بهبود روابط با سوریه و اثر گذاری آن برشرایط سیاسی خاورمیانه

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛  روزنامه رای الیوم در یادداشتی تحلیلی به قلم حامد ابوالعز، پژوهشگر فلسطینی، به تلاش اخیر برخی کشور‌های منطقه برای عادی سازی روابط با سوریه و اثربخشی این توافقات بر شرایط سیاسی منطقه پرداخت.
رای الیوم نوشت: دیدار فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان از سوریه، یک دیدار عادی نیست. این دیدار در زمره اتفاقاتی است که می‌تواند شرایط و ائتلاف‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه را تغییر دهد. وزیر امور خارجه عربستان، پس از حدود سیزده سال قطع روابط با سوریه، به دمشق سفر کرد و به نظر می‌رسید یکی از اهداف این سفر، دعوت از رئیس جمهور سوریه برای سفر به ریاض بود. موافقان انقلاب سوریه می‌گویند بشار اسد نمی‌تواند آورده‌ای برای عربستان و امارات داشته باشد. این افراد معمولا روابط بین الملل را با معیار سود و زیان می‌سنجند و خطاب به عربستان، اتفاقات سال‌ها جنگ و اقدامات دمشق علیه عربستان را یادآور می‌شوند. حتی برخی از این افراد از اقدام اخیر عربستان، عصبانی شده و تا جایی پیش رفته اند که به این کشور اهانت کردند، همانگونه که پیش از این به ترکیه تاخته بودند. مشکل آن است که برخی تحلیلگران سیاسی و روزنامه نگاران با تمرکز بر احساسات و عواطف، واقعیت‌های سیاسی را در نظر نمی‌گیرند؛ در شرایطی که احساسات و عواطف در روابط بین الملل جایگاهی ندارد. برای درک عادی سازی روابط با بشار اسد باید بدون استثناء، همه موارد و مسائل را درنظر گرفت. کشورهایی، چون عربستان، امارات و قطر بر روی گروه‌های مسلح مخالف نظام سوریه از جمله احرار الشام، لوائ الاسلام و ... سرمایه گذاری کردند، اما این گروه‌ها در فعالیت‌های میدانی، هیچ پیشرفتی نداشتند، حتی برخی از آنان به جنگ با یکدیگر مشغول شدند. پس از سال‌ها قطع ارتباط، حال کشور‌های عربی به این نتیجه رسیدند که برای جهش به مرحله پس از نفت و شکل دهی رقابت اقتصادی، نیاز است تا مشکلات منطقه صفر شود. توافق عربستان-ایران، راه را برای چنین مرحله‌ای باز کرد. زیرا هم یمن در مسیر آتش بس پایدار قرار گرفت و هم سوریه، شرایط بهتری پیدا کرد تا عربستان و برخی کشور‌های دیگر منطقه در پی آن باشند که سوریه را بار دیگر به اتحادیه عرب بازگردانند و پس از آن به طور کامل، روابط با این کشور را از سرگیرند. دلیل اصلی چنین تلاشهایی، بازگشت آرامش به منطقه و دور کردن خاورمیانه از شکل گیری مسابقات تسلیحاتی است. واقعیت‌های سیاسی، عربستان را بر آن داشت تا به جای اندیشیدن به تامین هزینه جنگ با ایران، در پی آن باشد تا با آشتی و مصالحه، خود را از هرگونه بی ثباتی منطقه دور نگاه دارد. همین واقعیت سیاسی برای بشار اسد وسوریه اینگونه است که بدانند بیش از دوازده سال، قطع روابط نتوانست واقعیت‌های میدانی را برای آنان تغییر دهد، اما روابط با کشور‌ها به ثبات منطقه و به معادلات اقتصادی، به جای معادلات جنگ، کمک خواهد کرد و این همان نکته‌ای است که پیش از این ترکیه نیز بدان پی برده است. سیاست حل مشکلات، به سود بسیاری از کشور‌ها و مردم منطقه است. سال‌ها تحریم آمریکا بر کشوری، چون سوریه سبب شد طبقه متوسط این کشور به طبقه فقیر تبدیل شوند، اما عادی سازی روابط میان کشور‌های منطقه می‌تواند به نجات آنانی بینجامد که تا به الان نابود نشده اند. در این میان برخی نیز از این اتفاقات زیان می‌بینند که اسرائیل در صدر آنهاست. زیرا عادی سازی روابط موجب می‌شود کشور‌های عربی، دیگر در پی تامین هزینه جنگ و درگیری با ایران یا سوریه نباشند، یا عادی سازی روابط با سوریه، این پیام را برای تل آویو دارد که عادی سازی روابط با اسرائیل متوقف شده است. در لبنان هم گروه‌هایی حضور دارند که عادی سازی روابط در منطقه به سود آن‌ها نیست. مقصود، محوری است که پیش از این، تحت حمایت ریاض بود. ریاض در روز‌های گذشته نپذیرفت میزبان این محور باشد. چون به این نتیجه رسید که پول سیاسی نمی‌تواند دوستی بیاورد بلکه برای دوستی باید در پی راهبرد‌های طولانی مدت بود و از سیاست‌های نرم در لبنان و سوریه بهره گرفت. ممکن است سوریه در نشست اتحادیه عرب که قرار است طی هفته‌های آتی برگزار شود حاضر نشود، چون هنوز برخی کشور‌های عضو با بازگشت دمشق به این اتحادیه مخالفند. این کشور‌ها می‌گویند زمانی سوریه باید بازگردد که مشکلات این کشور از طریق سیاسی حل شود، اما به نظر می‌رسد عادی سازی روابط میان کشور‌های عربی و سوریه اتفاقی است که نمی‌توان مانع آن شد، چون این موضوع، ناشی از تصمیم گیری سیاسی در آنکارا، ابوظبی و ریاض است.