روند پرشتاب رویدادها و تحولات ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک در حوزه ملتهب و بحران خیز غرب آسیا، ما را بر آن داشت تا مهم ترین رخدادهای سیاسی منطقه در یک هفته گذشته را در قالب «یادداشت هفته» به صورت اجمالی مرور کنیم و علل و عوامل آشکار و نهان بروز آن رویدادها را مورد واکاوی قرار دهیم.
پژوهش خبری صدا و سیما: روند پرشتاب رویدادها و تحولات ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک در حوزه ملتهب و بحران خیز غرب آسیا، ما را بر آن داشت تا مهم ترین رخدادهای سیاسی منطقه در یک هفته گذشته را در قالب «یادداشت هفته» به صورت اجمالی مرور کنیم و علل و عوامل آشکار و نهان بروز آن رویدادها را مورد واکاوی قرار دهیم.
الف- تحولات میدانی: نبرد شدید در اطراف شهر استراتژیک حلب میان ارتش و نیروهای مردمی سوریه از یک طرف و تروریست های تکفیری صهیونیستی داعش از طرف دیگر ادامه دارد؛ تروریست ها ادعا کرده اند که موفق به شکست حلقه محاصره شده اند اما ارتش و نیروهای مردمی سوریه ضمن تکذیب این ادعا، در حال آماده شدن برای یک حمله گسترده برای آزادسازی حلب هستند؛ حقیقت این است که تروریست ها از شمال، غرب و اخیراً جنوب حلب در محاصره هستند و پس از بسته شدن جاده استراتژیک کاستلو که آخرین معبر و منفذ تروریست ها بود، اکنون تنها موفق به باز کردن یک معبر خاکی به طول دو کیلومتر و عرض ۷۰۰ تا ۹۰۰ متر شده اند؛ معبری که ابتدا و انتهای آن زیر آتش شدید قرار دارد و تنها برای تردد نفرات قابل استفاده است نه تجهیزات جنگی و مهمات؛ اما آنها در تبلیغات خود باز کردن این دالان کوچک را به عنوان شکست حصر حلب وانمود کرده اند.
ب- تحولات سیاسی: در آستانه آزادسازی شهر حلب و در جریان مذاکرات میان وزرای امور خارجه روسیه و آمریکا، سرگئی لاوروف پیشنهاد آتش بس جان کری در سوریه را نپذیرفت؛ به این علت که در مرحله قبل و بعد از آزادسازی پالمیرا، که آرایش نظامی تروریست ها به شدت بهم ریخته بود و مقدمات آزادسازی حلب در حال فراهم شدن بود، پذیرش پیشنهاد آتش بس طرف غربی و پایبندی دولت و ارتش سوریه به آتش بس و بدعهدی طرف مقابل، سبب بازتوانی و بازیابی قوای تروریست ها شد و آنان حداکثر سوءاستفاده را از این فرصت تنفس فراهم شده کردند و با وارد کردن نفرات و تجهیزات از مرز ترکیه توانستند خان طومان و تل العیس را مجدداً اشغال کنند.
ج- احتمال چرخش اردوغان: در جریان ملاقات پوتین و اردوغان در سن پترزبورگ، یکی از محورهای گفتگو بحران سوریه بود؛ در این مذاکرات مقرر شد هیئت سیاسی امنیتی اقتصادی از ترکیه عازم روسیه شود و دو طرف کمیته مشترکی برای حل سیاسی بحران سوریه تشکیل دهند؛ پس از کنار رفتن داوود اوغلو، بن علی یلدیریم نخست وزیر جدید ترکیه اظهار داشته بود که خواهان تجدید نظر در روابط با همسایگان به خصوص سوریه هستند؛ این موضوع سبب نگرانی آمریکا و عربستان و امارات شده است؛ اما اردوغان برای جلب اطمینان آنها گفته است ما روند دموکراسی را در سوریه بدون بشار اسد حمایت می کنیم؛ لذا به این زودی شاهد چرخش سریع اردوغان نخواهیم بود، اما قطعاً شیب دخالت ترکیه در سوریه کاهش خواهد یافت و به سمت حل سیاسی بحران پیش خواهد رفت.
یمن:
بعد از اعلام شکست مذاکرات صلح یمن در کویت از سوی سازمان ملل، در سایه سکوت مجامع بین المللی جنگنده های سعودی حملات خود را علیه مردم بی دفاع یمن شدت بخشیدند؛ هرچند که بعد از یک سال ونیم از آغاز یورش عربستان سعودی به این کشور فقیر، دیگر هدف نظامی در یمن باقی نمانده و در این حملات خود مردم هدف هستند؛ قابل توجه اینکه بیشترین حملات در شهر تعز، واقع در نزدیکی گذرگاه استراتژیک بابالمندب صورت گرفته است؛ چرا که این گذرگاه از جهت امنیت کشتیرانی در دریای سرخ اهمیت بسیار دارد و نیز تأمین منافع رژیم صهیونیستی در بندر ایلات در خلیج عقبه، مد نظر عربستان بوده است.
از سوی دیگر اخیراً انصارالله یمن منطقه وسیعی در تعز یعنی شهر حیفان را آزاد و مناطقی از صنعا را پاکسازی کرده اند؛ ارتش و نیروهای مردمی یمن تصمیم گرفته اند وارد خاک عربستان شوند و بیش از ده کیلومتر نیز پیشروی داشته و به نزدیکی جیزان رسیده اند؛ شاید آنها قصد دارند شهرهای نجران و عسیر را هم که زمانی متعلق به یمن بوده است بازپس گیرند.
عراق:
حیدرالعبادی نخست وزیر عراق باز هم از حمایت های مستشاری ایران و حمایت های هوایی روسیه از نیروهای عراقی تشکر کرد و گفت نظامیان عراقی در این مسیر نیازمند آموزش بیشتر هستند؛ او همچنین از قصد خود برای عملیات بزرگ آزادسازی موصل در شهریور یا مهر خبر داد. گفته می شود داعش در حال امحاء برخی اسناد و جا به جایی مدارک و رایانه های خود از موصل به شهر رقه پایتخت خودخوانده در سوریه است.
بحرین:
آل خلیفه در هفته گذشته چند تن از روحانیون بحرینی را بازداشت کرد؛ نیروهای امنیتی این رژیم همچنان از برپایی نماز جمعه ممانعت می کنند؛ تظاهرات و تجمعات ضد حکومتی همچنان ادامه دارد و مردم نمازهای خود را در مقابل منزل شیخ عیسی قاسم به جماعت اقامه می کنند.
پاکستان:
در بیمارستانی در شهر کویته واقع در ایالت بلوچستان پاکستان انفجار مهیبی رخ داد؛ جماعةالحرار (شاخه ای از طالبان پاکستان) و داعش مسئول این عملیات هستند؛ ایالت بلوچستان که غنی از منابع نفت و گاز است؛ طی سال های اخیر صحنه اغتشاشات شدید از سوی گروه های افراطی و جدایی طلبان بوده است.