نگاهی به آثار مثبت طرح اختصاص سوخت دیزل براساس پیمایش

پژوهش خبری : یکی از مشکلات موجود در کشور مساله قاچاق گازوئیل است. به دلیل جذابیت قیمت این فراورده در ایران نسبت به کشورهای همسایه، به صورت طبیعی تمایل برای قاچاق این فراورده وجود دارد. بر اساس گفته هاي مسئولان در ابتدای سال جاری روزانه ۲۰ میلیون لیتر گازوئیل از ایران به خارج قاچاق می‌شده است. معمولا راه‌کاری که ارایه می‌شود، افزایش قیمت گازوئیل است که این راه‌کار مشکلات تورمی در پی خواهد داشت.

راه دیگر کنترل و اختصاص گازوئیل بر اساس میزان پیمایش وسیله‌های نقلیه است. بر اساس اطلاعات موجود، متوسط سوخت مصرفی خودروهای باری گازوییلی در هر ۱۰۰ کیلومتر، ۵۰ لیتر است. همچنین تعداد بارنامه‌های الکترونیکی صادره در کشور توسط سازمان راهداری به صورت سالیانه، حدود ۲۷ میلیون است و متوسط مسافت طی شده توسط این خودروها برای حمل بار در هر سفر حدود ۵۰۰ کیلومتر است. با فرض این‌که در حالت بدبینانه، در یکی از هر دو سفر برای حمل بار، خودرو خالی حرکت کند، حداکثر ۱۰٫۱ میلیارد لیتر گازوییل برای تامین نیاز این بخش در سال کافی است؛ در حالی که بر اساس آمارهای موجود، ۱۷ میلیارد لیتر گازوییل در این بخش مصرف شده است.

بر همین اساس ، هیئت دولت در جلسه ۵ بهمن ۹۳ مصوب کرد که اختصاص سهمیه سوخت ناوگان حمل و نقل عمومی بر اساس پیمایش در دو مرحله صورت گیرد. در مرحله نخست از ابتدای اردیبهشت ۹۴، سوخت براساس اسناد حمل (بارنامه و صورت وضعیت) و در مرحله دوم طرح از مهرماه ۹۵، سوخت براساس اطلاعات سامانه موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS ) اختصاص یابد. اين طرح به منظور جلوگيري از قاچاق گازوئيل از سال آينده اجرا خواهد شد. گفته مي شود 100 هزار کاميون بدون اين که بارنامه اي دريافت کرده باشند، سهيمه سوخت مي‌گيرند.

تعویق سه مرحله‌ای اجرای طرح

.....................................

اجرای فاز اول طرح تخصیص سوخت براساس پیمایش پس از دو بار تعویق، قرار بود از ابتدای تیرماه انجام شود ولی باز هم ارائه سهمیه‌های جدید به تست کامل جایگاه‌های سوخت گازوئیل منوط شد. در نهایت از اول مهر ماه سال جاری این طرح اجرا شد. شهرام آدم نژاد معاون برنامه‌ریزی سازمان راهداری، با بیان این که مرحله دوم طرح از اول مهر 95 آغاز می شود ؛ گفت : «میزان سوخت برای همه ناوگان اعم از درون شهری و برون شهری و تردد بر اساس سامانه موقعیت یاب جغرافیایی (جی پی اس) محاسبه و سوخت ارائه می شود.

آثار اجراي اين طرح

...........................

منصور ریاحی، معاون مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، به اجرای طرح تخصیص سوخت به ازای پیمایش در ناوگان دیزلی کشور اشاره کرد و گفت: این طرح یکی دیگر از اهداف مهم دولت در کنترل مصرف سوخت نفت و گاز است که با اجرای آن از ابتدای مهرماه امسال، شرکت پخش توانسته است 15 درصد مصرف این سوخت را در کشور کاهش دهد. قاسم خورشیدی، مدیرکل مبارزه با قاچاق فرآورده‌های نفتی ستاد مبازره با قاچاق کالا و ارز هم گفت: با اجرای طرح اختصاص سوخت دیزل براساس پیمایش علاوه بر کسب رضایت مردم، در مهر و آبان نسبت به ماه‌های قبل از آن روزانه لااقل 8 میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی شده است.

نگاه کارشناسی

..............

این طرح آثار بسیار مثبتی در زمینه جلوگیری از قاچاق سوخت و ایجاد شفافیت در زمینه مصرف سوخت دارد. هر چند که اجرای فاز اول با کندی روبه رو بود و ۵ ماه نیز به تاخیر افتاد. نکته مهم در این میان محوریت دادن به عملکرد ناوگان حمل و نقل برای اختصاص گازوئیل است. نکته‌ای که قرار است در فاز دوم اجرای طرح مد نظر قرار گیرد. اجرای این فاز نیازمند ایجاد زیرساخت‌های اطلاعاتی است که از همین الان باید مدنظر قرار گیرد.