رئیس جمهوری فرانسه به دنبال نقشی محوری در منطقه غرب آسياست تا پاریس در این مرحله بتواند تلاش های ناکام آمريکا در اين منطقه بحران زده را جبران کند و هویتی برای حضور منطقه ای خود تعریف کند.
پژوهش خبری صدا وسیما:امانوئل مکرون،رئیس جمهوری فرانسه به دنبال نقشی محوری در منطقه غرب آسياست تا پاریس در این مرحله بتواند تلاش های ناکام آمريکا در اين منطقه بحران زده را جبران کند و هویتی برای حضور منطقه ای خود تعریف کند. این صحیح است که رئیس جمهوری فرانسه معتقد است ضرورت دارد با تمامی طرف های فعال در منطقه صحبت شود، اما در عين حال تلاش مي کند پاريس باید جایگاه پیشرویی در قضایای مختلف جهانی داشته باشند و فقط نقش میانجی را ایفا نکند و تنها به دنبال نزدیک کردن دیدگاه ها نباشند.
مواضع اخير مقامات فرانسوي نشان مي دهد فرانسه و آمریکا بر سر نحوه مقابله با ایران به توافق رسيده اند. امانوئل مکرون و دونالد ترامپ اواخر ماه گذشته در یک گفت‌وگوی تلفنی توافق کردند با ایران و حزب‌الله لبنان مقابله کنند.اين توافق نشان مي دهد فرانسه و آمریکا در حوزه مقابله با ایران به یک مفاهمه مشترک رسیده‌اند. مفاهمه اي که با نظر ديگر کشورهاي اروپايي هماهنگ و همسو نيست. آنها به بهانه هاي مختلف تلاش می‌کنند سیاست‌های ضدایرانی خود را شتاب بخشند و به عبارت ديگر فرانسه ميدان دار اقداماتي شده است که دونالد ترامپ و رژيم صهيونيستي پايه گذاران آن هستند.
اين مواضع در يک نگاه نشانگر سردرگمي پاريس درقبال تحولات پرشتاب منطقه است. به فاصله کمتر از يک هفته آنها هم در همراهي با آمريکا عليه فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران بيانيه صادر مي‌کند و از امکان اعمال تحريمهاي جديد عليه ايران درباره برنامه موشکي آن سخن مي‌گويد و هم در تماسي تلفني با رئيس‌جمهور کشورمان از ضرورت گسترش همکاري‌هاي دوجانبه در همه عرصه‌هاي مورد علاقه، پايبندي به برجام و تلاش براي تسهيل روابط تجاري و بانکي صحبت به ميان مي‌آورد.آنها هم به دنبال رضايت ترامپ و نتانياهو هستند، هم نمي توانند از دلارهاي نفتي شيوخ مرتجع عرب چشم پوشي کنند و هم ميدانند بايد با ايران به عنوان قدرت بزرگ منطقه تعاملات سياسي و اقتصادي داشته باشند.
نتيجه گيري
علی رغم رویکرد محتاطانه اتحادیه اروپا در قبال ایران، فرانسه تعامل بيشتري با آمريکا،رژيم صهيونيستي و عربستان داشته و در ماه هاي اخير مواضع سختگیرانه‌ای را در قبال برنامه موشکی تهران اتخاذ کرده است.فرانسه اخيرا اعلام کرد که خواستار مذاکره "غیرقابل انعطاف" با ایران درباره برنامه موشک بالستیک است و می خواهد مذاکره احتمالی را بر سر این مساله با ایران داشته باشد که کاملا از توافق هسته‌ای 2015 با قدرت‌های جهانی مجزا خواهد بود.فرانسه همچنين معتقد است به جای رو به رو شدن با توافق هسته‌ای ایران بهتر است موضوع مهم تری همچون برنامه‌های موشکی ایران و سیاست منطقه‌ای این کشور مورد توجه قرار بگیرد.کارشناسان معتقدند اگر فرانسه می‌خواهد اعتبار روابط خود با دو کشور ایران و عربستان را حفظ کند، نباید وانمود کند که از يک کشور خاص حمایت می‌کند و حفظ تعادل مهم است. این تعادل نباید با جانبداری از سعودی‌ها همراه شود زيرا افزايش خصومت با ايران موازنه را برهم مي زند.دولت فرانسه مي داند که ایران در حفظ تعادل و ثبات وضعیت سیاسی در منطقه از نقشی مثبت و قاطع برخوردار است و تلاش براي تضعيف ايران شرايط را پيچيده تر از وضعيت کنوني خواهد کرد.پاريس در عين حال مي داند تغییر توافق هسته اي بسیار دشوار است زيرا در این توافق، همه نکات واضح و دقیق و بر اساس تعادل است و هرگونه تاثیرگزاری در آن موجب تغییر همه توافق و يا به عبارت ديگر از ميان رفتن آن می‌شود.
البته نبايد از نظر دور داشت که حجم مبادلات تجاری تهران و پاریس در دوران پسا برجام با رشدی 500 درصدی به 5/ 2 میلیارد دلار رسید که انتظار می رود این رقم در سال آتی به دو برابر افزایش یابد.رئیس جمهوری اسلامی ایران همچنين در سفر به فرانسه در بهمن ماه 1394 قراردادهای بزرگ بازرگانی به ارزش بیش از 37 میلیارد دلار با این کشور به امضا رساند، که بزرگترین رقم قراردادهای بسته شده بین ایران و کشوری اروپایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می رود.با اين حال شواهد نشان مي دهد اين تبادلات بازرگاني نتوانسته فرانسه را از رفتارهاي ضد ايراني بازدارد و آنها به دنبال کسب منافع حداکثري هستند.
شواهد نشان مي دهد اتخاذ سیاست‌های ضدایرانی آن هم به بهانه برنامه دفاع موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ايران از سوي فرانسه بسیار جدی است و به علت فقدان ارتباط ديپلماتيک ميان ايران و آمريکا پاريس خواهان ميدانداري در اين مساله است. خبرگزاری «رویترز» در گزارشی با موضوع مواضع فرانسه در قبال برنامه موشکی ایران، نوشته است با وجود آنکه اتحادیه اروپایی اعلام کرده تحریمی علیه برنامه موشکی ایران در دستور کار ندارد، فرانسه همچنان به تلاش علیه ایران ادامه می‌دهد. رویترز موضع فرانسه در قبال ایران را «موضعی تندتر» از اروپا توصیف کرده و نوشته پاریس معتقد است برجام باید حفظ شود اما درباره مساله موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران هم با شرکای اروپایی خود گفت‌وگو کرده است.[1]
سياست کلان پاريس در قبال ايران، پيشبرد مذاکرات جديد در حوزه هاي موشکي و منطقه اي است.تندروي پاريس تا آنجا پيش رفت که خواستار تحريمهاي جديد عليه ايران شد که با واکنش «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را وادار به اظهارنظر کرد و موگريني گفت دورنمای اعمال چنین تحریم‌هایی را در آینده نزدیک نمی‌بیند.همچنين اوج سياست ضد ايراني فرانسه را مي توان در بيانيه اخير کاخ سفید مشاهده کرد که در آن ادعا شد رؤسای جمهور آمریکا و فرانسه درباره ضرورت همکاری با همپیمانان برای مقابله با «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده حزب‌الله و ایران در منطقه» توافق کردند.
در پايان بايد متذکر شد دولت جديد فرانسه هم اکنون در قبال آزموني بسيار سخت و پيچيده قرار گرفته است زيرا به نظر نمي رسد آنچه آمريکا و فرانسه بر روي کاغذ درباره آن به نقطه نظر مشترک رسيده اند در عرصه واقعي قابل حصول باشد و مي تواند غرب آسيا را با پيچيدگي هاي به مراتب بزرگتري نسبت به شرايط فعلي مواجه کند.
پژوهش خبری // پژوهشگر: علی ظریف
[1]- جهان نيوز،29/8/1396