حروف مقطعه در قرآن
حروف مقطعه قرآن حروفی هستند که در ابتدای ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن آمده است و درباره مفهوم آن‌ها نظریه‌های متفاوتی وجود دارد. این حروف ۷۸ عدد است و به صورت یک حرفی تا پنج حرفی قرار گرفته‌اند.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما؛ حروف مقطعه در ابتدای ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن آمده است.
حروف مقطعه قرآنی چیست؟
حروف مقطعه، (حرف‌های گسسته) حروفی هستند که در ابتدای برخی از سوره‌های قرآن آمده‌است. حروف مقطعه در ابتدای ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن آمده و مجموعاً ۷۸ حرف است که با حذف مکررات، ۱۴ حرف میشود.
حروف مقطعه با نام‌های مُقَطَّعات، حروف‌الفواتح، اوائلُ السُّوَر و فَواتحُ السُّوَر هم نامیده می‌شوند.
بنا بر بررسی‌های پژوهشگران، ازجمله تئودور نولدکه، این حروف، مخفف نام افرادی است که نسخه‌های مختلف قرآن را در زمان عثمان از آن افراد جمع‌آوری کرده بودند. قرآن در زمان عثمان، خلیفهٔ سوم، تحت نظارت جمعی از صحابه به رهبری زید بن ثابت به صورت یک کتاب، موسوم به مصحف عثمان جمع گردید.
بنا بر پژوهش‌های محققان، حروف مقطعه نمایانگر حروفی بوده که به صورت برچسب بر روی جعبه‌های حاوی هر نسخه نوشته شده بود تا مشخص شود هر قسمت از متن از کدام شخص دریافت شده و بنابر این منظور از «الر»، الزبیر است و منظور از «المر»، المغیره و «حم» عبدالحمن است و طه کوتاه‌شده نام طلحه است که به عنوان برچسب بر روی جعبه‌ها نوشته شده بود.
حروف مقطعه چگونه خوانده میشود؟
این حروف کنار هم چیده شده‌اند و سر هم نوشته می‌شوند (مثلاً الم)، اما کلمه‌ای را تشکیل نمی‌دهند و در قرائت به صورت جدا خوانده می‌شوند (مثلاً الف. لام میم).
حروف مقطعه قرآن چندتاست؟
حروف مقطعه مجموعه ۷۸ عدد است، ولی حروف مقطعه بدون تکرار در قرآن ۱۴ حرف است. این ۱۴ حرف که ممکن است به صورت یک حرفی تا پنج حرفی در کنار هم بیایند عبارت‌اند از:
ا، ح، ر، س، ص، ط، ع، ق، ک، ل، م، ن، ه،ی
از ترکیب این حروف می‌توان این جمله را ساخت:
« نص حکیم قاطع له سر »
« صراط علی حق نمسکه »
| ردیف |
حروف مقطعه |
سوره |
تلفظ |
| 1 |
الم |
(البقره) (آل عمران)، (العنکبوت)، (الروم)، (لقمان)، (السجده) |
الف، لام، میم |
| 2 |
المص |
(الاعراف) |
الف، لام، میم، صاد |
| 3 |
الر |
(یونس)، (هود)، (یوسف)، (ابراهیم)، (الحجر) |
الف، لام، را |
| 4 |
المر |
(الرعد) |
الف، لام، میم، را |
| 5 |
کهیعص |
(مریم) |
کاف، ها، یا، عَین، صاد |
| 6 |
طه |
(طه) |
طا، ها |
| 7 |
طسم |
(الشعراء)، (القصص) |
طا، سین، میم |
| 8 |
طس |
(النمل) |
طا، سین |
| 9 |
یس |
(یس) |
یا، سین |
| 10 |
ص |
صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم |
صاد |
| 11 |
حم |
(غافر)، (فصّلت)، (الزخرف)، (الدخان)، (الجاثیه)، (الاحقاف) |
حا، میم |
| 12 |
حم عسق |
(الشوری) |
حا، میم، عَین، سین، قاف |
| 13 |
ق |
(ق) |
قاف |
| 14 |
ن |
(القلم) |
نون |
درباره حروف مقطعه آرا و نظریات گوناگونی ارائه شده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- این حروف اشاره است به این که این کتاب آسمانی با آن عظمت و اهمیتی که تمام سخنوران عرب و غیر عرب را متحیر ساخته، و دانشمندان را از معارضه با آن عاجز نموده است، از همان حروف "الفباء" و کلمات معمولی که در اختیار همگان قرار دارد، ترکیب یافته است.
۲. حروف مقطعه از متشابهات قرآن است که هرگز قابل حل نبوده و از جمله مجهولات مطلق است و راه علم به آن، کاملاً بر مردم بسته است.
۳. این حروف، صرفاً حروف مجرده هستند و هیچ رمز و اشاره و معنایی جز خاصیت آوائی ندارند. حکمت آوردن این حروف در اوایل سوره‌ها از محدوده الفاظ و اصوات تجاوز نمی‌کند و آوای این حروف در آن روزگار هنگام تلاوت قرآن، موجب جلب توجه حاضرین بوده تا به قرآن گوش فرا دهند؛ زیرا معاندین پیوسته در این صدد بودند که سر و صدا ایجاد کنند تا نوای قرآن به گوش رهگذران عرب نرسد.
۴. این حروف نشانه بیشتر به کار رفتن حروف مزبور در کلمات آن سوره است و یک معجزه است. بدرالدین رزکشی گوید: یکی از اسرار دقیق این حروف آن است که بیشترین کلمات هر سوره با همان حرفی که در ابتدای آن واقع شده ترکیب یافته اند؛ مثلاً حرف "ق " در هریک از سوره‌های "ق" و"حم عسق" ۵۷ بار تکرار شده است و نسبت به آن حروف دیگر این سوره بیشتر است به جز سوره "شمس"، "قیامت"، " فلق". یک دانشمند مصری بر اساس این نظر محاسبه‌های پیچیده‌ای را توسط رایانه انجام داده و نتیجه گرفته است که این حروف نشانه غلبه آن در کلمات آن سوره است و این خود یک معجزه است.
۵. این حروف به منظور سوگند به کار رفته اند. سوگند خوردن به این حروف بدان سبب است که اصل کلام در تمامی زبان‌ها بر پایه این حروف است.
۶. میان این حروف و محتوای سوره‌های مربوط، رابطه‌ای وجود دارد؛ زیرا با تدبر در سوره‌هایی که با حروف مقطعه مشابه افتتاح شده در می‌یابیم که این سوره‌ها از حیث محتوا متشابه به یکدیگرند.
۷. برخی از این حروف مقطعه علامت اختصاری و اشاره به اسمی از اسمای حسنای الاهی و برخی نیز رمز اشاره به نام پیامبر اکرم (ص) است، هریک از نام‌های الاهی مرکب از چند حرف است و از هر نامی حرفی گزینش شده و به صورت ناپیوسته در ابتدای برخی سور قرآن قرائت میشود. جویریه از سفیان الثوری روایت کرده است که: به جعفر بن محمد بن علی بن الحسین (ع) عرض شد:ای پسر رسول خدا معنای این کلمات از کتاب خداوند متعال که می‌فرماید: "الم" و ... چیست؟
امام صادق (ع) فرمود: معنای "الم" که در اول سوره بقره است، "انا الله الملک" است و، اما "الم" که در ابتدای سوره آل عمران است، معنایش "انا الله المجید" است و ...
۸. این حروف اجزای اسم اعظم الاهی است.
۹. این حروف به تعداد آیات سوره‌ها اشاره داشته باشد.
۱۰. حروف مقطعه هر سوره، نام همان سوره است، چنان که سوره‌های "یس"، "طه"، "ص"، و هرکدام به نام حروف مقطعه خود موسوم شده است.
۱۱. این حروف اشاره به مدت بقای امت اسلامی دارد.
۱۲. این حروف برای مرز بندی بین سوره‌ها و نشانه انقضای سوره قبلی و شروع سوره بعدی است.
۱۳. این حروف به منزله خلاصه و پیام اجمالی محتوای سوره است.
۱۴. این حروف، ناظر به نام کسانی است که نسخه‌هایی از قرآن را در اختیار داشتند مثلاً (س) ناظر به نام سعدبن ابی وقاص است.
۱۵. این حروف رموزی هستند میان خدا و رسول، که کسی از آن، آگاهی ندارد. رأی مختار محققان این است.
امام صادق (ع) فرمود: "الم"، رمز و اشاره‌ای است میان خدا و حبیب او محمد (ص) خواسته تا کسی جز او بر آن آگاه نگردد آن را به صورت حروف درآورده تا آن رموز را از چشم اغیار دور نگاه دارد و تنها بر دوست روشن و ظاهر سازد.
راه حقیقی و کلی خداوند متعال واحد و یگانه و یکی است و راه فکری و خیالی انسان کثیر و بیشمار. و خوشا به حال انسان هایی که راه های جزئی و کلی فکر و خیالشان همسو با راه کلی خداوند متعال باشد. این حقیر با ترکیبی از زبان عربی و فارسی از چهارده حروف مقطعه جمله زیر را ساخته ام و تفسیر شخصی خاص خودم را از آن دارم و آن جمله به شکل زیر می باشد :
حکم عقلی : صراط نسه.
طوریکه مطلع هستیم از دیدگاه دین مسیحیت صراط یا راه کلی خداوند متعال تثلیثی یا سه گانه و به شکل زیر می باشد: راه پدر ؛
راه پسر و راه روح مقدس که یک راه دایره وار است و از یک راس مثلث آغاز و روی اضلاع مثلث طی می شود و به حالت اول باز میگردد و دوباره از نو پیموده می شود. علاوه بر این، تثلیث مسیحیت به این معناست که خداوند متعال سه جنبه ظهوری به شکل زیر دارد: پدر - پسر - روح مقدس.
یکی از آیه های شریفه قرآن مجید در سوره کوتاه و چهار آیه ای 112 ( که به فرموده خود پیامبر اسلام هر مسلمانی که در طول روز سه بار آنرا بخواند ، انگار کل محتوای قرآن یا کل معرفت وحیانی را از بهر یا حفظ کرده است ) یعنی لم یلد و لم یولد .... ، باور به تثلیث بطور واضح و آشکار انکار و رد گردیده است. حکم عقلی که در بالا بیان گشت، سه گانه بودن صراط یا راه کلی را انکار و رد می نماید. این حقیر بر این باورم که راه کلی خداوند متعال همین راه محتوای کیهان ها یا جهان های موازی و مساوی و بیشمار است که بطور مقطعی و نزولی و صعودی بین نظام احسن آفرینش مبداء و معاد و پس از آن بین معاد های متوالی و بیشمار طی میگردد و هربار از نو در یک سطح و لایه و یک مرتبه و یک درجه تکاملی برتر نسبت به سطح و لایه و مرتبه و درجه تکاملی قبلی و پیشین طی میگردد و راهی دایره وار و بی پایان است. این راه های مقطعی در طول و در بستر راه کلی از طریق چرخه یا گردش وقوع مه بانگ های هفتگانه و متوالی بر اثر نوسانات متوالی باز و بسته شدن یا انبساط و انقباض محتوای هر کدام از کیهان ها یا جهان ها بطور یکسان و برابر طی می شوند. عدد ۷۸ در احساس و فکر و خیال و فهم و عقل ناچیز این حقیر اسرار و راز های ژرف زیر را القاء و الهام می نماید. عدد ۷ اشاره به نظم ها یا سامان های هفتگانه کیهانی و عوالم هفتگانه و آسمان ها و زمین های هفتگانه و زندگانی ها و عشق های هفتگانه انسانی دارد. و هرکدام از این چهره های هفتگانه در ظهورات پیاپی خویش در طول زنجیره وقوع مه بانگ های هفتگانه همیشه پس از وقوع مه بانگ های هشتم ( ۸ م ) در یک مرتبه و با یک درجه تکاملی نسبت به مرتبه و درجه تکاملی قبلی و پیشین به ظهور و پیدایش و کثرت می رسند و عمر خودرا سپری می نمایند و الا آخر تا در معاد این هفت چهره کلی بطور همزمان و در کنار هم روی یک کره عظیم ( به احتمال قریب به یقین به اندازه کهکشان راه شیری ) و زیر سقف یک آسمان بزرگ به اندازه حجم فضای هندسی سه بعدی یعنی مکان و بیمکانی مطلق که نقش ظرف نگهدارنده محتوای هرکدام از جهان ها را عهده دار می باشد، در برترین سطح کمال ایده آل خوبی و زیبایی اولیه ( نظم احسن آفرینش مبداء ) به ظهور و پیدایش می رسند و حیات و زندگی موجودات زنده و افراد انسانی در برترین سطح بهشتی دوباره آغاز میگردد. در پایان لازم به اشاره می دانم که حروف مقطعه را باید در رابطه با عوالم هفتگانه و آسمان ها و زمین های هفتگانه و پدیده جاودانه بودن زندگی و زندگی پس از مرگ مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند و شناخت علمی و تئوری های علمی عصر جدید هم در نظر گرفته شوند. انبیاء و اولیاء شریف و بزرگوار در اعصار مختلف باستان هیچکدام با تئوری تکاملی داروین در زمینه اصل و ریشه انواع زنده و تئوری مکانیک ذرات و امواج و نسبیت عام و خاص انشتین و زمان و مکان مطلق محمد زکریای رازی و نیوتن و تئوری مه بانگ آشنایی و علم و آگاهی نداشته اند.
از چهار حرف تک هجایی " ح ر ه ی " ( یا دو هجایی حا را ها یا ) این حقیر دو کلمه زیر را جهت یادگاری ساخته و حفظ نموده ام :
حی ره ؛ به معنای راه زنده.
در سوره صافات به وضوح بیان شده منظور از یس چه کسی هست
اونجا که سلام میفرسته به حضرت الیاس نبی
سلام علی ال یاسین
بی شک که اسلام و قران سراسر معجزه هست ولی لطفاااا
قبل از هر کاری اول سوره حمد و بقره رو با دقت و با توجه به معنی فارسی بخونید. اول معنی اسلام و مسلمان رو جست جو کنید
مسلمان یعنی تسلیم شده در برابر خداوند و رسولانش از اول تا خاتم ص
دقت فرمایید همه پیامبران. همه از اول خلقت تا موعود
وقت بخیر
فهمیدم چه سوره هایی در قرآن با الف لام میم شروع میشه
همان که جاوید است و پاینده و خدایی جز او نیست بی‌نیاز است و نزاده شده و نزاییده ،اوست خدایی که هیچ کس او را همتا نیست،
باذن خداوند سبحان و با نگاه کریمانه او بنده اطلاعاتی راجب حروف مقطعه دارم که بسیار مفید و اعجاز قرانو مشخص می‌کنه ،لطفا اگه شخصی رو میشناسین که در حال تفحص و ...معرفی کنید تا برسم خدمتشون و باهاشون همکاری کنم
پاکی اش(مهدی موعود)..