کشاورزان مانده می‌تواند به کمکشان بیاید.

صادرات با لنج و با شرایط نامناسب و همچنین بهره گیری بسیار کم از کامیون‌های یخچال دار از دیگر مواردی بود که این کارشناس اقتصادی آن را از مشکلات پیش روی کشور می داند.
آقای صادقی می‌گوید: در صورتی که در چگونگی صادرات تامل و بازنگری کنیم می‌توانیم به یکی از کشور‌های معتبر و باکیفیت بالای محصولات در امر صادرات تبدیل شویم.

استفاده از بسته بندی زیبا و مناسب فرهنگ کشور‌های هدف، حمل محصولات با کامیون‌های یخچال دار از مرز‌های زمینی و همچنین حمل دریایی با کانتینر‌های یخچال دار توسط کشتی‌ها و شناور‌های صنعتی از راهکار‌های این کارشناس اقتصادی است.

وی می‌گوید: یکی دیگر از راهکار‌های مهم بهبود صادرات، هماهنگی میان وزارت جهاد کشاورزی و بخش اقتصادی دستگاه دیپلماسی است. آقای صادقی چین را مثال می‌زند که چندین ماه قبل از صادرات کالا به کشور‌های هدف، به بررسی دقیق بازار آن کشور پرداخته و حتی بر اساس فرهنگ و نیاز آن کشور به تولید محصول می‌پردازد.

به گفته این کارشناس اقتصادی، جهاد کشاورزی از طریق بخش‌های اقتصادی وزارت خارجه همچون رایزن‌های اقتصادی در کشور‌های خارجی، باید اطلاعات درستی از بازار هدف و نیاز‌های سالانه این بازار‌ها در حوزه کشاورزی به دست بیاورند و بخشی از الگوی کشت محصولات صادراتی را بر این اساس تنظیم کنند.

آقای صادقی در خصوص نقش دلالان در بازار این محصولات نیز معتقد است باید کشاورزان با همکاری جهاد کشاورزی، تعاونی‌هایی تشکل داده و از این طریق نقش دلالان را کمرنگ کنند.

نتیجه گیری
در گزارش پیش رو و فیلم ها، شاهد بودیم دسترنج صیفی کاران هرمزگان تنها خوراک شتر شد و رنج و زحمت کشاورزان بی مزد ماند.

آنطور که کشاورزان می‌گویند محصولشان حتی ۳۰۰ تومان هم به زحمت خریدار دارد. این در حالیست که اکنون بادمجان در بازار بین ۵ تا ۶ هزار تومان قیمت دارد.
اندکی تامل در قیمت تولید تا مصرف حکایت دیگری را به رخ می‌کشد. حکایتی که در قالب این سوال نمایان می‌شود که مابه التفاوت قیمت خرید از کشاورزان و قیمت خرید مصرف کننده کجا می‌رود؟

البته سوال آسانی است و پاسخش را همگان می‌دانند؛ "دلال"
کلید واژه‌ای که هم معنای منفی به ذهن متبادر می‌کند و هم بلای جان کشور و بویژه کشاورزان شده است. چگونه می‌توان تفاوت بیش از ۱۵ برابری قیمت از تولید را مصرف را قبول کرد؟

اینکه مقصر کیست را قضاوت نمی‌کنیم، ولی به نظر می‌رسد مسئولان جهاد کشاورزان به عنوان مسئولان مستقیم مجموعه کشاورزی و زراعی باید پاسخگو باشند.
بی شک در صورت ایجاد تعاونی‌هایی برای تقویت کشاورزان در حوزه توزیع محصولات کشاورزی، هم کشاورزان به سود خود می‌رسند و هم محصول با قیمت پایینتری در بازار عرضه می‌شود.

الگوی کشت نیز که نتنها در هرمزگان بلکه در کل کشور گریبانگیر بخش کشاورزی است. طبعا در الگوی کشت باید به منابع موجود، قیمت محصولات، هزینه‌های تولید، عملکرد محصول و نیاز کشور توجه شود.
در موارد اخیر شاهدیم که کشاورزان به علت سود خوب پارسال محصول بادمجان، امسال نیز اقدام به کاشت این محصول کردند و اکنون با زیان شدید روبرو شده اند.

بی شک جهاد کشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی باید با همکاری با دیگر دستگاه‌های کشور همه توان خود را برای تقویت بخش کشاورزی و کشاورزان بکار بگیرد.

امیدواریم با اجرای الگوی کشت مناسب، کوتاه کردن دست دلالان بویژه در حوزه محصولات کشاورزی و دیگر توصیه متخصصان، در سال‌های آینده شاهد تکرار اینگونه اتفاقات ناخوشایند نباشیم.
هرمزگان با ۱۲ هزار هکتار سطح زیر کشت، رتبه نخست کاشت بادمجان را در کشور دارد.