وجود بیش از هزار تشکل مردم نهاد محیط زیستی در کشور

به گزارش خبرگزاری صداو سیما آقای موسوی مدیر کل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت‌های اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست در برنامه مثبت سلامت درباره 
 آموزش همگانی مشارکت مردمی در حوزه محیط زیستی  توصیحاتی ارائه کرد .
سوال: همانطور که همه ما می‌دانیم یکی از دغدغه‌های بشر امروز مشکلات حادی است که در زمینه محیط زیست وجود دارد، حالا مربوط به ایران هم نمی‌شود در کل دنیا این اتفاق دارد می‌افتد و شاید یکی از راه‌هایی که بتوانیم حفاظت کنیم از محیط زیست، بحث مشارکت‌های مردمی است و بحث آموزش که فکر می‌کنم خیلی می‌تواند مهم باشد.اول ما را در جریان کار‌هایی که دارد در دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت‌های اجتماعی می‌افتد بگذارید تا بعد انشاالله برویم سراغ موضوعات دیگر.
موسوی: همانطور که شما هم اشاره کردید اصلا موضوع محیط زیست مطابق با اصل ۵۰ قانون اساسی یک وظیفه همگانی است و واقعا سازمانی به نام سازمان محیط زیست که تشکیل شده برای این کار به تنهایی قادر به انجام همه ماموریت‌ها و وظایف نیست، قطعا حضور مردم کمک می‌کند.
ما شعار‌هایی که در سال‌های مختلف داریم یک بخش قابل توجهی از شعارهایمان مردم پایه بودن محیط زیست است و به این نکته همیشه توجه داریم و موضوع مشارکت مردم هم که در ایران موضوع جدی هست برای حفظ محیط زیست ما هم بسیاری از برنامه هایمان متکی بر همین حوزه انجام می شود.
کار‌هایی که انجام شده در حوزه آموزش همگانی مشارکت مردمی، ما بیش از ۱۰۴۷ تشکل مردم نهاد محیط زیستی داریم، فعالان و تسهیل گران زیادی داریم در کشور که پیگیر موضوع محیط زیست هستند، تقریبا می‌خواهم بگویم کسی نیست که دغدغه محیط زیست نداشته باشد یعنی اندک شناختی اگر ایجاد شود با هر رنگ و نژادی، هر قوم و قبیله‌ای هیچ فرقی نمی‌کند مسئله محیط زیست برایشان مهم هست.
سوال: بخصوص فکر می‌کنم طی این سال‌ها. بحث محیط زیست خیلی پررنگ شده است
موسوی: بله هر چه که ما پیش می‌رویم و توسعه اتفاق می‌افتد و منابع کم می‌شود توجه به محیط زیست قاعدتا بیشتر می‌شود به همین دلیل در این آموزش‌ها به دنبال پایداری سرزمین هستیم در توسعه، توسعه یک وقت‌هایی باعث می‌شود تالابی خشک می‌شود متاسفانه، داریم نمونه‌هایی که در کشور خودمان یک زهکشی را در یک تالاب که حاشیه تالاب زده شده برای این که کشاورزی توسعه پیدا کند، کشاورزی توسعه پیدا کرد، اما تالاب خشک شد، احتمال ریزگرد وجود دارد و این که میلیون‌ها آدم، صد‌ها هزار سکونتگاه‌هایی که اطراف آن تالاب‌ها هست در خطر ریزگرد قرار می‌گیرد و واقعا بعد که فکر می‌کنیم می‌بینیم که ارز ش نداشت کشاورزی این قدر توسعه پیدا کند.
امروز در پریشان ما خشکی تالاب پریشان و دریاچه پریشان را داریم و بسیاری از تشکل‌های مردم نهاد ما و فعالان کمپین‌هایی تشکیل دادند و برنامه‌هایی دارند که این تالاب را احیا کنند واقعا شاید صد‌ها هزار نفر آدم اطراف تالاب پریشان امروز نگران وضع زندگی خودشان هستند با خشکی، اما در همان جا کشاورزانی داریم که ۴ کشت ذرت را انجام می‌دهند در سال، درآمد‌های بسیار بالایی دارند و حاضر نیستند که حق آبه محیط زیستی را رعایت کنند.
در کنار این بحث‌های آموزش به دنبال این هستیم که این‌ها را هم ضوابط و مقررات پیاده شود و هم مردم آموزش ببینند و آگاه بشوند، خود کشاورزان هم آموزش ببینند و آگاه بشوند به نظرم کمتر از این کار‌ها انجام می‌شود.
سوال: ما بحث عدم آگاهی را داریم در این قسمت و این که حالا منفعت کشاورزان مان هم به هر حال مهم است، یعنی ما چه کار می‌توانیم بکنیم که هر دو را داشته باشیم؟
موسوی: به دنبال توازن، عرض ما همین است، در کنار این که ما حق آبه کشاورزان را تامین می‌کنیم حق آبه محیط زیستی هم باید تعیین شود حرف ما همین است
سوال: یعنی این شدنی است؟
موسوی:بله شدنی است، امروز در بعضی از جا‌ها احساس می‌کنیم دیر شده، اما واقعا جلوی بعضی قسمت‌هایی که الان احیا هست را حداقل بگیریم تخریب نکنیم، بعد به دنبال احیای آن چیزی باشیم که از دست دادیم، این که عرض می‌کنم مصداق دارد و عینی هم دارد در همین نزدیک تهران تالاب صالحیه را شما ببینید که اگر ریزگردش بلند شود، یک زهکش باعث این اتفاق شد، مدیر جهاد کشاورزی در مقطع خودش فکر می‌کند که مثلا شاهکار کرده در حوزه کشاورزی، ولی این طرف قضیه می‌بینیم که منطقه را نابود کرده است، در همان بحث تالاب پریشان یا در تالاب گاوخونی شما ببینید اصلا در ورزنه مثلا چه اتفاقی می‌افتد، همه این‌ها نگران کننده است فرونشستی که دارد اتفاق می‌افتد، دیگر مسئله محیط زیست همانطور که مقام معظم رهبری گفتند دیگر مسئله تجمل دهی و فانتزی نیست در واقع، مسئله همه هست، مسئله جدی کشور است، اقا فرمودند کارکردن در این حوزه، فعالیت دینی و انقلابی هم هست، ما در بحث آموزش‌هایی که می‌دهیم و مشارکتی که انجام می‌دهیم مخاطبان زیادی را پای کار آوردیم، ما از این یکی دو سال اخیر حداقل می‌توانم بگویم که ما با اهالی ورزش و کانون مربیان فوتبال برنامه‌های جدی را پیاده کردیم بعنوان مخاطبانی که اثرگذار هستند، با گروه‌های جهادی و بسیجیان برنامه‌ای را داریم، آن چیزی که داریم انجام می‌دهیم در سازمان محیط زیست در حوزه آموزش و مشارکت واقعیت این است که هر استان خودمان را پرچمدار یک موضوع محیط زیستی در حوزه آموزش و مشارکت کردیم.
سوال: تا هنوز دور نشدیم از آن نکته‌ای که شما اشاره کردید، حتما که این توضیحات را خدمت بینندگان عزیز ما و البته خود ما شما بدهید و ما را آگاه کنید، اما این بحثی که شما فرمودید، مسئولین سازمان جهاد کشاورزی بهرحال خوشحال هستند که از آن طرف شاید دارند یک کار مهمی را انجام می‌دهند و به تبع آن کشاورزان ما هم خوشحال هستند، چون درآمد‌های بالایی نصیبشان می‌شود این که این وسط سازمان محیط زیست چه کاره است یعنی این که نظارتی که باید صورت بگیرد چرا اتفاق نمی‌افتد؟
موسوی: در همان مقطع خودش این اتفاقات افتاده و بحث‌ها شده، اما توسعه یک وقت‌هایی با نگاه به این که معیشت مردم هست محیط زیست را جا می‌گذارد و تحت الشعاع قرار می‌دهد این که می‌گویم یک مسئول در یک جا دارد یک اشتباه می‌کند من کل وزارت جهاد کشاورزی را نمی‌گویم، مثالی که خدمت شما گفتم خیلی از عزیزان حتما توجه دارند به این حوزه و نگاه دارند، امروز که ما خدمت شما هستیم کمتر پیش می‌آید که پروژه‌ای بدون مجوز محیط زیست بخواهد اتفاق بیفتد سال‌های دور بوده و یک مقدار شاید کمتر به این حوزه‌ها توجه بوده من می‌گویم امروز عبرت بگیریم از آن اتفاق حداقل و این که یک مدیر جهاد کشاورزی در آن مقطع یک کاری کرد که کشاورزان آب بیشتری داشته باشند و زمین هایشان را توسعه دادند توازن نبوده، تعادل نبوده توسعه بر مبنای پایداری سرزمین اتفاق نیفتاده در آن مقطع، امروز حداقل عبرت بگیریم و توجه بیشتری بکنیم ایران خوشبختانه برغم آن که دشمنان دارند تبلیغاتی می‌کنند علیه محیط زیستش، علیه خاکش و آبش که خیلی دارند سیاه نمایی می‌کنند، من به شما عرض می‌کنم که ما هم از نظر وضعیت تنوع زیستی هم از نظر حوزه‌های زیستی بسیار قوی هستیم و بسیار توانمند هستیم و بسیار کشور پرظرفیتی را داریم و امروز هم دیر نشده اگر توجه جدی بکنند همه مدیران توسعه به حوزه محیط زیست یعنی تمام کار‌ها و برنامه هایشان یک پیوست محیط زیستی داشته باشد.
سوال: یعنی این بحث انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی و همان بحث تالاب‌هایی که شما فرمودید که فکر می‌کنم خیلی مهم است و اکوسیستمی که تحت تاثیر قرار گرفته، یعنی این جایی که ما الان قرار گرفتیم به نظر شما آنقدر‌ها هم نگران کننده نیست؟
موسوی: نه من می‌گویم اگر ما توجه بیشتری بکنیم و از گذشته مان عبرت بگیریم نه دیر نشده اتفاقا الان می‌توانیم احیا هم بکنیم، همین امروز هم حق آبه‌های محیط زیستی داده شود همان پریشان هم احیا خواهد شد، یعنی الان تازه مردم متوجه اهمیت این دریاچه پریشان شدند، عزیزی می‌گوید من در شهرم نخواهم رفت تا پریشان احیا شود.
سوال: چه بسا خود کشاورز هم به این نتیجه رسیده باشد
موسوی: بهرحال باید یک احساس گناه کند به نظر من، ما باید کاری کنیم که کشاورزمان هم امروز وقتی ۴ بار ذرت کشت می‌کند بگوید دیگر من یک بار دو بار کشت کردم کفایت می‌کند، چون معیشتش تامین می‌شود این تعادل را باید هم دولت، هم مردم در کنار هم با همین آموزش‌ها، با همین آگاهی بخشی‌ها پیش برویم که انشاالله بتوانیم آن کشاورز ما هم بیاید کنار ماقرار بگیرد و ما با هم در تقابل نباشیم این‌ها نکاتی است که عرض می‌کنم اگر بتوانیم به تعادل برسیم حل مسئله هست.
سوال: برگردیم سر موضوع اقداماتی که صورت گرفته ...
موسوی: عرضم این بود گروه‌های جهادی را پای کار محیط زیست آوردیم فکر می‌کنیم تاثیرگذار هستند هر استان ما پرچمدار یا هاب یک موضوع محیط زیست هست امروز ایلام به موضوع اربعین توجه می‌کند و پیاده روی‌های مذهبی، مناسبت‌ها توجه می‌کند، اردبیل ما مناسک و مناسبت‌های ملی – مذهبی را پرچمدارش هست، استان البرز پرچمدار گروه‌های جهادی و بسیجیان هست در حوزه محیط زیست، صیادان مان در یک استان مثلا هرمزگان هست، حقوق شهروندی و عشایرمان در لرستان هست، همه عزیزان تمرکز می‌کنند بر این موضوعات و کل کشور از محتوا‌هایی که این عزیزان تولید می‌کنند در آن پرچمداری که دارند بهره خواهند برد این یکی از برنامه‌های جدی ما است و تقریبا برای ۱۷ استان این پرچمداری را تعریف کردیم و انشاالله نتایج خوبی را خواهیم دید.
سوال: چند تا از آن استان‌ها را مثال می‌زنید که الان دارد چه اتفاقاتی در آن‌ها می‌افتد؟
موسوی: عرض کردم ما در شروع یک برنامه جدی پرچمداری هستیم استان‌ها را هم خدمت شما گفتم، جلساتی را با خود این حوزه‌ها دارند، استان البرز رفته سراغ گروه‌های جهادی، یک هیات هسته اندیشه ورز و هیات اندیشه ورز تشکیل داده، این که به چه نحوی این گروه‌های جهادی، جبهه انقلاب و بسیجیان ما بیایند پای کار محیط زیست را دارد مطالعه می‌کند با حضور خودشان، با چه روشی و با چه برنامه‌ای و چه خدمتی آن‌ها می‌توانند به محیط زیست می‌کنند، که شاید به این برسیم که مهم‌ترین خدمت شان همین مطالبه گری و آگاهی بخشی به مردم هست، چون این عزیزان گروه‌های زیادی از مردمی را در دست دارند، استحضار دارید اصلا دولت سیزدهم به دنبال مردمی سازی است و اصلا دستیار ویژه مردمی سازی ما دردولت داریم دولت‌های دیگر دستیار نداشتند و یا معاونی را برای این حوزه نداشتند امروز آقای عبودتیان دستیار ویژه مردمی سازی دولت است.
سوال: یعنی این رویکرد الان در بحث محیط زیست هم دارد اجرا می‌شود.
موسوی: بله فکر می‌کنم ما پیشران باشیم در بحث مردمی سازی و کار‌هایی را انجام دادیم که من خدمت شما و مردم عزیزمان توضیح خواهم داد.
سوال: از بحث خانه‌های محیط زیست شروع کنیم؟ فکر کنم چند وقتی است که خیلی داغ است موضوع آن و هر روز خبر می‌آید که چند خانه محیط زیست افتتاح شد، اصلا ببینیم این خانه‌های محیط زیست چه هستند و کارکردشان چیست؟
موسوی: پس ما یک برنامه داریم که تمرکز هر استان به یک موضوع است برای این که هزینه‌ها کاهش پیدا کند، پراکندگی نشود و کار درست و دقیق اتفاق بیفتد، بقیه استان‌ها از این محتوا‌ها و روش‌ها استفاده بکنند، یک جایی هم هست که ما می‌بینیم که مردم علاقمندند که نسبت به محیط زیست شناخت پیدا کنند، نسبت به چالش‌های محیط زیست اطرافشان آگاهی بیشتری داشته باشند و خیلی‌ها هم علاقمندند می‌گویند ما می‌خواهیم در حوزه محیط زیست کار کنیم، کمک کنیم، چه کار کنیم؟ کجا برویم؟
ما به بهانه همین بحث مردمی سازی و در همین بستر طرح ایجاد خانه‌های محیط زیست را دادیم که شهریور پارسال ما شیوه نامه و دستورالعمل اول آن را در سازمان مصوب کردیم و ابلاغ کردیم، همه کسانی که به آن‌ها آموزش‌های محیط زیستی داده بودیم مثل دهیاران عزیزمان، ما ۳۷ هزار دهیاری که الان در کشور هستند را تحت آموزش مجازی محیط زیست از دو سال قبل قرار داده بودیم کاملا نسبت به مسائل محیط زیست آگاه هستند اولین گروهی که پای ایجاد این خانه‌های محیط زیست آمدند خود دهیار‌ها هستند، یا مدارس، مساجد، پایگاه‌های بسیج، خیلی از این عزیزان، یا فضایی که خود ما بعنوان سازمان محیط زیست ادارات شهرستان مان، ادارات کل مان فضا‌هایی که دارند، موزه‌های تاریخ طبیعی که داریم همه این‌ها تجهیز شدند برای آن که خانه محیط زیستی را ایجاد بکنیم در کنار مردم.
سوال: یعنی در واقع یک پایگاهی درست شده برای آموزش و مشارکت مردم
موسوی: بله، کارکردهایش را می‌گویم، یکی این که آموزش به مردم بدهیم، مردم چه کسانی هستند؟ دانش آموزان، کودکان، کشاورزان، دامداران و اقشار مختلف مردم دراین خانه‌های محیط زیست آموزش می‌بینند و شناخت پیدا می‌کنند در این خانه‌های محیط زیست نسبت به چالش‌های محیط زیستی حوزه اطراف خودشان در یک روستا و در یک محله شهری بحث می‌شود.
سوال: یعنی می‌گوییم مثلا ما دغدغه این روستایمان به لحاظ زیست محیطی چیست؟
موسوی: بله دغدغه این روستا مثلا زباله اش است فکری بکنیم برای حل مسئله زباله اش، ما راهکار‌هایی داریم ما کار‌هایی را انجام دادیم تشکل‌های مردم نهاد ما مثلا در یک مازندران رفتند یک طرحی را به نام مدیریت اجتماعی پسماند طرح ما پیاده کردند، آن طرح را در آن خانه محیط زیست برای مردم به بحث می‌گذاریم، آموزش می‌دهیم و خود مردم می‌آیند پای کار حل مسئله مثلا زباله شان، یا مسئله آب هست آنجا، یا مثلا آتش سوزی مراتع هست، هر چه که هست و هر مشکلی که هست در خانه‌های محیط زیست قرا رهست که این‌ها به بحث گذاشته شود، برنامه هرمی از پایین به بالا این بار نوشته شود برود روی میز آقای استاندار و برایش بودجه ببیند و مسئله را به کمک خود مردم حل کند، یک جا‌هایی هم سازمان محیط زیست نیاز به کمک مردم دارد وقتی می‌گوییم مشارکت مردمی، فرض کنید ما می‌خواهیم آماربرداری حیات وحش انجام بدهیم این جا جایی است که مردم می‌آیند تیم بندی می‌شوند می‌آیند در قالب گروه‌های مختلف در آماربرداری به ما کمک می‌کنند، یا بحث اطفاء حریق تیم‌های اطفاء حریق ما الان داریم در همین خانه‌های محیط زیست تیم بندی می‌شود یا شاید بشود حتی پایش محیط زیست را هم وقتی جلوتر رفتیم به کمک آموزش‌های خاصی که می‌دهیم و ضابط ایجاد می‌کنیم در مردم، همان همیاران محیط زیست که ضابط می‌شوند بیایند در پایش محیط زیست به ما کمک بکنند این‌ها کارکرد‌ها ۱۲-۱۳ کارکرد دارد خانه محیط زیست و ما در شروع این حرکت بزرگ هستیم.
امروز بعد از گذشت هشت ماه حدود دو هزار خانه محیط زیست در کشور ایجاد شده است.
سوال: شما اشاره کردید که در این خانه‌های محیط زیست حتی دانش آموزان هم می‌توانند مشارکت داشته باشند، و به نوعی به آن‌ها آموزش داده شود و از شاید سنین کم این دغدغه در آن‌ها بوجود بیاید که نسبت به محیط زیست حساس باشند، بهتر نیست که ما مشارکت آموزش و پرورش هم داشته باشیم در این امر؟
موسوی: همانطور که عرض کردم بخش قابل توجهی از این خانه‌های محیط زیست در مدارس هم ایجاد شده، در دو حوزه سازمان محیط زیست حوزه آموزش و مشارکتش تمرکز دارد یکی کودکان و دانش آموزان هستند، یکی هم مدیران توسعه هستند، در این دو حوزه حداقل در سال ۱۴۰۲ برنامه مان است که تمرکز بیشتری داشته باشیم.
بله این خانه‌های محیط زیست درمدرسه اتفاق می‌افتد ما تفاهم نامه با آموزش و پرورش را داریم برنامه‌های جدی با آموزش و پرورش داریم که انجام شود دوستان ما هم در آموزش و پرورش هم کمک می‌کنند.
سوال: چقدرش عملی شده؟
موسوی: این که بگوییم چقدرش، چون ما اهداف را هنوز با هم بررسی نکردیم عدد یا چیزی نمی‌توانم بگویم، ولی می‌توانم بگویم که آموزش و پرورش واقعا پای کار آمده که به دانش آموزان آموزش داده شود، اما یک غفلتی صورت گرفته در کشور ما و در موضوع آموزش کودکان در حوزه محیط زیست، من فکر می‌کنم اگر ما برگردیم و رویه مان را در آموزش و پرورش تغییر بدهیم به هر نحوی که می‌شود هر زمانی که می‌شود، مسئولین این حوزه توجه بکنند ما در سال‌های ابتدایی آموزشی که می‌دهیم به کودکان در این دبستان، به نظرم بهتر از هر آن چیزی که ما بخواهیم به آن‌ها درس‌های کلاس بگذاریم مثلا ادبیات و ریاضی و این‌ها یاد بدهیم، درس زندگی کردن را یاد بدهیم به دانش آموزان، من فکر می‌کنم اگر این اتفاق بیفتد، این یعنی این که دانش آموزان در همان سه چهار سال ابتدای زندگی شان که وارد حوزه مدرسه می‌شوند اصلا نحوه برخوردشان با محیط زیست اطرافشان، چطور احترام به پدر و مادر را آموزش می‌دهیم، احترام با درخت، احترام به طبیعت، برخورد با گونه‌های حیات وحش و اهمیت این‌ها، حفظ این‌ها، حتی موضوعات دیگری مثل موضوعات راهنمایی و رانندگی را بحث‌های این طوری را ما بتوانیم در آن سه چهار سال ابتدایی به دانش آموزان یاد بدهیم امروز من موسوی و سازمان محیط زیست، کل شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، وزارت نیرو، وزارت صمت، همه داریم آموزش می‌دهیم مردم را، اما به چه کسانی آموزش می‌دهیم؟ به کسانی که سنی از آن‌ها گذشته و شاید تاثیرپذیری آموزش ما خیلی رویشان نباشد، ولی اگر این دانش آموز در آن سال‌هایی که واقعا گیرایی بالایی دارد و اثر جدی به رفتارش می‌گذارد و برای آن که یک رفتار بهتری داشته باشد، من فکر می‌کنم امروز اگر یک مقطعی تمام این اعتباراتی که می‌دهند برای آموزش به دستگاه‌های دولتی در جا‌های مختلف را بگیرند همه را بدهند به آموزش و پرورش و بگویند که شما سه سال به دانش آموزان فقط زندگی کردن را یاد بدهید، محیط زیست را یاد بدهید، احترام به طبیعت را یاد بدهید من فکر می‌کنم ما بهتر نتیجه خواهیم گرفت.
سوال: ما الگویی در این زمینه در کشور‌های دیگر داریم؟
موسوی: حتما هست، مثلا ژاپن یکی از جا‌هایی است که این کار را دارد الان انجام می‌دهد، خیلی از کشور‌ها این کار را انجام می‌دهند، به انحاء مختلف انجام می‌دهند، شاید یک باره نمی‌شود همه چیز را تعطیل کرد، ولی من این را عرض کردم که یک مقدار توجه بیشتر بشود، ساعاتی از درس را بدهیم ...
سوال: به نسبت سال‌های قبل یک اتفاقاتی دارد می‌افتد یعنی من مثلا کتاب علوم بچه‌های دبستان را که نگاه می‌کنم صفحه آخر هر درس شان مربوط به محیط زیست می‌شود و این که چه کار‌هایی باید انجام شود که محیط زیست مان.
موسوی: این کار‌ها را کردیم، ما مدل مفهومی آموزش محیط زیست را در دبستان، خیلی کار‌ها شده، ما برای پیش دبستانی، مربیان پیش دبستانی، مربیان دبستان، کتاب انسان و محیط زیست در پایه یازدهم دارد تدریس می‌شود خیلی کار‌ها شده، اما عرض من این است که بیاییم یک کار مبنایی دقیق تری را انجام بدهیم ساعاتی از امروز که داریم بحث می‌کنیم در دبستان، ساعاتی از این را اختصاص بدهیم به این آموزش‌ها، که دیگر فردا این دانش آموز وقتی شد مدیر یک پروژه توسعه‌ای در کشور، حواسش به محیط زیست خواهد بود، ولی ما داریم این کار را الان انجام می‌دهیم، حتما آموزش و پرورش توجه خواهد کرد و امروز که در خدمت شما هستیم در خانه‌های محیط زیست برنامه‌ها به ساعت می‌گذاریم برای دانش آموزان، ایجاد علاقه و شناخت نسبت به محیط زیست شان و ما جواب گرفتیم از این موضوعات، من سال ۷۳ من رییس اداره شهرستانی بودم نقاشی را در دیوار مدرسه دبستان یکی از محلات انجام دادم، عکس یک آهویی را کشیدیم و شناسنامه گذاشتیم آنجا، چند روز بعد یکی از همان دانش آموزان با ما تماس گرفت که اقا این عکسی که این جا گذاشتید همسایه ما یک دانه از این‌ها را آورده و دارد نگهداری میکند، می‌خواهم تاثیرش را بگویم.
سوال: یعنی آهو را دارد نگهداری می‌کند؟
موسوی: بله، غیرمجاز بود، رفتیم با او برخورد کردیم
سوال: اثر سو داشته؟
موسوی: نه حساسیت دانش آموز نسبت به همسایه اش که داشت این آهو را نگه می‌داشت، از یک عکس نشات گرفته بود. این برای ما خیلی جالب بود. در همین خانه‌های محیط زیست که ۷-۸ ماه از فعالیتش می‌گذرد در لرستان یک دانش آموز وقتی آموزش می‌بیند می‌گوید من خیلی ناراحتم می‌گویند چه شده؟ می‌گوید پدر من شکارچی است متاسفانه، و من ناراحتم از دست پدرم که این کار را انجام می‌دهد، همکار ما به او می‌گوید شما این را بنویس که پدر. یک نامه بنویس، نامه را برای پدرش می‌نویسد، همکار ما شماره را می‌نویسد و به ایشان می‌دهد و می‌گوید ببر بده به پدر خودت، نامه را به پدرش می‌دهد دو روز بعد پدرش تماس می‌گیرد می‌گوید
من نمی‌دانستم بچه من این قدر از دست من ناراحت است، می‌گوید هم خودم و هم ۴ نفر از رفقای خودم که شکار می‌زنیم شکار را کنار گذاشتیم و حتما در خدمت محیط زیست خواهیم بود، یعنی این تاثیر این فرزند بر پدر و مادر خودش؛ ما حتما با این برنامه‌ها اتفاقات خوبی را رقم خواهیم زد انشاالله برای حفظ محیط زیست.
سوال: قطعا که همین طور است، رفع مشکلات محیط زیستی نیازمند مشارکت همه مردم است به طوری که اصلا ما باید شاید هشتاد میلیون محیط بان داشته باشیم تا بتوانیم از محیط زیست مان محافظت کنیم و قطعا بحث آموزش و مشارکت‌های مردمی هم خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد و انشاالله که رسانه ملی هم بتواند در این امر کمک کند که این اتفاق بیفتد و این فرهنگ ترویج پیدا کند.