انجام تکالیف الهی نوعی رعایت ادب است
موظف کردن خود به انجام واجبات موثرترین شیوه برای مبارزه با هوای نفس با استفاده از یک برنامهی منظم و مداوم است. همچنین انجام تکالیف الهی نیز به نوعی رعایت ادب به شمار میرود.
ادب یا تربیت دینی
آیا ادب اجباری که ما باید در برابر همسایهی خود داشته باشیم، همسایهی منفور را در نظر ما محبوب خواهد کرد؟
در مورد نماز و ادب بندگی، این ادب چه ثمرهای برای ما خواهد داشت؟
آیا به مرور زمان، نماز برای ما شیرین خواهد شد یا تغییری را در درون ما بوجود خواهد آورد؟
عدم علاقهی ما به یک همسایه ممکن است با دلیل و یا بدون دلیل باشد.
اگر بدون دلیل باشد و اتفاقاً همسایه هم آدم بدی نباشد. رعایت ادب به ما فرصت میدهد که نسبت به او علاقه پیدا کنیم. بنابراین رعایت ادب داشتن احساس بد را نسبت به دیگران از بین میبرد. اما اگر به دلیل موجهی ما همسایهای را دوست نداشته باشیم، رعایت ادب هم او را در نزد ما محبوب نمیکند. اگر ما در مقابل پروردگار عالم ادب را رعایت کنیم حتی اگر محبت هم نداشته باشیم، این ادب به ما فرصت شکوفایی فطرت را میدهد.
ادب دو کار را با هم انجام میدهد. یکی اینکه به ما فرصت میدهد از کنار کسی که میتوانیم او را دقیق دیده و دوست داشته باشیم به سادگی و بی اعتنا عبور نکنیم. در واقع این فرصتی است که ادب برای ایجاد علاقمندی به ما میدهد. دومین فایدهی آن این است که با رعایت ادب شما با هوای نفس خود مبارزه میکنید.
این هوای نفس میتواند تکبر، راحت طلبی، لذت جویی زیاد و خیلی چیزهای دیگر باشد. اگر کسی با استفاده از ادب هوای نفس خود را کنترل کند، صفای باطن پیدا میکند. اگر شما در برابر خداوند متعال ادب را رعایت کنید، خانوادهی خود را هم بهتر دوست خواهید داشت.
کسی که هوس باز است خانوادهی خود را دوست ندارد. اگر شما با استفاده از نماز هوس بازی را کنترل کنید، این آمادگی را پیدا میکنید که خانوادهی خود را بیشتر دوست داشته باشید.
رعایت ادب یعنی داشتن یک برنامهی منظم برای مبارزه با هوای نفس.
در مقاطع متنوع و پراکندهای ما با هوای نفس مبارزه میکنیم.
اما ادب یعنی یک برنامهی دائمی برای مبارزه با هوای نفس.
اگر در مباحث اخلاقی قرآن دقت کنید، متوجه میشوید که هوای نفس چقدر اهمیت دارد برخی از افراد هوا پرست هستند. بنابراین مبارزه با هوای نفس اهمیت زیادی دارد ادب موثرترین شیوه برای مبارزه با هوای نفس با استفاده از یک برنامهی منظم و مداوم است.
اگر شما به صورت مقطعی با هوای نفس مبارزه کنید به اندازهی یک برنامهی دائمی اثر ندارد؛ لذا در روایت داریم که اثر عمل کم ولی مداوم خیلی بیشتر از عمل زیاد ولی مقطعی است. ادب هم رابطهی ما را با خدا تقویت میکند و هم خود ما را اصلاح میکند در نتیجه به مرور زمان هم به نماز عشق میورزیم و هم به پررودگار عالم که در آن سوی نماز در مقابل ما ایستاده است.
آیا مربیان و والدین ما باید تلاش بکنند که بچهها شیرینی نماز را بچشند و چطور این کار را انجام بدهند.
بله مربیان و والدین باید تلاش بکنند ولی این تلاش نباید موجب یاس بشود. مثلا مرتب به بچه نگویند که نماز شیرینی شد یا نه و هدف آنها نباید شیرینی نماز باشد. راه کار آن این است که شما ادب را برای بچه شیرین بکنید.
چرا بچهها از نظم خوششان میآید؟ معمولا وقتی از بچه ها، در سن هفت سالگی میپرسیم که میخواهید چکاره بشوید، آنها میگویند که میخواهیم پلیس یا دکتر بشویم.
بچه وقتی میخواهد ادای دکتر را دربیاورد یک لباس سفید بلند میپوشد. پس کسی که نظم خاصی ندارد مورد توجه بچهها قرار نمیگیرد.
بنابراین بچهها برای ادب آماده میشوند. کلمهی ادب خیلی زیباست.
در روایت داریم بهترین چیزی که والدین میتوانند برای فرزندان شان به ارث بگذارند ادب است.
بچههای ما نیمچه عارفهایی هستند که استعدادعرفان را دارند.
در مکانی بچهی پنج سالهای به من گفت که به من بگوید چرا خدا ما را دوست دارد؟
او گفت: آیا شما عروسکی را که خودتان درست کرده باشید دوست دارید؟ من گفتم: من عروسک دوست ندارم. او گفت: من اگر عروسکی درست بکنم و کسی آنرا له بکند، من ناراحت میشوم، ما هم عروسکهای خدا هستیم ولی خدا خیلی عروسک درست کرده است، پس خدا هم ما را دوست دارد. این بچه درنگاه خودش به این مطلب رسیده بود زیرا بچهها فطرت پاک دارند و فطرت پاک ادب را شکوفا میکند.
رابطهی ادب با نماز این است که مهمترین قسمت نماز که انسان باید به آن توجه داشته باشد هنگام الله اکبر اول نماز است.
الله اکبر رکن نماز و بیشترین ذکرنماز هم هست. الله اکبر یعنی خدا بزرگ است و در مقابل بزرگی ادب و تواضع لازم است. پس اولین تعریف نماز، تواضع در مقابل کبریایی خدا است و کسی که در این تواضع قرار گرفت عشق به خدا پیدا میکند و تواضع او توام با عشق بازی با خدا میشود.
در روایات نماز رعایت ادب در مقابل قرائت قرآن است یعنی اینکه شما وضو میگیری، میایستی و قرآن میخوانی (بجای حمد و سوره کلمهی قرآن را میگذاریم) بعد در برابر آیات قرآن رکوع و سجده میکنید.
این توصیفی است که امیرالمومنین در خطبهی همام، برای قرآن خواندن دارد. هر گاه انسان قرآن میخواند باید در مقابل پروردگار کرنش بکند. مهمترین بار روانی قرآن (کلمات، جملات و ترکیبات آن) متواضع ساختن انسان در برابر خدا و القاء کبریایی خداست.
در واقع قرآن، خدانامه است، خدا در قرآن بدون رودربایستی از خودش تعریف میکند. از عظمت و بزرگی خودش یاد میکند و شما باید آنرا تایید کنید.
دین داری خیلی سهلتر وجذابتر از آن چیزی است که ما فکرمی کنیم.
اگر در دین سوء تفاهمی پیش آمده است بخاطر آموزش است. برگزاری دورههای آموزشی و تدوین مطالب دینی یکی از واجبات است و هر کسی که در این زمینه توانایی دارد باید زمانی را در این زمینه اختصاص بدهد.
سایتی بنام " بیان معنوی " راه اندازی شده است. این سایت را جمعی از دانشجویان و طلبهها راه اندازی کرده اند و تا یک ماه آینده قابل استفاده است. یکی از علت راه افتادن این سایت علاقهی مردم به این مباحث بوده است. اساتید حوزه و دانشگاه هم باید همت بکنند؛ و در این زمینه با تولید علم دینی و نرم افزاری (که آیت اله خامنهای روی آن تاکید داشتند) خلا ءها را پر بکنند.
منبع: سمت خدا سخنان حجت الاسلام پناهیان