بسته سلامت؛
مراقبتهای ۶ تا ۱۲ ساعت نخست تولد نوزاد
ساعتهای نخست تولد نوزاد، دارای اهمیتی ویژه است که باید مراقبتهای بهداشتی در این ساعت ها، مورد توجه قرار گیرد.
- مراقبت از بند ناف
به کار بردن وسایل استریل و دقت در گره زدن بند ناف، از ابتلای نوزاد به کزاز جلوگیری میکند.
مهمترین و شایعترین راه انتقال عفونت به بندناف، دستهای آلوده مراقبان است.
شایعترین دوره خطر انتقال عفونت در ۲ تا ۳ روز نخست عمر است. استفاده از الکل یا بتادین و سایر مواد آنتی سپتیک به صورت رایج در مراقبت بند ناف توصیه نمیشود و بهترین روش مراقبت از بند ناف، خشک و تمیز نگه داشتن آن است.
در صورت آغشته شدن بند ناف به مواد آلوده، تمیز کردن آن با آب و صابون کافی است. زمان طبیعی افتادن بند ناف بین پنج تا پانزده روز است.
۲- مراقبت از پوست نوزاد
از حمام دادن نوزاد دست کم در شش ساعت نخست تولد و یا تا تثبیت کامل وضعیت او پرهیز کنید.
برای پیشگیری از انتقال عفونت ضروری است خون، ترشحات و مکونیوم بعد از تولد با استفاده از آب ولرم و پنبه تمیز پاک شود.
مناسبترین زمان برای نخستین حمام کامل نوزاد بعد از ساعت ۲۴ عمر است.
میتوان نوزاد را با یک صابون یا شامپوی مخصوص بچه شست و شو کرد، اما پس از استحمام باید بدن نوزاد، به ویژه سر او خوب خشک شده و حوله خیس را کنار گذاشت.
برای ضدعفونی زخمهای سطحی «کلرهگزیدین» بی خطر و مفید است.
۳-مراقبت از چشم نوزاد
قبل از آنکه چشمهای نوزاد باز شود، حاشیه پلکهای او باید به وسیله سوابهای استریل مرطوب پاک شود. برای هر چشم یک سواب و از سطح داخل به سمت خارج استفاده میشود.
طبق دستورالعمل کشوری تجویز پماد و قطره چشمی برای پیشگیری از عفونتهای چشمی نوزاد توصیه نمیشود.
در صورت ابتلای مادر به عفونت «گنوکوکی» یا «کلامیدیایی»، استفاده یک دوز پماد یا قطره چشمی مناسب، بر اساس تجویز پزشک توصیه میشود.
۴- تزریق ویتامین K
برای پیشگیری از کمبود ویتامین K و عوارض ناشی از آن، تزریق ویتامین K در یک ساعت پس از تولد توصیه میشود.
۵- ایمن سازی نوزادان
واکسن هپاتیت B: عضلانی تزریق میشود.
واکسن BCG داخل جلد در ساعات نخست تولد
قطره فلج اطفال OPV موقع ترک زایشگاه
۶- غربالگری نوزادی
غربالگری دوره نوزادی اغلب برای تشخیص اختلالات متابولیک مادرزادی فنیل کتونوری و هیپوتیروئیدی، انجام میشود
دلایل انجام غربالگری:
الف_ وضعیتهای یاد شده در صورت تشخیص و درمان دیر هنگام، منجر به ناتوانیهای دائمی یادگیری شده و ممکن است باعث شود فرد هرگز قادر به زندگی مستقل نباشد و از رشد و تکامل طبیعی باز ماند.
ب_ با تشخیص زودرس و درمان مناسب، اغلب کودکان مبتلا میتوانند دارای رشد و تکامل طبیعی عصبی باشند.
۷-غربالگری شنوایی
شیوع کاهش شنوایی متوسط و شدید یا فقدان شنوایی در نوزادان، یک تا دو در هزار تولد زنده است.
غربالگری شنوایی با تشخیص زودهنگام، امکان مداخله و پیگیری در زمان مناسب و کاهش اختلالات تکاملی در شیرخواران را در پی دارد.
غربالگری باید قبل از ترخیص از بیمارستان انجام شود، اما در صورت عدم امکان، به والدین توصیه میشود در نخستین فرصت غربالگری نوزادشان را انجام دهند.