روایت درست، وظیفه اصلی رسانه ملی

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما،  برنامه «گفت و گوی فرهنگی» رادیو گفت و گو با موضوع نوزدهمین سالروز تاسیس شبکه رادیویی گفت و گو و با حضور وحید جلیلی قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی به روی آنتن رفت.

حرکت رو به جلوی رادیو گفت و گو

وحید جلیلی با اشاره به حرکت رو به جلوی رادیو گفت و گو بیان کرد: بر اساس گزارش هایی که درباره این شبکه رادیویی مطالعه می‌کنم در مجموع اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است و البته راه درازی هم برای رسیدن به وضع مطلوب‌تر در پیش است.

رادیو گفت و گو؛ رادیویی فرهیخته است

وی رادیو گفت و گو را رادیویی فرهیخته عنوان کرد و گفت: کسانی که در رادیو گفت و گو فعالیت دارند، تلاش می‌کنند تجربه زیست جامعه ایرانی در فضای اندیشه‌ای و فرهنگی بهبود یابد و نخبگان به تشریک مساعی در پیشبرد پروژه‌های فکری، نظری و پژوهشی دست یابند که این مهم یکی از توفیقات رسانه ملی محسوب می‌شود.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی با بیان اینکه درباره فلسفه تشکیل رادیو گفت و گو نباید محدود به سال‌های اخیر شد و از زمان خلقت آدم این فلسفه وجود داشته است اظهار کرد: اساس جامعه بشری و شکل گیری حضور انسان بر اساس قرآن کریم، «بیان» است. خداوند این قابلیت را در انسان بر خلاف دیگر موجود ایجاد کرده است که می‌توانند با یکدیگر تبادل نظر و تجربه کنند با قدرت بیانی که در اختیار آنها قرار گرفته است.

وی با اشاره به آیه قرآن درباره خلقت انسان ابراز کرد: خداوند می‌فرماید ما انسان را متفاوت آفریدیم برای اینکه در مسیر یادگرفتن یا یکدیگر همکاری و مشارکت کنید. اساس گفت و گو، جمع شدن نگاه‌های متفاوت و ظرفیت‌های مختلف در یکدیگر است و اگر به حکمت آفرینش از زاویه دینی نگاه کنیم، اساس خلقت در این قرار گرفته است که خدا انسان‌ها را از زن و مردم و نژاد‌های مختلف سازمان دهی کرده است تا در یک هم افزایی معرفتی، از یکدیگر چیز یاد بگیرند.

انقلاب اسلامی؛ حرکتی در مقابل کتمان، بایکوت و سانسور

جلیلی انقلاب اسلامی را حرکتی در مقابل کتمان، بایکوت و سانسور دانست و اشاره کرد: در دو سده اخیر دو جریان در ایران شکل گرفته است؛ یک جریان از اوایل قاجار به میدان آمده است، انسان ایرانی حق حرف زدن و فکر کردن ندارد، زیرا همه مسائل بشریت، در غرب مطرح شده و به نتیجه رسیده است و هر لحظه‌ای که در تقلید از غرب کوتاهی کنیم به ضرر ما تبدیل خواهد شد. در حقیقت این تفکر می‌خواهد ایرانیان انسان‌های درجه دو خوبی باشند و هر آنچه غربی‌ها فکر کردند و به نتیجه رساندند، ایرانی‌ها باید اجرا کنند.

وی افزود: انقلاب اسلامی یک حرکت واکنشی از سوی ملت ایران در برابر تحقیر تاریخی که جریان غرب زده می‌خواست تحمیل کند، بود تا حق گفت و گو درون فرهنگی را بگیرد. تا به امروز هم این چالش و جنگ ادامه دارد که آیا ایرانی‌ها حق دارند بر اساس هویت، تاریخ و مبانی معرفتی و معنوی چند هزار ساله با یکدیگر گفتگو کنند یا خیر؟ برای جریان فکری غرب گرا اعتقاد دارد تنها مسئله‌ای که باید بر سر آن حرف زده شود این است که چگونه از غرب تقلید کنند و مبانی آنها را بپذیریم و در همه ابعاد تسلیم آنها شویم.

جلیلی با اشاره به این موضوع که در طول تاریخ معاصر شخصیت‌های زیادی بین نخبگان ایرانی در دو طرف صف بسته اند، اظهار کرد: در یک طرف امثال تقی زاده‌ها را می‌بینیم و در طرف دیگر مدرس ها، شیخ فضل الله ها، جلال آل احمدها، مطهری‌ها و دکتر شریعتی‌ها و در راس همه آنها حضرت امام را می‌بینیم.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی در خصوص جایگاه «گفت و گو» در رسانه ملی بیان کرد: وقتی به ظاهر برنامه‌ها نگاه می‌کنیم در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی چه در فضای سراسری و چه در استان ها، گفت و گو بخش مهمی از برنامه‌های رسانه ملی را تشکیل می‌دهد. در شبکه‌ها و برنامه‌های مختلف مشاهده می‌کنید که یک مجری در برابر یک کارشناس یا مسئول نشسته است. بعضا هم برنامه‌های میزگردی وجود دارد که در موضوعات گوناگون، نظرات مختلف را به بحث می‌گذارند.

وی با بیان اینکه در یک الی دو سال اخیر گفت و گو‌هایی در صدا و سیما شکل گرفته است که پیش از آن هیچ سابقه‌ای نداشته است گفت: صریح‌ترین حرف‌ها و چالشی‌ترین موضوعات به بحث گذاشته شده است که برخی از آنها در فضای مجازی به شدت فراگیر شد.

لزوم وجود نگاه‌های عمیق‌تر برای رساندن گفت و گو به وضعیت مطلوب

وی از لزوم وجود نگاه‌های عمیق‌تر برای رساندن گفت و گو به وضعیت مطلوب گفت و ابراز کرد: یک راه این است که تحت پارادایم موجود گفت و گو را سازماندهی کنیم؛ در این راستا به فضای رسانه‌ای نگاه کنیم و ببینیم چه مباحثی مطرح است و همان مباحث را در شبکه‌های رسانه ملی طرح کرده و به آنها دامن بزنیم. اما در نگاه کلان مدیریت رسانه‌ای اگر می‌خواهیم چنین کاری انجام دهیم، ابتدا باید مطمئن شویم فضای رسانه‌ای موجود فضای مطلوبی است و در او یک جامعیتی وجود دارد و حقی برای آن ضایع نشده است، اما متاسفانه نمی‌شود چنین ادعایی را درباره فضای رسانه‌ای کشور انجام داد.

رسانه ملی بیش از ۴۰ سال صحنه حضور روستاییان را سانسور و بایکوت کرده بود!

جلیلی با ذکر یک مثال افزود: ۲۵ درصد جمعیت ایران در روستا‌ها زندگی می‌کنند و سوال این است که سهم آنها از آنتن رسانه ملی چقدر است؟ آیا دو درصد و نیم است؟ وقتی در راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن، تصاویر تظاهرات روستاییان پخش شد، همه با تعجب نگاه می‌کردند که مگر در ۴۵ سال گذشته در روستا‌ها هم راهپیمایی برگزار می‌شده است؟ متاسفانه رسانه ملی جمهوری اسلامی ایران بیش از ۴۰ سال چنین صحنه‌ای را سانسور و بایکوت کرده بود و حتی در حد یک توییت هم اعتراضی به آن صورت نگرفته بود.

وی افزود: البته کاش سانسور می‌شد، زیرا سانسور یعنی چیزی را می‌بینید و آن را نادیده می‌گیرد، اما از اساس «کم لم یکن شیئا مذکورا». باید فکر کنیم که سرفصل‌های گمشده دیگری که در فضای رسانه‌ای کشور به آن توجه نمی‌شود چی هستند؟ گاهی اوقات مسائل بسیار مهمی در طی سال‌ها و دهه‌ها مورد توجه جدی قرار نمی‌گیرند و در فضای رسانه‌ای هیچ انتقاد، عیب جویی و نکته گیری نسبت به آن صورت نمی‌گیرد؛ بنابراین اگر همین مسائلی که در فضای رسانه‌ای مطرح است را در رسانه‌ای ملی طرح کنیم، مسائل بسیار مهمی که دچار غفلت و کتمان تاریخی هستند را نادیده خواهیم گرفت و به قاب تلویزیون یا رادیو راه نخواهند یافت.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی بیان کرد: چه بسیار آدم‌هایی که حرف برای گفتن دارند ولی هیچ وقت به آنها حتی از جناح‌های مختلف توجه نمی‌شود، زیرا در دل دسته بندی‌های موجود جا نمی‌گیرند، اما حرف برای گفتن دارند.

۱۰ تا ۱۲ عنوان تاکنون در سند تحول رسانه ملی مغفول واقع شده است

وی به سند تحول رسانه ملی اشاره کرد و افزود: در این سند بین ۱۰ تا ۱۲ عنوان که تاکنون مغفول واقع شده است و کمتر از آنچه شایسته هستند در نگاه مدیران جدید فهرست شده است. این فهرست خدمت رهبری معظم انقلاب داده شده و ایشان هم صحه گذاشتند. در مورد آنها تلاش شده است فضا بازتر شود و مجموعه ظرفیت اندیشگی، فکری و تجربگی که در کشور درباره آنها وجود دارد کم کم به رسانه ملی راه پیدا کند.

زیرساخت‌های لازم برای طرح مباحث مغفول مانده وجود ندارد

جلیلی در عین حال بیان کرد: البته بخاطر «اینرسی» موجود و اینکه سال‌های سال بعضی از این حوزه‌ها مورد کم اعتنایی واقع شده است، زیرساخت‌های لازم برای طرح مباحث مغفول مانده وجود ندارد. در بیش از دو سال گذشته ریل گذاری‌های جدیدی انجام شده است، اما قطعا مسیر طولانی در پیش داریم.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه باید برای بهبود وضعیت کشور و گسترش گفتمان عدالت محور باید از ممیزی‌های خودساخته عبور کنیم گفت: از ممیزی و سانسور تلقی‌های مشهوری وجود دارد که از نظر من ممکن است درست نباشد. کتابی درباره سینمای ایران نوشته ام که نام آن را «عبور از سینمای سانسور» گذاشته ام. در این کتاب بحثی مطرح کردم.

وی افزود: گاهی مطرح می‌شود که در یک فیلم سینمایی یک دیالوگ را سانسور و مجبور کرده اند آن را تغییر دهند. درباره این موضوع به حق یا ناحق کلی بحث راه می‌افتد و فضای افکار عمومی به این موضوع حساس می‌شود تا جلوی سانسور گرفته شود، زیرا سانسور جلوی خلاقیت را می‌گیرد و مردم را از محصولات هنری محروم می‌کند.

جلیلی با بیان اینکه در کتاب مذکور این سوال را مطرح کرده ام آیا خود سینما چیزی را سانسور نکرده است، گفت: ۲۰ سال پیش ماهواره به فضا پرتاب نکرده بودیم و در نانو فناوری و زیست فناوری جایگاهی نداشتیم و همچنین بسیاری از پیشرفت‌های امروز را در اختیارمان نبوده است، اما امروز همه این موارد را در اختیار داریم، اما در سینمای ایران حتی یک فریم از دانشمند ایرانی در دو هزار فیلمی که در ۲۰ سال گذشته ساخته شده است نشان داده نشده است. فیلمی مانند «هناس» جزو اتفاقاتی است که در دو سال اخیر انجام شده است.

کسانی عهده دار سانسور بودند که علم دار سانسور در ایران هستند

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی اشاره کرد: پیشرفت‌های کشور یک نمونه است و اگر به مقاطع تاریخی نگاه کنیم درباره ۱۶ آذر ۱۳۳۲ حتی یک فلیم داستانی هم نداریم. راجع به هفت سال دفاع مقدس در دوره رضاخان میرپنج یعنی از اوایل ۱۳۱۴ تا اواخر ۱۳۲۰ هم چیزی نداریم در حالی که در آن دوره تاریخی این ملت با چنگ و دندان در برابر یک موجود وحشی دیکتاتور و آدم کش بی رحمی مانند رضاخان ایستاد. مغول‌ها به ایران حمله کردند، اما حرمت حرم امام رضا را نگه داشتند، اما رضاخان در یک شب نزدیک به ۶۰۰ نفر را در مسجد گوهرشاد قتل عام کرد.

وی با تصریح بر این موضوع که موارد متعددی از سانسور وجود دارد که اتفاقا کسانی عهده دار آن بودند که علم دار سانسور در ایران هستند، گفت: اگر بخواهیم درباره سانسور و ممیزی صحبت کنیم باید در خود این واژگان تازه گردانی کنیم و چقدر نسبت جدی با واقعیت دارند؟

گاهی نقد به خطا‌ها و گاهی به خلاء‌ها انجام می‌شود

وی با بیان اینکه گاهی نقد به خطا‌ها و گاهی به خلاء‌ها انجام می‌شود، اظهار کرد: اگر بخواهیم یک فضایی را در حوزه‌های مختلف فرهنگی یا اجتماعی نقد کنیم، خلاء‌های زیادی دیده می‌شود، اما منتقدین خیلی سراغ خلاء‌ها نمی‌روند.

جلیلی با اشاره به اینکه نقد فیلم وجود دارد، اما نقد سینما وجود ندارد، بیان کرد: ممکن است در یک سال صد فیلم خیلی خوب محتوایی و فنی ساخته شود، اما منتقدین هم از آنها استقبال کنند، اما سینمای بدی داشته باشیم. کاری که نقد سینما انجام می‌دهد این است که می‌گوید در صد فیلمی که ساخته شده است یک فیلم کودک یا تاریخی در آنها وجود ندارد. مانند این است که در یک سال کل بودجه کشور را خرج ساخت بیمارستان‌های فوق تخصصی کنیم و پرسیده شود آیا کار بدی است؟ می‌گوییم خیر، کار خوبی است مشروط به اینکه مدرسه هم ساخته شود.

وی اشاره کرد: وقتی با نگاه جامع به یک فضایی نگاه می‌کنیم صرفا خطا‌ها را نمی‌بینیم بلکه خلاء‌ها را هم می‌بینیم و امروز شدیدا نیازمند منتقدینی هستیم که یک نگاه جامع داشته باشند، وضعیت ایده آل را نظریه پردازی کرده باشند و بر اساس آن خلاء‌ها را ببینید و مطالبه کنند.

ضرورت نگاه جامع رسانه به مجموعه ظرفیت‌های جامعه ایران

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی با تاکید بر اینکه رسانه باید نگاه جامعی به مجموعه ظرفیت‌های جامعه ایران در امروز خود داشته باشد، گفت: ظرفیت‌ها شامل فضای نخبگانی تا فضا‌های توده‌ای می‌شود. تجربه زیست جامعه ایرانی به ویژه در ۵۰ الی ۶۰ سال گذشته و از آغاز نهضت حضرت امام تجربه بسیاری قوی است که باید بازگویی و بازنمایی شود. امروز در رسانه ملی نیازمند این هستیم ابتدا سرفصل‌های گم شده و مفقود در گفت و گوی ملی را احصا و به میدان بیاوریم.

وی با بیان این موضوع که موضوعات زیادی وجود دارند که مدافعان و طرفدارانی در فضای رسانه‌ای موجود ندارد و کسی عهده دار طرح آنها نیست، تصریح کرد: این در حالی است که منافع و هویت ده‌ها میلیون ایرانی با این موضوعات پیوستگی دارد. روستا‌ها یکی از این موارد است و در مجموع فضای رسانه‌ای کشور در حد کمی به ۲۵ درصد روستایی کشور مورد توجه قرار گرفته و نسبت به دغدغه‌های آنها مطالبه وجود دارد.

جلیلی به فضای نخبگانی هم اشاره و بیان کرد: ده‌ها هزار نفر عضو هیئت علمی داریم. فضای آلوده سیاست زده حاکم بر مجموعه رسانه‌های کشور تصویری که از دانشگاه به افکار عمومی مخابره می‌کند، چه تصویری است؟ اگر کسی نیشی به جمهوری اسلامی ایران زد یا توئیتی علیه نظام نوشت تبدیل به شخصیت دانشگاهی می‌شود. در دانشگاه شریف صد‌ها استاد درجه یک، وطن پرست و خدوم در تراز بالا داریم که تعداد اندکی از آنها را می‌شناسیم. تا یکی از آنها تعرضی به نظام انجام ندهد، فضای رسانه‌ای نسبت به او هیچ وظیفه‌ای برای خود قائل نیست.

به دنبال ایجاد فضا‌های تازه در رسانه ملی هستیم

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی اشاره کرد: امیدوار هستیم در این دوره از مدیریت رسانه ملی تلاش کنیم تا فراتر از فشار‌های مصنوعی که به رسانه ملی می‌آورند بتوانیم فضا‌های تازه‌ای ایجاد کنیم. طبیعتا کار آسانی نیست، اما کار نشدنی هم نیست.

وی از ظرفیت‌های متنوع و خوش رنگ هویتی و فرهنگی ایران گفت و اظهار کرد: اگر با خودمان گفتگو نکنیم و یکدیگر را نبینیم، مجبور هستیم برای اینکه به یک فضای گفتگویی برسیم، صرفا به بیرونی‌ها توجه خواهیم کرد. اگر جامعه ایرانی بتواند زیبایی‌هایی که از آذربایجان تا بوشهر و دیگر نقاط کشور وجود دارد را به اشتراک بگذارد، در روحیه ملی تاثیر شایگانی خواهد گذاشت.

جلیلی با اشاره به جنگ رسانه‌ای که علیه ایران اسلامی وجود دارد، ابراز کرد: این جنگ رسانه‌ای قابل انکار نیست، اما بعضی از دوستان غرب زده تا امضا نکنیم و به ثبت نرسانیم که سازمان سیا یک مجموعه مددکاری و موساد یک مجموعه خیریه است، ما را متهم به توهم توطئه می‌کنند. باید بپذیریم در یک فضای آرام، بدون شیطنت و دشمنی وجود ندارد بلکه بیش از ۲۰۰ ماهواره بالای سر ایران قرار دارد و کدام کشور دنیا چنین شرایطی دارد. حتی روی افکار عمومی چین هم که یک رقیب برای غرب است کار نمی‌شود.

ایران، آماج حملات رسانه‌ای و شناختی دشمنان

وی ایران را آماج حملات رسانه‌ای و شناختی دشمنان دانست و بیان کرد: فقط ایران است که این میزان سرمایه‌ها و مالیات شهروندان انگلیس و آمریکا را برای عملیات روانی علیه او استفاده می‌کند. در این جنگ و عملیات روانی، کام یابی‌ها و شکست‌ها یک پدیده طبیعی است. در هشت سال دفاع مقدس هم همه عملیات‌ها به پیروزی نمی‌رسیدیم، زیرا اساسا در جنگ زد و خورد وجود دارد.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی اشاره کرد: دشمنان در برخی از مقاطع ممکن است موفق شوند تردید‌هایی در بخشی از مردم ایجاد کند، اما نباید باعث شود که خلاء‌ها و خطا‌های فعالیت‌های خودمان را نبینیم یا دست کم بگیریم. قطعا این اشتباهات و کم کاری‌هایی که در کار داریم قطعا تاثیرگذار است.

نیازمند بازسازی جدی فضای مدیریت رسانه‌ای کشور هستیم

جلیلی با تاکید بر اینکه نیازمند بازسازی جدی فضای مدیریت رسانه‌ای کشور هستیم، گفت: قطعا اشتباهات و خطا‌هایی داشته ایم. یکی از مواردی که در دوره پیمان جبلی دنبال می‌شود این است که فضای مدیریت رسانه ملی مستقل‌تر عمل کند. دوستان، برادران و مسئولانی در نهاد‌های مختلف دیگر بر اساس ارزیابی‌هایی که داشتند علاقه‌مند هستند رسانه ملی راهبرد‌های آنها را دنبال کند. البته رسانه ملی موظف است همه سند‌های بالا دستی نظام را دنبال کند، اما باید خود این رسانه ملی هم حضور فعال داشته باشد و نباید به شکل منفعل عمل کند.

وی افزود: به عنوان مثال اگر قرار است یک اقدام امنیتی، اجتماعی یا اقتصادی پیوست رسانه‌ای داشته باشد، خود رسانه ملی هم از نظر تخصصی خود باید ورود کند و ملاحضات حرفه‌ای خود را اعمال و ابراز کند. نمونه‌های متعدد این موضوع را دیده ایم؛ در قضیه آب اصفهان مشاهده کردیم نخستین بار صدا و سیما بی مهابا وارد تجمعات شد و اعتراضات روستاییان را بازتاب داد و به این شکل با یک عملیات رسانه‌ای از یک بحران اجتماعی جلوگیری کرد.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی به موارد دیگری که رسانه ملی برای احقاق حقوق مردم پیگیری کرده است اشاره و بیان کرد: در دوره‌های گذشته در موضوع ساحل خواری دستگاه‌های دولتی در شمال یک اشاره‌ای می‌کردند، اما به محض اینکه تشر یا اخمی می‌شد موضوع را رها می‌کردند. آقای جبلی نخستین کاری که انجام داد، فنس‌های زیباکنار که متعلق به خود صدا و سیما بود را جدا کرد و وارد مطالبعه این امر قانونی از تمام دستگاه‌های لشکری و کشوری شد که در نهایت به نتیجه رسید.

کار بزرگ صدا و سیما برای پیگیری مجوز‌های کسب و کار

وی با بیان اینکه کار بزرگی که صدا و سیما در موضوع مجوز‌های کسب و کار انجام داد به چشم نمی‌آید، اظهار کرد: اصغر آقایی که در اسلامشهر چهار سال منتظر مجوز ساندویچ فروشی بود، هیچ مدافعی در بین رسانه‌های اصولگرا و اصلاح طلب یا متعادل نداشت و برای آنها طیف عظیمی از ملت موضوعیت ندارند و در محاسبات آنها وجود ندارند. اگر صدا و سیما هم دنبال مطالبات این بخش از جامعه نرویم، کوچکترین انتقادی هم نخواهد از رسانه ملی نخواهد شد.

جلیلی ادامه داد: اگر موضوع مجوز‌های کسب و کار یا درگاه‌های الکترونیکی را با این شدت و حدت پیگیری نمی‌کردیم، یک نفر در فضای سیاست زده کنونی از صدا و سیما انتقاد نمی‌کرد. اگر مدیریت رسانه ملی می‌خواست منافع ملت ایران را کنار بگذارد، خیلی از موضوعات جامعه باید خط می‌خورد؛ کما اینکه طی سالیان گذشته بسیاری از این موضوعات خط خوردند و هنوز در این زمینه متاسفانه خلاء‌های جدی داریم و راه زیادی پیش رو داریم.

وی از تلاش‌ها برای جبران خلاء‌ها و خطا‌هایی که در گذشته در حوزه رسانه ملی وجود داشته گفت و تصریح کرد: تلاش داریم با یک نگاه متفاوت و غیر منفعلانه هم با دستگاه‌های بالادستی، هم با دستگاه‌های هم عرض و هم با مردم خودمان به تعامل کارآمدتر و صادقانه تری برسیم.

با توجیه و تبیین فضای ذهنی افکار عمومی نسبت به مثبتات جامعه ایرانی پیشگام در امر سواد رسانه‌ای خواهیم بود

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی در ادامه به سواد رسانه‌ای اشاره و ابراز کرد: وقتی از این موضوع صحبت می‌کنیم عمدتا به این معنا است که ترفند‌هایی که در جنگ نرم به کار گرفته می‌شود تا باطلی را حق و راستی را دروغ جلوه دهد بهتر بشناسیم.

وی با تاکید بر اینکه باید جامعه خودمان را درست روایت کنیم، گفت: اگر بتوانیم فضای ذهنی افکار عمومی را نسبت به مثبتات جامعه ایرانی توجیه و تبیین کنیم قطعا می‌توانیم در امر سواد رسانه‌ای گام رو به جلو برداریم. کسی که افسرده باشد و روحیه خود را از دست داده باشد، نه تنها از هر خبر ناامید کننده‌ای استقبال می‌کند بلکه خبر‌های خوب را تفسیر مایوسانه خواهد داشت.

جلیلی اشاره کرد: در جنگ نرم دو خط دنبال می‌شود؛ ایران جهنم است و غرب بهشت است. این دو خط خبری توسط رسانه‌های خارجی و همچنین شبکه‌های فارسی زبان بیگانه و معاند و همچنین بعضا در فضای مجازی دنبال می‌کنند. هر آن چیزی که یک ایرانی بخواهد به عنوان افتخار و نشانه سربلندی یا امیدوار کننده بپذیرد مورد حمله آنها است.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی از رفتار رادیکار دشمنان ملت ایران چه در داخل و چه در خارج از کشور گفت و بیان کرد: در اواخر سال ۱۴۰۱ یک کمدی – تراژدی راه انداختند که جمهوری اسلامی دارد دختران را مسموم می‌کند، چون دوست ندارد زنان پیشرفت کنند. این حرف را شبکه سلطنت طلب من و تو می‌گفت که میزان استاد و دانشجوی زن در دوره پهلوی قابل مقایسه با دوره جمهوری اسلامی ایران نیست.

روایت درست، وظیفه اصلی رسانه ملی

وی با تاکید بر این موضوع که باید مقابل این موج تهدید افکنی و امیدزدایی که از سوی رسانه‌های خارجی و بیگانه علیه مردم ایران بایستیم و جامعه خودمان را به درستی روایت کنیم، اظهار کرد: در بیان روایت نباید اغراق کنیم و همان چیز‌هایی که در واقعیت جامعه ایرانی وجود دارد را مطرح کنیم.

وی اشاره کرد: روابط عمومی سازمان صدا و سیما تعدادی از دوستان خبرنگار یا هنرمند را به اردو‌هایی در عسلویه یا پتروشیمی خلیج فارس یا دیگر نقاط برده است؛ بعضی از این دوستان نگاه‌های ناامیدانه و سردی داشتند، اما برادرانی که در این اردو‌ها همراه این هنرمندان و خبرنگاران بودند می‌گفتند چقدر نگاه آنها تغییر می‌کند وقتی از نزدیک واقعیت‌ها را مشاهده می‌کنند و متوجه می‌شوند نخبگان ایرانی چه افتخارات عظیمی آفریده اند که اگر هر کدام از این افتخارات یک کشور داشت، کفایت می‌کرد جامعه را سرشار از امید کند.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی با اشاره به تلخ بودن فرار مغز‌ها در عین حال تاکید کرد: باید سمت دیگر ماجرا را ببینیم. نزدیک به ۹ هزار شرکت دانش بنیان و هزاران دانشمند داریم که هم اینک در مرز‌های دانش تولید علم و فناوری می‌کنند. رهبر معظم انقلاب تاکید کرده اند باید توان تبلیغاتی کشور برای معرفی درست این موارد بسیج شود.

وی بر ضرورت معرفی داشته‌های کشور تاکید کرد و گفت: یک وقت ممکن است چیزی را نداشته باشیم و طبیعتا از آن محروم هستیم، اما تاسف بالاتر آنجا است که چیزی را داشته باشیم، اما نداشته باشیم! این دقیقا کاری است که در فضای جنگ نرم می‌خواستند علیه کشورمان انجام دهند. در واقع تعداد زیادی دانشمند جوان و نخبه داشته باشیم، اما فکر کنیم آنها را نداریم و کسی در این کشور انگیزه ندارد و برای سربلندی ایران کار نمی‌کند.

سهم رسانه ملی در ترویج سیاست‌های نظام در سطح بین الملل

جلیلی در پاسخ به این پرسش که آیا از ظرفیت رادیو گفت و گو می‌توان برای ترویج سیاست‌های نظام در سطح بین الملل سهمی در نظر گرفت گفت: وقتی از سطح بین الملل حرف می‌زنیم یعنی اینکه اعتماد به نفس لازم را در ملت ایران چه توده‌ها و چه نخبه‌ها ایجاد کنیم که برای دنیا و منطقه حرف برای گفتن داریم. اگر این اعتماد به نفس و عزت نفس را از ایران بگیرند اصلا به خیالمان خطور نخواهد کرد در فضایی فراتر از مرز‌های ایران هم نقش آفرینی کنیم.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی افزود: در جا‌هایی که اعتماد به نفس وجود داشته است در عمل شاهد اثرگذاری در سطح بین المللی بوده ایم. سردار سپبهد قاسم سلیمانی با اعتماد به نفس حرکت می‌کند و در مقابل همه توطئه‌های آمریکا و غرب در منطقه می‌ایستد و پیروز می‌شود. به عنوان نمونه، آمریکا می‌گوید بشار اسد باید برود، اما سردار سلیمانی می‌گوید نباید برود و قاسم سلیمانی پیروز می‌شود، زیرا او به خدا و ملت و ظرفیت‌های راهبردی خود اعتماد و اعتقاد دارد و با فعال کردن این ظرفیت‌ها به نتیجه می‌رسد.

ضرورت وجود اعتماد به نفس در فضای فرهنگی و رسانه‌ای

وی از ضرورت وجود اعتماد به نفس در فضای فرهنگی و رسانه‌ای گفت و بیان کرد: اگر در این فضا‌ها اعتماد به نفس شکل بگیرد حتما این اتفاق در ابعاد بالاتری می‌تواند اتفاق بیافتد.

جلیلی از پیشنهاد خود به رادیو گفت و گو گفت و عنوان کرد: اگر قرار است بحث‌های بنیادینی همچون فلسفه سیاسی یا مقولات مهم اجتماعی، سیاسی و علمی داشته باشید، به جای آنکه با مقلدین دسته پنج و شش متفکرین غربی مناظره کنید، خود متفکرین غربی همچون هابرماس را بیاورید و گفتگو کنید. هابرماس و افرادی همچون او در جریانات اخیر رسما از اسرائیل حمایت کردند در حالی که سال‌های سال در فضای دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران، این افراد را بت کرده بودند.

وی افزود: این شرایط در حالی رخ می‌دهد که در چند ماه گذشته فضای بی نظیری در افکار عمومی دنیا شکل گرفته است و در رابطه با مسئله اسرائیل، حرف جمهوری اسلامی ایران شنیده شده است؛ هر چند در برخی از دانشگاه‌های داخل خودمان سکوت کرده اند.

اختصاص بخشی از برنامه‌های رادیو گفت و گو به گفت و گو‌های بین المللی در مسائل جدی بشریت

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی بیان کرد: رادیو گفتگو که در سالگرد آن سخن می‌گوییم باید در یک گام بلند رو به جلو باید یک بخشی از برنامه‌های خود را به گفتگو‌های بین المللی در مسائل جدی بشریت اختصاص بدهد که امروز همه دنیا را به هیجان آورده است تا نقش رو به جلویی در این زمینه ایفا کند.

جلیلی با بیان اینکه مردم را ناامید نکنیم، نمی‌خواهد تشویق کنیم گفت: در راستای جهاد تبیین خیلی‌ها در کشور فعالیت می‌کنند، اما شاهد هستند هیچ بازخوردی در رسانه ملی یا دیگر رسانه‌ها ندارد. خیلی از این افراد حرف‌های درست و دقیقی می‌زنند، اما مشاهده می‌کند رسانه ملی حرف‌های کم اولویت‌تر و کم مایه‌تر به قاب رسانه می‌برد.

صدا و سیما باید رصد خود را دقیق‌تر کند

وی در تشریح وظیفه رسانه ملی در این زمینه اظهار کرد: صدا و سیما باید رصد خود را دقیق‌تر کند و همانند یک مغناطیس، بُراده‌ها را پیدا کند. رسانه ملی باید از نگاه پایتخت زده بیرون بیاید و گمان نکند فکر و اندیشه فقط در تهران یا حداکثر در قم تولید می‌شود. ممکن است در بوشهر استادی وجود داشته باشد که در روابط بین الملل حرف جدی داشته باشد یا در بندرعباس در خصوص سیاست‌های صنعتی یا ترانزیتی ایران حرف جدی برای گفتن داشته باشد.

وی اشاره کرد: یکی از موفقیت‌های بزرگ جمهوری اسلامی ایران این بوده است که توسعه انسانی را در کل دامنه کشور گسترش داده است. امروز در شهر‌های مختلف مانند یزد و شیراز شاهد هستیم علم پزشکی در مرز‌های دانش در جریان است. خیلی‌ها حتی از کشور‌های دیگر به یزد می‌آیند تا برای ناباروری معالجه شود یا در شیراز پیوند کبد شوند.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی از وجود ظرفیت‌های انسانی گسترده در کشور گفت و تصریح کرد: وظیفه رسانه ملی آن است که این ظرفیت‌ها را بشناسد و تهیه کنندگان و برنامه سازان فراتر از کلیشه‌های موجود عمل کنند حتما اتفاقات خوبی خواهد افتاد. این اقدامات قطعا موجب امیدواری بسیاری از جامعه ایرانی و نخبگانی می‌شود، زیرا متوجه می‌شوند حرف آنها شنیده می‌شود و رسانه ملی به آنها کمک می‌کند. این روند موجب ارتقاء کیفی این افراد و تکثیر آنها خواهد شد.

مشارکت دادن نظرات نخبگان و دانشگاهیان در فضای تولید محتوای رسانه ملی

جلیلی درباره مشارکت دادن نظرات نخبگان و دانشگاهیان در فضای تولید محتوای رسانه ملی گفت: یک ساختار سنتی در رادیو و تلویزیون وجود دارد که در آنها گروه‌های دانش طبق یک روالی تا حدی با فضای دانشگاهی مرتبط هستند، اما اشکلاتی در این زمینه وجود دارد.

رسانه ملی باید پیوست دانشگاهی خود را تقویت کند

وی در تشریح اشکالاتی که در خصوص رابطه رسانه ملی با دانشگاهیان وجود دارد، تاکید کرد: رسانه ملی باید پیوست دانشگاهی خود را تقویت کند. این موضوع در جلسات متعدد با مدیران رسانه و با برنامه سازان مطرح شده است. باید در هر مسئله‌ای که می‌خواهیم ورود کنیم باید بتوانیم کل ظرفیت نظری، فکری و معرفتی که در کشور وجود دارد را «دانلود» کنیم.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی افزود: رسانه ملی نباید خودپسند باشد و بگوید چند پژوهشگر صدا و سیما دارم و آنها کار را انجام می‌دهند. اگر می‌خواهیم در هر مقوله‌ای ورود کنیم چه موضوع ارز ۴۲۰۰ تومانی و یا چه مسئله حجاب، محیط زیست یا اقتصاد دریا پایه باشد باید از ظرفیت‌های تخصصی دانشگاهی استفاده کنیم، زیرا این ظرفیت‌ها در جمهوری اسلامی ایران اصلا کم نیستند.

وی به سوی دیگر ماجرا یعنی دانشگاهیان اشاره و تصریح کرد: دوستان دانشگاهی باید پیوست رسانه‌ای برای خودشان داشته باشند و در واقع هم رسانه ملی و هم دانشگاهیان باید همزمان با یکدیگر پیش بروند. متاسفانه وقتی با بعضی از دوستان دانشگاهی صحبت می‌کنیم خیلی حساسیتی نسبت به بازنمایی و روایت درست فعالیت هایشان ندارند.

جلیلی با ذکر یک نمونه ادامه داد: اخیرا حرکتی را برای پایان نامه‌ها شروع کرده ایم. هر پایان نامه‌ای نشان دهنده به اوج رسیدن یک استعداد علمی جوان در کشور است. رسانه ملی در حرکت خود قصد دارد این پایان نامه را بازتاب بدهد. بعضی از دانشگاه‌ها حمایت و همکاری کرده اند و اتفاق خوبی افتاده است، زیرا توانسته ایم به یک ترجمان نسبتا جذاب رسانه‌ای برسانیم.

وی افزود: اما در عین حال وقتی با بعضی از بزرگواران صحبت کرده ایم متوجه شده ایم بعضی از دانشگاه‌های همکاری جدی نداشته اند و اساسا اولویت آنها نبوده است. اخیر با دوستان دانشگاه تهران جلسه مفصلی داشتیم و آنجا اعلام کرده ایم هر کسی که در نظام آموزشی کشور، اگر بر فرض مثال استاد تمامی خود را دریافت می‌کند یک مستند ۴۰ تا ۵۰ دقیقه‌ای بسازیم. از این جنس کار‌ها خیلی می‌توان تعریف کرد. فضای دانشگاهی باید نسبت به ضرورت بازنمایی رسانه‌ای خود لَخت است.

قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما در امور فرهنگی با نقل خاطره‌ای از مهندس اوجی وزیر نفت بیان کرد: وزیر نفت دولت سیزدهم یکی از وزرای موفق، مخلص و کارآمد است. یک بار به صدا و سیما برای گفت و گویی آمده بود و هنگامی که وقت اضافه آورده بودند به دفتر آقای جبلی آمد تا تشکر کند که در اخبار مختلف رسانه‌ای پروژه بزرگی که وزارت نفت انجام داده بود را پوشش داده است. من با یک لحن گلایه آمیزی خطاب به وزیر نفت گفتم فکر کردم به اینجا آمده اید که گلایه کنید؛ شما باید یقه ما را بگیرید که چرا سریال یا مستند فاخر جهانی درباره این حرکت عظیم فرزندان ملت ایران در وزارت نفت ساخته نشده است.

افرایش فعالیت‌های رسانه ملی برای جهانی شدن هویت ملی ایران

وی از فعالیت‌های رسانه ملی برای جهانی شدن هویت ملی ایران گفت و اظهار کرد: مدتی قبل جلسه شورای فرهنگی با مجموعه مدیران سازمان در کل کشور داشتیم که به صورت اینترنتی برگزار شد. به مناسبت روز فردوسی و پاسداشت زبان فارسی چند کلمه گفتم که ضمن احترام به همه ملت‌های دنیا ما ایران بزرگ و تاریخی هستیم که هزار سال ادبیات کلاسیک دارد. ایرانی که فردوسی، حافظ، سعید، صائب، بیدل و صد‌ها شاعر درجه یک دارد که اگر هر کدام از آنها را یک کشوری داشت کفایت می‌کرد برای اینکه صد‌ها سال به آن افتخار کند و هویت جوانان خود را بر اساس آن شکل بدهد.

جلیلی بیان کرد: اگر این اعتماد به نفس را داشته باشیم که ایران بزرگ و فرهنگی و همچنین تمدن ساز را در فضای رسانه‌ای معرفی کنیم، حتما شاهد خواهیم بود کمیت پرداختی مان به هویت ایران اسلامی و همچنین کیفیت کار‌ها متفاوت خواهد شد. بازیابی هویت تمدنی و تاریخی ایران اسلامی بزرگ فصل نخست است و اگر این روحیه در من و شمایی که اهل رسانه هستیم به وجود بیاید اتفاقات بعدی رخ خواهد داد.