کمترشدن ورود دود شالیزارها به چشم آسمان گیلان
کمترشدن ورود دود شالیزارها به چشم آسمان گیلان، سال ها پس از برداشت برنج وخرمن آن؛ تیره و تار می شد، چرا که بسیاری از کشاورزان گیلانی برای از بین بردن آفات، ساقه های به جا مانده از دروی برنج را در شالیزارهای شان می سوزاندند.
به گزارش
خیرگزاری صداوسیما، ایستگاه سنجش آلودگی هوای اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان، 28مرداد سال92، میزان آلودگی هوای رشت را درحد اضطرار اعلام کرد وگفت: درصد غلظت آلاینده های هوا در برخی مناطق استان بویژه در ساعات پایانی روز و شب ها، تا 2 برابر استاندارد سلامت رسیده و نفس کشیدن شهروندان سخت شد.
اما گذری بر شهرها و مناطق مختلف گیلان و همچنین گزارش های سازمان جهادکشاورزی استان نشان می دهد با وجود برداشت 88 درصد شالیزارها وخرمن کردن بخش عمده ای از محصول، امسال به نسبت پارسال، آتش کمتری به جان کاه های کوه شده در شالیزارهای گیلان افتاده و دود کمتری به چشم آسمان گیلان رفته است.
براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گیلان سالانه از238هزار هکتار شالیزار این استان پس از برداشت برنج، بیش از یک میلیون و300هزار تن کاه برجا می ماند که تا 3 سال پیش حدود 10 درصد از این میزان کاه معادل 130هزار تن سوزانده و100میلیارد ریال از سرمایه های کشاورزان دود می شد.
مهیا کردن شرایط رشد علف های هرز با سوزاندن کاه و کلش
کارشناسان کشاورزی می گویند: سوزاندن کاه وکلش علاوه بر آلوده کردن هوا و ضرر و زیانی که درپی دارد، سبب ازبین رفتن حشرات مفید، مواد غنی و در نهایت حاصلخیزی خاک شده و با تخریب ساختمان خاک، شرایط را برای رشد علف های هرز مهیا می کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان درگفتگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما با اشاره به اینکه با توسعه برداشت ماشینی و خرمن کردن شالی ها با استفاده از دستگاه کمباین، هر سال پس از برداشت برنج، انبوهی از کاه های کوه شده در شالیزارها به جا می ماند گفت : سخت و هزینه بر بودن بسته بندی دستی کاه ها، کمبود نیروی انسانی و همچنین کاهش تقاضا به علت از رونق افتادن دامداری های سنتی ازمهم ترین عوامل رواج آتش زدن کاه وکلش در گیلان است.
علیرضا شعبان نژاد می گوید: با اجرای برنامه های ترویجی و آگاه سازی شالیکاران از مضرات سوزاندن کاه وکلش، فراهم کردن زمینه های بسته بندی وفروش این پسماندهای کشاورزی و نیز افزایش نظارت های حفاظت محیط زیست، آتش زدن کاه وکلش از 3 سال پیش تاکنون به تدریج کاهش یافته و از 10 درصد به حدود 2 درصد رسیده است.
وی به برگزاری سالانه 100 دوره آموزشی، توزیع هزار بروشور و تولید 100تا200دقیقه برنامه رادیویی و تلویزیونی برای آشنا کردن کشاورزان بامضرات سوزاندن کاه وکلش اشاره کرد وگفت:علاوه براین، ناظران وکارشناسان این سازمان در طول دوره تولید برنج، مرتب به شالیزارها سر زده و درکنار دیگر آموزش های زراعی فصل برداشت، کشاورزان را با مضرات سوزاندن کاه وکلش آشنا می کنند.
شالیکاران در فروش کاه با مشکل مواجهند
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید : با برنامه های ترویجی جهاد کشاورزی بیشتر شالیکاران با مضرات سوزاندن کاه آشنا هستند اما درخصوص بسته بندی، ذخیره سازی و فروش آن با مشکل مواجهند که دراین باره نیز چاره اندیشی شده است.
علیرضا شعبان نژاد بابیان اینکه برای بسته بندی کاه و کلش می توان از دستگاه بیلراستفاده کرد گفت : برای این کار به حدود هزار دستگاه بیلر نیاز است که از سال 83 تاکنون به تدریج 750 دستگاه بیلر وارد گیلان کرده ایم.
وی قیمت هر دستگاه بیلر را بطورمیانگین 180 میلیون ریال اعلام کرد و گفت: جهاد کشاورزی حدود 80 درصد هزینه های خرید این دستگاه را در قالب تسهیلات به متقاضیان اعطا می کند.
خریداری کاه وکلش بسته بندی شده شالیکاران
اما اتحادیه تعاونی های دامداران گیلان هم برای حل مشکل ، کاه وکلش بسته بندی شده شالیکاران را می خرد.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی های دامداران گیلان می گوید : 19 شرکت تعاونی این اتحادیه در 16شهرستان گیلان امسال تا پایان فصل دروی برنج، در ساعات اداری کاه و کلش شالیکاران را از آنان خریداری می کند.
احمد علیپوربابیان اینکه امسال قیمت هربسته کاه وکلش 25درصد افزایش یافته گفت: شالیکاران به ازای پرداخت 15هزار ریال هزینه بسته بندی وحمل هربسته کاه تا مراکز خرید، آن را بطورمیانگین 30 هزار ریال به این تعاونی ها می فروشند.
وی با بیان اینکه برای تامین غذای دام های موجود در گیلان سالانه 130هزارتن کاه و کلش از استان های دیگر وارد استان می شود گفت: برای وارد کردن این مقدار کاه و کلش بیش از 320میلیارد ریال هزینه می شود که نیمی از آن، مربوط به هزینه های حمل ونقل است.
مدیرعامل اتحادیه تعاونی های دامداران گیلان اگرچه از کاه وکلش خریداری شده در فصل دروی امسال، درتعاونی ها آماری ارائه نداد اما گفت : شالیکاران از فروش کاه وکلش استقبال خوبی کردند.
احمد علیپور با بیان اینکه نوروز پارسال به علت کمبود علوفه مجبور شدیم برای وارد کردن هر بسته کاه وکلش از استان های دیگر 70 هزار ریال، بیش از 2 برابر قیمت فعلی هزینه کنیم افزود: امیدواریم با جمع آوری کاه وکلش بیشتر تا پایان تابستان بخش عمده ای از نیاز واردات استان به علوفه مرتفع و در هزینه های تامین غذای دام صرفه جویی شود.
اما علاوه بر تمهیدات جهاد کشاورزی و اتحادیه تعاونی های دامداران؛ اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان نیز با شدت دادن به نظارت ها نقش مهمی در کاهش سوزاندن کاه و کلش داشته است.
محکومیت آلوده کنندگان محیط زیست به پرداخت جریمه نقدی و حبس یک سال
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان گفت : قبل از شروع فصل درو در نشست های متعدد کارگروه مدیریت پسماند استان راهکارهای جلوگیری از سوزاندن کاه وکلش بررسی و مقرر شد از دهیاری ها برای آگاه کردن شالیکاران از مضرات سوزاندن کاه وکلش و نیز نظارت بر شالیزار ها کمک گرفته شود.
قربانعلی محمد پور با بیان اینکه این دستورالعمل در مکاتبه ای به فرمانداران شهرستان ها ابلاغ شده افزود: از یک ماه پیش با توزیع بروشور و نیز اعلام هشدارهای زیست محیطی از رسانه ها، شالیکاران را با مضرات زیست محیطی آتش زدن کاه و کلش آشنا کردیم.
وی بابیان اینکه براساس ماده 688قانون مجازات اسلامی آلوده کنندگان محیط زیست مجرم شناخته شده و به پرداخت جریمه نقدی و حبس تا یک سال محکوم می شوند گفت: اگرچه رویکرد حفاظت محیط زیست برخورد قهری نیست و برنامه های مان بیشتر بر اطلاع رسانی، تشدید نظارت ها و تذکر شفاهی معطوف است اما تا هفته گذشته 4 نفر از متخلفان را که چند بار در این خصوص به آنان تذکر داده بودیم به دادگاه معرفی واین برخورد قانونی را از طریق رسانه ها به دیگر شالیکاران اطلاع رسانی کردیم.
این مقام مسئول که اطلاع و آگاه سازی شالیکاران را در حل قطعی معضل سوزاندن کاه و کلش اثرگذارتر می داند، می گوید: اگرچه امسال با افزایش گشت های یگان حفاظت محیط زیست توانستیم تا حدودی از سوزاندن کاه وکلش در شالیزارها جلوگیری کنیم اما تعداد ماموران یگان حفاظت محیط زیست حداکثر200نفر است که جوابگوی وسعت 238هزار هکتاری شالیزارهای استان نیست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان می گوید: امیدواریم در سال های آینده با اقدامات ترویجی و فرهنگ سازی بیشتر این پدیده از شالیزارهای گیلان برای همیشه رخت بر بندد و دیگر شاهد تیره روزی آسمان و سنگین شدن هوای گیلان نباشیم.
آنگونه که پیداست امسال بیشتر کشاورزان گیلانی ترجیح دادند کمتر چشم آسمان را کور کنند گزارش خبرنگاران آزاد شهرستان ها هم حاکی از این ماجراست.
البته شواهد حاکیست امسال حضور دامداران استان های همجوار از جمله اردبیل و مازندران برای خرید کاه وکلش در برخی شهرستان ها هم مزید برعلت شده تا اهالی این شهرستان ها برای بسته بندی کاه های رها شده در شالیزارها اقدام کرده و آن را به این مشتریان بفروشند.
بررسی ها نشان می دهد علاوه بر اطلاع رسانی و اقدامات نظارتی، ایجاد صنایع فرآوری کاه وکلش می تواند در جلوگیری از سوزاندن این پسماندهای برنج تاثیرگذار باشد.
در بسیاری از کشورهای تولید کننده برنج از کاه وکلش برای تامین سوخت نیروگاه ها، تولید بتون و ورق های فشرده، دیواره های فشرده ضد آتش، تخته فیبرسیمانی، کاغذ و مقوا استفاده می شود این درحالی است که در گیلان این محصولات در آزمایشگاه مانده اند و در قالب 40 ایده خلاقانه به ثبت رسیده اند.
افتتاح کارخانه تولید خمیر کاغذ در شهرستان فومن تا 2 هفته آینده
رییس پارک علم و فناوری گیلان می گوید : از این 40 ایده 3 سال پیش تولید اوراق فشرده ساختمانی در صومعه سرا افتتاح شد و قرار بود 10 درصد کاه تولیدی گیلان را به عنوان مواد اولیه استفاده کند اما این واحد تولیدی پس از یک سال به علت کمبود سرمایه در گردش تعطیل شد.
متقی طلب البته از افتتاح کارخانه تولید خمیر کاغذ در شهرستان فومن تا 2 هفته آینده خبر داد و گفت: این کارخانه سالانه با خریداری و مصرف 50 هزار تن کاه، توان تولید 15 هزار تن خمیر کاغذ را دارد.
وی با بیان اینکه درصورت تجاری سازی 38 ایده خلاقانه دیگر این پارک مشکل سوزاندن کاه وکلش درگیلان به طورکامل حل خواهد شد گفت: با حمایت بیشتر از سرمایه گذاران و رفع موانع سرمایه گذاری وتولید ، می توان صنایع فراوری کاه وکلش در استان را توسعه داد و از این طریق علاوه بر افزایش میزان تولید داخلی وکاهش واردات، از دود شدن این سرمایه های رها شده در شالیزارها که خوراک دام و ماده اصلی بسیاری ازصنایع چوبی و سلولزی است جلوگیری کرد.
کوتاه سخن اینکه: اگرچه درخصوص اطلاع رسانی، افزایش نظارت ها و فراهم کردن زمینه های بسته بندی وفروش کاه وکلش در گیلان تمهیدات خوبی اندیشیده و از زیان های اقتصادی بخش کشاورزی و آسیب های زیست محیطی تا حدود زیادی جلوگیری شده است اما هنوز در برخی از مناطق گیلان ستون های باریکی از دود به آسمان بلند می شود.
توسعه صنایع فرآوری می تواند حلقه تکمیل کننده تمهیدات جلوگیری از این معضل باشد. بی شک تحقق این امر که ضمن افزایش درآمدهای کشاورزان، گامی به سوی اقتصاد مقاومتی است با حمایت بیشتر از سرمایه گذاران میسر خواهد شد.