پخش زنده
امروز: -
وب گردی
حقیقت اسم اعظم
اسماءالحسنی و زیباترین نام‌ها در عالم، همگی مختص خداوند است.
به گزارش خبرگزاري صدا وسيما؛ اسماءالحسنی زیباترین نام‌ها در عالم است که همگی مختص خداوند است، اما در اسلام و آنچه بیش از همه در جهان بکار رفته نام «الله» است. درواقع بیشترین نام از خداوند در مصحف شریف قرآن نیز همین «الله» است و دیگر اسامی بنا به صفات الهی پروردگار آمده است.
در پاره‌ای از احادیث که در آیات قرآن آمده که در میان اسماى حسنای الهی، اسم اعظمى وجود دارد که هرکس خدا را بدان نام بخواند مستجاب الدعوه خواهد بود.
کلمه اسم به معنای نشانه است. هر اسمی نشانه یک چیزی است. برخی از اسامی، اعتباری و فاقد مسمّای خارجی هستند و برخی حاکی از مصداق و حقیقت خارجی. اگرچه ممکن است اسمی به غلط بر شخصی یا چیزی گذارده شود که با مسمّا نباشد مثل اسم «عبدالله» برای کافر، اما در اینجا، مراد ما از اسم، نام‌هایی است که داری مسمّا و مفهوم اند.
از نام‌های یاد شده در دنیا، هرآنچه هست اسم و نشانه خداست. حد وجودی این اسم‌ها یکسان نیستند. هر یک از ما به قدر ظرفیت وجودیشان نشانگر خدا هستیم. در نتیجه؛ اسم اعظم خدا عبارت است از کامل‌ترین موجودی که دارای بیشترین تجلی نسبت به ذات و صفات حسنای خداست.
حقیقت اسم اعظم چیست؟
درباره حقیقت اسم اعظم دو دیدگاه عمده وجود دارد؛ بسیارى از مفسران، آن را بر اساس ظاهر روایات، مرکب از حروف و الفاظ دانسته اند. برخى گفته اند: اسم اعظم، اسمى معین نیست بلکه هر اسمى را که بنده در حال استغراق در معرفت الهى و انقطاع فکر و عقل از غیر او بر زبان آورد، همان اسم اعظم است. اما برخى دیگر، آن را اسمى معین دانسته اند که میان آنان دو قول وجود دارد: اسم اعظم به هیچ وجه نزد آفریدگان معلوم نیست.
اسم اعظم به گونه اى معلوم است. صاحبان قول نخست، پنهان بودن اسم اعظم را بدان جهت دانسته اند که مردم بر ذکر همه اسماى الهى مواظبت کنند به این امید که اسم اعظم نیز بر زبانشان جارى شود.شاید بتوان گفت؛ یکى از رازهاى پنهان بودن اسم اعظم، مصون ماندن آن از دست نامحرمان و اغیار است و این خود نوعى تقدس و تنزیه اسم خداست.
صاحبان قول دوم در تعیین اسم اعظم آراى گوناگونى دارند: الف. کلمه «اللّه». کلمه «هو». «الحیّ القیّوم». «ذوالجلال والإکرام». حروف مقطعه. برخى اسم اعظم را از ۱۱ حرف «أهَمٌ، سَقَکٌ، حَلَعٌ، یَصٌ» مرکب و جامع عناصر چهارگانه (آتش، خاک، هوا و آب) دانسته اند.
علامه طباطبایی بر این باور است که هیچ یک از نام‌های خدا را نمی‌توان بزرگ‌تر از دیگر نام‌ها دانست؛ بلکه هر نامی را بنده از روی التجاء و انقطاع کامل از ماسوا بر زبان آورد و به آن توسل جوید، همان برای او اسم اعظم است. برخی نیز گفته اند اسم اعظم خدا، از جنس واژه و لفظ نیست بلکه مقامی است که هر کس روی این کرسی بنشیند، می‌توان به اذن خدا، کار خدایی انجام دهد.
در پاره‌ای از احادیث که در آیات قرآن آمده که در میان اسماى حسنای الهی، اسم اعظمى وجود دارد که هرکس خدا را بدان نام بخواند مستجاب الدعوه خواهد بود.
کلمه اسم به معنای نشانه است. هر اسمی نشانه یک چیزی است. برخی از اسامی، اعتباری و فاقد مسمّای خارجی هستند و برخی حاکی از مصداق و حقیقت خارجی. اگرچه ممکن است اسمی به غلط بر شخصی یا چیزی گذارده شود که با مسمّا نباشد مثل اسم «عبدالله» برای کافر، اما در اینجا، مراد ما از اسم، نام‌هایی است که داری مسمّا و مفهوم اند.
از نام‌های یاد شده در دنیا، هرآنچه هست اسم و نشانه خداست. حد وجودی این اسم‌ها یکسان نیستند. هر یک از ما به قدر ظرفیت وجودیشان نشانگر خدا هستیم. در نتیجه؛ اسم اعظم خدا عبارت است از کامل‌ترین موجودی که دارای بیشترین تجلی نسبت به ذات و صفات حسنای خداست.
حقیقت اسم اعظم چیست؟
درباره حقیقت اسم اعظم دو دیدگاه عمده وجود دارد؛ بسیارى از مفسران، آن را بر اساس ظاهر روایات، مرکب از حروف و الفاظ دانسته اند. برخى گفته اند: اسم اعظم، اسمى معین نیست بلکه هر اسمى را که بنده در حال استغراق در معرفت الهى و انقطاع فکر و عقل از غیر او بر زبان آورد، همان اسم اعظم است. اما برخى دیگر، آن را اسمى معین دانسته اند که میان آنان دو قول وجود دارد: اسم اعظم به هیچ وجه نزد آفریدگان معلوم نیست.
اسم اعظم به گونه اى معلوم است. صاحبان قول نخست، پنهان بودن اسم اعظم را بدان جهت دانسته اند که مردم بر ذکر همه اسماى الهى مواظبت کنند به این امید که اسم اعظم نیز بر زبانشان جارى شود.شاید بتوان گفت؛ یکى از رازهاى پنهان بودن اسم اعظم، مصون ماندن آن از دست نامحرمان و اغیار است و این خود نوعى تقدس و تنزیه اسم خداست.
صاحبان قول دوم در تعیین اسم اعظم آراى گوناگونى دارند: الف. کلمه «اللّه». کلمه «هو». «الحیّ القیّوم». «ذوالجلال والإکرام». حروف مقطعه. برخى اسم اعظم را از ۱۱ حرف «أهَمٌ، سَقَکٌ، حَلَعٌ، یَصٌ» مرکب و جامع عناصر چهارگانه (آتش، خاک، هوا و آب) دانسته اند.
علامه طباطبایی بر این باور است که هیچ یک از نام‌های خدا را نمی‌توان بزرگ‌تر از دیگر نام‌ها دانست؛ بلکه هر نامی را بنده از روی التجاء و انقطاع کامل از ماسوا بر زبان آورد و به آن توسل جوید، همان برای او اسم اعظم است. برخی نیز گفته اند اسم اعظم خدا، از جنس واژه و لفظ نیست بلکه مقامی است که هر کس روی این کرسی بنشیند، می‌توان به اذن خدا، کار خدایی انجام دهد.
گمانه زنی‌ها در باب اسم اعظم
در پاره‌ای روایات ذیل آیه ۴۰ سوره نمل، گفته شده که مصداق «اَلَّذِى عِندَهُ عِلمٌ مِنَ الکِتب» عاصف بن برخیا، وزیر سلیمان پیامبر است. همچنین درباره اسم اعظمى که آصف، خداوند را با آن خواند، برخى بر این عقیده اند که «یا حىّ یا قیّوم» بوده که به زبان عبرى «آهیا شراهیا» است.
اسم اعظمی که خضر نبی به امام علی (ع) آموخت
علامه طبرسی در کتاب فخیم مجمع البیان در تفسیر سوره توحید، روایت زیر را از کتاب توحید صدوق آورده است: «یک شب قبل از [جنگ]بدر، خضر علیه السلام را خواب دیدم و به او گفتم: چیزى به من بیاموز که با آن بر دشمنان، نصرت داده شوم.
گفت: بگو: یا هُوَ یا مَن لا هُوَ إلاّ هُوَ، اى او! اى آن که اویى جز او نیست!.
چون صبح شد، آن را براى پیامبر خدا باز گفتم. فرمود: "اى على! اسم اعظم به تو آموخته شده است". در روز بدر، پیوسته این جمله بر زبانم بود».
امیر مومنان، «قل هو اللّه أحد» را خواند و، چون آن را تمام کرد، فرمود: «قُل هُوَ اللّه ُ. أحَدٌ»، اى او! اى آن که اویى جز او نیست! مرا بیامرز و بر گروه کافران، پیروزم گردان».
در روز صفّین نیز، در حالى که حمله مى کرد، این دعا را مى خواند. عمّار بن یاسر به ایشان گفت: اى امیر مومنان! این اشارات چیست؟
فرمود: «اسم اعظم خدا و ستون توحید است.
خدا، که معبودى جز او نیست». سپس آیه: «شهد اللّه أنّه لا إله إلاّ هو؛ خدا، خود، گواهى مى دهد که معبودى جز او نیست» و آخر حشر را قرائت کرد. آن گاه پیاده شد و چهار رکعت پیش از زوال خواند.»
شاید بپرسید طبق قواعد نحو، حرف ندا بر سر ضمیر وارد نمی‌شود. این شبهه را علامه حسن زاده آملی در کتاب مدارج قرآن و معارج انسان چنین پاسخ داده است: «در این حدیث شریف و نظائر آن کلمه مبارکه هو منادی شده است و حرف یای ندا بر سرش در آمده است و حال اینکه ضمیر، منادی نمی‌شود.
در پاره‌ای روایات ذیل آیه ۴۰ سوره نمل، گفته شده که مصداق «اَلَّذِى عِندَهُ عِلمٌ مِنَ الکِتب» عاصف بن برخیا، وزیر سلیمان پیامبر است. همچنین درباره اسم اعظمى که آصف، خداوند را با آن خواند، برخى بر این عقیده اند که «یا حىّ یا قیّوم» بوده که به زبان عبرى «آهیا شراهیا» است.
اسم اعظمی که خضر نبی به امام علی (ع) آموخت
علامه طبرسی در کتاب فخیم مجمع البیان در تفسیر سوره توحید، روایت زیر را از کتاب توحید صدوق آورده است: «یک شب قبل از [جنگ]بدر، خضر علیه السلام را خواب دیدم و به او گفتم: چیزى به من بیاموز که با آن بر دشمنان، نصرت داده شوم.
گفت: بگو: یا هُوَ یا مَن لا هُوَ إلاّ هُوَ، اى او! اى آن که اویى جز او نیست!.
چون صبح شد، آن را براى پیامبر خدا باز گفتم. فرمود: "اى على! اسم اعظم به تو آموخته شده است". در روز بدر، پیوسته این جمله بر زبانم بود».
امیر مومنان، «قل هو اللّه أحد» را خواند و، چون آن را تمام کرد، فرمود: «قُل هُوَ اللّه ُ. أحَدٌ»، اى او! اى آن که اویى جز او نیست! مرا بیامرز و بر گروه کافران، پیروزم گردان».
در روز صفّین نیز، در حالى که حمله مى کرد، این دعا را مى خواند. عمّار بن یاسر به ایشان گفت: اى امیر مومنان! این اشارات چیست؟
فرمود: «اسم اعظم خدا و ستون توحید است.
خدا، که معبودى جز او نیست». سپس آیه: «شهد اللّه أنّه لا إله إلاّ هو؛ خدا، خود، گواهى مى دهد که معبودى جز او نیست» و آخر حشر را قرائت کرد. آن گاه پیاده شد و چهار رکعت پیش از زوال خواند.»
شاید بپرسید طبق قواعد نحو، حرف ندا بر سر ضمیر وارد نمی‌شود. این شبهه را علامه حسن زاده آملی در کتاب مدارج قرآن و معارج انسان چنین پاسخ داده است: «در این حدیث شریف و نظائر آن کلمه مبارکه هو منادی شده است و حرف یای ندا بر سرش در آمده است و حال اینکه ضمیر، منادی نمی‌شود.
نظر شما