با ثبت رکورد تولید ۲۶۵ هزار تن انگور در سال، جهشی جدی در عرصه تولیدات باغی استان بوقوع پیوسته است.
انگور تولیدی مرغوبترین انگور کشور است و سالیانه در آذربایجان غربی ۲۰۰ هزارتن محصول تولید میشود که به لحاظ میزان تولید چهارمین تولید کننده برتر کشور نیز محسوب میشود.
اما امسال جهش در تولید انگور مدیون اجرای طرحی است به نام توسعه عمودی سیب که باعث شده در سال زراعی امسال میزان تولید این میوه بهشتی و شیرین به ۲۶۵ هزار تن برسد.
آذربایجان غربی بیش از ۲۱ هزار و ۸۰۰ تاکستان و ۵۲ نوع انگور دارد. انگور سفید کشمشی، قرمز کشمشی، ریش بابا، حسینی، خلیلی، لعل بیدانه و قیزل اوزوم از لذیذترین و مشتری پسندترین ارقام به شمار می‌روند.
انگور بیدانه سفید و بیدانه قرمز و انگور سیاه سردشت عمده‌ترین ارقام تولیدی انگور استان است.
شهرستان ارومیه با بیش از ۱۱ هزار هکتار باغات انگور و ۷۳ هزار تن محصول رتبه نخست کشت و تولید این محصول در استان را داراست.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می گوید: یکی از مهمترین دلایل جهش تولید انگور امسال افزایش سطح زیرکشت ۱۰ درصدی باغات انگور و افزایش آن به ۲۱ هزار و ۸۰۸ هکتار است و شهرستان ارومیه رتبه اول را از نظر سطح زیر کشت این محصول داراست.
امانی اجرای طرح توسعه عمودی سیب را در افزایش سطح زیر کشت انگور موثر دانست و خاطرنشان کرد؛ در این طرح که به تازگی آغاز شده است سطح زیر کشت سیب از ۶۰ هزار هکتار به ۳۰ هزار هکتار کاهش خواهد یافت و فضای آزاد شده به کشت انگور و سایر محصولات کم آب و اقتصادی‌تر اختصاص داده میشود.
وی با تاکید بر این نکته که با کاهش سطح زیر کشت سیب از میزان تولید این محصول مهم کم نخواهد شد گفت؛ در این طرح با استفاده از پایه‌های رویشی بجای پایه‌های بذری و درخت‌های کهنسال رکورد ۱ میلیون تن تولید سیب در سال حفظ خواهد شد.
آقای آقا بالازاده یکی از باغدارانی است که در ۵ هکتار از مجموع ۱۵ هکتار باغ های سیب خود انگور را جایگزین سیب کرده است و معتقد است درآمدش ۶۰ درصد بیشتر شده است.
وی کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب نسبت به سیب، قیمت مناسب، وجود بازار مناسب داخلی و خارجی را از مهمترین مزیت‌های کاشت انگور میداند و میگوید در انگور ضایعاتی وجود ندارد و حتی میتوان محصولات درجه دو و سه را هم با فراوری بصورت کشمش، آب میوه و کنسانتره، دوشاب، سرکه و آبغوره با ارزش افزوده بالاتر در بازار عرضه کرد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی از افزایش صادرات انگور هم خبر داد و گفت؛ پیش بینی میشود صادرات انگور امسال با ۲۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به ۷۰ هزار تن برسد که یک رقم بی سابقه در یک دهه گذشته است.
امانی افزود؛ ۸۰ هزار تن انگور درجه یک هم سهم بازار‌های داخلی است و ۱۱۵ هزار تن باقی مانده که انگور درجه دو و سه محسوب میشود برای ارزش افزوده بخشیدن راهی صنایع فرآوری میشود.
صفوی مدیر واحد تولید کشمش از تولید ۱۰ هزار تن کشمش در واحد‌های تولیدی استان خبر میدهد و میگوید انگور ۴ هزار تومانی با ارزش افزوده بیشتر تبدیل به کشمش ۳۰ هزار تومانی میشود و سپس به بازار‌های حوزه خلیج فارس، روسیه و اروپا که مشتاق کشمش ایرانی هستند صادر خواهد شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی گفت: در سال جاری پیش بینی میشود در حدود تولید ۱۶ هزار تن کشمش تیز آبی در سطح استان تولید شود.
اکبر کرامتی با اشاره به اینکه در حال حاضر یک‌هزار و ۱۳هکتار از باغات انگور استان غیر بارور و ۲۰هزار و ۷۹۵ هکتار از باغات انگوربارور هستند، تصریح کرد: طبق آمار موجود در سال جاری در مجموع از باغات استان ۲۶۵ هزار و ۸۸ تن انگور برداشت شد که ۲۰۴ هزار و ۸۷ تن مربوط به باغات دیم و ۲۴۴ هزار و ۶۰۱ تن مربوط به باغات بارورآبی است.
کرامتی با تاکید بر اینکه ۵۰ هزار تُن از انگور تولیدی استان جذب سردخانه‌های در داخل استان برای صادرات و تازه‌خوری شده است، اظهار کرد: ۷۵ هزار تُن از انگور تولیدی استان جذب صنایع در داخل استان و مصارف خانگی از جمله شیره و کشمش آفتابی شده است.
وی ادامه داد: پیش بینی شده در سال جاری از حدود ۶۵ هزار تُن از انگور تولیدی در استان، در حدود ۱۶ هزار تن به کشمش تیز آبی تبدیل شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه استان همواره در تولید انگور با کیفیت بالا و کشمش جز رتبه‌های برتر کشوری بوده و طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور دارد، یادآور شد: امسال ۸۵ هزارتن از انگور تولیدی استان نیز به خارج از کشور و سایر استانها صادر شده است و این روند همچنان ادامه دارد.
وی با اشاره به اینکه افزایش کیفیت کشمش برای توسعه صادرات این محصول امری مهم است، خاطر نشان کرد: در حال حاضر یکی از مشکلات کشمش آذربایجان غربی سنتی بودن شیوه‌های خشک کنی و به تبع آن افت کیفیت محصول تولید شده است هر چند واحد‌های فراوری کشمش و سبزه در استان وجود دارد، ولی بیشتر مردم به شیوه سنتی اقدام به خشک کردن کشمش وسبزه می‌کنند که باعث پایین آوردن کیفیت محصول میشود.
کرامتی درخصوص قیمت محصول انگور و کشمش نیز افزود: طبق اعلام قبلی قیمت محصول جذب شده به صنایع بین ۳۰تا ۴۰ هزار ریال، قیمت محصول جذب شده به تولید کشمش بین ۵۰ تا ۴۰ هزار ریال و قیمت محصول صادراتی و تازه خوری سردخانه ۲۵۰ تا ۱۰۰هزار ریال است.
سرکه، دوشاب و آبغوره هم از دیگر فرآوری‌های انگور است که بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی سالانه ۲۰ هزار تن انگور راهی این بخش میشود و با ارزش افزوده ۳ برابری از طریق ۵ پایانه مرزی استان صادر میشود.
اما کیفیت بالا و تنوع محصول انگور موجب شده استان آذربایجان غربی به یکی از قطب‌های تولید و پخت دوشاب در کشور تبدیل شود و در سال ۱۳۹۰ در ردیف میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
پخت دوشاب در شهر ارومیه قدمتی به بلندای تاریخ دارد و راسته "دوشابچه خانا" نشانگر تأثیر این محصول در اقتصاد مردم شهر ارومیه و استان دارد که در در مرکز شهر ارومیه قرار دارد و در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
در فصل "دوشاب پزان"شور و هیجان خاصی در باغات انگور ارومیه دیده میشود، مراسم چیدن انگور مانند سایر فعالیت‌های کشاورزی استان آذربایجان غربی به صورت گروهی یا اقوام و دوستان انجام می‌گیرد.
جباری مدیرکل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به وجود راسته‌ای به نام دوشابچی خانا افزود: در مجموعه بافت تاریخی و مرکزی باغ شهر ارومیه راسته‌ای بازاری را باعنوان دوشابچی خانا واقع شده است که روزگاری بیشترین مشاغل سنتی این راسته را درتهیه و پخت دوشاب به خود اختصاص داده بودند که متاسفانه به دلیل بی توجهی هویت اصلی خود را از دست داده است.
جباری بیان کرد:فن آوری تهیه دوشاب در شهر ارومیه در سال ۱۳۹۰ طی شماره ۱۹۷ در فهرست آثار ملی میراث ناملموس به ثبت رسیده است.
بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی باغات بارور انگور استان ۲۰ هزار و۷۹۵ هکتار است که امسال به دو صورت دیم و آبی کشت شد که سهم تولید به صورت آبی ۲۴۴ هزار و ۶۰۱ تن و بقیه به صورت دیم است.
انگور دومین محصول باغی استان است که بیش از ۳۰ هزار بهره بردار به طور مستقیم و ۳۰ هزار نفر به صورت غیر مستقیم در امر داشت و برداشت، بسته‌بندی و حمل و نقل انگور فعالیت دارند و از این راه امرار معاش می‌کنند.