فرد هالیدی ، تحلیلگر و کارشناس برجسته سیاسی انگلیس و استاد روابط بین الملل مدرسه اقتصاد لندن: دنیا هنوز حرف جمهوری اسلامی و این ملت بزرگ را نشنیده است.
پژوهش خبری : امروزه نقش رسانه‌های ارتباطات جمعی در شکل‌دهی افکار عمومی و خلق احساسات، عقاید و رفتارها، حقیقتی است ژرف که ذهن بسیاری از صاحب‌نظران عرصه سیاست و اجتماع را به خود مشغول نموده است .
تلاش در دست‌یابی به ابزار بیشتر رسانه‌ای و انعکاس گسترده‌تر پیام‌های ارتباطی، لازمه تاثیرگذاری، تغییر و تحولات جوامع نوین شده است و قدرت رسانه‌ای هم‌تراز و حتی فوق قدرت سیاسی و اقتصادی به حساب می‌آید.
آنچه امروز از آن به عنوان قـدرت نرم یـاد می‌شود در سایه‌سار قدرت رسانه‌های ارتباط جـمعی شکل گرفته است، از این‌رو امروزه در دنیای مدرن شاهدیم که جنگ رسانه‌ای به مراتب بیشتر از جنگ فیزیکی به‌وقوع می‌پیوندد. بر اساس این شیوه قبل از آن‌که تنش موجود بین دو گروه متخاصم به مرحله حادی بـرسد از طریـق اغوای رسانه‌ای سعی می‌شود رقیب را به عقب نشینی وادار کنند.
به دیگر بیان امروزه رسانه‌ها جنجال برانگیز هستند، نقش مهمی را در مدیریت تحولات بین‌الملل بر عهده دارند و با تحریف اخبار از هیچ، همه چیز می‌سازند.
پرفسورساول برنارد کوهن Saul Bernard Cohen در کتاب ژئوپلیتیک نظام جهانی می‌گوید: «رسانه‌ها ممکن است نتوانند بگویند چگونه فکر کنیم ولی آنها به ما می‌گویند به چه چیزهایی فکر کنیم...... این همان کار ایست که قدرت‌های بزرگ جهانی می‌کنند آنها از طریق رسانه‌ها با ساخت و پردازش مسائل دلخواه خود به تحریف واقعیت می‌پردازند و از واقعیت‌ها دروغ و از دروغ حقیقت را به خورد مردم می‌دهند.[1]»
پرفسورنانسی اسنو[2] استاد ارتباطات و روابط بین‌الملل دانشگاه کلیفرنیا در کتاب
Propaganda, Inc. [3]
Selling America’s Culture to the world
به تفصیل پیرامون این مسئله صحبت می‌کند که چگونه آمریکا با تاسیس و راه‌اندازی مرکز USIAدر صدد تولید و کنترل پیام‌های ارتباطی و اخبار جهانی است او در این کتاب به هویت و اهمیت آژانس خبری اطلاعاتی ایالات متحده ـ USIA» پرداخته است و سپس به نقش این مرکز در گسترش قدرت و هژمونی آمریکا اشاره کرده و آن را مرکز اصلی تولید و پردازش اطلاعات و اخبار مطلوب و دلخواه دولت ایالات متحده برای مخاطبین خارج از آمریکا معرفی می‌کند.
وی معتقد است که اهمیت و جایگاه این مؤسسه همواره در میان مردم مورد غفلت واقع شده و به عبارت دیگرفعالیت‌هایش همواره پنهان و مسکوت مانده است.
مؤسسه مزبور که در طول جنگ سرد با ایـجاد ایستگاه‌های رادیویی به نام«رادیو اروپای آزاد» در اروپای شرقی و «رادیو آزادی» برای مخاطبین در اتحاد جماهیر شوروی، امکان پیروزی در جنگ سرد را به دست آورد در زمان کابینه ریگان در دهه 80 « رادیوتلویزیون مارتی» با هدف سرنگونی دولت فیدل کاسترو در کوبا ایجاد شد و ازحمایت مخالفان کاسترو در فلوریدا نیز برخوردار شد.
بازوی جدید رسانه‌ای یو.اس.آی.آ رادیو«آسیای آزاد»است که به تقلید از رادیو اروپای آزاد پخش برنامه‌های خود را در سپتامبر 1996برای چین آغاز کرد و اکنون کشورهایی چون کره شمالی، تبت، ویتنام، لائوس و برمه را نیز در برگرفت.[4]
پس از ۱۱سپتامبر دولت آمریکا، با اختصاص بودجه‌ای ویژه چتر رسانه‌ای خود را به خاورمیانه، خاصه ایران گسترش داد و تأسیس و گسترش شبکه‌های فارسی زبان در دستور کار این مرکز قرار گرفت.
در این میان، تلاش رسانه‌های غربی در ارائه تصویر مخدوش از ایران اسلامی، داستانی مکرر و همیشگی بوده است.
شاید بتوان رمز این دشمنی را چنین خلاصه کرد که بی‌تردید انقلاب اسلامی ایران، منشاء تحولات بزرگی در داخل و خارج ایران بود و به‌عنوان راهی جدید دستاورهای بی‌شماری برای جهان دل‌زده از شرق کمونیست و غرب سرمایه داری داشت. لیکن به باور فرد هالیدی که خود از متخصصان مطالعه انقلاب‌هاست مهم‌ترین دستاورد این انقلاب آن بود که نه تنها یک رژیم کاملاً استبدادی را سرنگون ساخت، بلکه توانست برای نخستین بار در جهان نظامی جدید را پایه‌گذاری کند که در عین رعایت اصول دموکراسی و تأیید تعیین سرنوشت مردم به دست خودشان و بها دادن به رای و نظر مردم، از اصول و معیارهای دینی هم عدول نکند و بدین ترتیب «جمهوریت» را با «اسلامیت» در هم آمیزد بی‌آن‌که یکی سبب نقض یا خدشه دیگری گردد.
این سخنان را او هفت سال پیش دوشنبه ۲۳ فوریه ۲۰۰۹ در سالن شیخ زاید مدرسه اقتصاد و سیاست لندن در جمع ۴۰۰ نفری دانشجویان بیان نمود. آن‌گاه که به مطالعه تطبیقی انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلاب های مهم جهان (انقلاب‌های فرانسه، روسیه، چین و کوبا) پرداخت. او انقلاب اسلامی ایران را مدرن‌ترین انقلاب تاریخ بشر خواند[5]و مهم‌ترین و اصلیترین دستاورد نظام جمهوری اسلامی را در طول سال‌های گذشته این دانست که ایران اسلامی با اتکاء به برگزاری انتخابات پرشور و گسترده الگوی بسیار خوبی از مشارکت مردمی را به دنیا نشان داده است این مردم بوده‌اند که اساس و محور تصمیم‌گیری بوده‌اند و با حضور مداوم خود در صحنه‌های انتخابات در تعیین سرنوشت خود و کشور دخالت داشته‌اند.
هالیدی سخنرانی‌اش را با این جمله به پایان برد که دنیا هنوز حرف جمهوری اسلامی و این ملت بزرگ را نشنیده است.( دقیقه 56) [6]
اگرچه هالیدی دیگر مجالی نیافت تا در دوران حیاتش از عظمت ایران و ایرانی سخن گوید و یک سال بعد از دنیا رفت. لیکن اقرار به این عظمت در بسیاری از آثار، مقالات و نوشته‌های او به چشم می‌خورد.[7]
عظمتی که در سایه‌سار دو کلید واژه اسلامیت و جمهوریت قرار دارد و رمز بقا و دوام انقلاب اسلامی ایران است. عظمتی که علی‌رغم دشمنی جهان‌خواران نام انقلاب اسلامی را در جهان ماندگار کرده و الگوی جدید استقلال، پیشرفت و توسعه را به ارمغان آورده است.
بی‌سبب نیست که در بزنگاه‌های حساس تاریخی به‌ویژه در کوران انتخابات دشمنان می‌کوشند تا با ایجاد شبهه و فریب، شک و تردید و ارعاب و تهدید میان مردم و مسئولان فاصله افکنده و با خدشه بر این الگو به آرزوی خواست ۳٦ سال خود جامه عمل پوشانند.
آنان به دو امر به‌خوبی واقفند:
نخست آن که، مردم به عنوان اصلیترین حافظ و پشتیبان نظام بوده‌اند و ایجاد شکاف و فاصله میان حکومت و مردم مهم‌ترین آفت انقلاب اسلامی‌ست دیگر آن‌که انتخابات ابزاری است که به وسیلة آن مردم می‌توانند اراده و خواست خود را نه تنها در شکل‌گیری بلکه در اقتدار و حفاظت از نهادهای سیاسی تجلی بخشند. از این‌رو، خدشه در نحوه یا نتیجه انتخابات ابزاری برنده در ایجاد فاصله میان مردم و حکومت است.
و این‌بار نیز در آستانه انتخابات اسفند ماه ایران، رسانه‌های غربی می‌کوشند تا با رصد و گزینش جهت‌دار این وقایع از یک‌سو و تحریف و واژگون نمایی آنان از سوی دیگر، به نوعی مهندسی افکار عمومی ایران را در دست بگیرند و آینده جامعه را بر ان اساس پیش‌بینی و رقم زنند.
Bill Van Auken در مقاله‌ای با عنوان "جنگ تبلیغاتی علیه ایران" The Propaganda War Against Iran[8]
تحلیلی درباره رویکرد رسانه‌های غربی به مسائل ایران داشته و معتقد است که پوشش خبری انتخابات توسط رسانه‌های غربی، یکطرفه بوده و این رسانه‌ها تحریفات و دستکاری‌های مغرضانه‌ای در نحوه گزارش مسائل ایران انجام داده‌اند.
از نظر وی، رسانه‌های غربی به رهبری رسانه‌های آمریکایی[9]، نوعی عملیات تبلیغاتی هماهنگ علیه ایران را دنبال نموده‌اند تا به مخاطب خود القا کنند ایران نه تنها در مسیر دموکراسی حرکت نمی‌کند که به عنوان کشوری دیکتاتور خطری بزرگ برای جهان می‌باشد. آکن می‌گوید رسانه‌های غربی به سادگی از یادآوری این نکته به بینندگان و خوانندگان خود غافل شدند که: « جهان غرب به‌ویژه ایالات متحده در دو جنگ عمده در مرزهای غربی و شرقی ایران درگیر است که هر دو به دنبال برقرار هژمونی و سلطه خود در این منطقه سرشار از نفت هستند». او در ادامه تاکید می‌کند. بایستی به یاد داشته باشیم که این ادعاها علیه کشوری صورت می‌گیرد که حکومت دموکراتیک آن در سال 1953 توسط کودتای سازمان سیا سرنگون شده و به دنبال آن دیکتاتوری خونریز شاه به مدت بیش از یک ربع قرن روی کار آمد و البته این کودتا فقط یکی از عملیات‌های مخفی سیا در دوران اخیر به شمار می‌آید.
وی در ادامه، بیان می‌کند به روشنی مشاهده می‌شود که ایران نیز همانند دیگر کشورهای دموکراتیک دعواهای داخلی خاص خود را دارد و ساده‌انگارانه خواهد بود اگر انتظار داشته باشیم فرآیند دموکراتیک این کشور بدون مناقشه و مجادله باشد؛ در واقع ماهیت سیاست و دموکراسی همین است.
اگر قرار باشد دعواهای سیاسی مانعی در مسیر انتخاباتی دمکراتیک باشد مطمئناً آمریکا مهم‌ترین کشوری محسوب می‌شود که تردیدهای زیادی در مورد فرآیندهای انتخاباتی آن پیش آمده است. در واقع دموکراسی هرگز یک فرایند کاملاً سیاه یا سفید نبوده و قدرت در این عرصه نقش عمده‌ای را ایفا نموده است. از این رو این سوال پیش می‌آید که چرا انتخابات ایران تا این حد توسط رسانه‌های غربی بزرگ‌نمایی شده و مورد تحریف و دستکاری قرار گرفته است او معتقد است که در پوشش رسانه‌ای انتخابات ایران حتی تظاهر به بی‌طرفی نیز مشاهده نمی‌شد.[10]
استیفن کینزر نویسندة کتاب همة « مردان شاه»[11] که پیرامون عملیات کودتا و سرنگونی دولت مصدق نوشته است دیدگاه مشابهی را ارائه می‌دهد او در مقاله‌ای تحت عنوان: Democracy, made in Iran[12]
در روزنامه گاردین انگلیس، ضمن اشاره به‌ویژگی منحصر به فرد جامعه ایران در مسیر دموکراسی خواهی به نقد سیاست خارجه آمریکا پرداخته و معتقد است تاکنون روند دموکراسی در ایران، مسیر طبیعی و عادی خود را داشته و این روند برای نهایی شدن می‌بایست بدون مداخلة آمریکا و سایر قدرت‌های خارجی و به عنوان یک حرکت خود جوش داخلی صورت گیرد.
« آمریکا با سرنگونی دولت مصدق در سال 1953، بذر استبداد را در ایران کاشت؛ سپس با حمایت از صدام حسین و سخاوت در ارسال کمک‌های نظامی به او در طول جنگ ایران و عراق در دهة 1980، در شستشوی ایران - البته به وسیلة خون- کمک شایانی کرد. جنگ‌طلبان در واشنگتن که اکنون خواستار دخالت در امور ایران به نفع معترضان هستند، همگی یا از این تاریخ ناآگاه هستند و یا با این پندار که ایرانیان آن را به فراموشی سپرده‌اند، خود را فریب می‌دهند.
برخی از این افراد، درست یک‌سال پیش خواستار حملة آمریکا به ایران و بمباران کردن این کشور بودند. این اقدام می‌توانست بسیاری از جوانان شجاع و معترض ایران را به کام مرگ بفرستد.
آمریکا در ایران فاقد صلاحیت اخلاقی به شمار می‌رود. اگر آمریکا بخواهد به غوغای تهران دامن بزند و یا برای آوردن دموکراسی به ایران کمک نماید، بسیاری از ایرانیان روی خود را برمی‌گردانند و می‌گویند: « ما خود در اینجا دموکراسی داشتیم تا اینکه شما آمدید و آن‌را مچاله کردید!»
America's moral authority in Iran is all but non-existent. To the idea that the US should jump into the Tehran fray and help bring democracy to Iran, many Iranians would roll their eyes and say: "We had a democracy here until you came in and crushed it![13]
.................................................
[1] ـ Geopolitics of the World System (Regional Geographies for a New Era), Cohen, Saul Bernard, Panham : Rowman& Littlefield Publishers, c2003
[2]ـ http://www.nancysnow.com/about-dr-snow
[3]-http://www.amazon.com/Propaganda-Inc-Selling-Americas- Culture/dp/1583228985#reader_1583228985
[4]ـ (ویدیو منتخب از پروفسور نانسی سنو صرفاً برای استفاده تصویری نه کلامی)، http://www.youtube.com/watch?v=eG8rW8LLpo0
[5]ـhttps://www.youtube.com/watch?v=f_XZckhB360
[6]ـ https://www.youtube.com/watch?v=f_XZckhB360
) ویدیو منتخب از پروفسور فرد هالیدی) https://www.youtube.com/watch?v=f_XZckhB360)
[7]- Iran: Dictatorship and Development, Penguin 1978,/ Revolution and World Politics: The Rise and Fall of the Sixth Great Power, Macmillan,1999/ Nation and Religion in the Middle East, London: Saqi Books, 2000.
[8]- http://www.informationclearinghouse.info/article22907.htm
[9]- http://www.wsws.org/en/articles/2009/06/pers-j19.html
[10] - ویدیو پیرامون جنگ تبلیغاتی علیه ایران http://www.youtube.com/watch?v=0japj2XWNwc
[11] - All the Shah's Men: An American Coup and the Roots of Middle East Terror, John Wiley & Sons, 2003,
[12]- http://www.guardian.co.uk/commentisfree/cifamerica/2009/jun/19/iran-protests-mousavi-mossadeq
[13] ـ ویدیو مفید و قابل استفاده از مصاحبه‌های استیفن کینزر http://www.youtube.com/watch?v=j33TSxTMVJ8ـ
................................................
پژوهش خبری : محمد رضایی یزدی