جورج فلوید تنها یک رخداد فاجعه‌بار انسانی نبود؛ این رخداد پرده از چهره بزک‌کرده آمریکا برای افکار عمومی برداشت. حاکمان آمریکایی در این رخداد نشان دادند شعار "رسانه آزاد"، "جریان آزاد اطلاعات" و "حق دانستن" را تنها در چارچوب محدوده منافعشان قبول دارند و اگر لازم باشد خبرنگار و عکاس را خواهند کشت و فرمان محدودیت شبکه‌های اجتماعی را هم صادر خواهند کرد.
پژوهش خبری صدا وسیما: آنتیفا (ضد فاشیست) در پی مرگ جرج فلوید ، سیاهپوست ۴۶ ساله و آفریقایی‌آمریکایی تبار، به دست پلیس در ایالت مینه سوتای آمریکا به واژه‌ای خبری تبدیل شد.
دونالد ترامپ انگشت اتهام را برای آتش‌سوزی خودروها، غارت مغازه‌ها و خرد کردن شیشه اماکن عمومی به سمت جنبش آنتیفا گرفت و این گروه را مسئول ناآرامی های آمریکا قلمداد کرد. موج اعتراض‌های ضد تبعیض‌نژادی در آمریکا همزمان با بحران کرونا در این کشور و تبعات اقتصادی آن ساختار سیاسی آمریکا را دچار بحران جدی کرده است. این روزها بیشتر ایالت های آمریکا گرفتار آثار اقتصادی و بیکاری ناشی از پدیده شیوع کرونا و همچنین تظاهرات اعتراض آمیز به تبعیض نژادی در این کشور هستند که تاکنون آثار زیان بار زیادی را برای این کشور به بارآورده است؛ به طوری که نگرانی از احتمال وقوع سناریوهای فاجعه‌بار در آمریکا از جمله احتمال بروز خشونت های گسترده داخلی باعث برنامه‌ریزی فوق سرّی با هدف «ادامه دولت» در پنتاگون شده است.
ترامپ به عنوان یکی از طاغوت های زمانه و به قول نوام چامسکی یک مانع اجتماعی (فاشیست کوچک) درک نکرده است که بازی کردن او با آتش در کشوری که مملو از درگیری های طبقاتی و اجتماعی حاد است و دعوت او از یاران نژادپرست و مسلح خود برای شرکت در تظاهرات مسلحانه تنها به بروز خشم گسترده علیه رقبای سیاسی او در حزب دموکرات ختم نمی شود بلکه این خشم شامل حال نظام حاکم و شخصیت های آن خواهد شد. به اعتقاد کارشناسان هرچند ناآرامی های اخیر در آمریکا با غارت و سرقت همراه شد اما نباید فراموش کرد که جرقه و جوهره این تظاهرات ظلمی است که طی دهه ها بر سیاهپوستان آمریکا روا داشته شده است.
جنبش آنتیفا ، اهداف و خط مشی ها
* پیشینه آنتیفا
در دوران زمامداری بنیتوموسولینی در ایتالیا و آدولف هیتلر در آلمان، افرادی که پیشینیه سیاسی آنارشیست، سندیکالیست و یا کمونیست داشتند تحت چتر واحدی فعالیت‌های خود را علیه حکومت‌های فاشیستی شروع کردند. فعالیت گروه آنتیفا با ستیزه جویی و خشونت همراه بود و در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم در کشورهای مختلف اروپایی و همین طور آمریکا ادامه یافت. وابستگان این گروه، چپگرا بودند و خود را مسئول می‌دیدند که در برابر گروه‌های فاشیست، نئونازی‌ها و معتقدان به برتری نژاد سفید بایستند. از دهه ۱۹۸۰ میلادی این گروه با تغییر نام خود از آنتی فاشیسم به آنتی راسیسم (ضد نژادپرستی) واژه‌ای جامع‌تر را برای فعالیت خود برگزید.
*آنتیفا در آمریکا
از آنجا که چپ افراطی در آمریکا به صورت سنتی ضعیف است. نمی توان تاریخچه و نقشی موثر برای گروهی مشخص تحت عنوان آنتیفا قائل شد. بلکه بیشتر می توان آنان را افرادی پراکنده دانست که برای احقاق حقوق مدنی و در مخالفت با سرمایه‌داری فعالیت می‌کنند و هواداران آن مشابه گروه‌ها یا احزاب دیگر رابطه سازمانی بین خود ندارند. همچون تظاهرات در اروپا، وابستگان به این جریان سیاسی با صورت‌های پوشیده با ماسک یا پارچه سیاه به معترضان می‌پیوندند و اقدام به تخریب اموال خصوصی و عمومی و همین طور مقابله با پلیس می‌کنند. در حالی که نزدیک به سه دهه، به خصوص در دوره های ریاست جمهوری بیل کلینتون و باراک اوباما، این گروه فعالیت چندانی نداشت؛ با به قدرت رسیدن ترامپ و افزایش فعالیت گروه‌های راست افراطی، این جنبش بیش از پیش فعال شد و از سال ۲۰۱۷ با نام آنتیفا (ضد فاشیست) به فعالیت پرداخت. در جریان گردهمایی اتحاد راستگرایان (متشکل از برترپنداران نژاد سفید شامل راستگرایان افراطی، ملی‌گرایان سفیدپوست، و نئونازیست‌ها) در شهر «شارلوتزویل» در ایالت ویرجینیای آمریکا در سال ۲۰۱۷ اعضای این گروه با برگزار کنندگان آن تجمع درگیر شده بودند.
*فعالان آنتیفا در بین تظاهرکنندگان در آمریکا
بافت معترضان و طیف شرکت‌کنندگان در تظاهرات در هر شهر آمریکا با یکدیگر متفاوت است. بنابر اعلام مقامات محلی و فدرال بخشی از تظاهرکنندگان خاستگاه «گروه های چپ افراطی» دارند. کمیسر امنیت عمومی شهر مینیاپولیس اعلام کرده است که ۲۰ درصد افراد دستگیر شده در این شهر، اهل این منطقه نبوده‌اند و از ایالات دیگر همچون آیووا، آرکانزاس، ایلینویز و میشیگان آمده بودند. در حالی که در شماری از شهرها تظاهرات مسالمت‌آمیز در جریان بوده، در شماری دیگر اقدامات خرابکارانه متعددی گزارش شده است. هنوز آمار دقیقی در دست نیست که بتوان به کمک آن نشان داد چه تعداد از فعالان آنتیفا در تظاهرات شرکت داشتند.
* قرار گرفتن آنتیفا در لیست گروه‌های تروریستی مغایر قانون اساسی آمریکا
ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز یکشنبه (11/3/1399) اعلام کرد قصد دارد جنبش چپ‌گرای آنتیفا را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. وزیر دادگستری ایالات متحده نیز با نسبت دادن دادن واژه تروریسم به آنتیفا و دیگر گروه‌های مشابه در بیانیه‌ای اعلام کرد (اف‌بی‌آی) مامور شناسایی طراحان و سازمان‌دهندگان ناآرامی‌های جاری شده است. با این حال گذاشتن نام تروریست بر یک گروه داخلی، که در خاک آمریکا فعال است، با موانع قانونی پرشماری روبرو است. پایگاه اصلی گروه هایی که اکنون در لیست تروریستی آمریکا هستند در خارج از این کشور قرار دارد و به همین سبب «پیتر برگرن» مشاور امنیتی وزارت کشور ایالات متحده گذاشتن نام آنتیفا در لیست تروریستی را امری خارج از قانون اساسی برشمرده است. بنابر اظهارات او، چالش اصلی اینجاست که در صورت تروریستی خواندن گروه آنتیفا، شهروندان آمریکا حق عضویت در گروهی داخلی با یک ایدئولوژی محلی (ضدنژادپرستی) را نخواهند داشت. امری که در تضاد با متمم اول قانون اساسی آمریکا قرار می‌گیرد.
* رخداد ضد حقوق بشری جورج فلوید و رویکرد رسانه ای آمریکا
جورج فلوید تنها یک رخداد فاجعه‌بار انسانی نبود؛ این رخداد پرده از چهره بزک‌کرده آمریکا برای افکار عمومی برداشت. حاکمان آمریکایی در این رخداد نشان دادند شعار "رسانه آزاد"، "جریان آزاد اطلاعات" و "حق دانستن" را تنها در چارچوب محدوده منافعشان قبول دارند و اگر لازم باشد خبرنگار و عکاس را خواهند کشت و فرمان محدودیت شبکه‌های اجتماعی را هم صادر خواهند کرد؛ نشانه‌هایی که به‌منزله اعلام عمومی دروغین بودن شعارهای پیشین و عدم التزام به نهادهای بین‌المللی، مردمی و حقوق بشری است. آنها خبرنگار «سی‌ان‌ان» را مقابل دوربین‌های پخش زنده بازداشت می‌کنند هرچند که این اقدام در تناقض با متمم اول قانون اساسی این کشور باشد، با شلیک گلوله به یک فتوژرنالیست چشم چپ او را برای همیشه نابینا می‌کنند، خبرنگاران دیگری را مجروح و عده‌ای را که برای انجام وظیفه رسانه‌ای خود اعتراضات این روزها را پوشش رسانه‌ای می‌دهند، می‌کشند. این یعنی آزاد، تا جایی آزاد است که ما می‌گوییم.
ابعاد خشونت های فعلی در ایالت های مختلف
در پی حادثه قتل جرج فلوید، و پخش فیلم مربوط به آن، احساسات مردم آمریکا و جهان جریحه‌دار شد. در ابتدا اعتراضات و تظاهراتی در شهر مینیاپولیس (در 26 مه 2020) برپا شد. پس از آنکه تظاهرات به درگیری‌های خشونت‌آمیز کشیده شد و پاسگاه اصلی پلیس در شهر مینیاپولیس به آتش کشیده شد، نیروهای گارد ملی آمریکا به این شهر اعزام شدند. اما اعتراضات از سطح شهر مینیاپولس در ایالت مینه‌سوتا به سرعت به ایالت‌های دیگر تسری یافت. در کمتر از ۴ روز، بیش از ۳۰ ایالت آمریکا شاهد تظاهرات گسترده مردم علیه نژادپرستی و قتل سیاه پوستان به دست ماموران پلیس شد. حداقل در ۱۲ شهر بزرگ آمریکا تا ۳۰ مه قوانین منع رفت‌آمد به اجرا درآمد. سازمان ملل نحوه مرگ جرج فلوید را «فاجعه بار» خواند و همچنین کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد از دولت آمریکا درخواست کرد تدابیری اتخاذ کند تا دیگر شهروندان این کشور شاهد مرگ بی‌دلیل آمریکایی های آفریقایی تبار نباشند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در توئیتی از اعزام گارد ملی حمایت کرد و خواستار تیراندازی به غارت‌گران فروشگاه‌ها شد. توئیتر، توئیت ترامپ را به دلیل تشویق به خشونت پنهان کرد. نحوه واکنش ترامپ به اعتراضات، باعث انتقاد بسیاری از فعالان اجتماعی و همچنین سیاست‌مداران آمریکایی شده است. ترامپ معترضان را «اراذل و اوباش» خواند و تهدید کرد که با «سگ‌های وحشی و سلاح‌های تهدیدآمیز» با آشوب‌گران برخورد خواهد کرد. واکنش‌های ترامپ توسط برخی به «آتش‌افروزی» تشبیه شده است.
بخش اعظم اعتراضات مسالمت آمیز بوده است اما تظاهرات در نقاطی به خشونت گرایید و در برخی شهرها مقررات منع رفت و آمد شبانه اعلام شد. کشته شدن جرج فلوید بعد از دستگیری توسط پلیس در ایالت مینه سوتای آمریکا، بار دیگر مسئله خشونت پلیس این کشور علیه اقلیت‌های نژادی را برجسته کرده است. بی‌رحمی پلیس آمریکا واکنش‌های زیادی را دربرداشته و باعث غلیان احساس عمومی مردم در آمریکا و دیگر کشورهای جهان شد. ابتدا اعتراضاتی مسالمت‌آمیز در پی کشته‌شدن جورج فلوید در ایالت مینه‌سوتا برگزار شد که به سرعت به ایالت‌های دیگر آمریکا و کشورهای دیگر جهان تسری یافت. در برخی از مواقع این اعتراضات به آشوب و غارت تبدیل شد.
* عامل خشم در آمریکا؛ ترامپ یا ساختار نظام سرمایه داری
بنابر گزارش منابع خبری در آمریکا مواضع دونالد ترامپ خود عامل دامن زدن به بحران ناشی از قتل یک سیاه پوست در این کشور است. ترامپ روز دوشنبه گذشته (12 /3/ 1399) اعلام کرد می تواند برای پایان دادن به "اعتراضات و بی قانونی ها" در سراسر کشور، ارتش آمریکا را مستقر کند.
شبکه تلویزیونی سی ان ان خبر داد: نظرسنجی های انجام شده نشان می دهد 74 درصد از شهروندان آمریکایی بر این باورند که این کشور در مسیر درستی قرار ندارد و تنها 21 درصد بر این باورند که آمریکا در مسیر درستی حرکت می کند. به نظر شما اکنون چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ آیا این تحولات تنها در سطح ایالتی است و از چه درجه اهمیتی برخوردار است؟ همچنین بنابر تصریح صاحب نظران نژادپرستی و تبعیض سیستماتیک و تاریخی در آمریکا وجود دارد. به گزارش بی بی سی نژادپرستیِ نهادینه شده در آمریکا دهه هاست که همچنان در این کشور ادامه دارد و مقامات آمریکایی به آن بی اعتنا هستند.
کلام آخر
سیاست های ترامپ آمریکا را دچار بحران اجتماعی بزرگی کرده است. سیاست های ترامپ این فرصت را به مردم آمریکا داده تا بار دیگر فریاد اعتراض خود را به بی عدالتی ساختاری در آمریکا سر دهند. هم اکنون «آنتیفا» یک اصطلاح پوششی برای گردهم‌آمدن مجموعه‌ای از گروه‌ها، شبکه‌ها و افراد مختلف است که به وضعیت فعلی آمریکا معترضند. کنشگران آنتیفا پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ در آمریکا افزایش پیدا کرده اند. آنها نه تنها با نژادپرستی مخالفند بلکه می‌گویند مسئله فقط مقاومت در برابر دولت فدرال آمریکا نیست بلکه مقابله با همه جریان‌هایی است که به فاشیسم منتهی می‌شوند. به واقع آنتیفا جنبشی چپگرا است که مجموعه‌ای از گروه‌های چپ مستقل با رویکرد عملی مبارزه با جریان‌های راست افراطی (برخی طرفداران متعصب ترامپ) و فاشیستی را در بر می‌گیرد. البته باید توجه داشت شرکت کنندگان در اعتراضات آمریکا خاستگاه اجتماعی بسیار متفاوتی دارد که تنها بخشی از آنها را اعضای جنبش چپ گرای آنتیفا تشکیل می دهند. با وجودی که اقدام مستقیم خیابانی بیشتر در حوزه رفتاری مردان است، اما شمار قابل توجهی از زنان، عضو گروه‌های آنتیفا هستند. آنچه امروز در خیابان های آمریکا مشاهده می شود رشد گروه هایی مشابه آنتیفا نوعی فروپاشی اجتماعی است که نشان می دهد مردم از گروه ها و دسته های مختلف در مقابل ظلم نظام حاکم به ستوه آمده اند و به دنبال پایان دادن به تبعیض ساختاری و عدالت گمشده هستند.
پژوهشگر: مهدی ناجی