نظام آماری جامع و دقیق مورد اعتماد مردم و سیاستگذاران است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس مرکز آمار ایران با حضور در برنامه صف اول به پرسش ها پاسخ داد.

سوال: به عقیده شما به عنوان متولی، فرآیند تهیه آمار در کشور چطور هست؟  
ابوحمزه رئیس مرکز آمار ایران: در رابطه با فرآیند تولید آمار، ببینید اصولا علم آمار یک علمی هست که کمک می‌کند به ما از واقعیت‌های پیچیده و گسترده دنیای امروز بتوانیم شاخص‌هایی را تعریف بکنیم تا به خوبی بتواند وضعیت کشور را در آن حوزه برای ما نشان بدهد. مثلا فرض کنید در رابطه با بحث تورم که یکی از دغدغه‌های هر روزه مردم است، ما هزاران نوع کالای مختلف در هزاران ناحیه شهری و روستایی در کشور داریم که باید بتوانیم با یک روش علمی قابل اتکا و قابل دفاع یک برآوردی از میانگین سطح عمومی این قیمت‌ها و میزان رشدشان داشته باشیم. طبیعتا این امکان هم برای ما فراهم نیست که برویم از تمامی فروشگاه‌های کل کشور و از همه فروشندگان کالا‌ها بخواهیم پرسشنامه پر بکنند و نمونه گیری بکنیم به خاطر همین در مرکز آمار ایران به عنوان یک نهاد تخصصی که تمرکز می‌کند روی همین امر، بر اساس روش‌های آماری ما یک دفتر تخصصی داریم برای این که روش نمونه گیری از کل کشور را برایمان طراحی بکند.  اتفاقی که دارد می‌افتد در رابطه با همین بحث تورم، ما الان ماهانه از چندین هزار فروشگاه در نواحی شهری و نواحی روستایی نمونه گیری می‌کنیم ماهی سه الی چهار مرتبه  نمونه گیری می‌کنیم.

سوال: چه تعداد مناطق هستند؟
ابوحمزه:  حدود فکر می‌کنم بیش از ۴ هزار تا منطقه شهری و حدود ۴ یا ۵ هزار تا مناطق روستایی هست که مراجعه می‌شود برای چند صد قلم کالای مختلف و نمونه گیری می‌شود سه بار در ماه ما از کارگاه‌ها در فروشگاه‌های مورد نظرمان نمونه گیری می‌کنیم تا ماهانه بتوانیم رصد بکنیم میانگین رشد قیمت در کل کشور را و طبق روش‌های آماری و روش‌های آزمایشی آماری که داریم برآورد‌هایی که با این روش‌ها به دست می‌آوریم واقع نمایی بسیار زیادی دارد و توسط سازمان‌های بین المللی هم در جلسات کارشناسی چک کردیم روش‌ها را، الان این طور هست که با این روش‌هایی که توضیح دادم خدمت شما مبتنی بر تکنیک‌های آماری ناشی از علم آمار ما داریم نمونه گیری در حوزه‌های مختلف انجام می‌دهیم.

سوال: این نمونه گیری‌ها یعنی سبد نمونه گیری شامل چند قلم کالاست؟
ابوحمزه: چند صد قلم کالا می‌شود که ما اینها را در ۱۲ گروه کالایی تقسیم بندی می‌کنیم فرض کنید خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، دخانیات، جزئیاتی تا حتی فرض کنید سبزی، اقلام پرمصرف‌تر و گران تری مثل اجاره خانه، حمل و نقل، بهداشت، آموزش، سلامت همه این‌ها در دسته بندی سبد کالایی که ما داریم قرار می‌گیرد و همه آن‌ها را ما ماهانه نمونه گیری می‌کنیم این نمونه گیری مان هم فقط ناظر بر بحث تورم نیست در حوزه‌های مختلف این اتفاق می‌افتد مثلا ما در رابطه با آمار بیکاری، آمار اشتغال، بررسی روی وضعیت هزینه کرد خانوار در حوزه‌های مختلف  انجام می‌دهیم .قیمت تمام شده‌ برای تولید کننده و امثالهم در حوزه‌های مختلف، در حوزه کشاورزی و صنعت با همان متد‌های علمی که عرض کردم خدمت شما داریم کار نمونه گیری را انجام می‌دهیم و شاخص‌هایی را داریم استخراج می‌کنیم و گزارش هم می‌کنیم که حالا یا روی سایت قرار می‌گیرد یا به سایر مسئولان گزارش می‌شود.

سوال: برخی اوقات برای میزان رشد جمعیت یا خود جمعیت ما آمار‌های ده ساله، پنج ساله داشتیم الان آن اجرا می‌شود یا آن هم به صورت الکترونیکی و این‌ها صورت می‌گیرد؟
ابوحمزه: اگر منظورتان سرشماری هست بله، روال کشور این بود که سرشماری را به صورت ۵ سال یک بار برگزار می‌کردند تا سال ۹۵ هم آخرین سرشماری انجام شد، به دلایلی که جای گفت و گوی آن زیاد است سرشماری به روش سنتی بود .در کشور ما روش مان این بود که ماموران آمار در کل گستره کشور به همه خانه‌ها مراجعه می‌کردند ،هم جمعیت را سرشماری می‌کردند و هم  در رابطه با محل اسکان آن افراد سوال می‌ کردند. به دلایل مختلفی سعی  می‌شود که این روش سنتی را کنار بگذاریم .دلایل هم از جنس این است  که در دنیای امروز یک مقدار دقت بیشتری نیاز داریم برای سرشماری . این روش یک مقداری پرهزینه است .کشور‌های پیشرو هم دارند سعی می‌کنند که از روش‌های سنتی سرشماری به روش‌های جدید یعنی روش‌های ثبتی مبنا هجرت بکنند یعنی به جای این که ما برویم مراجعه کنیم به درب منازل با استفاده از آمار‌های ثبتی که در دستگاه‌های حاکمیتی وجود دارد سرشماری انجام می‌دهیم.

سوال: یعنی تلفیقی از همه آمار‌ها و مواردی که در شبکه‌ی مختلف کشور وجود دارد؟
ابوحمزه: بله الان هر فردی که متولد می‌شود بالاخره یک اطلاعاتی از او در سازمان ثبت احوال و وزارت بهداشت ثبت می‌شود شما هر جایی که محل سکونت تان هست کد پستی دارید؛ نشانی ای دارید که  در مراجعه به نظام بانکی، اداره پست و امثالهم از این اطلاعات تان استفاده می‌کنید و این کد‌ها به شما اختصاص داده می‌شود.این رویکردی است  که ما در مرکز آمار دنبال می‌کنیم و دنیا هم به این سمت رفته البته من این را خدمت شما بگویم درصد کمی از کشور‌ها توانسته اند کاملا سرشماری را به روش جدید اجرا بکنند که  زیر ۲۰ درصد هستند و عمده کشور‌ها هنوز دارند به روش سنتی انجام می‌دهند و ما در این موضوع نسبت به خیلی کشور‌ها جلوتر هم هستیم. حالا ما داریم سعی می‌کنیم که کامل از روش سنتی به روش ثبتی مبنا و روش‌های جدید روی بیاوریم که برنامه ریزی که شد و مصوبه‌ای که در هیئت وزیران هم بوده این است که سال ۱۴۰۵ ما سرشماری بعدی را به روش ثبتی مبنا با کمک سایر دستگاه‌ها داشته باشیم که البته همانطور که شما هم اشاره کردید این موضوع صرفا توسط یک دستگاه به اسم مرکز آمار قابل اجرا نیست مشارکت بقیه دستگاه‌ها را به شدت می‌طلبد؛ وزارت بهداشت، وزارت علوم، سازمان ثبت احوال، شهرداری‌ها، بنیاد مسکن، شرکت ملی پست، وزارت مسکن و امثالهم اینها دستگاه‌هایی هستند که حتما باید یک سری ماموریت‌هایی را خوب انجام بدهند و در کارگروه‌هایی که ما تشکیل می‌دهیم و هماهنگی‌هایی که ایجاد می‌کنیم بتوانیم به آن هدف بلند مرتبه مان که اجرای کامل سرشماری ثبتی مبنا در سال ۱۴۰۵ هست برسیم.

سوال: یکی از موضوعاتی که در مرکز آمار هرازگاهی منتشر می‌شود البته به صورت دوره‌ای و بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد شاخص‌هایی مثل تورم، مثل ضریب جینی، مثل رشد و این‌ها، این‌ها چطور محاسبه می‌شود؟ چون گاهی اوقات مثلا ما احساس مان بر این است که در  آن نرخ تورمی که در آمار گفته می‌شود با نرخ تورمی که من احساس می‌کنم ممکن است یک تفاوتی وجود داشته باشد، الان برای این چطور محاسبه می‌کنید؟
ابوحمزه: کلیت روش‌های محاسبه همان نکته‌ای هست که عرض کردم، یعنی بر مبنای یکسری روش‌های علمی مبتنی بر استاندارد‌های بین المللی.    ما در مرکز آمار  از استاندارد‌های بین المللی  برای تهیه و توزیع و انتشار آمارهایمان خیلی استفاده می‌کنیم؛  بر اساس همان روش‌های بین المللی و استاندارد‌های علمی آمار‌ها را در می‌آوریم چه ضریب جینی و چه شاخص تورم و امثالهم که میشود وارد عدد و رقم  شد. الان مثلا در چند ماهه اخیر این متغیر‌ها هر کدام چه تغییراتی داشتند هم تورم و هم ضریب جینی. اما بحثی که وجود دارد این است که ممکن است خیلی از مردم یا حتی بعضی مسئولان محترم احساس کنند که واقعیت‌های جامعه واقعیت‌های زندگی روزمره مردم بخصوص اوضاع معیشتی با این آمار و ارقام سازگار نیست و حتی ممکن است این شائبه برایشان پیش بیاید که نکند این آمار‌ها آمار‌های غیر واقعی است یا حتی دستکاری شده خدایی نکرده.             من اولا صریح و قاطع عرض کنم، هیچ آماری در مرکز آمار به هیچ وجه دستکاری نمی‌شود و آمار‌ها همه مبتنی بر محاسباتی هست که دارد انجام می‌شود و با تکنیک‌های علمی محاسبه و مطالعه می‌شود و بر آن مبنا تهیه می‌شود. البته حس مردم متفاوت است، من یک مثالی بزنم خدمت شما، در دو سه ماه اخیر بر اساس محاسبات ما و سایر دستگاه‌ها تورم ماهانه روند نزولی داشته، یعنی ما الان دو سه ماه است که تقریبا ماهانه تورم مان یعنی شاخص قیمت برای مصرف کننده مان همان که تحت عنوان سی پی آی شناخته می‌شود ،حدودا دو درصد رشد داشته .این نسبت به ماه‌های گذشته سال گذشته خیلی افت قابل توجهی دارد هر چند قیمت‌ها همچنان دارد رشد می‌کند، ولی ماهی دو درصد رشد می‌کند. سال گذشته ما ماه‌هایی داشتیم که نرخ‌های خیلی بیشتری رشد قیمت داشتیم، اما چند نکته هست. آیا این کاهش نرخ تورم به معنی کاهش قیمت‌ها است؟ خیر.

سوال: یعنی کاهش رشد نرخ تورم
ابوحمزه: بله، کاهش رشد قیمت هاست، تورم کم شده نه قیمت‌ها، کاهش رشد است، هر چند که کاهش رشد قیمت‌ها و کاهش تورم خودش دستاورد و عامل خوشحال کننده‌ای است،  این به معنی کاهش قیمت‌ها نیست .یک نکته، نکته مهم دیگر این است که اگر ما می‌گوییم تورم کنترل شده یا مثلا نرخ رشد تورم کم شده، ممکن است هموطنان عزیزمان همچنان احساس کنند که سفره ما که همچنان مثل قبل خیلی بزرگ نشده تنگ است همچنان، این حرف حرف درستی است، آنچه که مردم حس می‌کنند در زندگی روزمره شان، میزان درآمد و قدرت خریدی است که دارند، درست یا غلط خوب یا بد واقعیتی که اتفاق افتاد  این است که طی چند سال گذشته بخصوص حول و حوش ده یازده سال گذشته  به خاطر رشد‌های اقتصادی منفی که داشتیم درآمدسرانه مردم کم شده است، قدرت خرید مردم کم شده است، هر چند این کاهش قدرت خرید طی یکی دو سال اخیر روندش عوض شده یعنی یک روند نزولی داشته؛ تقریبا از سال ۱۴۰۰ یک مقدار روندش برعکس شده و دارد بهبود پیدا می‌کند،  مردم مان همچنان احساس می‌کنند که معیشت شان دچار مشکل هست، حس مردم کاملا درست است، اما این لزوما به این معنی نیست که آمار رشد قیمت‌ها که یک مقدار کنترل شده غلط باشد نه، آن آمار رشد قیمت‌ها درست است، اما به خاطر این که طی هفت هشت ده سال اخیر یک مقدار به علت رکود اقتصادی که داشتیم قدرت خرید مردم کم شده این حس منفی در مردم وجود دارد و حسی واقعی هم هست درست هم هست، اما به معنی غلط بودن آمار‌ها نیست.

سوال: الان نرخ تورم چقدر است؟
ابوحمزه: آخرین نرخ تورمی که محاسبه شده و منتشر شد برای شهریورماه بود که در شهریورماه هم نرخ تورم به صورت ماهانه ۲ درصد بوده یعنی سطح عمومی قیمت‌ها در شهریور نسبت به مردادماه دو درصد رشد کرده که البته این نسبت به سال گذشته اش اگر اشتباه نکنم حدود به صورت میانگین ۳۹ درصد بوده یعنی شهریور ۱۴۰۲ نسبت به شهریور ۱۴۰۱ در طول این ۱۲ ماه حدود ۳۹ درصد ما میانگین سطح عمومی قیمت هایمان رشد داشته است. طبیعتا بعضی کالا‌ها بیشتر بعضی کالا‌ها کمتر، بعضی شهر‌ها بیشتر بعضی شهر‌ها کمتر، اما میانگین قیمت‌ها در کل کشور را در نظر بگیریم ۳۹ و نیم درصد حدودا رشد داشته است.

سوال: آینده را شما چطور می‌بینید بر اساس کاری که با آمار و ارقام و این فرآیندی که در اداره آمار دارید شما؟
ابوحمزه: ما به آینده خوشبین هستیم امیدواریم تورم بیش از پیش کنترل شود، اما در پیش بینی نرخ تورم در آینده یک ملاحظه وجود دارد آن هم این است که تابعی است از یکسری متغیر‌های برون زا بخصوص سیاست‌های دولت، الان دولت بخصوص در حوزه نظام بانکی و در حوزه بودجه ریزی سیاست‌هایی اتخاذ کرده است که تورم به این وضع رسیده یک مقدار کنترل شده طی ماه‌های اخیر، طی ماه‌های آینده  هم ممکن است  تغییر بکند لذا، چون وابسته است به یکسری متغیر‌های دیگر نمی‌شود الان دقیق پیش بینی بکنیم این متغیر‌ها را تا آخر سال، اما ما امیدوار هستیم که اگر سیاست‌های ثبات زا در سطح کلان ادامه داشته باشد نرخ تورم در همین رنج یک روند باثباتی را طی بکند و جهش تورمی نداشته باشیم.

سوال: بیشترین سهم تورم در این شش ماه گذشته یعنی از فروردین تا شهریور در چه حوزه‌هایی در چه کالا‌هایی بوده است؟
ابوحمزه: عمدتا آنچه که وزن اصلی در تورم را دارد، بخشی از آن به خوراکی‌ها بر می‌گردد که در خوراکی‌ها هم اگر ماه‌های اخیر بخصوص مثلا اگر ۱۰-۱۲ ماه اخیر را در نظر بگیریم، گوشت قرمز و گوشت سفید وزن بیشتری دارد بقیه هم رشد کردند سبزیجات هم رشد کرده حبوبات و برنج هم رشد کردند، ولی در خوراکی‌ها بیشتر گوشت بوده که وزن بیشتری داشته است، در حوزه غیر خوراکی‌ها هم نرخ اجاره مسکن وزن قابل توجهی داشته . اجاره مسکن دو تا ویژگی دارد هم وزن آن در هزینه خانوار خیلی بالا هست مثلا در تهران حدود ۴۰ درصد اگر اشتباه نکنم از سبد هزینه مردم را اجاره مسکن تشکیل می‌دهد و هم رشد قیمت هایش نسبت به سایر کالا‌ها نسبت به بخشی از کالا‌ها بیشتر بوده که این باعث می‌شود که سهم بیشتری در کل تورم داشته باشد.

سوال: و کمترین میزان رشد تورم در چه کالا‌ها و چه سبد کالایی بوده است؟
ابوحمزه: کمترین میزان را اگر اشتباه نکنم به کالا‌های کم اهمیت تر برمی گشت.

سوال: وزن هر کدام از اینها در آن سبدی که شما محاسبه می‌کنید متفاوت است؟
ابوحمزه: بله طبیعتا فرض کنید که حمل و نقل عمومی مثلا خیلی پراستفاده ممکن است باشد، ولی مثلا خوراکی‌ها، دخانیات مثلا، خیلی از مردم ممکن است اصلا دخانیات مصرف نکنند طبیعتا سهم خیلی کمی دارد مثلا سهمش در محاسبات ما زیر یک درصد هست دخانیات، ۶۲ صدم درصد است و طبیعتا سهم خیلی کمی در تورم می‌تواند داشته باشد، ولی اجاره مسکن سهم خیلی بالایی دارد بالای ۳۰ درصد سهم دارد.

سوال: رشد اقتصادی در کنار رشد تورم بسیار مهم است وضعیت رشد اقتصادی کشور طی سه ماهه اول امسال چطور بوده یعنی فروردین تا خردادماه؟
ابوحمزه: نکته درستی را اشاره کردید، اگر ما بخواهیم وضعیت اقتصادی مان بهتر بشود باید اقتصادمان رشد بکند به میزانی بیش از تورم، کمااین که شما فکر می‌کنید مثلا می‌گویید که اگر حقوق من ۴۰ درصد زیاد شده باشد و تورم هم ۴۰ درصد باشد قدرت خرید من عملا زیاد نشده است، رشد را هم ما سعی می‌کنیم بدون در نظر گرفتن تورم میزان رشدش را بسنجیم که تحت عنوان رشد واقعی یا به قیمت ثابت سنجیده می‌شود یعنی بدون در نظر گرفتن رشد قیمت‌ها. اتفاق خوبی که در فصل بهار امسال افتاد این بود که در فصل بهار امسال نسبت به فصل بهار سال گذشته ما رشد خوب ۷ و ۹ دهم درصد را داشتیم یعنی رشد کل اقتصاد ما ۷ و ۹ دهم درصد بود که رشد بدون نفت مان هم ۶ و یک دهم درصد بود که حالا بعضی حوزه‌ها نقش بیشتری در این رشد داشتند بعضی حوزه‌ها نقش کمتری داشتند که می‌شود وارد جزئیات آن شد، ولی رشد خوبی را ما تجربه کردیم در بهار امسال که باید ببینیم طی فصل‌های آتی وضعیت چطور خواهد بود در رشد.

سوال: دلیل اصلی رشد اقتصادی در فصل بهار چه بوده؟ با توجه به اینکه رشد مدت‌های مدید  صفر یا بعضی اوقات رشد منفی بوده ؛ یک باره رشد  مثبت شده و آن هم با یک چنین رقمی؟
ابوحمزه: دو سه حوزه وزن بیشتری در رشد ما داشتند یک حوزه بحث صادرات نفت ما بود که عمدتا هم بخش صادرات نفت ما رشد داشته. با تلاش‌هایی که دستگاه‌های مربوطه داشتند صادرات نفت ما افزایش پیدا کرده. این رشد خوبی را برای ما رقم زده، بخش دیگری که خیلی کمک کرده به رشد ما حوزه خدمات است، در حوزه خدمات هم در بخش‌های مختلف ما رشد‌های خوبی داشتیم بخصوص در بحث مالی و حوزه‌های مرتبط که اینها باعث شده که در مجموع رشدمان را بالا بکشد هر چند که مثلا در حوزه کشاورزی ما رشد قابل توجهی نداشتیم و رشدمان در واقع منفی بوده است. حالا این که چرا این رشد محقق شده، باید وارد تحلیل اقتصادی آن بشویم، بخشی را عرض کردم به دلیل تلاش‌هایی که برای صادرات نفت شده ،هم افزایش تولید و هم افزایش صادرات نفت و شکستن تحریم‌ها کمک کرده به این امر، بخش دیگر هم  به واسطه اینکه بعد از دو سه سال ما از رکود ناشی از کرونا خارج شدیم به علاوه‌ی ثبات نسبی که سعی شده در حوزه اقتصاد کلان حاکم باشد. بخش خصوصی مان  هم کم کم دارد فعال می‌شود، هر چند صدمات زیادی طی سال‌های گذشته دیده   این فعال شدن باعث شده که ما در حوزه خدمات و در بعضی از حوزه‌های صنعتی رشد مثبتی را شاهد باشیم، رشد مثبتی که نه تنها ارزش افزوده درآمد درست کرده ،خودش را در اشتغال هم نشان داده یعنی ما آمار‌های اشتغال را هم که نگاه می‌کنیم خالص ایجاد اشتغال داریم در واقع کاهش نرخ بیکاری را داریم می‌بینیم که این دو تا با هم سازگار هستند یعنی نشان می‌دهد که هر چند ما شرایط تورمی داریم هر چند کیک اقتصاد همچنان کوچک است نسبت به مثلا ۱۵ سال گذشته، هر چند که ما یک دوره هفت هشت ساله‌ی رکود که سفره مردم یک مقدار تنگ‌تر شده تجربه کردیم،  کم کم دارد کیک اقتصادمان بزرگ می‌شود یعنی شغل دارد درست می‌شود صنایع کوچک دارند فعالیت می‌کنند درآمد دارد درست می‌شود که ما امیدواریم که این روند  ادامه پیدا بکند که این خیلی مهم است و کم کم در زندگی عموم مردم هم  نمود پیدا می‌کند.

سوال: کدام بخش از کشور بیشترین میزان رشد و کدام بخش کمترین میزان را داشته؟ مثلا در بحث ساخت و ساز به نظر می‌رسد که آرام آرام یک اتفاقی دارد شکل می‌گیرد. من آمار ندارم، ولی آن چیزی که قابل مشاهده است ما این را می‌بینیم.

ابوحمزه: در آن قسمت‌ها هم تحرکاتی دیده می‌شود، ولی این که گفتید کدام بخش کمترین رشد را داشته، عمدتا بخش کشاورزی، به دلایلی از جمله مشکلات آبی و ... که وجود داشته رشد مثبتی نبود و رشد منفی را ما تجربه کردیم، ولی عرض کردم دو حوزه بود که رشد خیلی خوبی را ما در آن تجربه کردیم بخش نفت هست و بخش خدمات، آن هم عمدتا در حوزه نظام واسطه گری‌های مالی، آنجا رشد خوبی را داشتیم در حوزه صنایع هم رشد مثبتی دیده می‌شود، ولی نرخش کمتر از این هست، مثلا حوزه صنایع و معادن به صورت کلی حدود ۷ درصد رشد داشته، ولی مثلا صنعت نفت بخش قابل توجهی از آن را پوشش می‌داده است.

سوال: یکی از شاخصه‌هایی که برای جامعه بسیار مهم است، ضریب جینی هست، شما اولا یک تعریفی از این شاخص داشته باشید و دوم این که طی ده سال گذشته ما در حوزه‌ی ضریب جینی که تقریبا می‌تواند یک عدالتی را در جامعه ایجاد کند وضعیت مان چطور بوده است؟
ابوحمزه: ضریب جینی اصولا دو تا مفهوم مهم در اقتصاد وجود دارد یکی این که کل درآمدی که در اقتصاد دارد درست می‌شود که همان جی دی پی است و همان رشدی که شما سوال فرمودید و صحبت کردیم که این کل درآمدی که فارغ از نحوه‌ی توزیع آن بین  قشرهای مختلف دارد در اقتصاد توزیع می‌شود، کل کیک اقتصاد؛ مسئله مهم این است که این کل درآمد چطور دارد بین مردم توزیع می‌شود آیا توزیع یکنواخت است به همه می‌رسد یا فقط یکسری قشرهای متمول‌تر دارند از آن بهره مند می‌شوند؟ شاخص‌های مختلفی برای سنجش آن وجود دارد مهمترین شاخصی که در استاندارد‌های بین المللی هم پذیرفته شده است ضریب جینی است که ضریبی است که تعریف می‌کنیم که هر چه مقدار این ضریب بیشتر باشد به معنی این است که فاصله‌ی طبقاتی بیشتر است هر چقدر این ضریب کمتر باشد فاصله طبقاتی کمتر است، اتفاقی که متاسفانه افتاده این است که طی سال‌هایی ضریب جینی رشد داشته، یعنی این بوده که اگر اقتصادمان رشد را تجربه کرده فاصله درآمدی بین قشرهای کم درآمد به عبارتی دهک‌های پایین‌تر درآمدی و دهک‌های پردرآمدتر بیشتر شده است البته در دهه اخیر نوساناتی هم داشته برخی مقاطع کاهش پیدا کرده، ولی روند، روند صعودی بوده، خوشبختانه طی دو سه سال اخیر تقریبا از سال ۹۹ -۱۴۰۰ روند نزولی است.

سوال: چرا؟
ابوحمزه: یک بحث این است که نزول اتفاق افتاده یعنی این که دارد فاصله طبقاتی کاهش پیدا می‌کند، اما این که چرا این اتفاق افتاده این تابعی است از چند اتفاق که در اقتصاد ما افتاده است اصولا ضریب جینی در چه حالتی کاهش پیدا می‌کند حالتی که شما قشرهای کم درآمدتان بتوانند درآمد داشته باشند، این حادثه، این اتفاق مهم از چند کانال می‌تواند اتفاق بیفتد یک کانال می‌تواند بازتوزیع درآمد یا اصلاح نظام یارانه‌ای باشد، تجربه‌ای را ما سال گذشته داشتیم نظام یارانه‌ای تغییر پیدا کرد به دهک‌های پایین‌تر یارانه بیشتری داده شد این خودش اثر گذاشت روی کاهش فاصله طبقاتی، اتفاق دیگری که افتاد مثلا شما فرض کنید که نهاد‌هایی هستند که الان دارند تلاش می‌کنند که  قشرهای کم درآمد را توانمند بکنند و اشتغال زایی بکنند برایشان. بهزیستی کمیته امداد و امثالهم، این‌ها باعث می‌شوند و در این مسیر حرکت می‌کنند که یک قشر کم درآمدی که تا الان مثلا محتاج یک کمک معیشت ماهانه‌ای بوده خودش بتواند درآمد داشته باشد طبیعتا این افراد وقتی درآمد کسب می‌کنند و شغل کسب می‌کنند درآمدشان بالاتر می‌آید و فاصله درآمدی شان با قشرهای  پردرآمد کاهش پیدا می‌کند و از همه مهم‌تر وقتی که اقتصاد شما وارد دوره رشد می‌شود از دوره رکود خارج می‌شود، ترجمه اش این است که کسب و کار‌های خرد کوچک و متوسطی دارند فعالیت می‌کنند که آن‌ها هم به نیروی کارش نیاز دارند نیروی کاری که  عمدتا از  قشرهای کم درآمد و متوسط هستند.  اتفاقی که در بهار امسال افتاده اگر عددش را اشتباه نکنم حدود بیش از ۷۰۰ هزار نفر خالص ایجاد اشتغال مان بوده بهار ۱۴۰۲ نسبت به بهار ۱۴۰۱ ‌، ۷۲۸ هزار نفر خالص ایجاد اشتغال مان بوده است این یعنی این که بنگاه‌های کوچک و متوسط دارند فعالیت می‌کنند، افرادی که عمدتا هم افراد کم درآمد بودند وارد کار می‌شوند و درآمد کسب می‌کنند و طبیعتا وقتی درآمد کسب می‌کنند فقر کمتر می‌شود و فاصله طبقاتی هم کمتر می‌شود این در واقع دلیل بر ریشه‌های تحلیلی چرایی کاهش ضریب جینی هست که عرض کردم خدمت شما.

سوال: و اجرای قوانین و مقررات مربوط به مالیات هوشمند بر برخی از قشرها مثلا مالیات بر خانه‌های خالی، این چه مقدار می‌تواند تاثیر بگذارد یا سیاست‌هایی در این قالب، چه مقدار می‌تواند تاثیر بگذارد روی ضریب جینی؟
ابوحمزه: اساسا ضریب جینی را  خیلی از کشور‌های دنیا یکی با سیاست‌های یارانه‌ای مثل تجربه‌ای که خودمان داشتیم و یکی هم با اصلاح سیاست‌های مالیاتی شان کاهش می‌دهند، هر چقدر شما در کشورتان در اقتصاد تان قشرها و فعالان اقتصادی پردرآمدی داشته باشید که بخاطر معافیت‌های مالیتی تان یا بخاطر نقش‌های قوانین مالیاتی تان مالیات قانونی شان را پرداخت نکنند، در واقع فاصله‌ی درآمدی، فاصله طبقاتی بیشتر میشود، این را می‌دانید خیلی کشور‌های پیشرفته با نرخ‌های بسیار سنگینی از فعالان پردرآمد اقتصادی شان مالیات میگیرند کاملا هم این جا افتاده، درخیلی از کشور‌ها تجربیات و مطالعاتش هم هست، این یکی از حلقه‌های مفقوده در اقتصاد کشور ما است یعنی ما اقداماتی که باید انجام بدهیم هم در اصلاح قوانین، هم در اقداماتی که سازمان امور مالیاتی باید انجام بدهد و دارند در همین مسیر حرکت می‌کنند اگر ما بتوانیم با ساز و کار‌هایی نظیر اخذ مالیات بر مجموع درآمد یا در دارایی‌های لوکس و دارایی‌های گرانقیمت بتوانند تور مالیاتی شان را بیشتر روی فراریان مالیاتی که عمدتا هم قشرهای خیلی پردرآمد هستند بیاندازند همچنان آن عدالت مالیاتی و به تبع آن، آن کاهش نابرابری محقق می‌شود.

سوال: وضعیت آمار اشتغال و بیکاری در کشور الان چطور است بر اساس سنجشی که شما کردید؟
ابوحمزه: عموما این طور است که آن روی رشد اقتصادی افزایش اشتغال است، البته در برخی مقاطع این تجربه نشده، ولی عموما این طور است، در بهار امسال هم که ما رشد اقتصادی تجربه کردیم، آماری در حوزه بیکاری و اشتغال سازگار با آن دیدیم، اتفاقی که افتاده الان نسبت به بهار سال گذشته، ما در بهار سال گذشته نرخ بیکاری مان ۹ و ۲ دهم درصد بود، تقریبا یک درصد کاهش پیدا کرده یعنی  الان در بهار امسال ۸ و ۲ دهم درصد نرخ بیکاری مان است حالا حدس ما این است که در تابستان هم که ما محاسباتش را داریم همین روز‌ها نهایی می‌کنیم امیدواریم همین روند ادامه پیدا کند و کاهش نرخ بیکاری داشته باشیم و همانطور که عرض کردم کاهش نرخ بیکاری آن روی سکه اش افزایش اشتغال بوده یعنی تعداد افرادی که واقعا سر کار رفتند و شاغل شدند حدود ۷۲۸ هزار نفر نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

سوال: نقش آماری که مرکز آمار ایران منتشر می‌کند در تصمیم گیری‌ها، در چه وضعیتی قرار دارد؟
ابوحمزه: مرکز آمار ایران آمار‌هایی که تولید می‌کند، در دو ساحت در فرآیند تصمیم گیری مورد استفاده قرار می‌گیرد یکی فرآیند پیشینی است یعنی قبل از تصمیماتی که گرفته می‌شود، خیلی اوقات تصمیماتی که گرفته می‌شود بر مبنای نمونه گیری‌ها و گزارش‌های آماری مرکز آمار یک برآوردی از وضعیت فعلی اقتصاد کشور و برآوردی از پیامد‌های اجرای آن تصمیمات ارائه می‌شود تا بر آن مبنا تصمیم گیری بشود. یک نقش پسینی هم دارد یعنی ما تصمیماتی که در اقتصاد کشور گرفتیم حالا می‌آییم مشاهده خروجی‌های آن در اقتصاد کشور، نتایج آن را ارزیابی می‌کنیم که یک سیاستی در حوزه نظام بانکی، در حوزه سیاست‌های کنترل تورم، سیاست‌های پولی و ارزی، اتخاذ شد، پیامدهایش در رشد اقتصادی تورم، اشتغال، ضریب جینی و امثالهم چه هست که آن‌ها هم طبیعتا آمارگیری می‌شود و به مراجع سیاستگذاری گزارش می‌شود.

سوال: الان گاهی اوقات یک اختلافاتی بین آمار‌هایی که در بانک مرکزی منتشر می‌شود و در  مرکز آمار ،بوجود می‌آید، چرا این اختلاف بوجود می‌آید شاخص‌ها متفاوت است؟
ابوحمزه: یک بحث، بحث تفاوت آمار و ارقام است که عمدتا ریشه آن به یکسری تفاوت‌ها در نحوه‌ی محاسبه‌ها بر می گردد به دلیل اینکه کار‌های تکنیکی آماری زیادی انجام می‌شود در مرکز آمار، تفاوت‌های فنی آماری و بعضا در مبانی اطلاعاتی. در مبانی آماری  اختلاف نظر کارشناسی وجود دارد که موجب بروز چنین اختلافاتی می‌شود، اما فارغ از این داستان از مباحث فنی اش که بگذریم طبق قانون و اسناد بالادستی به طور خاص قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور ماده ۱۰ مرکز آمار ایران بعنوان نهاد تخصصی و مرجع اصلی انتشار این آمار‌ها شناخته شده و بر همین مبنا هم مرکز آمار نهادی هست که همه تخصصش کارکنانش و ساختار سازمانی اش متمرکز هست روی تهیه، گزارش دهی و انتشار آمار‌های کلان اینچنینی.

سوال: آمار‌هایی که مرکز آمار منتشر می‌کند عمدتا پسینی هستند، یعنی یک واقعه اقتصادی اتفاق می‌افتد، بعد شما آمار می‌گیرید و اعلام می‌کنید که مثلا نرخ تورم این است، نرخ رشد این است، ضریب جینی این هست، آیا در کشور مرکزی داریم یا جایی هست که آمار پیشینی را بگوید؟ یعنی برآورد کند که ما وضعیت اقتصادمان طی مثلا یک سال آینده چگونه خواهد بود یا رشد را پیش بینی کند؟
ابوحمزه: تا حدی مرکز آمار و سایر نهاد‌ها چنین کاری را انجام می‌دهند، روش‌های آماری متفاوتی وجود دارد، رگرسیون یک تکنیک آماری قابل استفاده هست و منابع علمی آن هم وجود دارد، ولی محدودیت‌هایی در جای خودش دارد، مثلا ما هر متغیری را برای هر بازه زمانی بر اساس روش‌های رگرسیون نمی‌توانیم استفاده کنیم، چون فروض متفاوت است سیاست‌هایی که دولت اعمال می‌کند متفاوت است بعضا دچار شکست ساختاری می‌شویم، لذا از روش‌های مختلفی باید استفاده کنیم. گزارش‌هایی هم که تهیه می‌شود در نهاد‌هایی از جمله مرکز آمار دو دسته هستند؛ بعضی از آنها در رسانه منتشر می‌شوند، مرکز آمار تا الان رویه اش این طور بوده که گزارش‌هایی از جنس پیش بینی را انتشار عمومی نمی‌داده، ولی هم مرکز آمار و هم سایر نهاد‌ها که در فرآیند تصمیم گیری هستند گزارش‌هایی از جنس پیش بینی و برآورد‌هایی از نسبت به آینده به مراجع بالادستی درفرآیند تصمیم گیری ارائه می‌کنند، ولی ممکن است این‌ها الزاما انتشار عمومی داده نشود و در رسانه منتشر نشود این دو ساحت را از هم جدا بکنیم وگرنه دستگاه‌ها چنین گزارش‌هایی تهیه می‌کنند.

سوال: آمار پیشینی بسیار تاثیرگذارتر هست و تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود .چرا ما این را روی این حوزه خاص بیشتر کار نمی‌کنیم؟
ابوحمزه: کار می‌شود روی این حوزه و این طور نیست که کار نشود، ولی انتشار عمومی داده نمی‌شود به طور خاص مرکز آمار رویه اش این نیست که اینها را انتشار عمومی بدهد بخاطر ملاحظات مختلفی که وجود دارد، ولی مورد استفاده است در فرآیند تصمیم گیری جهت روشن کردن ذهن تصمیم گیران، برای این که چشم اندازی از آینده کشور وجود داشته باشد اینها به مراجع بالادستی ارجاع می‌شود.

سوال: در حوزه سرشماری که شاید یکی از موضوعاتی بود که خانه به خانه می‌رفتند در حوزه اشتغال ،در حوزه بیکاری، در حوزه جمعیت و..ما بنا نداریم دیگر به سبک و سیاق قبل سرشماری انجام بدهیم یا این موضوع هم در دستور کار شما قرار دارد؟
ابوحمزه: تلاش مرکز آمار این هست که بتوانیم مثل کشور‌های پیشرو در گام بعدی سرشماری را به صورت کامل به صورت ثبتی مبنا با روش‌های مدرن انجام بدهیم، تجربه عمده کشور‌ها این هست که قبل از این که سرشماری را به صورت ثبتی مبنا انجام بدهند یعنی از روش کاملا سنتی جابجا بشوند و بروند روی روش کاملا مدرن، در بازه‌های زمانی برای ۵ سال، ۱۰ سال به صورت ترکیبی سرشماری انجام دادند یعنی در بعضی حوزه‌ها به صورت ثبتی مبنا انجام شده و در بعضی حوزه‌ها هم به صورت سنتی و با مراجعه به منازل و امثالهم، تلاش ما این است که در طی سالیان آتی بتوانیم به صورت یکباره این طرح را به صورت ثبتی مبنا انجام بدهیم، ولی محتمل هست با توجه به نحوه‌ی همکاری که با سایر دستگاه‌ها داریم، بررسی دقت و کیفیت میزان داده‌هایی که در دستگاه‌های مختلف در حال ثبت هست ، ممکن است لازم باشد در بعضی مناطق و در بعضی حوزه‌ها به صورت سنتی دوباره یک بخشی از سرشماری را اجرا بکنیم، اما چشم اندازمان برای بلند مدت این است که به صورت کامل به صورت ثبتی مبنا این اتفاق انجام بشود، چون اگر آن اتفاق انجام شود دیگر ما سرشماری به معنی ۵ سال یک بار دیگر نخواهیم داشت ما اطلاعات را آنلاین به صورت روزانه خواهیم داشت یعنی شما هر لحظه که اراده کنید گویی همان لحظه متوجه می‌شوید که وضعیت خروجی سرشماری چیست. البته این نقطه الان محقق شده نیست .هدفی است که ما داریم دنبال می‌کنیم با کمک دستگاه‌های دیگر که طی چند سال آتی به آن برسیم.

سوال: ما برای این که از حالت سنتی عبور کنیم و به ثبتی مبنا برسیم که الان تقریبا از سال ۱۳۹۵ در این مسیر حرکت کردیم، مهم‌ترین تحولی که در حوزه‌های مختلف انجام دادیم در مرکز آمار ایران چه بوده است؟
ابوحمزه: اول باید در مورد این صحبت کنیم که سرشماری ثبتی مبنا به صورت کامل بخواهد محقق بشود یعنی چه اتفاقی دقیقا باید بیفتد؟ من خلاصه بخواهم خدمت شما عرض بکنم باید بگوییم که اطلاعات هویتی افراد، اطلاعاتی از جنس میزان تحصیلات، سن، سال، وضعیت خانوار افراد، محل سکونت، کد پستی، آدرس و اطلاعات اینچنینی که یک مقدار هم تفصیل دارد و من اختصاری خدمت شما عرض می‌کنم باید در دستگاه‌های مربوطه خوب ثبت بشود و در رفت و برگشت با مرکز آمار ایران به آن بلوغی که می‌خواهیم برسیم. از جزئیات که عبور بکنیم در بعضی از این اقلام اطلاعاتی که عرض کردم دستگاه‌های مربوطه اطلاعات خوبی را دارند ثبت می‌کنند مثلا در حوزه اطلاعات هویتی و اطلاعات ساختار خانوار تلاش‌های خوبی توسط سازمان ثبت احوال ایجاد شده در بعضی حوزه‌ها ما پیشرفت‌های خوبی داشتیم با کمک مرکز آمار، در بعضی حوزه‌ها نیاز هست که کار تکمیل بشود، پیگیری‌هایی که ما هم در مرکز آمار و هم در شورای عالی آمار و هم در ستاد سرشماری که اینها مصوبات دارد در اسناد بالادستی ستاد سرشماری داریم که همه دستگاه‌های مرتبط و دستگاه‌هایی که مرتبط هستند با حوزه‌ی سرشماری آنجا جمع می‌شوند و تقسیم کار می‌شود و هر دستگاهی وظیفه خودش را باید انجام بدهد، پیگیری‌هایی که در ستاد سرشماری و شورای عالی آمار داریم انجام می‌دهیم این است که بخش به بخش همه‌ی این مواردی که گفتم اطلاعات باید درست، با دقت خوب و با کیفیت بالا در دستگاه‌های حاکمیتی ثبت بشود این اتفاق بیفتد تا آن هدف مورد نظرمان محقق بشود.

سوال: مهمترین برنامه‌هایی که مرکز آمار ایران دارد یعنی در چارچوب یک برنامه‌ی ۵ ساله آینده یا برنامه‌ای که برای  آینده دارد در چه حوزه‌هایی هست؟
ابوحمزه: شاید بگوییم که دو محور اصلی هست محور اول که در اسناد بالادستی به ما تکلیف شده همین بحث سرشماری ثبتی مبنا است و بالاخره الان یک طرح ملی است که اجرای آن خیلی فوائد برای کلیت حاکمیت و کلیت کشور خواهد داشت، خیلی هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند، دقت‌های بسیار زیادی در حوزه سیاستگذاری افزایش پیدا می‌کند و بهتر می‌توانیم  به مردم عزیزمان خدمات برسانیم. کلان طرح اول بحث سرشماری ثبتی مبنا هست، کلان طرح دیگری که مرکز آمار به دنبال آن هست حرکت به سمت مدل‌های حکمرانی داده هست، مرکز آمار رویکردش تا الان که رویکرد درستی هم بوده، جمع آوری آمار‌ها، گزارش شاخص‌های آماری هست که با روش‌های علمی دارد انجام می‌شود. در بحث حکمرانی داده از روش‌های علمی مختلفی در حوزه‌ی کامپیوتر ساینس، هوش مصنوعی، علوم داده و امثالهم، سعی می‌شود با داده‌هایی که چه به صورت ثبتی، چه به صورت نمونه گیری آمارگیری استخراج میشود، رهنمون‌های سیاستی خاص و دقیق که با آن تکنیک‌های آماری و آن علوم داده‌ای نوین استخراج می‌شود برای سیاست گذاران ارائه بشود، آن اتفاق اگر در مرکز آمار بیفتد که ما به دنبال این هستیم که آن محقق بشود، پیش بینی مان این است که مرکز آمار بتواند خیلی بهتر از قبل به سیاستگذاران چه در حوزه اقتصاد، چه در سایر حوزه‌ها، مسائل اجتماعی خدمات  عرضه کند تا تصمیم گیری‌ها و سیاستگذاری‌ها با دقت خیلی بیشتری نسبت به قبل اتفاق بیفتد.

سوال: در این حالت نیاز هست که درمرکز آمار ما تحلیل داده‌ها را داشته باشیم، برای ارائه‌ی تصویری روشن‌تر از آینده‌ای که می‌تواند برای حکمرانان موثر واقع بشود برای تصمیم گیری هایشان، ما نیرو‌های متخصص به اندازه کافی در این حوزه‌ها داریم؟
ابوحمزه: بله نیرو‌های متخصصی وجود دارند بخصوص در دانشگاه‌های برتر کشور هستند، اتفاقا بعضی از این نیرو‌ها ممکن است، چون کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند تمایل به مهاجرت داشته باشند، ولی بله هم در داخل بدنه فعلی مرکز آمار نیرو‌های متخصص اینچنینی هستند هم خارج از بدنه مرکز آمار متخصصانی هستند که یکی از کارویژه‌های ما استفاده از نخبه‌های اینچنینی برای ایفای آن ماموریتی هست که خدمت شما گفتم.

سوال: الان طرحی برای جذب این نیرو‌ها دارید؟
ابوحمزه: بله برنامه ریزی‌ها شده. با تیم‌های مرتبط آن ارتباط گیری شده مثلا یکی از محور‌هایی که ما خیلی پیگیر هستیم و با بنیاد ملی نخبگان بعنوان نهادی که تنظیم گر حوزه نخبگان هست ارتباط گیری شده در رابطه با این مسئله و جزئیات آن را هم بعد از این که محقق شد ما حتما خدمت شما اعلام می‌کنیم.

سوال: یکی دیگر از موضوعاتی که وجود دارد این است که نقشی است دانش بنیان‌ها، شرکت‌های دانش بنیان درحوزه‌های مختلف دارند، آیا در مرکز آمار ایران هم چه در حوزه‌ی زیرساختی، چه در حوزه نرم افزاری، چه مغز افزاری آیا ما به سمت دانش بنیان شدن رفتیم؟
ابوحمزه: الان در مرکز آمار ایران در یک حوزه‌ای از شرکت‌های دانش بنیان استفاده می‌شود، آن هم شرکت‌هایی هستند که به ما در فرآیند آمارگیری در سطح کشور کمک می‌کنند. ما روش‌های مختلف آمارگیری داریم بخشی از نهاد‌هایی که به ما کمک می‌کنند در استان‌ها و در مناطق دورافتاده و شهرستان‌های مختلف همین شرکت‌ها هستند که بعضی از آنها همین شرکت‌های دانش بنیانی هستند که مورد تایید مراجع مربوط‌ هستند.

سوال: بیشتر در چه حوزه‌هایی کمک می‌کنند؟
ابوحمزه: در نمونه گیری‌های شاخص‌های آماری در همان بحث تورم، ضریب جینی و بیکاری دارند کمک ما می‌کنند الان، بخشی از شرکت‌های دانش بنیان هم که قرار است از این به بعد به ما ملحق بشوند در همان حوزه‌ی تحلیل داده و استفاده از علوم نوین تحلیل داده قرار است به ما کمک بکنند که از ابزار‌های مخلتف مثل هوش مصنوعی، علوم داده و امثالهم می‌آیند کمک ما می‌کنند تا با داده‌های موجود تحلیل‌های مورد نیاز را استخراج بکنیم.

سوال: مرکز آمار ایران طبعا باید یک پوشش یا گستره‌ای داشته باشد در سراسر کشور، الان وضعیت شما و مرکز آمار در سراسر کشور چطوری هست؟
ابوحمزه: مرکز آمار ساختمان ستادی اش در تهران مستقر هست، اما ما بعنوان نهادی که زیرمجموعه سازمان برنامه بودجه کشور هستیم، سازمان برنامه و بودجه استانی بازوی ما هستند در اجرای طرحهای آماری مان.

سوال: شما بازوی آنها هستید یا آنها بازوی شما؟
ابوحمزه: نه، یکی از معاونت‌های سازمان برنامه معاونت آمار هست که دقیقا با این عنوان، که با سیاست‌های مرکز آمار هماهنگ هست و با اعتبارات مرکز آمار اقدام به اجرای طرح‌های آماری می‌کند یعنی ما بر اساس نیازسنجی که می‌کنیم بر اساس اسناد بالادستی تقاضایی که دولت از مرکز آمار دارد، طرح‌های آماری مان مثل همین مواردی را که مثال زدم طراحی می‌کنیم. به استان‌ها ابلاغ می‌کنیم .منابع مورد نیاز را به لحاظ ریالی تخصیص می‌دهیم به ایشان و آن‌ها با استفاده از بخش خصوصی اقدام به جمع آوری و نمونه گیری و تهیه آمار‌های مورد نیاز ما می‌کنند در واقع ما با سازمان برنامه و بودجه استانی که در استان‌ها مستقر هستند و معاونت‌های آماری شان که کار تخصصی ما را انجام می‌دهند در سطح کشور برنامه هایمان را پیاده سازی می‌کنیم.

سوال: آیا برای هر استان شما راهبرد خاصی را دارید یا نه؟ همه‌ی استان‌ها به صورت شابلون یک موضوعی فارغ از زیست بوم خودش یک موضوعی را می‌گویید و آن باید در همان چارچوب عمل کند؟
ابوحمزه: خیر تفاوت می‌کنند استان‌ها، ما عمدتا شاخص‌های کلان آماری کشوری را استخراج می‌کنیم البته گزارش های استانی هم داریم مثلا شما شاخص بیکاری را ملاحظه بفرمایید در گزارش های مرکز آمار به تفکیک استان میزان اشتغال، میزان نرخ بیکاری، نرخ مشارکت حتی به تفکیک جنسیت هم گزارش می‌شود این‌ها، ما برای این که نمونه گیری‌های آماری مان از دقت کافی برخوردار باشند بسته به وضعیت جمعیتی هر کشور و پراکندگی جمعیتی در هر استان، نوع و روش نمونه گیری مان متفاوت خواهد بود، لذا روش نمونه گیری و میزان نمونه گیری مثلا در استان تهران با استان سیستان و بلوچستان کاملا متفاوت است .این چارچوب‌های نمونه گیری و این روش‌ها را بسته به هر استان ما در مرکز آمار ایران جمع بندی می‌کنیم، ابلاغ می‌کنیم به آن استان‌ها و استان‌ها در این چارچوب که با توجه به مختصات هر استان تهیه شده اقدام می‌کنند، در کنار این مسئله ممکن است ما نیاز به یک طرح آماری یا برنامه‌ی آماری خاصی در استان خاص داشته باشیم که در آن صورت به صورت خاص مثلا فرض کنید بخواهیم برای استان خوزستان یک طرح امارگیری خاص اجرا کنیم که آن‌ها استثنا می‌شوند و می‌توانیم آن را تعریف و تهیه و اجرا بکنیم که آن طبیعتا حالت خاصی می‌شود که روتین ما نیست.

سوال: مثلا بعضی از استان‌ها جا‌هایی هستند که مهاجر فرستند، بعضی‌ها میزان گردشگری زیاد است یا بعضی از مواردی که پیش از این خیلی راجع به آن صحبت نمی‌شده است، مثلا گردشگری سلامت، آیا در مرکز آمار برای این موضوعاتی که جدید ایجاد شدند و پیش از این سابقه نداشته یا خیلی محلی از اعراب در آمار و برنامه ریزی ما نداشته،  برای اینها هم تعریف جدیدی شده است؟
ابوحمزه: تا الان بیشتر تمرکز مرکز آمار روی همین تهیه شاخص‌های کلانی بوده که مورد استفاده عموم مردم و عموم سیاستگذاران هست، طی چند سال اخیر که این روند هم ادامه خواهد داشت، ما طرح‌های آماری اینچنینی را که به موضوعات بخشی خاص مرتبط میشود  داریم برایش برنامه ریزی می‌کنیم و عمدتا هم اینها را با دستگاه‌های تخصصی خودش پیگیری می‌کنیم، برای مثال در حوزه گردشگری ما با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تعامل تنگاتنگی داریم برای یکسری محاسبات آماری خاص که حالا محاسبات نهایی بشود حتما وزارتخانه مربوط گزارش می‌کند یا با وزارت بهداشت در حوزه سلامت، با وزارت ارتباطات درحوزه‌ی اقتصاد دیجیتال و ارتباطات داریم کار‌هایی را تعریف می‌کنیم، در حوزه اقتصاد دانش بنیان با معاونت علمی با دستگاه‌های مختلف طرح‌های موضوعی خاص را در حال تعریف هستیم که بتوانیم آمار‌های خاص تخصصی که بخصوص مورد توجه دستگاه‌های خاص هست و طبیعتا هم مبنای یکسری تصمیم گیری‌ها قرار می‌گیرد در آینده، آنها را بتوانیم تولید و گزارش بکنیم.

سوال: و چگونه این آمار در اختیار واحد‌های مختلف یا نهاد‌های مختلف قرار می‌گیرد در حوزه‌ی حکمرانی که بتوانند از این برای پیشبرد و تصمیم گیری بهتر از آن استفاده کنند؟
ابوحمزه: همه آمار‌هایی که ما تولید می‌کنیم، بعضا با تفصیل و جزئیاتی بیش از آنچه که در رسانه منتشر می‌شود، چون بعضا ممکن است طبقه بندی هم داشته باشند آماری که تهیه می‌شود، طی فرآیند‌های رسمی یا در قالب مکاتبات یا روش‌های مختلف به مراجع مربوط ارائه میشود ما ماه به ماه گزارش‌های آماری متعددی از آمارگیری‌هایی که کردیم به صورت بیشینی یا اتفاقاتی که در اینده ممکن است بیفتد در حوزه‌های مختلف به مسئولین کشور ارائه می‌کنیم، در داخل دولت و خارج دولت تا در واقع زنگ هشدار باشد برای تصمیم گیری‌ها که تصمیمات صحیح در حوزه‌های مختلف گرفته شود.

سوال: مهمترین انتظار شما به عنوان سکان دار مرکز آمار ایران برای اینکه این آمار و ارقام و داده‌ها مورد استفاده قرار بگیرد در تصمیم گیری‌ها چه هست؟ چه باید بکنند که این همکاری گسترده‌تر بشود بین نهاد‌های مختلف و مرکز آمار؟
ابوحمزه: آمار‌های مرکز آمار تا حد خوبی الان مبنای استفاده قرار می‌گیرد، اما آنچه که می‌شود بعنوان یک نکته مهم در پایان گفتگو مطرح کرد این هست که  ببینید ما الان داریم هجرت می‌کنیم از مفهوم مرکز آمار به نظام آماری کشور که یک عنصر مهم آن مرکز آمار خواهد بود، چون همه دستگاه‌ها دست اندرکار حوزه نظام آماری هستند اگر سایر دستگاه‌ها هم به ما کمک بکنند ما می‌توانیم نظام آماری جامع، قوی و دقیقی داشته باشیم که چه داده‌ها و آمار‌هایی که مرکز آمار منتشر می‌کند چه سایر دستگاه‌ها منتشر می‌کنند قابل اتکا و مستند به استاندارد‌های علمی و بین المللی باشد تا بتواند هم مورد استفاده سیاستگذاران باشد و هم مورد اعتماد عموم مردم واقع بشود.