کدو؛خوراکی آسمانی
استفاده از کدو، خواص شگفت انگیزی دارد که از آن اطلاع ندارید، در ادامه با تمام خواص این گیاه پرخاصیت برای بدن، سلامتی، پوست و مو آشنا میشوید.
رسول اکرم (ص):«علیکم بالقرع فانه یزید فی العقل و یکبر الدماغ» بر شما باد کدو چرا که عقل را افزون سازد و مغز را بزرگ نماید (کنزالعمال جلد ۱۰ صفحه ۴۴)
کدو گیاهی است قرآنی که در سوره صافات آیات ۱۴۷ و ۱۴۸ از آن یاد شده است این خوراک آسمانی گیاهی است یک ساله با برگهای پهن و سبز که روی سطح آن کرکهای نازکی فرا گرفته است.
گیاه کدو در انواع و اقسام، نظیر کدو سبز خورشتی، کدو زرد یا کدو تنبل و کدو قلیانی تنوع دارد.
در یکصد گرم کدو ۹۴ درصد آب، ۲۸ میلی گرم کلسیم و یک درصد گرم چربی موجود است. آب موجود در کدو منبع خوب تغذیه و آبرسانی به پوست صورت میباشد و از آنجا که گیاه کدو چربی بسیار کمی را در خود ذخیره دارد پس میتواند در رژیمهای غذایی افراد چاق از آن هدیه آسمانی استفاده کرد و جزء گیاهانی است که خوردن آن باعث چاقی نمیشود. علاوه بر موارد یاد شده در گیاه کدو ویتامینهایی مانند B۲-B۱ و ویتامین C که از سایر منبع بیشتر است یافت میشود.
ویتامین C موجود کدو باعث شکسته شدن رادیکالهای آزاد موجود در پوست شده و باعث شادابی آن میشود. از لحاظ طب قدیم کدو سرد وتر و خنک و مرطوب است و از لحاظ شیمیایی بدن را قلیایی میکند. به همین خاطر در پایین آوردن قند خون بسیار مفید است و به بیماران دیابتی توصیه میشود حتی در بعضی از بیماران ترکیب کدوی رنده شده به صورت خام در ماست و به عنوان پیش غذا تأثیر چشم گیری در کاهش قند خون دارد.
در قدیم از کدوی تنبل و کدوی قلیانی به عنوان ظروف استفاده میشد به طوری که محتویات داخل کدو را در میآوردند و پس از خوردن محتویات، پوسته خارجی که به همان شکل اولیه کدو باقی میماند را در معرض آفتاب قرار میدادند و پس از خشک شدن کامل از آن به عنوان ظروف ادویه و حبوبات استفاده میکردند. همچنین در بعضی مناطق از آن به عنوان تزیین در خانه استفاده مینمودند.
تخم موجود در کدو برای کرمهای بدن و دفع آن مناسب است و عصاره پودر تخم کدو و عسل برای دفع کرم از بدن کودکان بسیار نافع است و نحوه استفاده آن را به این صورت است که مقدار ۵۰ گرم تخم کدو را با عسل ترکیب نموده و آن را بخورید بعد از ۴ یا ۵ ساعت یک مسهل روده نظیر روغن کرچک را خورده، خواهید دید که کرمهای سرسخت بدن کودکان دفع میشود همچنین تخم کدو در درمان سرفه، زخمهای روده، مثانه، سوزش ادرار و مجاری ادراری مفید است.
بدلیل طبع سرد کدو این گیاه برای گرم مزاجان غذای خوبیست و در پائین آوردن طبع و حرارت بدن مناسب است.
اگر کدوی سبز همراه با آب غوره یا سرکه خورده شده و در روغن زیتون تفت داده شود در خون سازی بدن موثر است. قرقره کردن آب کدو در دهان در تسکین درد دندان مفید است و خوردن خورشت کدو برای افراد سیگاری و کسانی که به ناراحتیهای ریه مبتلا هستند توصیه میشود.
کدو به دلیل داشتن ویتامین C مانند اسکوربوت موثر است همچنین ویتامین C موجود در کدو برای تقویت چشم نیز مفید است.
مضرات کدو:
هر گیاهی علاوه بر مفید بودن میتواند مضراتی نیز داشته باشد و اسلام دین میانه روی است حتی در خوردن و آشامیدن، که در این مبحث به مضرات آن میپردازیم.
چون کدو خاصیت سرد و مرطوب دارد مصرف آن در مناطق گرم بسیار مفید است، اما همین گیاه در مناطق شمالی و سردسیر و مخصوصاً برای افرادی که در این مناطق زندگی میکنند و طبع سردی دارند توصیه نمیشود مگر اینکه با ادویه جات گرم نظیر خردل، فلفل، سیر و نعنا تناول شود.
کدو در احادیث:
در روایات زیادی ذکر شده که پیامبر بوته کدو را بسیار دوست میداشت وقتی علت را از ایشان جویا شدند گفتند بوته کدو بوته برادرم یونس است این مفهوم در آیات ۱۴۷ و ۱۴۸ سوره صافات آمده است که خداوند در پی نجات یونس از شکم نهنگ و ضعف شدید ایشان بوته کدو را برایشان رویاند تا از آن تناول نموده و جانی تازه یابند خود این مطلب حائز اهمیت است که کدو با وجود کالری کم در ضعف شدید بدن موثر بوده و گیاهی است آسمانی چرا که در جایی از پیامبر و امام صادق (ع) نقل شده است که گیاه کدو برای تقویت حافظه انسان مفید است؛ و در احادیث آمده است که پیامبر به حضرت علی (ع) میفرمایند:کل الیقطین، فانه من اکلها حسن خلقه و نضر وجهه و هی طعامی و طعام الانبیا قلبی
پیامبر خطاب به امام علی (ع) میفرمایند: کدو بخور زیرا هر کس آنرا بخورد خوی ایشان نیکو و رویش شاداب میشود. آن خوراک من و پیامبران پیش از من است.
با دقت در این مباحث در میابیم آنچه از جانب خدا برای ما فرستاده شده بدون حساب و کتاب نبوده و در خلقت تمام غذاهای قرآنی فلسفهای نهفته شده است. خوبست ضمن آشنایی با این مطالب این گیاه پر خاصیت را بیشتر در سفره هایمان جای دهیم.
منبع:نشریه روشنان، شماره ۱۲