بحران قره باغ و متغيرهاي دخيل

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صداوسیما: جمهوری آذربایجان و ارمنستان در چند دهه گذشته درباره حاکمیت بر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ اختلاف داشته‌اند؛ اختلافی تاریخی که به فروپاشی امپراتوری نیکلای دوم، انقلاب روسیه (۱۹۱۷) و ظهور دولت‌های مستقل در قفقاز در سال‌های آخر جنگ جهانی اول برمی‌گردد.

تداوم اختلاف های قومی و ارضی میان این دو کشور در سال ۱۹۸۸ موجب وقوع جنگ قره‌باغ شد. قره‌باغ از نظر منافع راهبردی برای ارمنی‌ها و آذربایجانی‌ها به یک اندازه اهمیت دارد.

این منطقه مرز طبیعی مسلطی است که سلطه هرکدام بر آن، دیگری را در موضع ضعف قرار می‌دهد. بار دیگر در اوایل آوریل ۲۰۱۶ درگیری‌های خونینی بر سر قره‌باغ میان دو کشور رخ داد که دست‌کم ۱۱۰ نفر از هر دو طرف کشته شدند.

حالا پس از گذشت چهار سال بار دیگر آتش اختلاف بین دو کشور برای چندمین بار زبانه کشیده است.

منطقه «قره‌باغ کوهستانی» (ناگورنو قره‌باغ) بار دیگر صحنه درگیری و زد و خورد نیرو‌های ارتش ارمنستان و جمهوری آذربایجان شده و شبح جنگ بار دیگر بر این منطقه سایه افکنده است؛ و وزارت دفاع آذربایجان بامداد یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۹ اعلام کرد که مواضع و شهرک‌های مرزی این کشور از سوی نیرو‌های مسلح ارمنستان هدف خمپاره قرار گرفته که تلفاتی از میان نظامیان و غیرنظامیان به همراه داشته است که باکو نیز دست به اقدامات تلافی‌جویانه زده است.

در حالی که دو طرف، یکدیگر را اغازگر جنگ معرفی می‌کنند، باکو و ایروان "حالت جنگی" اعلام کرده اند.

حدود سه ماه پیش نیز در روز ۱۲ جولای (۲۲ تیر)، وزارتخانه های دفاع جمهوری آذربایجان و ارمنستان از درگیری در منطقه تاووش که مرز رسمی جمهوری آذربایجان و ارمنستان است و مناقشه ارضی بر سر قره باغ شامل حال آنجا نمی شود، خبر دادند و دو طرف همدیگر را به نقض آتش بس و شروع درگیری متهم کردند.

این تداوم بحران و مناقشه، تحلیل‌ها در باره علل و همچنین حل و فصل آن را در هاله ای از ابهام قرار داده است.

چراکه وضعیت سیاسی - نظامی قبل از وقوع این درگیری در شرایط متفاوتی با موارد مشابه سال های قبل روی داده است. پیش از آن، خبری مهمی در فضای رسانه ای ارمنستان و جمهوری آذربایجان منتشر شد که از ورود عملیاتی رژیم صهیونیستی به مناقشه موجود ارمنستان و جمهوری آذربایجان حکایت داشت.

حال سؤالی که مطرح می شود این است که در شرایط کنونی علل و متغیر‌های تشدید کننده این مناقشه چه بوده است؟


متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است

پژوهشگر: فرشته مقدم