نیمه بهار ، روز شیراز

شهری که، چون در دره‌ای با کوه‌های زاگرس احاطه شده، هوایی خاص و معتدل دارد و به قول حافظ «خال رخ هفت کشور» است!

قدمت شیراز بسیار دیرینه است و گواه آن الواح گلی ایلامی متعلق به ۲ هزار سال قبل از میلاد که در جنوب غرب این شهر کشف شده و در این الواح به شهری با نام تیرازیس اشاره می‌شود که در طول زمان به شیراز تغییر نام یافته است.

براساس تازه ترین اسناد تاریخی و کشفیات در تپه پوستچی شیراز در ۷ هزار و ۳۰۰ سال پیش نیز در این شهر جامعه بشری زیست می کرده است که شاید در آینده نیز اسناد دیگری از زندگی بشر در این جغرافیای زیبا به دست آید.

یکی از شگفت‌انگیزترین کشفیات باستان شناسی در کلانشهر شیراز، تپه تاریخی پوستچی با مساحت حدود چهار هکتار است که در کنار بلوار رحمت شیراز قرار دارد؛ این تپه که چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ با شماره ۳۱۴۶۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، تاریخ و سن شهر شیراز را به هفت هزار و ۳۵۰ پیش باز می گرداند.

مکتبی به نام شیراز

فرهنگ مداری و هنر دیرینه شیرازی‌ها باعث تولد "مکتب شیراز" در این جغرافیا شد؛ خالصی استاد دانشگاه و پژوهشگر دانشگاه شیراز ، شهر شیراز را خاستگاه مکاتب ادبی، فلسفی، عرفانی، خوشنویسی، نثر، نحو، پزشکی و نجوم می داند و می گوید: در مکتب خوشنویسی، اولین کتاب تئوریک خوشنویسی با عنوان علم الکتاب مربوط به قرن ۴ و توسط ابوحیان توحیدی شیرازی نوشته شده است.

او، صبور فارسی را آغازگر مکتب ادبی شیراز نام می برد که قله‌های این مکتب سعدی و حافظ بودند و در دوره این دو شاعر پرآوازه شیرازی ادبیات فارسی منقطع می شود و شاعران بعد از آن‌ها مقلدان سعدی و حافظ هستند.

این پژوهشگر دانشگاه شیراز، دو مکتب بزرگ نثر فارسی را در گلستان سعدی و کلیله و دمنه از نصرالله منشی را منتسب به شیراز می خواند.

او بابیان این که مکتب پزشکی شیراز از ابن عُجَیم شیرازی شروع می‌شود، می گوید: در مکتب نجوم هم ابوریحان بیرونی بسیاری از مسایل نجوم را از دانشمندان شیرازی می‌پرسیده است .

خالصی، میر سید شریف جرجانی از علامه دوانی و از خاندان دشتکی را از مشاهیر پایه گذار مکتب فلسفی شیراز نام می برد که این مکتب تا ملاصدرا که خاتم فلاسفه ایران است ادامه یافته و حکمت متعالیه بزرگ‌ترین بخش فلسفی ایران است.

این استاد دانشگاه، حلّاج، ابن خفیف، ابن باکویه، ابوالحسن دیلمی، روزبهان، سعدی و حافظ و ملاصدرا را از قلل مکتب عرفانی شیراز برمی شمرد که شهرت جهانی دارند و مکتب عرفانی را از کاربردی‌ترین مکتب زیستی بعد از مکتب عرفانی بغداد و خراسان می خواند.

به گفته او، محمدبی یوسف ابن الجزری معروف به امام القرا ، بانی مکتب قرآنی شیراز است که ده‌ها کتاب را تحت تاثیر قرار داده است.

خالصی، شیراز را به واسطه قابلیت‌های فرهنگی و اندیشه‌های عمیق مکاتب آن، شهری جهانی می‌داند که ضروری است به واسطه این قابلیت ها، هسته‌های پژوهشی شیراز شناسی در آن شکل بگیرد.

   شیراز و آب رکنی و این باد خوش نسیم      عیبش مکن که خال رخ هفت کشور است

شیراز در ذهن همه ایرانی ها با زیبایی ، شعر و عطر بهار نارنج پیوند خورده است .

شیراز در کتاب‌ها و اسناد تاریخی، با نام‌های مختلفی نظیر: «شیرازیس» و «شیراز» به ثبت رسیده است.  

در لوح های یافت شده در تخت جمشید از شیراز با نام های ish-si-ra-Ti (ایش-سی-را-تی) و یا نام هایی از این قبیل یاد شده است.کتیبه ‌ای ایلامی نیز موجود است که حاوی نام قلعه ‌ای بنام تیرازیس یا شیرازیس است.

این شهر تاریخی و تماشایی علاوه بر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی و ادبی، دارای طبیعت بسیار زیبایی نیز هست .

شاه چراغ

"السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسُولِ اللهِ...السَّلامُ عَلَیکَ یَا سَیِّدَ السّاداتِ الاَعاظِمِ،  اَلسَّلامُ عَلَیکَ یَا اَحمَدُ بنُ مُوسَی الکاظِم". به حرم باصفا و ملکوتی شاهچراغ که پا می گذاری کبوترِ دل پَر می گیرد و تو را تا بی نهایت به پرواز در می آورد .

                               

شیراز به یُمنِ حضور سَیِّدَ السّاداتِ الاَعاظِمِ جانی تازه گرفته  و آینه کاری های رنگی حرم شاهچراغ هر بیننده ای را مجذوب خویش می کند. 

مسجد نصیرالملک

از محبوب‌ترین وبرترین جاذبه‌های شهر شیراز مسجد صورتی  یا مسجد نصیر الملک است .

مسجدی با کاشی‌کاری‌های و شیشه های رنگی زیبا و منحصربه‌فرد و متمایز  که شهرت بسیاری میان گردشگران ایرانی و خارجی دارد ، لقب دومین مسجد زیبای دنیا را به خود اختصاص داده است.

حافظیه

یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین شاعرهای بزرگ ایرانی که القاب بسیاری اعم از لسان‌الغیب، ترجمان‌الاسرار و لسان‌العرفا را به خود اختصاص داده است، حافظ نام دارد. این شاعر از غزل‌سراهای بزرگ قرن هشتم هجری بوده و دیوان حافظ از آثار مشهور او به شمار می‌رود.

حافظیه در شب بسیار زیباتر بوده و آرامش بیشتری را برای شما به ارمغان می‌آورد. نورپردازی این مکان فوق‌العاده بوده و وجود طاق هشت ضلعی بر روی آرامگاه حافظ بسیار تماشایی است. جالب است بدانید که معماری این بنا مربوط به دوره هخامنشیان و زندیه می‌شود و بر روی سنگ‌های مرمر آن، اشعار حافظ به شیوه‌ای زیبا کنده‌کاری شده است.

سعدیه

سعدیه نام یکی از جاهای دیدنی شیراز بوده که آرامگاه سعدی در آن قرار گرفته است. سعدی از شاعرهای محبوب و معروف قرن هفتم هجری بوده که آرامگاه آن هم‌اکنون مورد بازدید بسیاری از مسافران و گردشگران قرار دارد. بنای آرامگاه سعدی در سال ۱۳۳۰ ساخته شد و در سال ۱۳۵۳ به ثبت آثار ملی ایران رسیده است .

این مکان در گذشته خانقاه و محلی برای عبادت سعدی بود، به همین دلیل پس از مرگ در آنجا دفن شد. ترکیب دو سبک سنتی و مدرن در کنار هم بسیار منحصر‌به‌فرد بوده و جلوه خاصی به این مکان بخشیده است. وجود حوض، درختان و گل‌های رنگارنگ هم بدون تردید در زیبایی سعدیه موثر بوده و نقش خاصی در آرامش بی‌بدیل این مکان ارزشمند داشته است.

باغ ارم

یکی از بهترین جاهای دیدنی و جاذبه‌های گردشگری شیراز را می‌توان باغ ارم معرفی کرد . زیبایی باغ ارم شیراز بدون اغراق خیره‌کننده است  و حس زندگی را در انسان زنده می‌کند.

وجود درختان مختلف اعم از نخل، سرو، اقاقیا، افرا، بید و سروناز و گل‌های خوش‌رنگ موجود در این باغ زیبا بیش از پیش بر محبوبیت آن افزوده و فضای آن را دل‌انگیز کرده است. جالب است بدانید که بلندترین درخت سرو شیراز در همین باغ قرار گرفته است . زیبایی این باغ در فصل بهار و پاییز دوچندان می‌شود.

بازار وکیل

بازار وکیل یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بازارهای شیراز بوده که توسط کریم خان زند ساخته شده است.

این بازار ، علاوه بر فروش کالاهایی همانند فرش، تابلو، طلا، لوازم خانه و سایر موارد، از طراحی و معماری مشهور و قابل توجهی هم برخوردار است، به همین دلیل از آن به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز یاد می‌شود.

ارگ کریم خان

بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بنای تاریخی شهر شیراز را می‌توان ارگ کریم‌ خان معرفی کرد. این ارگ در سال‌های ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی توسط کریم خان زند ساخته شد و به ارگ کریم خان شهرت پیدا کرد.

معماری این بنای آجری بسیار زیبا بوده و از بهترین مصالح برای آن استفاده شده است. ارگ کریم خان به شکل مربع بوده و چهار برج استوانه‌ای شکل در چهار گوشه آن واقع شده است که هر کدام ۱۲ متر ارتفاع دارد.

دروازه قرآن

معروف‌ترین و نام‌آشناترین جاذبه گردشگری شیراز، دروازه قرآن نام دارد. شهر شیراز در گذشته از ۶ دروازه برخوردار بود که هم‌اکنون تنها دروازه باقی‌مانده از این شهر، دروازه شیراز است. این دروازه توسط عضدالدوله دیلمی ساخته شد و بر روی آن قرآنی قرار دادند تا مسافران از زیر آن به سلامت عبور کنند.

دروازه قرآن در زمان کریم خان زند مورد بازسازی قرار گرفت و به دستور وی یک اتاقک در بالای دروازه ایران ساخته شد تا دو قرآن نفیس که به قرآن هفده کیلوگرم معروف هستند، درون این اتاقک قرار بگیرند. این قرآن‌ها هم‌اکنون از دروازه شیراز به موزه پارس انتقال داده شدند. دروازه شیراز در شمال شرقی این شهر و بین دو کوه چهل مقام و باباکوهی قرار دارد.

سوغات شیراز :

عرقیات

شهر شیراز به دلیل وجود باغ‌ها و گلستان‌های فراوان در اطراف به شهر عرقیات معروف است و در این شهر بهترین عرقیات  با طعم‌ها و خواص مختلف تهیه می‌شود که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از  عرق شاتره، نسترن، بیدمشک، اترج، تارونه، بهارنارنج، نعنا چهل گیاه، کاسنی، شربت به‌لیمو و نارنج، گل‌گاوزبان و کیالک و....

فالوده شیرازی:

 این دسر خوشمزه در سراسر ایران طرفداران خود را دارد و بهترین نوع آن در شهر بهارنارنج تهیه می‌شود.

از دیگر سوغاتی‌های شهر شیراز عبارت‌اند از  :

آب‌لیمو، لیمو، آب‌غوره، بهارنارنج، گلاب میمند، رشته‌های خشک فالوده شیرازی، گیوه، کاشی معرق، منبت به‌ویژه منبت آباده، کاشی هفت‌رنگ، جاجیم، قالی شیراز، مینیاتور، میناکاری، ظروف شیشه‌ای، قلم‌زنی و ...

کلم‌پلوی شیرازی:

یکی از محبوب‌ترین و لذیذترین غذاهای شیرازی ، کلم‌پلو است که برای تهیه این غذا از کلم‌قمری، گوشت چرخ‌کرده، سبزی (ترخون، شوید، ریحان و تره) و آرد نخودچی استفاده می‌ شود .

آش سبزی:

 از محبوب‌ترین غذاهای بین مردم شیراز آش سبزی است و اغلب این آش برای صبحانه طبخ می‌شود .

این آش با  سبزی ترخون و تره، گوشت، برنج، لوبیا سفید، عدس، نخود، روغن و دارچین آماده و در اغلب اوقات با روغن داغ،پیازداغ، آب‌لیمو و نان سنگک سرو می‌شود.

هر سال به مناسبت روز شیراز ، برنامه های متنوعی در شیراز برگزار می شود .

معاون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز گفت : اولین ویژه برنامه در صبح روز پانزدهم اردیبهشت ماه با غبار روبی حرم احمدی و محمدی با مسوولین شهری و استانی آغاز می‌شود.

محمد علی چوبینی اهتزاز پرچم شیراز در سطح شهر، اختتامیه آواها و نواها، انتشار ویدیو مپ بر روی برج آزادی تهران را از دیگر ویژه برنامه ها برشمرد.

وی عنوان کرد: روزهای ۱۶_۱۷_۱۸ در سطح شهر کارگاه های نقاشی برگزار می‌شود و نقاشان به صورت زنده به کشیدن نقاشی مشغول می‌شوند.

معاون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز ادامه داد: آیین نکوداشت سردیس پیشکسوتان هنرمند شیراز در باغ جهان نما، فراخوان نذر هنر به منظور آزادی زندانیان غیر عمد از دیگر برنامه ها است.

این مقام مسؤول برگزاری نشست علمی شیراز شناسی، جشن بزرگ شبانه در روزهای ۲۰، ۲۱ و ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در باغ عفیف آباد، برگزاری دو نشست ملی با حضور روسای شورای کلانشهرهای ایران و رییس شورای هیات مذهبی کل کشور در شیراز از دیگر ویژه برنامه‌ها برشمرد.

وی افزود: برای این هفته برگزاری مشاعره اردیبهشت غزل، شب شعر شیراز، پیاده روی بزرگ خانوادگی همراه با جوایز ارزنده و همچنین جشنواره گل سرخ از دیگر موارد برنامه ریزی شده است.

چوبینی عنوان کرد: کلنگ زنی و افتتاح پروژه هایی با رویکرد گردشگری، فرهنگی، تفریحی نیز از دیگر ویژه برنامه های شهرداری شیراز در این مناسبت ویژه است.

معاون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز افزود: اماکن تفریحی زیر نظر مجموعه شهرداری شیراز در این هفته رایگان بوده همچنین استفاده از مترو نیز در روز شیراز رایگان خواهد بود.