گوينده ضمن گيرايي و شيوايي صدا بايد از آموزش‌هاي تخصصي لازم نيز برخوردار باشد
پژوهش خبری صدا وسیما:راديو براي ادامه بقايش تغيير شکل داده و به لطف تکنولوژي خوش آب و رنگتر شده است. راديو ديگر آن جعبه بزرگ گوشه خانه نيست، بلکه مي تواند به کوچکي تلفن همراه شما، هميشه همراه شما، مثلاً در جيب شما باشد. راديو باقي خواهد ماند همان طور که نيم قرن پيش فروغ فرخزاد گفت "تنها صداست که ميماند" و اين صدا، غالباً صداي گويندگان راديو است که به گوش مخاطبان ميرسد.
از آنجا كه حاصل كار گروهيِ عوامل تهيه، تنظيم و پخش خبر را در راديو، گوينده يا گويندگان آن بخش خبري به سمع و نظر مخاطبان اين رسانه مي‌رسانند، ضروري به‌نظر ميرسد به ابعاد مختلف گويندگي در اين رسانه پرداخته شود. گفتن اخبار در راديو گستره هاي مختلفي را دربر ميگيرد. از برنامه هاي مشروح خبري گرفته (که حدود يکساعت طول مي کشد) تا اخبار کوتاه راس هر ساعت.
واژه گويندگي با مفهوم عام خود، فعاليت هاي زياد و متنوعي را در مجموعه راديو دربر ميگيرد. از جمله اين فعاليت ها ميتوان به گويندگي خبر، اجراي گفتگوهاي راديويي، اجراي مسابقات راديويي، اعلام برنامه، مصاحبه، مجري کارشناسي و ... اشاره کرد.
طبيعتاً در هر يک از حوزه هاي ياد شده در امر گويندگي، ميزان اثرگذاري شاخص هاي معين در کار گويندگي، متفاوت خواهد بود. البته در گويندگي هاي مختلف نقش اين شاخص ها قابل تغيير است همانطور که ويژگي هاي معيار براي يک گوينده خبر يا يک مجري مسابقه هاي تفريحي راديو و تلويزيون ممکن است تفاوت هاي محسوسي داشته باشد. ما در اين نوشتار تلاش ميکنيم فقط به کار گوينده خبر و شاخص هاي مورد نياز آن تاکيد داشته باشيم.
گوينده خبر
«گوينده خبر فردي است‌كه ضمن شناخت مباني خبر، علاوه بر مشاركت نسبي در تهيه و تنظيم، وظيفه اجراي اخبار و تفاسير سياسي را در راديو و تلويزيون به‌عهده دارد.»[1]
گوينده راديو ضمن‌كوشش در بهبود كيفيت صداي خود و برطرف‌كردم معايب آن، بايد داراي سبك و قالب خاص‌خود باشد و اين سبك و قالب را عوض نكند تا معروفِ سبك خود گردد. شنونده هنگام شنيدن برنامه راديويي‌گوينده را نمي‌بيند و اين تنها صداي گوينده است‌كه در روح شنونده رسوخ كرده و با او ارتباط برقرار مي‌كند. البته حفظ اين ارتباط تنها به‌وسيلة گوينده امكان‌پذير نيست بلكه تهيه‌كنندگان برنامه‌ها هم در پاره‌اي موارد مي‌توانند در جهت حفظ آن مؤثر باشند و با تذكر به گوينده، در چگونگي استفاده از اين صدا و ارتباط، وي را ياري دهند.[2]
«گوينده ضمن گيرايي و شيوايي صدا بايد از آموزش‌هاي تخصصي لازم نيز برخوردار باشد تا هر مطلب و هر جمله و كلمه را آنگونه كه از سوي شنونده پذيرش مطلوب داشته باشد ادا كند. گوينده راديو و صداي راديويي او در ارائه مطلب برنامه‌ها، از ابزارهاي بسيار مهم و قابل توجه يك گروه توليدي است. ضمن آنكه گويندگان تلويزيوني هم ابتدا بايد صداي قابل قبول‌داشته باشند و آنگاه ديگر تخصص‌هاي آنها مورد ارزيابي‌قرار بگيرد.»[3]
گويندگان داراي هر درجة تحصيلي و معلومات كه باشند ناگزيرند پيوسته در جريان حوادث اطلاعات، خبرهاي علمي، پيشرفت‌هاي صنعتي و ... قرار داشته باشند. از اين‌گروه انتظار هست كه بيشتر از ديگران از اطلاعات عمومي و رايج‌برخوردار باشند. گويندگان راديو و تلويزيون بايد به‌غير از برنامة خود، پيوسته به جمع‌آوري اطلاعات مختلف مشغول‌باشند و در كنار معلومات عمومي از جهان علم، صنعت، تكنولوژي، هنر و فرهنگ، به وسيله ديگر همكاران و نويسندگان، تهيه‌كنندگان و مشاوران فرهنگي برنامه‌ها كسب فيض كنند. به‌خصوص از گويندگاني‌كه پيش از آنها به اين حرفه‌مشغول بوده‌اند، بهره بگيرند. گوينده خبري راديو بايد پيوسته شنونده خبرهاي راديو باشد تا هم از محتواي خبرها استفاده كند و هم با شيوه‌هاي مختلف خواندن خبر بيشتر آشنا شود و از چند و چون و محاسن و معايب گويندگي خبر‌آگاهي بيشتري پيدا كند.[4]
برخي معتقدند گويندگي در راديو آسان‌تر از گويندگي در تلويزيون است. در حالي‌كه در راديو به لحاظ اينكه استفاده بيشتري از صداي گوينده مي‌شود، نقش مهم‌تر و حساس‌تري به عهده وي گذاشته شده و شايد در پاره‌اي موارد مهم‌تر و دشوارتر از گويندگي‌در تلويزيون باشد. چرا كه بيننده تلويزيون هنگام ديدن برنامه حواس مختلفي را صرف دريافت جنبه هاي مختلف تصوير تلويزيون مي‌كند ولي در راديو تنها صدا است كه به گوش شنونده ميرسد و به‌خصوص چون صداي‌گوينده به‌همراه موزيك‌هاي متنوع ديگر پخش مي‌شود، اين‌صدا بايد داراي آنچنان انعطاف و لطف و گيرايي باشد كه شنونده دقايق و ساعت‌هايي را بدون خستگي پاي راديو بگذراند در حالي‌كه در تلويزيون در برخي موارد سهم كمتر و كوتاه‌تري به‌عهدة گوينده محول مي‌شود.[5]
گويندگان راديو ضمن اينكه تصويرشان به‌نظر مردم نمي‌رسد و هنگام گويندگي تنها با ميکروفن و عوامل توليد سروكار دارند، تأكيد بيشتري روي صدايشان است كه هم از لحاظ تن صدا و فونيك[6] در يك برنامه خاص مورد توجه قرار بگيرند و هم از سويي مهارت و تخصص حرفه‌اي آنها به‌خصوص در برنامه‌هاي زنده بايد آنچنان باشد كه شنونده احساس نكند گوينده مطلبي را از روي نوشته مي‌خواند.[7]
گوينده تخصصي اخبار
برخي گويندگان براي اجراي بخش خاصي از خبر (مثلاً اخبار ورزشي) در نظر گرفته مي‌شوند. گوينده‌اي‌كه براي بخش‌خاصي در نظر گرفته شده است بي‌ترديد بايد نه‌تنها به خط مشي و محتواي آن بخش آشنا باشد، بلكه از حضور براي‌اجراي بخش ديگر خودداري كند. چون مخاطبان وي به صداي او در آن بخش خاص عادت كرده‌اند و به او با ديد و نظر ديگري نگاه ميكنند و انتظاراتشان در قالب بخشي‌كه او اجرا مي‌كند، شكل ميگيرد و چنانچه صداي او در بخش ديگري شنيده شود، نوعي به‌هم ريختگي فكري براي مخاطب به‌وجود مي‌آيد كه در دفعات بعد آن گوينده نمي‌تواند جاي هميشگي خود را در دل مخاطب داشته باشد و فعاليت در يك خط‌مشي براي گوينده، رمز موفقيت او خواهد بود.[8]
گويندگان تفسيرهاي خبري از جمله گويندگان خاص هستند و بهتر است در هيچ برنامة ديگري صدايشان به كار گرفته نشود. صداي آنها بايد از بهترين صداهايي باشد كه از گيرايي و ابهت خاص برخوردار است و طبيعي است كه اين صدا كه‌به لحاظ اهميت ويژه‌اي كه محتواي برنامه از نظر سياسي، اقتصادي، فرهنگي وغيره داراست بايد پيوسته در همين برنامة خاص مورد استفاده قرار بگيرد.»[9]
متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است.
پژوهش خبری // گروه رسانه
سال نو را خدمت شما و همکاران محترم تبریک عرض می نمایم.اینجانب علاقه مند و مستعد گویندگی خبر می باشم. در این خصوص اینجانب را راهنمائی بفرمائید.سپاس
۰۹۱۳۱۷۶۰۸۸۲