پخش زنده
امروز: -
رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور گفت: دستگاهها در سه محور اصلی افزایش عدالت، بهرهوری و رضایتمندی ارزیابی میشوند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، موضوع برنامه صف اول به ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور در جشنواره شهید رجایی اختصاص داشت که با حضور آقای لطیفی، رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور بررسی شد.
سؤال: از جشنواره شروع کنیم. آقای دکتر جشنواره شهید رجایی را هر سال مردم اسم آن را میشوند بعضیها شاید درباره این جشنواره اطلاعات کمی داشته باشند. هم تاریخچه و هم مبانی قانونی اش را بفرمایید.
لطیفی: اولاً روز کارمند را خدمت همه کارمندان عزیزمان تبریک عرض میکنم. لازم است در ابتدا از تلاش بی وقفه و بی منت همکاران مان در بدنه دولت قریب به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر همکارمان در دولت تشکر کنم. همچنین از بازنشستگان عزیزمان که یک روزی کارمند بودند واین روز را جشن میگرفتیم و برای این بزرگواران آرزوی توفیق و سلامت را دارم. جشنواره شهید رجایی تقریباً از سال ۱۳۷۶ شروع شد و در سالهای اول هم بیشتر ناظر به قدردانی از مدیران و کارکنان و بازنشستگان بود یعنی افراد در جشنواره شهید رجایی تشویق میشدند و از خدمات آنها قدردانی صورت میگرفت. بعدها به موجب قانون مدیریت خدمات کشوری در سال ۱۳۸۶، فصل جدیدی از ارزیابی شروع شد. تجربههای جهانی هم این را نشان میدهد که جوایزی برای کیفیت خدمات در بخش دولتی تعریف میشود، مثل مثلاً جایزه مالکوم باتریج در امریکا است، جایزه دمینگ است که نوعاً هم به اسم افراد است یا جایزه کیفیت در بنیاد کیفیت اروپایی تحت عنوانای اف کیو ام، این جوایز وجود داشت. این جوایز ناظر به فرد نیست، ناظر به یک تشکیلات است ناظر به یک سازمان است. گاهی اوقات در حوزههای خاص تعریف شده است و گاهی اوقات به صورت عمومی. مطالعاتی صورت گرفت در آن سالها در سازمان اداری و استخدامی کشور به این جمع بندی رسیده ایم که بایستی همچنین جایزهای را برای همه دستگاههای اجرایی داشته باشیم. از سال ۱۳۸۶ در مادهد ۸۱ و ۸۲ قانون مدیریت خدمات کشوری این موضوع پیش بینی شد و از آن سال ما یک نسل متفاوتی از جشنواره شهید رجایی را با آن مواجه هستیم که در آن دستگاههای اجرایی ارزیابی میشوند. البته مدیران هم طبق قانون باید ارزیابی شوند، کارکنان هم بایستی ارزیابی شوند که آن در سطح دستگاهی این کار انجام میشود. این تاریخچه جشنواره شهید رجایی و آن چیزی که امروز ما خدمت شما بودیم و خدمت ملت شریف ایران، هجدهمین جشنواره شهید رجایی برگزار شد در سالهایی از سال ۷۶ تا الان انقطاع صورت گرفته است و برخی سالها این جشنواره برگزار نشد در سطح ملی؛ لذا مثلاً در برخی از استانها ما الان بیست و پنجمین، بیست و ششمین جشنواره را داریم، ولی در سطح ملی که با حضور شخص رئیس جمهور برگزار میشود، یک فاصلهای افتاده است. ما الحمدلله در دولت مردمی طی دو سال گذشته خدمت آقای رئیس جمهور بودیم ایاشن اهتمام داشتند مسئله ارزیابی عملکرد و توجه به ارزیابی دستگاههای اجرایی برای ایشان مهم بود. همانطور که در شعارهای انتخاباتی ریاست جمهوری هم فرمودند که دلیل اینکه از قوه قضائیه به قوه مجریه دارند تشریف میآورند واین مسئولیت خطیر را برعهده میگیرند اینکه بایستی با فساد از مبدأ مقابله شود بایستی زمینههای بروز فساد را جلوی آنها را بگیریم. قطعاً ارزیابی و کنترل در مبدأ قبل از اینکه تخلفی صورت بگیرد و اصلاح انحراف مسیر در مبدأ به مراتب سادهتر خواهد بود؛ لذا از این جهت مسئله ارزیابی عملکرد برای دولت پررنگ و مهم است. الحمدلله امروز هم با حضور ایشان، وزرای محترم، استانداران، مدیران دستگاههای اجرایی، خانواده محترم شهدای دولت و عدهای کارکنان عزیزمان در دستگاههای اجرایی این جشنواره شروع شد و تأکید هم دارم که این جشنواره شروع شد بخاطر اینکه در استانها این جشنواره استمرار پیدا خواهد کرد و حتماً این فرآیند فرآیندی خواهد بود که در ماههای آینده انشاالله با آن مواجه خواهیم بود و ثمرات آن را در دستگاه اجرایی خواهیم دید.
سؤال: در چه ابعادی این ارزیابیها انجام میشود؟
لطیفی: دو دسته شاخص ما عرض کنم که داریم البته میتوانیم به یک معنا یک تقسیم بندی کلی تری داشته باشیم. یکسری ارزیابیهای ما ارزیابی جامع است یعنی همه اقداماتی که در دستگاه اجرایی صورت میگیرد ارزیابی میشود که در دو دسته شاخص عمومی و اختصاصی است. یکی هم ارزیابیهای موضوعی است یعنی ما یک دسته جوایز موضوعی که از سال گذشته این مسیر را ما شروع کرده ایم در جشنواره شهید رجایی. مثلاً درخصوص شعار سال، درخصوص قوانینی که برای دولت اهمیت دارد، مثل قانونی جوانی جمعیت که یک ضرورت مهم ما نیازمند به توجه جدی در دستگاههای اجرایی هستیم. یا موضوعاتی در حوزه پاسخگویی و رضایت مردم که باز برای ما این موضوع مهم است و در دولت مردمی این موضوع ضریب خاصی را دارد این جوایز هم به طور خاص تعریف شده است یا جایزه مربوط به اهتمام دستگاههای اجرایی به اقامه نماز در دستگاههای اجرایی یا جوایزی که در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت است، در حوزه مردمی سازی دولت است. پس ما دو دسته جایزه داریم یا دو دسته سازوکار ارزیابی داریم، دسته اول ارزیابی جامع است که همه فعالیت ها، رفتارها، تکالیف، سیاست ها، مأموریتهای دستگاه در آن ارزیابی میشود یکی هم در موضوعاتی که تحت عنوان جوایز موضوعی ما در خدمت دستگاهها هستیم. در محور اول که ارزیابی جامع است که همه دستگاهها مکلف هستند در این ارزیابی شرکت کنند و استثنایی هم در این موضوع نداریم، دو هزار امتیاز درنظر گرفته شده است، سالهای سال است با همین سازوکار داریم پیش میرویم. هزار امتیاز در شاخصهای عمومی، عمومی به این معنا است که همه دستگاههای اجرایی این موضوع را دارند تکریم ارباب رجوع در همه دستگاهها معنا دارد دولت الکترونیک در همه دستگاهها معنا دارد، پاسخگویی به ارباب رجوع و فعال سازی میز خدمت در همه دستگاههای اجرایی موضوعیت دارد. اینها شاخصهای عمومی ارزیابی دستگاههای اجرایی هستند که ما در سه محور اصلی افزایش عدالت، افزایش بهره وری دستگاههای اجرایی و افزایش رضایت مندی مردم، دستگاهها را در این شاخصهای عمومی ارزیابی میکنیم. یک دسته شاخصها هم است، شاخصهای اختصاصی دستگاه است. مثلاً در وزارت نیرو شاخص اختصاصی ما میزان تولید برق است، جلوگیری از اتلاف برق در شبکه توزیع است، دسترسی عموم مردم به برق است یا در حوزه آب میزان شهرها و روستاهای تحت پوشش آب سالم است، اتلاف شبکه آب است که برای ما مهم است و بحث بهره وری و اصراف در آن پررنگ است. یا در حوزه آب و فاضلاب شهرهای تحت پوشش ضریب نفوذ پوشش ما در این فضا این مربوط به شاخصهای اختصاصی این دستگاهها است که مثلاً این شاخص در وزارت نفت متفاوت است، در وزارت امور خارجه متفاوت است، در وزارت آموزش و پرورش متفاوت است. این دو دسته شاخص معیار ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی در این ارزیابی جامع است که سالیانه هم دارد به روزرسانی میشود. اتفاقی که افتاد ما از سال گذشته با همکاری خود دستگاهها و رفت و برگشتهای متعددی که داشتیم و بهره مندی از جامعه نخبگانی و اندیشمندان حوزه اندیشگاهی که به طور اختصاصی در موضوعات کار میکنند، سعی کرده ایم که شاخصهایی را طراحی کنیم که به صورت دوسالانه به دستگاههای اجرایی ابلاغ کنیم. سال گذشته ابلاغ شد، ما سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ براساس شاخصهایی که سال گذشته ابلاغ شده است دارد ارزیابی میشود. یک ثبات نسبی ایجاد کند دستگاه بداند دقیقاً چه چیزی برای دولت مهم است، برای طبقه حاکمیت مهم است که برای آن سرمایه گذاری کند، وقت بگذارد، سعی کند در آن شاخصها پیشرفت داشته باشد که در ارزیابی هم انشاالله ارزیابی خوبی را کسب کند.
سؤال: نظام ارزیابی، چون نیاز به روز شدن هم دارد پیدا کرده است آیا؟
لطیفی: ما هر سال بلکه بگویم جلسات متعدد سالیانه در این موضوع داریم سعی میکنیم هم دانش جهانی را در این حوزه ببینیم، اتفاقاتی که در ارزیابی عملکرد افتاده است و مدیریت عملکرد و رهبری عملکرد در دنیا اتفاق افتاده است، اقتضائات خاص خودمان را هم میبینیم. ما یک اقتضائات خاصی در کشور خودمان داریم متناسب با شرایطی که داریم، سعی مان بر این است که از خود نظام ارزیابی عملکرد هم ارزیابی داشته باشیم و اصلاح کنیم این نظام را، این اتفاقاتی که عرض کردم که همین یکی از گلایههای دستگاههای اجرایی در سالهای قبل بود میگفتند هر سال به ما یک شاخص میدهید تا میخواهیم با این خو بگیریم و عادت کنیم و بتوانیم متناسب با این اقدامات مان را در دستگاه اجرایی تنظیم کنیم، شما یک دسته شاخص جدید معرفی میکنید. ما برای اینکه این دغدغه برطرف شود این رفت و برگشت را با دستگاههای اجرایی داشته ایم، نگاهی ما در سازمان اداری و استخدامی این است که به جایی اینکه سازمان اداری و استخدامی کشور سازمان ارزیابی باشد، سازمان تسهیل گر ارزیابی باشد. باز یکی از اتفاقات خوبی که امسال و سال گذشته و امسال ک هدیگر تقریباً به اوج رسید این بود که گفتیم به جای اینکه همکاران ما در امور ارزیابی عملکرد سازمان بنشینند دستگاهها را دعوت کنند، گزارشها را بگیرند و یک نمرهای بدهند، ما یک رفت و برگشتی بین دستگاههای اجرایی داشته باشیم، سامانهای وجود داشته باشد، اطلاعات در آن سامانه بارگذاری شود، این خوداظهاری دراختیار جامعه اندیشگاهی قرار بگیرد، مجموعههای تخصصی خود دولت مشارکت داشته باشند. جهت استحضار شما امسال در جشنواره شهید رجایی، ۳۰ دستگاه ارزیاب بوده اند، ۳۰ دستگاه ارزیابی کردند این نبود که یک سازمان اداری و استخدامی ارزیابی کند. یعنی وقتی در مورد جوانی جمعیت داریم صحبت میکنیم ستاد جوانی جمعیت دارد ارزیابی تخصصی خودش را میآورد اینجا و وارد میکند. اگر در مورد پاسخگویی به مردم داریم صحبت میکنیم، وزارت ارتباطات، سازمان اداری و استخدامی و مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری درگیر موضوع هستند و در بقیه موارد هم از همین سازوکار استفاده کرده ایم. هم باعث شده است که همه مشارکت کنند در این موضوع، خب خیلی به ما کمک میکند و دقت ارزیابی ما را بالا میبرد و هم یادگیری سازمانی اتفاق میافتد، چون در این رفت و برگشتها واحد تخصصی ورود میکند و از همه مهمتر در دریافت گزارشهای مکرر که گاهی اوقات دستگاههای اجرایی از این هم گلایه داشته اند. میگفتند ما یک ماه قبل این گزارش را به فلان دستگاه نظارتی داده ایم، دوباره شما آمده اید ما را ارزیابی کنید، ما چه زمانی به کار مردم برسیم، حرف درستی هم است، گفتیم بخاطر اینکه جلوی این موضوع گرفته شود، ما یک دفعه میخواهیم دولت الکترونیک را ارزیابی کنیم، ما ارزیابی کنیم، یک دفعه مثلاً مجموعه وزارت ارتباطات را ارزیابی کنیم، خب ما یک جلسات مستمری با وزیر محترم ارتباطات داشته ایم الحمدلله لطف کردند با همدیگر مشارکت داشتیم. شوراهای مربوطه در وزارتخانه بیایند درگیر شوند وقتی میخواهیم در مورد دولت الکترونیک صحبت کنیم، یک بار یک جا نهاد تخصصی ورود کند، مبنای ارزیابی باشد و براساس آن ارزیابیها مجموع این اطلاعات با همدیگر جمع شود و ارزیابی جامع دستگاههای اجرایی را برای ما شکل بدهد.
سؤال: اینکه این نظام ارزیابی چقدر شما میتوانید بگویید ایرانی است؟
لطیفی: الان میتوانیم بگوییم صد در صد ایرانی است. جهت استحضار ...
سؤال: یعنی هر شاخصی که دارید شاخصی است که برای ایران و مردم ایران میتواند مؤثر باشد؟
لطیفی: سؤال خیلی خوبی مطرح کردید، این شاخصها از کجا میآید، ما یکسری شاخصهای بین المللی داریم، اتفاقاً ماده ۸۳ قانون خدمات کشوری ما را هم مکلف کرده است که بایستی وضعیت خودمان را در شاخصهای بین المللی تعیین کنیم و به تعبیری یک گزارشی به نهادهای ذیربط بدهیم این کار هم سالیانه انجام میشود. ولی برای آن چیزی که مهم است، آن چیزی است که در داخل کشورمان است. اگر قانونی نوشته میشود، این قانون باید اجرا شود. اجرا شدن آن به چه است، اجرایی شدن آن به این نیست که من یک آئین نامه ای، دستورالعملی را ابلاغ کنم، برود در دستگاه اجرایی، بعد هم برود در کشو و اتفاقی نیفتد. اجرایی شدن آن به این است که دستگاه نظارتی ما که اول نظارت از داخل خود دستگاه شروع میشود یعنی خود بالاترین مقام دستگاه متولی این موضوع است. دفاتر بازرسی و رسیدگی به شکایات که عنوان آنها هست دفاتر ارزیابی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات است، این دفاتر که مستقیماً زیرنظر رئیس دستگاه هستند متولی ارزیابی عملکرد دستگاه هستند اینها باید گزارش تهیه کنند. اولین کنش درخصوص اصلاح رفتار دستگاههای اجرایی در اجرای قانون از خود دستگاه شروع میشود. کاری که ما در این دو سال گذشته مخصوصاً با یک جدیتی البته در سالهای گذشته هم همین رویه بود، ولی ما سعی کرده ایم این را تقویت و تعمیق کنیم این بود که تلاش کرده ایم که تمام سیاستهای کلی که ابلاغ شده است به دستگاههای اجرایی، قوانین و مقرراتی که ابلاغ شده است به دستگاههای اجرایی، تبدیل اش کنیم به این معیارها، شاخصها و سنجهها و براساس آن دستگاه اجرایی را ارزیابی کنیم. عرض کردم، شما یک دفعه میگوییم قانونی جوانی جمعیت، این قانون میرود یک گوشهای و خاک میخورد، ولی یک ستادی تشکیل شده است که کار او راهبری و نظارت است و وقتی این راهبری و نظارت را انجام میدهد یک جایی بایستی نمود پیدا کند که چه شد دستگاه اجرایی چه کسی باید از آن قدردانی کند یا خدایی ناکرده اگر ضعفی دارد کمک کند که این ضعف برطرف شود یا اگر کوتاهی دارد با آن کوتاهی برخورد شود. اینها را سعی کرده ایم که بیاوریم در این مدل خودمان و جالب توجه این است که برخی از کشورها از ما تقاضا کرده اند، همکاران ما میروند دورههای آموزشی برای آنها برگزار میکنند که سعی کنید این الگو را که عنوان آن را ما به طور کلی گذاشته ایم دیپلماسی اداری که رفت و برگشت ما بین کشورهای همسایه و همسو که تجربیات خودمان را در نظام اداری چه موفق و چه غیرموفق را دراختیارشان قرار بدهیم که اتفاقاً این برای آنها جذاب بود. ما در حوزه بهره وری سالانه ششماه یک بار و گاهی اوقات سه ماه یک بار گزارش داریم تهیه میکنیم برای آقای رئیس جمهور ارسال میشود، برای دستگاههای اجرایی ارسال میشود. ماهیانه به دستگاههای اجرایی مراجعه میکنیم که در حوزه بهره وری این مجموعه اقداماتی که تعریف شده بوده، این وظایف و تکالیفی که تعیین شده بوده است، چقدر پیشرفت داشته اید نسبت به آن، سعی کرده ایم در این رفت و برگشت که نگاه ما هم نگاه اصلاحی و سازنده است نه نگاه ما نگاه مچ گیری و قضاوت صفر که فقط یک نمرهای بدهیم و از کنار آن بگذریم سعی کرده ایم کمک کنیم دستگاههای اجرایی مان را که از ظرفیت خودشان برای حل مشکلات و توجه به این قوانین و مقررات و آئین نامهها و دستورالعملهایی که تکلیف دستگاههای اجرایی است معطوف کنیم که انشاالله بتوانیم شاهد رشد عملکرد دستگاههای اجرایی و بعد از آن رضایت بیشتر مردم باشیم.
سؤال: این نظام ارزیابی جشنواره شهید رجایی آیا طوری شده به نظر مردم، چون آثار آن را نمیبینند شاید اینطور است، ولی اینکه کجا این نظام ارزیابی میتواند در قضاوت جدیتر نسبت به عملکرد دستگاهها مؤثر واقع شود. بگذارید اینجوری بگویم، مثلاً اگر شما همزمان یک چیزی مثل تمشک طلایی هم مثلاً بدهید در این جشنواره یعنی مشخص شود که کدام دستگاه از همه ضعیفتر است، بعضی وقتها اثر این شاید بیشتر باشد از آن جایزهای که شما به بعضی از دستگاهها میدهید و خب امروز داده شد، به هر حال بعضی از این دستگاهها رفتند تا جایزه را گرفتند. اما اگر مشخص شود که مثلاً درباره تکریم ارباب رجوع فلان دستگاه از همه عقبتر است اینجا شاید خیلی تأثیرش بیشتر باشد برای اینکه آن دستگاه بجنبد و بدود و بخواهد خودش را اصلاح کند که دیگر اینجوری در چشم نیاید. یا مثلاً اگر نمودارهایی وجود داشته باشد که هر لحظهای از سال بشود ارزیابی عملکرد دستگاههای مختلف را آنجا دید و ببینیم الان چه دستگاهی در چه چیزی عقب است و در چه چیزی جلو است، اگر عقب بود حالا جلو افتاد، سرعت گرفت، یا احیاناً برعکس آن، تا اینکه این واقعاً به یک نظامی تبدیل شود که دستگاهها را یک مقداری به تب و تاب بیندازد برای اینکه این صرف اینکه حالا من جایزه نگرفته ام ممکن است برای من مهم نباشد ممکن است بگویم من مسئول یک دستگاهی هستم جایزه هم نگرفته ام نفر دیگر همکار من رفت و آن جایزه را گرفت.
لطیفی: سؤالی را که مطرح فرمودید من یک جواب خیلی شسته ورفته دارم نسبت به آن، الحمدالله یکی از کارهایی که ما در سازمان با همکاری همکاران مان پیگیر بوده ایم از سال گذشته، من در مراسم سال گذشته خدمت آقای رئیس جمهور این تعهد را دادم و پخش شد در رسانهها و رونمایی کردیم از سامانهای تحت عنوان سامانه دولت سنج، سامانه دولت سنج چه است، این سامانه که همین بعنوان دولت سنج در اینترنت هم قابل جستجو است و دسترسی برای عموم مردم هم آزاد است، در سامانه وضعیت امتیازی تک تک دستگاهها را به تفکیک گذاشته ایم. یعنی ما سال گذشته امروز هم انشاالله اطلاعاتی که تکمیل شود را بارگذاری میکنیم احتمالاً همکاران من الان شروع کرده اند کم کم به ورود اطلاعات. تمام مستنداتی که جنبه محرمانگی ندارد، چون برخی از مستندات برای برخی از دستگاههای ما جنبه محرمانگی دارد ملت شریف ما هم به ما حق میدهند که این مستندات خب عمومی منتشر نشود با مسئله امنیت ملی در ارتباط است، چون همه دستگاهها هستند وزارت دفاع و پشتیبانی هست، وزارت اطلاعات هست، دستگاههای دیگر هم مشمول این قانون هستند. البته وزارت اطلاعات نیست، ولی سایر وزارتخانههایی که هستند گاهی از اوقات اطلاعات خاص دارند و نبایستی در منظر عمومی قرار بگیرد، ولی عملکرد آن در حوزه مثلاً تکریم ارباب رجوع، دولت الکترونیک، اتصال به سامانه ها، اینها موضوعاتی است که قابل دسترسی است. هم مستندات و هم امتیازی که به این اقدام در آن دستگاه داده شده است به ریز ما خودمان در یک اتاق شیشهای نشسته ایم یعنی ارزیابی ما هم در معرض ارزیابی جامعه نخبگانی ما است. من برای نمونه الان، چون از همان صفحه پرینت گرفته ام و آورده ام، الان ما درخصوص وزارت نیرو، که جزء دستگاههای خوب ما هم بوده است که ملاحظه میفرمایید یک چیزی مثل داشبورد ماشین که حالا آمپرسنج شبیه آن است که در وضعیت مربوط به شاخصهای عمومی، شاخصهای اختصاصی و سرجمع شاخص، الان روی سامانه تشریف ببرند الان این عدد را دارند میبیند برای همه هست. ذیل آن اطلاعاتی که مربوط به این موضوع هست هم قرار گرفته است، چرا این اتفاق افتاده است، چه اقدام برجستهای داشته است دستگاه، که این از حیث شفافیت واقعاً یک کار منحصر به فرد و قابل دفاعی است ما امیدواریم که بتوانیم این را استمرار بدهیم در سالهای آینده تکمیل کنیم از جامعه نخبگانی کمک بگیریم. این اطلاعات الان برای دستگاهها وجود دارد.
سؤال: دستگاه ضعیف هم در اینها دیده میشود؟
لطیفی: همه دستگاه ها.
سؤال: من میخواهم توجه خبرنگاران را جلب کنم که بروند اینجا و درباره دستگاههای مختلف نگاه کنند، دستگاههای ضعیف را.
لطیفی: ما، چون تکلیف نداریم دستگاههای ضعیف را خدمت شما اعلام کنیم، چون امیرالمؤمنین فرمودند کسی که بدکاره را زجر بدهد، زجر دادن آن با تشویق انسان نیکوکار است، اگر دستگاه برتر ما امروز توفیق دارد که میآید از دست رئیس جمهور...
سؤال: حالا اینجا درباره دستگاهها است ممکن است آن قاعده در آن صدق کند یا نکند من هم ورود نمیکنم. به هر حال میشود دید چه دستگاهی در چه شاخصهایی ضعیف است؟
لطیفی: سرجمع نمره اش مشخص است و اینکه نسبت به سال گذشته رشد داشته است یا رشد نداشته است، چون آن چیزی که برای ما باز اهمیت آن زیاد است در جشنواره و یکی دو سال است ما روی آن متمرکز هستیم این است که بیش از آنکه نمره بالایی کسی آورده باشد، چون الان بعضی از دستگاهها نمرههای بالایی هم آورده اند. مثلاً وزارت دفاع ما، وزرات نیروی ما نمرات خوب و بالایی را آورده اند، ولی وزارت امور خارجه ما رشد بالایی داشته است، رشد برای ما مهم است، چون میخواهیم یک دستگاهی خدا را شکر سالهای سال دستگاه برتر بوده است، سال گذشته وزارت دفاع بعنوان دستگاه برگزیده هم انتخاب شده است. این دستگاه یک دیسیپلینی که دارد با آن نظم و نظامی که داردالحمدالله عملکرد خوبی هم دارد و واقعاً قدردان همکاران مان در مجموعه دفاعی کشور هستیم. ولی برای ما دیده اید در مدرسه هم همینطور است بعضیها همیشه معدل شان ۱۹ است یا ۲۰ است، اینهایی که معدل آنها ۲۰ است اگر قرار باشد معلم مدرسه و کلاس همیشه از این نمره ۲۰ قدردانی بکند، انگیزهای برای رشد، برای بقیه باقی نمیماند؛ لذا ما تلاش کرده ایم علاوه بر اینکه قدردانی بکنیم کسانی که بالاترین نمرات را دارند از کسانی که بیشترین رشد را هم داشته اند هم قدردانی کنیم، چون این برای ما مهمتر است آن بخش دارد تکان میخورد، آن بخش دارد جهش پیدا میکند و ما میخواهیم این اتفاق بیفتد که همه با همدیگر در این کشتی رشد داشته باشیم و رو به حرکت باشیم و این نباشد که یک عدهای رشد داشته باشند همیشه آنها ارزیابی شوند بعنوان دستگاههای برتر و بقیه مستنداتی که ارائه کردند در مورد عملکرد سال ۱۴۰۱ شان در دسترس عموم تا آنجایی که محرمانه نباشد قابل استفاده است. مخصوصاً برای عزیزان من در حوزه دانشگاهی عرض میکنم و کسانی که علاقمند هستند کار پژوهشی انجام بدهند، چون بالاخره خود ما هم سبقه دانشگاهی داریم گاهی از اوقات دسترسی ما به این دادهها سخت بود و نمیتوانستیم استفاده کنیم میخواستیم یک کار پژوهشی انجام بدهیم در شاخصهای عمومی، در شاخصهای تخصصی و اختصاصی دستگاه این دسترسی الان وجود دارد و انشاالله مورد استفاده هم جامعه خبرنگاری و هم جامعه علمی و دانشگاهی ما باشد.
سؤال: درباره تکریم ارباب رجوع، شما گفتید جزء همان شاخصهای عمومی است یا اینکه نه یک شاخص جداگانه است؟
لطیفی: هم در شاخصهای عمومی مان داشته ایم یک عددی برای این تعیین شده بود هم بث رضایت سنجی برای ما مهم بود آقای رئیس جمهور هم دستور فرموده بودند یک تکلیفی را برای وزارت ارتباطات که زیرساخت مجموعه را ایجاد میکند، ما بحث فرآیندی اش را پیش ببریم. یک کارگروهی تشکیل شد از ابتدای سال ۱۴۰۲ ما شروع کردیم بحث را، ولی به جشنواره نرسید ضمناً جشنواره اساساً برای سال ۱۴۰۱ است یعنی ما عملکرد سال گذشته را. انشاالله یکی از تمایزاتی که ما در سال آینده که الان در آن هستیم در جشنواره شهید رجایی خواهیم دید همین موضوع سامانه رضایت سنجی مردم است که فکر میکنم صداوسیما هم باید اینجا بیاید به کمک ما انشاالله برای همه کارمندان دولت یک کی یو آر کد صادر میشود. اطلاعات کارمندان دولت ما در سامانه مان سامانه پاکنام هست. یک ارتباطی ایجاد شد بین ما و وزارت ارتباطات و دستگاه اجرایی به محض اینکه نام و نام خانوادگی مثل من را در آن سامانه میزند این کی یو آر کد به صورت منحصر به فرد صادر میشود دستگاه مکلف است طبق بخشنامهای که به دستگاه ابلاغ شده است این را پرینت کند پشت درب اتاق فرد بچسباند، فرد با گوشی اش هر ارباب رجوعی که میآید با گوشی اش بتواند این کی یو آر را اسکن کند به محض اینکه اسکن کرد وارد سامانه میشود چهار تا سؤال ساده ما از او میپرسیم، راضی بودید، کار شما را سر وقت انجام داد، به کارش مسلط بود، برخورد اخلاقی اش مناسب بود، همین چهارتا به مرور زمان برای افراد پاسخ اش هم خیلی بلی و خیر نیست از این ایموجیها است که انتخاب میکند ما الان روزانه هزاران گزارش داریم به صورت برخط هم میآید برای ما نه برای خود دستگاه بخاطر اینکه گاهی اوقات.
سؤال: به تفکیک هر کارمند؟
لطیفی: به تفکیک هر کارمند یعنی هر کارمند دقیقاً مشخص است ما به تفکیک آن داشبوردی که داریم در آن سامانه رصدی که داریم به تفکیک دستگاه میرویم دقیقاً در دستگاه به تفکیک شهر و شهرستان و استان میتوانیم دقیقاً مشخص کنیم که الان چه شهرستانی رضایتمندی از آن بالاتر است کدام دستگاه رضایتمندی از آن بالاتر است و حتی کدام کارمند، چون من همین دو سه هفته گذشته که همکاران ما آمدند و یک گزارشی دادند که مثلاً یک بزرگواری داشتیم که، چون امکان نگارش متن هم وجود دارد یک همکاری با مجموعه دانشگاهی در دانشگاه تربیت مدرس ما داشتیم الحمدالله یک گروهی آمدند در حوزه متن کاوی که با هوش مصنوعی متنی که در مورد افراد نوشته میشود را ابر واژه گانی دربیاورند مشخص کنند که بدون اینکه نیروی انسانی آنجا باشد یعنی سامانهمند است؛ که مشخص بشود که این فرد چه تصویری از او در ارباب وجود دارد. مثبت است یا منفی است یا چه ویژگی دارد. گفته است مثلاً خوش خلق است، کار ما را راه انداخت، واقعاً ما تشکر میکنیم، ادب را رعایت کرد، مجموعه این عبارات گاهی اوقات تا ۱۴۰ واژه برای یک فرد نوشته شده بود. من وقتی گزارش هارا میدیدم این نشان میدهد که مردم ما هم علاقمند هستند که اظهارنظر کنند و فقط باید این بستر امن برای آنها وجود داشته باشد. ما وقتی که میخواهیم به دستگاهی اعلام کنیم با یک فاصلهای اعلام میکنیم که قابل ردیابی هم نباشد که در مورد این فرد چه کسی ارزیابی کرده است و نظر داده است سعی کرده ایم مباحث امنیتی را رعایت کنیم امنیت شهروندان مان را. چون خدایی ناکرده بالاخره این احتمال وجود دارد که فردی متوجه شود که دیگری از او گلایه کرده است و بخواهد برخورد نامناسبی داشته باشد همه این احتمالات را سعی کرده ایم در این سامانه پیش بینی کنیم و الان کاملاً آماده است و دارد اجرا میشود یعنی عرض کنم به مرور دستگاهها دارند وصل میشوند البته دستگاههایی که عقب هستند قطعاً در ارزیابی سال آینده ما لحاظ خواهد شد ما انشاالله در سال آینده در جشنواره شهید رجایی این محورمان براساس دادههای واقعی میدانی تک تک آحاد ارباب رجوعی که به دستگاههای اجرایی مراجعه کرده اند صورت خواهد گرفت و میتوانیم دستگاه برتر و حتی فرد برتر را مشخص کنیم که این براساس مراجعات مردم این آقا یا خانم در فلان دستگاه اجرایی در فلان شهرستان بالاترین میزان رضایتمندی را داشته است. جهت استحضار عرض کنم باز همان تیم حرفهای که دارند این کار را انجام میدهند، یکی از کارهایی که دارند انجام میدهند این است که با الگوریتمهایی که در حوزه ریاضی و بحث نظریه گرافها است تشخیص بدهند که اگر احیاناً کسی دارد برای دیگری بده بستون میکند این را هم مشخص میکند که این از ارزیابی دارد خارج میشود داریم. این سامانه را به روز میکنیم نمونه اش هم در دنیا بوده است همکاران ما مطالعاتی داشته اند رفته اند و دیده اند سعی کرده اند ما یک مدل بومی خودمان با اقتضائات خاص خودمان را داشته باشیم که بتوانیم مسئله رضایت سنجی که یکی از ارکان سه گانه ما در حوزه حکمرانی اسلامی ایرانی است که توجه به نظر مردم و رضایت مردم در ارزیابی دستگاهها ملاک قرار بگیرد که انشاالله این اتفاق هم الان در جریان است یعنی دارد اطلاعات روزانه وارد میشود و خواهش من این است که صداوسیما هم به ما کمک کند، چون بعضی از دستگاهها در نصب این کی یو آر کد که اولین مرحله است، گاهی اوقات کوتاهی میکنند. البته ابلاغ کرده ایم، جلسات داریم هفتگی با دستگاه ها، به مسئولین ذیربط دستگاهها داریم اعلام میکنیم که حتماً این اتفاق بیفتد متصل هم شده است به پنجره ملی خدمات دولت و در آن مجموعه هم الحمدالله این امکان وجود دارد یعنی وقتی احراز هویت شد وارد پنجره ملی هوشمند شد فرد، به محض اینکه وارد شد یک بخشی دارد درخصوص مشارکت و در حوزه مشارکت در حوزه نظرسنجی وقتی وارد میشود آنجا نوشته است کی یو آر کد را اسکن کنید، وقتی آن کی یو آر کد را اسکن بکند دیگر به صورت اتوماتیک این اتفاق بیفتد لازم نیست که نرم افزار جدیدی را روی گوشی شان نصب کنند. من ابتدای دولت در همین جلسه هم خدمت همکاران شما عرض کردم گفتم واقعاً اگر از من سؤال کنند چه ایده آلی برای این دوره مسئولیت ات در سازمان اداری و استخدامی کشور دارید بارها این را گفته ام گفته ام من آرزویم این است که در چند سال آینده که ببینیم حتماً ظرف این دو سه سال آینده دولت به اندازه یک آیکون روی گوشی مردم بشود. یعنی وقتی آن آیکون را میزند وارد بشود همه خدماتی را که از دولت میخواهد. اگر سؤال دارد مجموعهای باشد که جواب بدهد، اگر پیشنهاد یا ایدهای دارد اگر خبری دارد و میخواهد یک خبری را بدهد که میتواند گزارشی باشد یا اخباری باشد یا اگر کاری دارد بگوید کار دارم خبر دارم پیشنهاد دارم سؤال دارم، چهار گزینه که ما این را با همکاری وزارت ارتباطات داریم پیش میبریم هر دو هفته یک بار ما جلسه داریم تقریباً برای همین موضوع که بتوانیم این اتفاق را رقم بزنیم که مردم ۲۴ ساعت شبانه روز هفت روز هفته هر خدمتی که از دولت میتوانیم به صورت سامانهای بدون نیاز به حضور بدون صرف هزینه وقت و بنزین و ماشین و ترافیک و خدایی ناکرده در دستگاه اجرایی رفتار نامناسب یا درخواستهای ویژه یا این چیزی که امروز آقای رئیس جمهور فرمودند اینکه یکی من را سفارش کند دنبال یک چیزی بگردند تماس بگیرد من را معرفی کند، همه اینها وقتی که در سامانه بیاید این خطاها و خطرها به حداقل ممکن برسد و انشاالله بتوانیم رصد کنیم و این اتفاق بیفتد داریم حرکت میکنیم و خدا را شکر انشاالله محقق خواهد شد.
سؤال: از صحبتهای شما درباره تکریم ارباب رجوع اینجور برداشت کردم اگر اشتباه میکنم شما اصلاح کنید که یکسال دیگر میتوانیم شبیه آن چیزی که درباره بعضی از این تاکسیهای جدید میبینیم که بلافاصله ارزیابی را میخواهد، نمره دادن در میخواهد و بلافاصله تأثیر آن را مشتری میبیند، این در نظام اداری کشور هم اتفاق افتاده باشد حالا اگر صد در صد نه حداقل حرکت قابل ملاحظهای به سمت اش شده باشد.
لطیفی: انشاالله
سؤال: اینکه شما گفتید آرزوی شما این است که برسیم به یک دکمه یا آیکون روی گوشیها که ارتباط مردم خلاصه شود در این دکمه وقتی میخواهند ارتباط بگیرند با اجزای مختلف دولت، الان به کجا رسیده ایم کدام دستگاهها عقب هستند از این پنجره و ارزیابی شما چه است؟
لطیفی: اول دستگاههایی که جلو هستند خدمت تان عرض کنم. چون مثبت میخواهیم صحبت کنیم هفته دولت است البته ما دعواهای مان را پشت پرده داریم با دستگاه اجرایی مینشینیم خیلی جلسات جدی است شاید اگر بدون صدا گاهی اوقات بروید و پخش کنید شاید خودش جلسات بامزهای است که خیلی جدی در این موضوع هم الحمدالله وزارت ارتباطات، همکاران عزیزم در مجموعه وزارت ارتباطات و هم مجموعه ما پیگیر هستند این موضوع را، خب تأمین اجتماعی در این موضوع خیلی خوب وارد شد و کمک کرد به داستان، بنیاد شهید خوب وارد شد الحمدالله، سازمان امور مالیاتی خوب وارد شد، تا قبل از این دانشگاهها البته یک مقداری کمتر وارد شدند، ولی اخیراً دانشگاهها هم دارند وارد میشوند که حتی ما کم کم برویم به این سمت که در پنجره ملی وقتی که کاربر ما یک بار احراز هویت میشود و وارد میشود در پنجره، حتی دانشجو میتواند کارنامه نمرات اش را هم ببیند یعنی خدماتی که دانشگاه دارد به او ارائه میکند را در آن مجموعه میبیند. جزء دستگاههایی است که اخیراً متصل شد به پنجره ملی و دانشگاهها دارند وارد میشوند. وزارت بهداشت یک مقداری فاصله دارد از آن چیزی که ما انتظار داریم البته بیمه سلامت حضور دارد که جای تقدیر دارد، ولی ما امیدواریم که بتوانیم مباحثی مثل پرونده سلامت، مثل پزشک خانواده، مثل دارویار و مباحث مثل اینها را همه را بیاوریم در این سامانه و از همه مهمتر آن چیزی که همین هفته گذشته در جلسهای که با همکاران مان داشته ایم در وزارت ارتباطات مسئله این است که ما امسال در قانون بودجه امسال پیش بینی کرده ایم که بایستی ۲۰ درصد خدمات به صورت هوشمند و بدون عامل انسانی در پنجره ملی ارائه شود. یعنی با الگوریتمهایی که نوشته میشود در دستگاه اجرایی اگر قرار است استعلامی صورت بگیرد و اطلاعاتی گرفته شود بدون اینکه از فرد هیچ به تعبیری اطلاعات جدیدی درخواست شود مدرک جدیدی درخواست شود برود در سامانهها در اتصال با سایر سامانههایی که وجود دارد بتواند مدرک تحصیلی اش را میخواهد برود از مجموعه سامانه سجاد وزارت علوم مثلاً، اگر ایثارگری میخواهد از سامانه ایثارگران اطلاعات بردارد، اگر درخصوص روابط سببی و نسبی میخواهد از سازمان ثبت احوال کشور بتواند اطلاعات را بگیرد اگر آدرس را میخواهد برود از سامانه املاک و اسکان این اطلاعات را بیاورد بدون اینکه نیاز باشد از فرد سؤال بکند. آموزش و پرورش الحمدالله در این موضوع در ماههای گذشته همکاری خیلی خوبی داشت اطلاعات را سعی کرد در ثبت نامهای دانش آموزان براساس سامانه املاک و اسکان وارد شود البته یکسری اشکالات هم بود همان ایام جلساتی را هم ما با وزیر محترم آموزش و پرورش و همکاران آنها داشتیم، ولی به سرعت این اشکالات برطرف شد قطعاً در مسیر حتماً با یک موانعی با یک مسائل جدیدی مواجه خواهیم شد، ولی اینکه دولت اراده کرده است که به سمت هوشمندسازی دولت حرکت کند که امروز در سخنرانی آقای رئیس جمهور هم به این نکته تصریح شد که هوشمندسازی دولت یکی از اولویتهای قطعی ما در دولت است در سالهای آینده در برنامه هفتم احکام خوبی برای این موضوع پیش بینی شد که بتوانیم این را یک تکلیف جدی داشته باشیم برای همه دستگاههای اجرایی مان.
سؤال: و فراتر از دولت دیگر؟
لطیفی: و فراتر از دولت. البته ما اگر از خودمان شروع کنیم در دولت بخش خصوصی و بخش عمومی خودش انگیزه دارد.
سؤال: نه مثلاً دستگاه قضائی و اینها هم در این قصه؟
لطیفی: دستگاه قضائی الحمدالله پیشرو بوده است مخصوصاً خود جناب آقای دکتر رئیسی که رئیس قوه بودند همین موضوع از همانجا شروع شد آقای دکتر زارع پور هم همانجا این مأموریت را برعهده داشتند الحمدالله امروز انی اتفاق افتاده است و مافقط الان نگران این اتصال سامانه سنا به همین داستان پنجره ملی هستیم که این اتفاق هم رقم بخورد ما بتوانیم در یک پنجره ملی به صورت هوشمند با یک بار احراز هویت و بدن نیاز به مداخله انسانی بسیاری از خدماتی که میشود به صورت استعلامی باشد در بین دستگاهها بدون اینکه نیاز باشد از فرد مدرک جدیدی بگیریم بتوانیم این کار را انجام بدهیم کم کم دارد این اتفاق میافتد. علت اینکه امسال در جشنواره شهید رجایی ما دستگاه برگزیده در این موضوع نداشتیم البته یک مقداری سخت گیری بنده و همکاران من بود در سازمان که آن چیزی که برای ما مهم است فقط اتصال به پنجره نیست، کیفیت خدمات اینکه فرد وقتی وارد پنجره ملی میشود بدون هیچگونه قطعی و مشکلی که حالا ناشی از عوامل قهری؟ نباشد، مثلاً قطعی اینترنت است، عدم پوشش اینترنت در آن ناحیه خاص باشد، اگر جنس مسئله و اینها نباشد حتماً باید بایستی برخط بدون هیچگونه مشکلی با یک بار ورود به سامانه بتواند مسئله اش را حل کند و خصوصاً اینکه نیازی نباشد که در انجام امورش نیاز باشد که چندین بار اطلاعات خودش را وارد کند و بلکه این اطلاعات از مسیرهای موجود دادههای در دستگاه اجرایی حل شود. انشاالله ما در سال آینده این محور را پررنگتر در جشنواره شهید رجایی مان خواهیم دید، تکلیف ما است، وظیفه ما است، و اراده دولت بر این است، مطالبه به حق مردم هم است با پیشرفتهایی که در حوزه فناوری وجود دارد همه خدماتی که نیاز ندارد به حضور در دستگاه اجرایی بتوانند از این سامانه دریافت کنند.
سؤال: برویم سراغ سامانه پاکنا که شما چند دقیقه پیش یک اشارهای هم به آن کردید. اول بفرمایید که پاکنا که کامل بشود چه اتفاق مهمی خواهد افتاد که مردم بدانند این مهم است؟
لطیفی: مهمترین اتفاقی که بایستی بیفتد اولاً اتصال زیرسامانهها با همدیگر است. ما در سال گذشته یکی از ضعفهایی که در سامانه متوجه شدیم این بود که سامانه ساختارمان به سامانه نیروی انسانی مان به سامانه حقوق و دستمزدمان به همدیگر وصل نبوده است در سالهای گذشته. سه تا سامانه جدا از همدیگر بودند از هم که داشتند کار میکردند ما نمیتوانستیم دقیقاً مشخص کنیم تعداد کارکنان دولت چقدر است. ما از سال ۱۳۸۴ دیگر سالنامه آماری نداریم، شما بگردید ببینید سالنامه آماری کارکنان دولت چاپ شده است یا نه، از سال ۱۳۸۴، همکاران ما در سازمان از دورهای که بنده آمده ام گفتند اولین چیز ما باید آمارمان را دقیق کنیم. البته الان هم آمار ما هنوز دقیق نیست، ولی اینقدر جرأت داشته ایم که در سال ۱۴۰۰ سعی کرده ایم براساس اطلاعاتی که در سامانه کارمند ایران یا سامانه پاکنا و سامانه ساختار که همه اینها را جمع کرده ایم و اسم آن را گذاشته ایم سامانه یکپارچه نظام اداری. الان به آن میگوییم سینا، سامانه یکپارچه نظام اداری در آن سامانه همه اینها را یکپارچه کنیم اصطلاحاً بابای؟ سیستم را بگیریم کجا مثلاً دستگاه تشکیلاتی را گفته است که ما به ازای آن نیرو ندارد، نیرویی دارد که در تشکیلات اصلاً معلوم جای آن کجاست، ما بعضی از دستگاههای اجرایی مان در این سالها این اتفاق برایشان افتاده است و خیلی هم کار سختی است واقعیت این است که، چون با دادههای دستگاه مواجه هستیم این اطلاعات دارد جمع میشود من جمله بحث حقوق و دستمزد که بایستی در این سامانه وارد شود. البته البته مشکلی که ما الان با آن مواجه هستیم که یک حکم هم در برنامه هفتم الحمدالله برای آن پیش بینی کرده ایم پیشنهاد داده ایم که قانون شود این موضوع که حکم کارگزینی کارکنان دولت به صورت متمرکز بایستی صادر شود، چون آنجا است که مشخص شود که این کارمند چه کسی است، کجاست، چه کار دارد میکند، چند جا کار میکند، چون الان همه براساس خوداظهاری دستگاهها است در سالهای گذشته به خوداظهاری واگذار شده است، خوداظهاری خطا دارد در ارزیابی ما ما رفته ایم وارد شده ایم و دیده ایم؛ لذا الان دارد این اتفاق میافتد و رو به جلو هستیم و واقعاً اتفاقات خوبی افتاده است تکالیف قانونی هم که بوده است و پیشنهاد ما بوده است و در بودجه سالیانه آمده است الحمدالله نسبت به این موضوع. الان عمده مشکل ما در شهرداریها است در ورود اطلاعات و یک مقداری بانکها و کاری هم که امسال در بودجه پیش بینی کرده بودیم این پرداخت به ذینفع نهایی بود که یک شناسه یکتا بانک مرکزی هر پرداختی برای کارکنان دولت وارد میکند، یک شناسه ۳۰ رقمی یکتا برای آن ایجاد کند، معلوم باشد مبدأ آن کجا است، موضوع اش چه است، به چه کسی واگذار شده است و واریز شده است در چه حسابی اش، که بتوانیم این را تجمیع کنیم تمام ورودیها را در یک نظام جامع کنترل کنیم، چون میخواهیم سرجمع دریافتیهای فرد در آخر ماه را و سرجمع دریافتیهای فرد را در پایان سال مشخص کنیم. الحمدالله کارهای خوبی اتفاق افتاد یعنی باید از بانک مرکزی هم مطالبه کنیم اتفاقاً امروز در نمایشگاه وعده خدمت که من رفته بودم غرفه بانک مرکزی به همکاران هم آنجا عرض کردم گفتم خواهش میکنم، به ما قول دادند ظرف هفتههای آینده این نهایی شود که بتوانیم کنترل مان را؟ کنیم دقیقتر در حوزه حقوق و دستمزد. حتماً بحث نظام جبران خدمات عادلانه که موضوع بسیار مهمی هم است و آقای رئیس جمهور هم مطالبه کرده اند گامهایی که برداشته ایم در این مسیر به نظر میرسد که خوب است که ما باز هم خدمت شما باشیم.