عباس، قهرمان دوران + فیلم

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، شهید عباس دوران در ۲۰ مهر سال ۱۳۲۹ در شیراز به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۸ مدرک دیپلم خود را گرفت و سپس وارد دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش شد و پس از گذراندن دوره مقدماتی در ایران برای ادامه تحصیل و طی دوره تکمیلی به آمریکا رفت و پس از طی مراحل خلبانی و اخذ گواهینامه خلبانی به ایران بازگشت. 

شهید عباس دوران در زمان جنگ ایران و عراق به‌عنوان افسر خلبان شکاری و معاونت عملیات فرماندهی پایگاه سوم شکاری مشغول خدمت بود و پس از مدتی، برای ادامه پرواز‌های جنگی به پایگاه ششم شکاری بوشهر منتقل شد. شهید دوران بسیار شجاع و بی‌باک بود و دشوارترین مأموریت‌ها را می‌پذیرفت، وی در بین نیرو‌های عراقی نیز خیلی معروف به شجاعت بود و عراقی‌ها آرزو داشتند او را اسیر کنند.
شهید سرلشکر خلبان عباس دوران ۱۲۰ مأموریت بمباران هوایی در دوران دفاع مقدس انجام داده که از این لحاظ یکی از رکوردداران این پرواز‌ها، در نیروی هوایی محسوب می‌شود.
این قهرمان ایرانی در جریان جنگ تحمیلی رشادت‌ها و دلاوری‌های زیادی از خود نشان داد که مهم‌ترین آن‌ها در عملیات مروارید بود که حماسه‌ای بزرگ خلق کرد و پنج فروند ناوچه عراقی را در حوالی اسکله الامیه و البکر منهدم ساخت، چنان چه بار‌ها گفته‌شده فرمانده نیروی دریایی عراق را سرهنگ خلبان عباس دوران و سرهنگ خلبان خلعتبری به نابودی کشاندند، شهید دوران همچنین یکی از افراد تأثیرگذار در عملیات فتح‌المبین بود. زمانی که اسرائیل به لبنان حمله کرد وی اولین خلبانی بود که آمادگی خود را جهت نبرد با صهیونیست‌ها اعلام کرد.

نحوه شهادت شهید دوران 
این فداکاری شهید دوران در تاریخ ایران ماندگار شد که در سال ۱۳۶۱ و در بحبوحه جنگ، صدام حسین درصدد میزبانی از اجلاس سران عدم تعهد در بغداد بود و در پی اعلام رسمی مواضع ایران در مورد ناامنی بغداد برای برگزاری این اجلاس، با تبلیغات گسترده‌ای که از سوی اغلب رسانه‌های خبری جهان نیز انعکاس داده می‎شد، بر امنیت شهر بغداد تأکید می‌کرد و از سوی دیگر به‌طور مداوم عنوان می‌کرد که هیچ خلبان ایرانی جرئت نزدیک شدن به آسمان بغداد را برای برهم زدن اجلاس ندارد.
در چنین شرایط خطیری که تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای تغییر محل اجلاس عدم تعهد به نتیجه مطلوب نرسیده بود برای غلبه بر تبلیغات رژیم صدام، تصمیم به استفاده از نیروی هوایی گرفته شد.
اجرای این عملیات مهم بر عهده شش تن از برجسته‌ترین و زبده‌ترین خلبانان نیروی هوایی گذاشته شد و فرمانده دسته پروازی این عملیات، خلبان عباس دوران بود. در این عملیات، تعداد سه فروند هواپیمای (اف-۴) برای اجرای مأموریت در نظر گرفته شده بود که دو فروند آن نقش اصلی را بر عهده داشتند و هواپیمای سوم به‌عنوان رزرو بود. صبح روز ۳۰ تیرماه ۱۳۶۱ خلبانان شجاع کشورمان، توانستند به شبکه دفاعی امنیتی کاملاً امن مورد ادعای صدام نفوذ کنند. 
این خلبانان ورزیده کشورمان پس از نمایش قدرت و مانور بر فراز شهر بغداد و عبور از دیوار‌های آتش دشمن، به پالایشگاه الدوره حمله و آنجا را بمباران کردند و در حین بازگشت هواپیمای فرمانده دسته پرواز، سرهنگ خلبان عباس دوران مورد اصابت موشک قرار گرفت، اما باز هم وی تصمیم به ادامه عملیات می‌گیرند.
در همین زمان هواپیمای محمود اسکندری که به‌شدت آسیب‌دیده با مهارت بالای خلبان، از پدافند قوی دشمن گریخته و به پایگاه هوایی نوژه برمی‌گردد؛ پس از اینکه هواپیما شهید دوران مورد اصابت چند گلوله ضد هوایی قرار گرفت، از دم هواپیما تا محل قرار گرفتن اتاقک خلبان آتش می‌گیرد در این هنگام شهید دوران به کمک‌خلبان هم‌رزمش منصور کاظمیان، دستور می‌دهد تا هواپیما را ترک کند، اما خودش علیرغم اینکه می‌توانست با استفاده از چتر نجات سالم فرود آید، با صرف‌نظر کردن از خروج اضطراری، هواپیمای (اف ۴) سانحه دیده‌اش را که در آتش می‌سوخت، به‌سوی یکی از تأسیسات مهم عراق که در نزدیکی محل برگزاری اجلاس سران غیرمتعهد‌ها بود، کوبید و خود نیز طعم شیرین شهادت چشید.

شهید عباس دوران که صدام برای سرش جایزه تعیین کرده بود، پس از بمباران پالایشگاه بغداد هواپیمای نیمه‌سوخته خود را به هتل محل برگزاری اجلاس سران غیرمتعهد‌ها کوبید و با شهادت خود، مانع از برگزاری این اجلاس در عراق شد این عملیات تحت عنوان عملیات بغداد نام گرفت.
شهید سرلشگر خلبان دوران برای تمام ملت ایران افتخار بزرگی است وی قبل از شهادت، بار‌ها به هم‌رزمان و دوستانش به‌صراحت گفته بود: «اگر روزی هواپیمای من در خاک دشمن مورد اصابت قرار گیرد من شهادت را بر اسارت ترجیح می‌دهم و اگر هواپیما بال نداشته باشد خودم بال درآورده و بر سر دشمن فرود می‌آیم و هرگز تن به اسارت نخواهم داد.»

شهید دوران در آیینه کلام همرزمان

امیر سرتیپ دوم «رضا رمضانی» یکی از هم‌دوره‌های شهید دوران «قهرمان حمله ۳۰ تیر به پالایشگاه الدوره بغداد» درباره شهید دوران اینگونه می گوید: «شهید دوران» داوطلب انجام هر نوع ماموریتی بود. گاهی پیش می‌آمد که او را برای استراحت به یک پایگاه هوایی دیگر منتقل می‌کردند، اما خودش شرایط را به نحوی مهیا می‌کرد که باز هم در پایگاه جدید، بیشترین فعالیت‌های عملیاتی و ماموریتی را داشته باشد.
وی گفت: مردانگی و جذبه زیاد، ویژگی بارز دیگر شهید دوران بود. دوستان و نزدیکانش بذله‌گویی چندانی از او ندیده بودند. شجاعت، وطن‌دوستی و مردم‌شناسی شهید دوران در مرتبه بسیار بالایی قرار داشت. او نسبت به دین و مردم خود اشراف کامل پیدا کرده بود و برای همین حاضر بود که جان خود را برای آن‌ها تقدیم کند. دوستانی که با شهید دوران پرواز مشترک داشته‌اند تعریف می‌کنند که او اگر آخرین تیر و فشنگ خود را در آن طرف خاک خالی نمی‌کرد امکان نداشت وارد مرز خودمان شود.
امیر رمضانی در پاسخ به اینکه آیا دیوار پدافندی بغداد که صدام آن را با دیوار مسکو مقایسه می‌کرد، صرفا یک «غُلو» بود؟ بیان داشت: به هیچ‌وجه؛ دیوار آهنین بغداد که صدام دائما به آن می‌نازید یک غلو نبود. این دیوار بسیاری از پرنده‌های هوایی ما را زده بود. پدافند شوروی در بغداد مستقر بود. این سامانه پدافندی در آن زمان مستحکم‌ترین قدرت پدافندی بود. ما ۲۲ شهید خلبان داریم و ۱۲۰ هواپیمای ما با آسیب‌های فراوان پس از انجام عملیات به پایگاه‌های داخل کشور بازگشته‌اند و این نشان می‌دهد که قدرت پدافندی عراق بسیار بالا بوده است.

بازگشت به وطن
پس از سال‌ها انتظار در تیرماه سال ۱۳۸۱ پیکر پاک شهید عباس دوران به همراه ۵۷۰ شهید دیگر، به میهن بازگشت و در پنجم مرداد همان سال در جریان مراسمی رسمی با حضور مسئولان کشوری و لشکری، تشییع و در زادگاهش شیراز به خاک سپرده شد. 
رهبر انقلاب در تاریخ ۱۸/۰۴/۱۳۸۳ در رثای شهید دوران فرمودند که: " اگر ماجراى شهید دوران را در کتاب‌ها خوانده بودیم یا امروز هر کس مى‌خواند، احتمال مى‌داد که افسانه باشد".

منابع:

https://www.isna.ir/
https://sccr.ir/

https://www.mizanonline.ir/